Η φλεγμονή του ήπατος
Η ηπατίτιδα,
ICD-10 K75.9 είναι μια πάθηση που ορίζεται από τη φλεγμονή του ήπατος
και χαρακτηρίζεται από την παρουσία φλεγμονωδών κυττάρων στον ιστό του
οργάνου. Η κατάσταση μπορεί να είναι αυτοπεριοριζόμενη (θεραπεύεται από
μόνη της) ή μπορεί να εξελιχθεί σε ίνωση (ουλές) και κίρρωση.
Η ηπατίτιδα μπορεί να έχει καθόλου συμπτώματα, αλλά συχνά οδηγεί σε ίκτερο, ανορεξία και κακουχία.
Η ηπατίτιδα είναι οξεία όταν διαρκεί λιγότερο από έξι μήνες και χρόνια,
όταν παραμένει περισσότερο. Σε όλο τον κόσμο, οι ιοί της ηπατίτιδας
είναι η πιο κοινή αιτία της νόσου, αλλά η ηπατίτιδα μπορεί να προκληθεί
από άλλες μολύνσεις, τοξικές ουσίες (κυρίως αλκοόλη, ορισμένα φάρμακα,
κάποιες βιομηχανικές οργανικούς διαλύτες και φυτά), καθώς και τα
αυτοάνοσα νοσήματα.
Οξεία ηπατίτιδα
Αρχικά,
εμφανίζονται μη ειδικά συμπτώματα τύπου γρίπης, και μπορεί να
συνυπάρχει αίσθημα κακουχίας, πόνοι στους μύες και στις αρθρώσεις,
πυρετός, ναυτία ή έμετος, διάρροια και κεφαλαλγία. Άλλα συμπτώματα είναι
η απώλεια της όρεξης, η αποστροφή προς το κάπνισμα στους καπνιστές, τα
σκούρα ούρα, το κιτρίνισμα των ματιών και του δέρματος και η κοιλιακή
δυσφορία. Τα φυσικά ευρήματα είναι συνήθως ελάχιστα, όπως ίκτερος,
διόγκωση του ήπατος, διόγκωση των λεμφαδένων στο 5% και διόγκωση του
σπλήνα. Η οξεία ιογενής ηπατίτιδα είναι πιο πιθανό να είναι
ασυμπτωματική στα παιδιά.
Ένα μικρό ποσοστό των ατόμων με οξεία ηπατίτιδα αναπτύσσει οξεία ηπατική ανεπάρκεια,
όπου το ήπαρ δεν είναι σε θέση να αφαιρέσει τις επιβλαβείς ουσίες από
το αίμα, που οδηγεί σε σύγχυση και κώμα που οφείλεται σε ηπατική
εγκεφαλοπάθεια που οδηγούν σε περιφερικό οίδημα και αιμορραγία.
Χρόνια ηπατίτιδα
Η
χρόνια ηπατίτιδα μπορεί να προκαλέσει μη ειδικά συμπτώματα, όπως
αίσθημα κακουχίας, κόπωση και αδυναμία, και συχνά δεν έχει καθόλου
συμπτώματα. Η παρουσία του ίκτερου δείχνει προχωρημένη ηπατική βλάβη.
Στη φυσική εξέταση μπορεί να υπάρχει διόγκωση του ήπατος.
Εκτεταμένες
βλάβες και ουλές του ήπατος (π.χ. κίρρωση), οδηγούν σε απώλεια βάρους,
μώλωπες και αιμορραγία, περιφερικό οίδημα (πρήξιμο) των ποδιών και
ασκίτη (υγρό στην κοιλιακή χώρα). Τελικά, η κίρρωση μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες επιπλοκές:
κιρσοί οισοφάγου (διευρυμένες φλέβες στο τοίχωμα του οισοφάγου που
μπορεί να προκαλέσουν απειλητική για τη ζωή αιμορραγία), ηπατική
εγκεφαλοπάθεια (σύγχυση και κώμα) και ηπατονεφρικό σύνδρομο (νεφρική
δυσλειτουργία).
