Επαγγελματίες και «μπλοκάκια» που εξουθενώνονται από τα διπλά ασφαλιστικά χαράτσια σπεύδουν να κλείσουν τα βιβλία τους (έχουν δικαίωμα έως τις 31/1/2017 αρκεί να έχουν διακόψει τη δραστηριότητα) για να αποφύγουν την επιβάρυνση που φτάνει έως και 370% στα υψηλά εισοδήματα.
Αναβρασμός επικρατεί και στα λογιστήρια των επιχειρήσεων εν αναμονή της έκδοσης δύο εγκυκλίων (για τα μπλοκάκια και τα μέλη εταιρειών) που θα ξεκαθαρίσουν τα θολά σημεία.
Παρακάτω διαβάστε 10 ερωτήσεις-απαντήσεις που προσπαθούν να «φωτίσουν» το νέο τοπίο που διαμορφώθηκε από 1/1/2017 στις ασφαλιστικές εισφορές.
1. Πώς διαμορφώνονται τα ποσά των νέων εισφορών κάθε μήνα για ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες και αγρότες;
Τα ποσά των εισφορών υπέρ σύνταξης και υγείας με βάση το κατώτατο και το ανώτατο όριο θα κυμαίνονται:
α) από 158 έως 1580 ευρώ το μήνα για τους ελεύθερους επαγγελματίες
β) από 222 ευρώ έως 2.224 ευρώ για τους επιστήμονες καθώς καλούνται να πληρώσουν επιπλέον 7% εισφορά για επικουρική ασφάλιση και 4% για εφάπαξ
γ) από 87 έως 1242 ευρώ το μήνα για τους αγρότες.
2.Τι εισφορά πληρώνει ο απασχολούμενος με μπλοκάκι που δηλώνει μηδενικό εισόδημα;
Αν δηλώνει ελεύθερος επαγγελματίας με μπλοκάκι καταβάλει κάθε μήνα την κατώτερη εισφορά των 158 ευρώ. Αν είναι παράλληλα απασχολούμενος , δηλαδή μισθωτός ο οποίος ταυτόχρονα απασχολείται και ως ελεύθερος επαγγελματίας με μπλοκάκι, για τους μήνες που δεν έχει έσοδα, δεν πληρώνει τίποτα.
Η συγκεκριμένη απαλλαγή ωφελεί όσους «βγάζουν» ένα επιπλέον εισόδημα σε αραιά διαστήματα. Ωστόσο είναι δώρο άδωρο για όσους έχουν τακτική δεύτερη απασχόληση που εξουθενώνονται από τις εισφορές αλλά και για τους ασθενέστερους , όσους δηλαδή εργάζονται ως μισθωτοί με μερική απασχόληση ( λαμβάνουν 400 ευρώ μηνιαίως) και δεν καλύπτουν το όριο των 586 ευρώ το μήνα.
3.Τι θα πληρώσει ο ελεύθερος επαγγελματίας που έκανε έναρξη εργασιών το 2016;
Την κατώτατη εισφορά των 158 ευρώ. Όταν θα είναι διαθέσιμα τα εκκαθαριστικά του 2016 θα υπολογιστεί η εισφορά με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα και θα γίνουν διορθώσεις.
4. Πότε θα αποσταλεί η πρώτη «απανταχούσα»;
Οι νέες εισφορές θα καταβάλλονται σε μηνιαία βάση. Το πρώτο «ραβασάκι» θα αποσταλεί σε επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες εντός του Ιανουαρίου με την προθεσμία πληρωμής να λήγει στο τέλος Φεβρουαρίου. Οι νέες οφειλές θα «πνίξουν» τους υπόχρεους που δεν έχουν ακόμη καταβάλλει τις εισφορές τις προηγούμενης χρονιάς . Υπενθυμίζουμε ότι οι δικηγόροι για παράδειγμα καταβάλουν το 2017 τις εισφορές του 2016, μηχανικοί και αγρότες θα πρέπει να καταβάλουν και τις εισφορές του β' εξαμήνου του 2016 ενώ οι ελεύθεροι επαγγελματίες χρωστούν στην καλύτερη περίπτωση το τελευταίο δίμηνο του 2016. Ο υφυπουργός κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Τάσος Πετρόπουλος δεσμεύτηκε ότι δικηγόροι και μηχανικοί θα μπορούν να εξοφλήσουν τις οφειλές του 2016 σε 12 δόσεις.
