Ελκυστικά επιτόκια που ξεπερνούν και το 5,5% προσφέρουν σε προθεσμιακές καταθέσεις και προϊόντα, τράπεζες που δραστηριοποιούνται στην χώρα μας στην προσπάθεια τους να διακρατήσουν ή και να προσελκύσουν νέα κεφάλαια, σε μια εποχή όπου η ενίσχυση της ρευστότητας αναδεικνύεται σε πρωταρχικό στόχο.Με την διατραπεζική αγορά δανεισμού να παραμένει κλειστή για τις ελληνικές τράπεζες, λόγω των συνεπειών της δημοσιονομικής κρίσης, οι τράπεζες προσπαθούν να περιορίσουν τις μεγάλες εκροές καταθέσεων που συνεχίστηκαν στη διάρκεια ολόκληρου του 2011.
Ειδικότερα, νέα μείωση κατά 6,8 δισ. ευρώ εμφάνισε το σύνολο των καταθέσεων που διατηρούν επιχειρήσεις και νοικοκυριά στις τράπεζες στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, με αποτέλεσμα οι εκροές να ξεπερνούν τα 30 δισ. ευρώ, από τα τέλη του 2010. Τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας δείχνουν ότι τον Οκτώβριο το σύνολο των καταθέσεων μειώθηκε στα 176,4 δισ. ευρώ από 183,2 δισ.ευρω, που ήταν στο τέλος Σεπτεμβρίου. Η μεγαλύτερη μείωση εμφανίζεται στις καταθέσεις των νοικοκυριών, οι οποίες υποχώρησαν στα 146,9 δισ. ευρώ από 152,3 δισ. ευρώ που ήταν στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Οι διαφοροποιήσεις στα προσφερόμενα επιτόκια για καταθετικές λύσεις προθεσμιακού χαρακτήρα, είναι σημαντικές ανά τράπεζες. Για παράδειγμα, για ποσό προθεσμιακής κατάθεσης 15.000 για ένα έτος το επιτόκιο κυμαίνεται από 1,10% περίπου μέχρι και 4,80%, με αποτέλεσμα ο ετήσιος (μικτός) τόκος να ανέρχεται από 160 ευρώ περίπου μέχρι 720 ευρώ περίπου, μια διαφορά 550 ευρώ διόλου αμελητέα, σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης και αφαίμαξης των εισοδημάτων των νοικοκυριών.
Οι διαφορές γίνονται ακόμη πιο αισθητές για μεγαλύτερα ποσά. Για παράδειγμα, για μια προθεσμιακή κατάθεση 60.000 για ένα έτος τα προσφερόμενα επιτόκια κυμαίνονται από 1,90% περίπου μέχρι και 5,35% περίπου, δίνοντας τόκο (μικτό) σε ετήσια βάση από 1.200 ευρώ περίπου μέχρι και 3.200 ευρώ περίπου, μια διαφορά πάνω από 2.000 ευρώ το χρόνο ή 165 ευρώ το μήνα που είναι πολύ σημαντική.
Το επιτόκιο όμως δεν θα πρέπει να αποτελεί το βασικότερο ούτε το μοναδικό κριτήριο για την επιλογή μιας προθεσμιακής καταθετικής λύσης, όπως επισημάνουν και οι ίδιοι οι τραπεζίτες.
Ανάλογα με τις ανάγκες που έχει κάθε νοικοκυριό θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη το πότε καταβάλλονται οι τόκοι: σε ορισμένες περιπτώσεις προκαταβάλλονται την ημέρα της κατάθεσης, σε άλλες καταβάλλοντα ανά τρίμηνο, ανά εξάμηνο ή και κάθε μήνα. Ανάλογα λοιπόν το οικονομικό προγραμματισμό και την ρευστότητα που διαθέτει κάθε νοικοκυριό θα πρέπει να επιλέγει και το αντίστοιχο προϊόν.
Επίσης, διαφοροποιήσεις υπάρχουν και στην περίπτωση που ο καταθέτης θέλει να κάνει πρόωρη προεξόφληση της κατάθεσης πριν ολοκληρωθεί το δωδεκάμηνο. Οι επιβαρύνσεις διαφέρουν, με αποτέλεσμα και η πλευρά αυτή μιας κατάθεσης να αποτελεί σημαντικό κριτήριο επιλογής ιδιαίτερα σε χρονικές περιόδους όπου η προεξόφληση δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανο γεγονός καθώς είναι ενδεχόμενο να προκύψουν έκτακτα δυσμενή οικονομικά γεγονότα για κάθε νοικοκυριό.
Επίσης θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους και την συνολική σχέση που ενδεχομένως διατηρούν με μια τράπεζα, που σε πολλές περιπτώσεις του προσφέρει διάφορα συγκριτικά πλεονεκτήματα, που σε περίπτωση που αποσύρουν τα κεφάλαια τους προκειμένου να τα τοποθετήσουν σε άλλα τράπεζα να πάψουν να υπάρχουν. Πλεονεκτήματα όπως χαμηλότερα επιτόκια σε δάνεια που ενδεχομένως έχουν, σε πιστωτικές κάρτες και γενικότερα στην τιμολόγηση δανειοδοτικών προϊόντων.
Εκτός από τα προθεσμιακά καταθετικά προϊόντα οι τράπεζες προσφέρουν και μικτά καταθετικά-επενδυτικά προϊόντα, όπου συνδυάζουν καταθέσεις και τοποθετήσεις σε αμοιβαία κεφάλαια κλπ. Στον τομέα αυτό οι τελικές αποδόσεις ενδέχεται να είναι μεγαλύτερες, όμως δεν είναι εγγυημένο ότι θα επιτευχθούν.
Τα νοικοκυριά θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στην τοποθέτηση κεφαλαίων τους σε τέτοιου είδους προϊόντα.
Οι πάγιες συστάσεις του Μεσολαβητή Τραπεζικών και Επενδυτικών προϊόντων προς τους συναλλασσόμενους με τις τράπεζες για καταθέσεις και επενδύσεις σε μεικτά προϊόντα εστιάζονται κυρίως στα ακόλουθα:
- Να μελετούν προσεκτικά τους όρους των αιτήσεων-συμβάσεων πριν τις υπογράψουν.
- Να συμβουλεύονται τον τιμοκατάλογο (πίνακα εξόδων και προμηθειών) με τις επιβαρύνσεις κατά συναλλαγή, που είναι αναρτημένος σε κάθε κατάστημα τράπεζας.
- Να ζητούν από τους υπαλλήλους διευκρινίσεις για τα σημεία που δεν κατανοούν.
- Να ερωτούν αναλυτικά για το είδος του επενδυτικού προϊόντος, το επιτόκιο του οποίου είναι υψηλότερο -υπό προϋποθέσεις- από το μέσο επιτόκιο καταθετικού λογαριασμού (ταμιευτηρίου ή προθεσμίας) και ως εκ τούτου ιδιαίτερα δελεαστικό. Συνήθως, τα τραπεζικά αυτά προϊόντα είναι μικτά καταθετικά προϊόντα τα οποία συνδυάζουν τοποθέτηση ενός ποσοστού του κεφαλαίου σε προθεσμιακή κατάθεση και του υπολοίπου σε αμοιβαία κεφάλαια, η απόδοση των οποίων δεν είναι εγγυημένη.
- Η τυχόν αναφερόμενη απόδοση, μόνον ενδεικτική αξία έχει και δεν δεσμεύει την τράπεζα για τη μελλοντική απόδοση.