Ακμή,
μη φυσιολογική έμμηνος ρύση, ουλές πνεύμονα, φλεγμονή του θυρεοειδούς
αδένα και νεφρών μπορεί να συνυπάρχουν σε γυναίκες με αυτοάνοση
ηπατίτιδα.
Αιτίες ηπατίτιδας
Η
ιογενής ηπατίτιδα είναι η πιο συχνή ηπατίτιδα παγκοσμίως. Άλλες κοινές
αιτίες μη ιικής ηπατίτιδας είναι η τοξική και επαγόμενη από φάρμακα, η
αλκοολική, οι αυτοάνοσες, το λιπώδες ήπαρ, και οι μεταβολικές
διαταραχές. Λιγότερο συχνά οι αιτίες μπορεί να είναι βακτηριακές,
παρασιτικές, μυκητησιακές, μυκοβακτηριακές και πρωτοζωικές λοιμώξεις.
Επιπλέον, ορισμένες επιπλοκές της εγκυμοσύνης και η μειωμένη ροή αίματος
στο ήπαρ μπορεί να προκαλέσουν ηπατίτιδα. Η χολόσταση (απόφραξη της
ροής της χολής) λόγω ηπατοκυτταρικής δυσλειτουργίας, η απόφραξη των
χοληφόρων οδών, ή η χολική ατρησία μπορεί να οδηγήσουν σε βλάβη του
ήπατος και ηπατίτιδα.
Ιογενής ηπατίτιδα
Οι
πιο συχνές αιτίες της ιογενούς ηπατίτιδας είναι οι ιοί της ηπατίτιδας
Α, ηπατίτιδας Β, της ηπατίτιδας C, της ηπατίτιδας D (η οποία απαιτεί την
ηπατίτιδα Β για να προκαλέσει ασθένεια), και της ηπατίτιδας Ε.
Αλκοολική ηπατίτιδα
Η
υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ είναι σημαντική αιτία ηπατίτιδας και
κίρρωσης. Η αλκοολική ηπατίτιδα αναπτύσσεται συνήθως μετά από πολύχρονη
έκθεση στο αλκοόλ. Η πρόσληψη αλκοόλ πάνω από 80 γραμμάρια αλκοόλ την
ημέρα στους άντρες και 40 γραμμάρια την ημέρα στις γυναίκες σχετίζεται
με την ανάπτυξη της αλκοολικής ηπατίτιδας. Η αλκοολική ηπατίτιδα μπορεί
να κυμαίνεται από ήπια ασυμπτωματική νόσο μέχρι σοβαρή φλεγμονή του
ήπατος και ηπατική ανεπάρκεια. Τα συμπτώματα και τα ευρήματα της φυσικής
εξέτασης είναι παρόμοια με άλλες αιτίες της ηπατίτιδας. Τα εργαστηριακά
ευρήματα είναι σημαντικά με αυξημένες τρανσαμινάσες, συνήθως με αύξηση
της ασπαρτικής τρανσαμινάσης (AST) σε αναλογία 2:1 με την τρανσαμινάση
της αλανίνης (ALT).
Η
αλκοολική ηπατίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση και είναι πιο συχνή
σε ασθενείς με μακροχρόνια κατανάλωση αλκοόλ και εκείνους που έχουν
μολυνθεί με ηπατίτιδα C. Ο συνδυασμός της ηπατίτιδας C και η κατανάλωση
αλκοόλ επιταχύνει την ανάπτυξη της κίρρωσης.
Ηπατίτιδα από φάρμακα
Ένας
μεγάλος αριθμός φαρμάκων και άλλων χημικών παραγόντων μπορεί να
προκαλέσει ηπατίτιδα. Η ακεταμινοφαίνη, τα αντιβιοτικά, και τα φάρμακα
του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι από τις πιο συχνές αιτίες της
ηπατίτιδας. Η ακεταμινοφαίνη, επίσης γνωστή ως παρακεταμόλη, είναι η
κύρια αιτία της οξείας ηπατικής ανεπάρκειας. Βότανα και διαιτητικά
συμπληρώματα μπορεί επίσης να προκαλέσουν ηπατίτιδα.
Οι παράγοντες κινδύνου για ηπατίτιδα προκαλούμενη από φάρμακα περιλαμβάνουν:
αύξηση της ηλικίας, το γυναικείο φύλο, και προηγούμενη θεραπεία με
φάρμακα που προκαλείται από ηπατίτιδα. Η κληρονομικότητα είναι βασικός
παράγοντας κινδύνου για την ηπατίτιδα που προκαλείται από φάρμακα. Οι
τοξίνες και τα φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν ηπατική βλάβη μέσα από μια
ποικιλία μηχανισμών, όπως με άμεση βλάβη των κυττάρων και με διαταραχή
του μεταβολισμού των κυττάρων. Ορισμένα φάρμακα, όπως η ακεταμινοφαίνη,
προκαλούν βλάβες στο ήπαρ δοσοεξαρτώμενες.
Η
έκθεση σε άλλες ηπατοτοξίνες μπορεί να συμβεί κατά λάθος ή σκοπίμως
μέσω της κατάποσης, της εισπνοής και απορρόφηση από το δέρμα. Η
επαγγελματική έκθεση μπορεί να είναι οξεία ή ύπουλη. Η δηλητηρίαση με
μανιτάρια μπορεί να οδηγήσει σε ηπατίτιδα.
Αυτοάνοση ηπατίτιδα
Η
αυτοάνοση ηπατίτιδα είναι μια χρόνια νόσος που προκαλείται από μια
ανώμαλη ανοσοαπόκριση εναντίον κυττάρων του ήπατος. Η ασθένεια
πιστεύεται ότι οφείλεται σε γενετική προδιάθεση, καθώς συνδέεται με
ορισμένα αντιγόνα των ανθρώπινων λευκοκυττάρων. Τα συμπτώματα της
αυτοάνοσης ηπατίτιδας είναι παρόμοια με άλλες ηπατίτιδες και μπορεί να
είναι από ήπια έως πολύ σοβαρά. Οι γυναίκες με τη νόσο μπορεί να έχουν
μη φυσιολογική έμμηνο ρύση ή αμηνόρροια. Η νόσος εμφανίζεται σε
ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά συνηθέστερα σε νεαρές γυναίκες. Πολλοί
άνθρωποι με αυτοάνοση ηπατίτιδα έχουν και άλλες αυτοάνοσες ασθένειες.
Μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος
Η
μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος είναι η εμφάνιση λιπώδους ήπατος
σε άτομα που δεν κάνουν χρήση αλκοόλ. Σε πρώιμο στάδιο συνήθως δεν
υπάρχουν συμπτώματα, καθώς η νόσος εξελίσσεται τυπικά συμπτώματα της
χρόνιας ηπατίτιδας μπορεί να αναπτυχθούν. Η νόσος σχετίζεται με το
μεταβολικό σύνδρομο, την παχυσαρκία, τον διαβήτη και την υπερλιπιδαιμία
και οδηγεί σε φλεγμονή, ίνωση, και κίρρωση, μια κατάσταση που αναφέρεται
ως μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα. Η διάγνωση απαιτεί τον αποκλεισμό
άλλων αιτίων της ηπατίτιδας, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Ενώ η
απεικόνιση μπορεί να δείξει λιπώδες ήπαρ, μόνο η βιοψία ήπατος μπορεί να
αποδείξει τη φλεγμονή και την ίνωση
Ισχαιμική ηπατίτιδα
Βλάβη
στα ηπατικά κύτταρα, λόγω ανεπαρκούς αίματος ή οξυγόνου έχει ως
αποτέλεσμα την ισχαιμική ηπατίτιδα. Η κατάσταση πιο συχνά συνδέεται με
καρδιακή ανεπάρκεια, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί από σοκ ή σήψη. Ο
έλεγχος του αίματος ενός ατόμου με ισχαιμική ηπατίτιδα θα δείχνει πολύ
υψηλά επίπεδα των ενζύμων ήπατος (AST και ALT). Η κατάσταση συνήθως
υποχωρεί όταν η υποκείμενη αιτία αντιμετωπίζεται με επιτυχία. Η
ισχαιμική ηπατίτιδα σπάνια προκαλεί μόνιμη βλάβη του ήπατος.
Γιγαντοκυτταρική ηπατίτιδα
Είναι
μια σπάνια μορφή ηπατίτιδας που εμφανίζεται κυρίως σε νεογέννητα και
παιδιά. Η διάγνωση γίνεται με την παρουσία πολυπύρηνων γιγαντιαίων
ηπατοκυττάρων στη βιοψία ήπατος. Η αιτία της ηπατίτιδας αυτής είναι
άγνωστη, αλλά η κατάσταση αυτή σχετίζεται με ιική μόλυνση, αυτοάνοσες
διαταραχές, και τοξικότητα φαρμάκων.
Παθολογία ηπατίτιδας
Ο ειδικός μηχανισμός ποικίλλει και εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία για την πάθηση.
Στην
ιική ηπατίτιδα, η παρουσία του ιού στα κύτταρα του ήπατος προκαλεί το
ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί στο ήπαρ, με αποτέλεσμα την φλεγμονή
και διαταραχή της λειτουργίας.
Σε αυτοάνοση ηπατίτιδα, το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το ήπαρ, λόγω της αυτοάνοσης νόσου.
Στην
ηπατίτιδα που προκαλείται από αλκοολισμό ή από λίπος, τα αποθέματα
λίπους συσσωρεύονται στο ήπαρ, με αποτέλεσμα στεατοηπατίτιδα.
Διάγνωση ηπατίτιδας
Η
διάγνωση γίνεται με εξέταση των συμπτωμάτων ενός ατόμου, φυσική εξέταση
και το ιατρικό ιστορικό, σε συνδυασμό με τις εξετάσεις αίματος, τη
βιοψία ήπατος, και την απεικόνιση. Η απεικόνιση μπορεί να προσδιορίσει
στεάτωση του ήπατος, αλλά η βιοψία ήπατος αποδεικνύει την ίνωση και
κίρρωση. Η βιοψία δεν είναι απαραίτητη, αν τα κλινικά, εργαστηριακά,
και απεικονιστικά στοιχεία δείχνουν κίρρωση, γιατί η βιοψία ήπατος
προδιαθέτει σε επιπλοκές σε κίρρωση.
|
Τεστ ήπατος
|
Κλινική επίπτωση
|
|
Alanine transaminase (ALT)
|
Ηπατοκυτταρική βλάβη
|
|
Aspartate transaminase (AST)
|
Ηπατοκυτταρική βλάβη
|
|
Χολερυθρίνη
|
Χολόσταση
|
|
Αλκαλική φωσφατάση
|
Χολόσταση
|
|
Χρόνος προθρομβίνης
|
Διαταραγμένη συνθετική λειτουργία
|
|
Αλβουμίνη
|
Διαταραγμένη συνθετική λειτουργία
|
|
γ-GT
|
Χολόσταση
|
|
Χολικά οξέα
|
Χολόσταση
|
|
Γαλακτική αφυδρογονάση
|
Ηπατοκυτταρική βλάβη
|
Η
ιογενής ηπατίτιδα μπορεί να διαγνωστεί με κλινικές εργαστηριακές
εξετάσεις. Πολλές από τις δοκιμές είναι ορολογικές δοκιμές που αντιδρούν
με τα αντισώματα που σχηματίζονται από το ανοσοποιητικό σύστημα . Για
ορισμένες σημαντικές αιτίες της ιογενούς ηπατίτιδας, όπως η ηπατίτιδα Β,
υπάρχουν πολλαπλές ορολογικές δοκιμές που παρέχουν πρόσθετες
πληροφορίες για τη διάγνωση.
Η διαφορική διάγνωση της ηπατίτιδας
Πολλές
ασθένειες μπορούν να παρουσιαστούν με σημεία, συμπτώματα, ή/και
δοκιμασίες ηπατικής λειτουργίας όπως στην ηπατίτιδα. Σε σοβαρές
περιπτώσεις ανεπάρκειας άλφα-1 αντιθρυψίνης (A1AD), η περίσσεια
πρωτεΐνης στα ηπατικά κύτταρα προκαλεί φλεγμονή και κίρρωση. Ορισμένες
μεταβολικές διαταραχές προκαλούν βλάβες στο ήπαρ μέσω μιας ποικιλίας
μηχανισμών. Σε αιμοχρωμάτωση και νόσο του Wilson η τοξική συσσώρευση
των διατροφικών μετάλλων οδηγεί σε φλεγμονή και κίρρωση.
Παθοφυσιολογία ηπατίτιδας
-Οξεία ηπατίτιδα
Σε
οξεία ηπατίτιδα οι βλάβες περιέχουν κυρίως διάχυτες διηθήσεις από
μονοπύρηνα (λεμφοκύτταρα, πλασματοκύτταρα, κύτταρα Kupffer) και
οιδηματώδη ηπατοκύτταρα. Τα οξεόφιλα κύτταρα είναι συχνά. Αναγέννηση των
ηπατοκυττάρων και χολόσταση συνήθως είναι παρόντα. Γέφυρες ηπατικής
νέκρωσης μπορεί επίσης να προκύψουν. Μπορεί να υπάρχει κάποια λοβιακή
αταξία. Η φυσιολογική αρχιτεκτονική διατηρείται. Δεν υπάρχει ίνωση ή
κίρρωση (ίνωση συν αναγεννητική οζίδια). Σε σοβαρές περιπτώσεις υπάρχει
ηπατοκυτταρική νέκρωση γύρω από την κεντρική φλέβα.
Σε
μεγάλη νέκρωση υπάρχει ευρεία ηπατοκυτταρική νέκρωση. Δύο διακριτά
μοτίβα της νέκρωσης έχουν αναγνωριστεί: (1) ζωνική νέκρωση ή (2)
πανλοβιακή (μη ζωνική) νέκρωση. Πολυάριθμα μακροφάγα και λεμφοκύτταρα
είναι παρόντα και συμβαίνει νέκρωση και φλεγμονή του χοληφόρου δέντρου.
Επίσης, υπάρχει υπερπλασία των κυττάρων και στρωματική αιμορραγία.
Η ιστολογική εξέταση μπορεί να αναδείξει την αιτία:
Ζώνη 1 (περιπυλαία) εμφανίζεται σε δηλητηρίαση φωσφόρου ή εκλαμψία.
Ζώνη 2 (μέση) - σπάνια - παρατηρείται σε κίτρινο πυρετό.
Ζώνη 3 (κεντρολοβιδιακή) συμβαίνει σε ισχαιμικό τραυματισμό, τοξικές
επιδράσεις, η έκθεση σε τετραχλωράνθρακα ή χλωροφόρμιο.
Φάρμακα όπως η παρακεταμόλη μπορούν να μεταβολιστούν στη ζώνη 1 σε τοξικές ενώσεις που προκαλούν νέκρωση στη ζώνη 3.
Όταν
οι ασθενείς έχουν αναρρώσει από αυτή την κατάσταση, οι βιοψίες δείχνουν
συχνά αναγεννητικά οζίδια (αδενωματώδης υπερπλασία).
-Χρόνια ηπατίτιδα
Υπάρχει
φλεγμονή, ίνωση, η διατάραξη της αρχιτεκτονικής και νέκρωση. Η χρόνια
ηπατίτιδα χωρίς νέκρωση (χρόνια εμμένουσα ηπατίτιδα) δεν έχει σημαντική
περιπυλαία νέκρωση ή αναγεννητικά οζίδια, αλλά διήθηση με μονοπύρηνα και
εστιακή νέκρωση του παρεγχύματος ηπατοκυττάρων (απόπτωση) με
μονοπύρηνες διηθήσεις.
Κίρρωση είναι μια διάχυτη διαδικασία
που χαρακτηρίζεται από αναγεννητικά οζίδια που χωρίζονται μεταξύ τους
από δέσμες ίνωσης. Είναι το τελικό στάδιο για πολλές χρόνιες παθήσεις
του ήπατος.
Η παθοφυσιολογική διεργασία που οδηγεί σε κίρρωση είναι ως εξής:
Τα ηπατοκύτταρα χάνονται μέσω μιας σταδιακής ηπατοκυτταρικής βλάβης και
φλεγμονής. Η βλάβη αυτή διεγείρει μια αναγεννητική απόκριση στα
υπόλοιπα ηπατοκύτταρα. Οι ινωτικές ουλές περιορίζουν την έκταση στην
οποία η κανονική αρχιτεκτονική μπορεί να αποκατασταθεί και οι ουλές
απομονώνουν ομάδες των ηπατοκυττάρων. Αυτό οδηγεί σε σχηματισμό οζιδίων.
Η αγγειογένεση (σχηματισμός νέων αγγείων) συνοδεύει την παραγωγή ουλής
που οδηγεί στο σχηματισμό ανώμαλων καναλιών μεταξύ των κεντρικών
ηπατικών φλεβών και των αγγείων της πύλης. Αυτό με τη σειρά του προκαλεί
συγκέντρωσητου αίματος γύρω από το παρέγχυμα αναγέννησης. Ο ινώδης
ιστός οδηγεί σε πυλαία υπέρταση. Η συνολική μείωση της μάζας των
ηπατοκυττάρων, αποτρέπει το ήπαρ από την εκτέλεση των συνήθων
λειτουργιών του, όπως το φιλτράρισμα του αίματος από το γαστρεντερικό
σωλήνα και την παραγωγή πρωτεΐνών του ορού. Αυτές οι αλλαγές προκαλούν
τις κλινικές εκδηλώσεις της κίρρωσης.
Η παρουσία σωματίων Mallory και λίπους
αποτελούν ισχυρές ενδείξεις για αλκοολική ηπατίτιδα. Μερική ή πλήρη
απάλειψη της κεντρικής φλέβας είναι επίσης πολύ ενδεικτική της
κατάχρησης αλκοόλ.
Η
καρδιακή, ισχαιμική και φλεβική απόφραξη συμπιέζου τα ηπατοκύτταρα και
παθαίνουν νέκρωση γύρω από την κεντρική φλέβα. Φορτωμένα μακροφάγα με
αιμοσιδηρίνη και φλεγμονώδη κύτταρα μπορούν να βρεθούν. Στην άκρη της
χολόστασης ινωτικής ζώνη μπορεί να είναι παρούσα.
Η
νόσο των χοληφόρων οδών, όπως και η πρωτοπαθής χολική κίρρωση, η
σκληρυντική χολαγγειίτιδα, οι φλεγμονώδεις αλλαγές που σχετίζονται με τη
φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και η ιδιοπαθής απόφραξη έχουν παρόμοια
ιστολογία στα πρώιμα στάδιά τους. Αν και αυτές οι ασθένειες
περιλαμβάνουν κυρίως την χολική οδό μπορούν επίσης να σχετίζονται με
χρόνια φλεγμονή εντός του ήπατος και είναι δύσκολο να γίνει διάκριση από
την ιστολογική και μόνο. Οι ινωτικές αλλαγές που σχετίζονται με αυτές
τις ασθένειες αφορούν κυρίως την πύλη με πολλαπλασιασμό χολαγγείων,
πυλαία φλεγμονή με ουδετερόφιλα που περιβάλλουν τα χολαγγεία,
διατάραξη από μονοπύρηνα φλεγμονώδη κύτταρα και περιστασιακή νέκρωση
των ηπατοκυττάρων. Οι κεντρικές φλέβες είτε δεν εμπλέκονται στη
διεργασία ή ίνωση παρατηρείται μόνον αργά στην πορεία της νόσου. Κατά
συνέπεια, η κεντρική πύλη είναι ελάχιστα παραμορφωμένη.
Η ηπατίτιδα Ε
προκαλεί διαφορετικές ιστολογικές αλλαγές. Σε ασθενείς με φυσιολογικό
ανοσοποιητικό σύστημα το τυπικό μοτίβο είναι σοβαρή ενδολόβια νέκρωση
και οξεία χολαγγειίτιδα στην πύλη με πολλά ουδετερόφιλα. Η νόσος είναι
πιο σοβαρή σε αυτούς με προϋπάρχουσα ηπατική νόσο όπως κίρρωση. Στους
ανοσοκατασταλμένους ασθενείς με χρόνια λοίμωξη μπορεί να συμβεί ταχεία
εξέλιξη σε κίρρωση. Η ιστολογία είναι παρόμοια με εκείνη σε ιό της
ηπατίτιδας C με πυκνή λεμφοκυτταρική διήθηση της πύλης, νέκρωση και
ίνωση.
Πρόγνωση ηπατίτιδας
Η
πρόγνωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ασθένεια ή την πάθηση που
προκαλεί τα συμπτώματα. Σε υποκλινική λοίμωξη ηπατίτιδας Α, το άτομο
μπορεί να μην εμφανίσει κανένα σύμπτωμα και θα ανακάμψει χωρίς
μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Για τις άλλες αιτίες της ηπατίτιδας μπορεί να
υπάρξει ανεπανόρθωτη βλάβη στο ήπαρ και να απαιτηθεί μεταμόσχευση
ήπατος.
Το ήπαρ μπορούν να αναγεννηθεί, αν υπάρχει φυσιολογικός ιστός.
Η
χρόνια βλάβη στο ήπαρ μπορεί να οδηγήσει στο σχηματισμό ουλώδους ιστού
που ονομάζεται ίνωση και μπορεί να οδηγήσει σε οζίδια που μπλοκάρουν το
συκώτι. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται κίρρωση και δεν είναι αναστρέψιμη. Η
κίρρωση μπορεί να απαιτεί μεταμόσχευση ήπατος.
Μία άλλη επιπλοκή της χρόνιας ηπατίτιδας είναι ο καρκίνος του ήπατος, ειδικά το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα.
Πρόληψη ηπατίτιδας
Εμβόλια είναι διαθέσιμα για την πρόληψη της ηπατίτιδας Α και Β.
Στην ηπατίτιδα Α
επιτυγχάνεται ανοσία σε 99-100% των ατόμων που λαμβάνουν δύο δόσεις του
εμβολίου με αδρανοποιημένο ιό. Το εμβόλιο της ηπατίτιδας Α δεν έχει
εγκριθεί για παιδιά κάτω του ενός έτους.
Τα εμβόλια για την πρόληψη της ηπατίτιδας Β
είναι διαθέσιμα από το 1986. Η ανοσία αυτή επιτεύχθηκε σε περισσότερο
από το 95% των παιδιών και των νεαρών ενηλίκων που έλαβαν τις τρεις
δόσεις του εμβολίου ανασυνδυασμένου ιού. Ο εμβολιασμός εντός 24 ωρών από
τη γέννηση μπορεί να αποτρέψει τη μετάδοση από μολυσμένη μητέρα.
Ενήλικες
άνω των 40 ετών έχουν μειωμένη ανοσολογική απόκριση στο εμβόλιο. Ο
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τον εμβολιασμό όλων των παιδιών,
ιδιαίτερα σε χώρες όπου η ηπατίτιδα Β είναι συχνή για την πρόληψη της
μετάδοσης από τη μητέρα στο παιδί.
Στην χώρα μας, 400.000 Έλληνες πάσχουν από χρόνια ηπατίτιδα Β ή C.
Παγκοσμίως
1 στους 12 ανθρώπους έχει προσβληθεί από τον ιό της ηπατίτιδας B ή C
και μετά το 2010 περισσότεροι θάνατοι καταγράφονται από την ηπατίτιδα
παρά από το AIDS.
Η έξαρση της ηπατίτιδας προβληματίζει την διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Οι επιστήμονες στη Γαλλία και στις Η.Π.Α. προβλέπουν αύξηση κατά 61%
των περιπτώσεων κίρρωσης και 68% των περιπτώσεων του ηπατοκυτταρικού
καρκίνου. Αντίστοιχη μελέτη στην Ελλάδα εκτιμά ότι θα καταγραφεί αύξηση
κατά 21% των κιρρωτικών ασθενών και κατά 30% των περιστατικών
πρωτοπαθούς καρκίνου του ήπατος.
Στους
οικονομικούς μετανάστες από φτωχές χώρες των Βαλκανίων και της
ανατολικής Ευρώπης η επίπτωση της ηπατίτιδας Β παραμένει πολύ υψηλή, όση
ήταν στην Ελλάδα προπολεμικά το 1940.
Επίσης, υπάρχει σημαντική αύξηση των περιπτώσεων ηπατίτιδας Β σε εγκύους ιδιαίτερα σε πληθυσμούς οικονομικών μεταναστών που ζουν και εργάζονται στη χώρα μας.
Για την αποφυγή της μόλυνσης του βρέφους πρέπει να γίνουν δύο ενέσεις ανοσοσφαιρίνης στο πρώτο 24ωρο ζωής του,
ενώ για την προστασία των εγκύων από τον κίνδυνο μόλυνσης υπάρχει
διαθέσιμο το εμβόλιο ενάντια στην ηπατίτιδα Β. Επιβάλλεται λοιπόν η
ενημέρωση και ο έλεγχος των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ λόγω
της υψηλής διασποράς της ηπατίτιδας Β μέσα στην οικογένεια πρέπει να
ελεγχθούν και τα ασυμπτωματικά άτομα (γονείς, σύζυγοι, αδέλφια).
Έλεγχο για ηπατίτιδα Β και C χρειάζονται οι συγγενείς των φορέων και όσοι έρχονται σε στενή επαφή μαζί τους.
Η διάγνωση της οξείας ή χρόνιας ιογενούς ηπατίτιδας στηρίζεται στην ανεύρεση των κατάλληλων ορολογικών δεικτών στο αίμα με ειδικές εξετάσεις, που είναι προσβάσιμες σε όλους.
Μεταξύ
των ενηλίκων πολλοί άνθρωποι ζουν επί χρόνια με τους ιούς της
ηπατίτιδας, δίχως να αναπτύξουν σοβαρά προβλήματα. Ωστόσο τα βρέφη, τα
νήπια και τα παιδιά που έρχονται σε επαφή με τον ιό της ηπατίτιδας Β
παθαίνουν χρόνια λοίμωξη και συνεπώς κινδυνεύουν
μεγαλώνοντας να εμφανίσουν ηπατικό καρκίνο ή κίρρωση του ήπατος. Γι αυτό
άλλωστε ο εμβολιασμός των βρεφών και νηπίων με το διαθέσιμο εμβόλιο για
την ηπατίτιδα Β, που περιλαμβάνεται στο Εθνικό πρόγραμμα Εμβολιασμών είναι απαραίτητος.
Σε μεγαλύτερη ηλικία μπορούν να εμβολιαστούν όσοι άνθρωποι βρεθούν
αρνητικοί στην μόλυνση με τον ιό και έχουν στο περιβάλλον τους
προσβεβλημένο άτομο ή είναι έγκυες γυναίκες ή ηλικιωμένοι και συνεπώς
πρέπει να προστατευτούν.
Το εμβόλιο και η θεραπεία της ηπατίτιδας Β και C χορηγούνται δωρεάν στους ασφαλισμένους.
Στη θεραπευτική προσέγγιση της χρόνιας ηπατίτιδας Β, βασικός στόχος είναι η επίτευξη μακροχρόνιας ιολογικής ύφεσης, ενώ στη χρόνια ηπατίτιδα C στόχος της θεραπείας είναι η εκρίζωση του ιού.
Για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας ηπατίτιδας Β
χρησιμοποιούνται ή η ιντερφερόνη και ή και τα από του στόματος αντιικά
(λαμιβουντίνη, διπιβαλική αδεφοβίρη, εντεκαβίρη, τελμπιβουντίνη,
τενοφοβίρη).
Η θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας C
συνίσταται στη χορήγηση συνδυασμού πεγκυλιωμένης ιντερφερόνης και
ριμπαβιρίνης και είναι πολύ σημαντικό ότι μπορούν οι γιατροί να
προβλέπουν σε συγκεκριμένα σημεία-ορόσημα της θεραπείας την πιθανότητα
ανταπόκρισης των ασθενών, εξασφαλίζοντας έτσι καλύτερη συμμόρφωση.
Πρόβλημα κάλυψης του κόστους υπάρχει για κάποιες ειδικές μοριακές εξετάσεις που απαιτούνται για την παρακολούθηση των ασθενών και την επιλογή της αγωγής.
http://www.emedi.gr
Οι πολιτικοί αποφασίζουν τη 