5. Με βάση ποια εισοδήματα θα υπολογιστεί η εισφορά;
Κάθε ασφαλισμένος, θα μπορεί, όταν ανοίξει το σύστημα του ΕΦΚΑ , με τους κωδικούς TAXIS να διαπιστώνει το ύψος των εισφορών που αντιστοιχούν σε κάθε μήνα, με βάση για τουλάχιστον τους πρώτους έξι μήνες του 2017, το εισόδημα του 2015, καθώς είναι το μόνο διαθέσιμο εισόδημα που έχει βεβαιωθεί.
Το δεύτερο εξάμηνο, όταν εκκαθαριστεί το εισόδημα του 2016 θα γίνεται συμψηφισμός.
Αν από τον συμψηφισμό προκύψει πως ο ασφαλισμένος έχει πληρώσει το πρώτο 6μηνο μεγαλύτερες εισφορές από αυτές που του αναλογούν, θα μειωθούν αναλογικά οι εισφορές των τελευταίων μηνών του 2017.
Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία όμως εγκυμονεί κινδύνους , καθώς η διετής απόσταση δεν εξασφαλίζει πως τα εισοδήματα του 2015 επαναλήφθηκαν το 2016. Είναι σύνηθες φαινόμενο ένας ελεύθερος επαγγελματίας να είχε δηλώσει μεγάλο εισόδημα το 2015 αλλά το 2016 ο τζίρος του να έχει δραματική συρρίκνωση.
Προσοχή, ειδικά για ασφαλισμένους ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ για τον καθορισμό της μηνιαίας βάσης υπολογισμού, συνυπολογίζονται τυχόν ποσά που έχουν καταβληθεί με δελτίο επαγγελματικής δαπάνης.
6. Με βάση ποια εισοδήματα θα υπολογίζεται η εισφορά για τα μέλη των εταιριών;
Οι εισφορές των μελών εταιρειών υπολογίζονται με βάση το γινόμενο του πολλαπλασιασμού των συνολικών κερδών της εταιρείας επί του ποσοστού συμμετοχής εκάστοτε μέλους σε αυτή. Σε περίπτωση ζημιών ή μηδενικού μερίσματος, τα μέλη των προσωπικών εταιριών καταβάλλουν την κατώτερη εισφορά (20% επί του κατώτατου μισθού). Υποχρέωση καταβολής εισφοράς έχουν και τα μέλη του Δ.Σ. των Α.Ε. εφόσον αυτά είναι μέτοχοι κατά ποσοστό 3% τουλάχιστον. Για παράδειγμα, αν σε μια ετερόρρυθμη εταιρία που δήλωσε κέρδη το 2015 80.000 ευρώ ,ο εταίρος που κατέχει ποσοστό 20 % θα πρέπει να καταβάλει εισφορά 4.312 ευρώ το χρόνο.
7. Πώς θα γίνεται ο επιμερισμός του ασφαλίστρου σε εργοδότη και εργαζόμενο για τους αμειβόμενους με μπλοκάκι σε έως δύο εργοδότες;
Ο νόμος προβλέπει τον επιμερισμό των εισφορών κατά 13,3% στους εργοδότες και κατά 6,67% στους εργαζόμενους.
Για τις περιπτώσεις εξαρτημένης εργασίας , προβλέπεται η δημιουργία μια ενιαίας πλατφόρμας τύπου ΕΡΓΑΝΗ με μηνιαία υποχρέωση αναγγελίας αλλά και ελέγχου των συμβάσεων , προκειμένου να αποδεικνύεται η σχέση εργασίας και το εάν ο ασφαλισμένος θα πληρώνει εισφορές ως μισθωτός, δηλαδή θα συμμετέχει και ο εργοδότης, ή ως ελεύθερος επαγγελματίας.
Έμπειροι νομικοί επισημαίνουν ότι το μέτρο που σχεδιάστηκε για να προστατέψει τους εργαζόμενους τελικά θα ανοίξει μέτωπο αντιπαράθεσης μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων.Αρκετοί εργοδότες θα μειώσουν τις καθαρές αποδοχές για να απορροφήσουν την επιβάρυνση από τη συμμετοχή τους στην εισφορά ενώ άλλοι τονίζουν ότι δε μπορούν να γνωρίζουν αν ο εργαζόμενος παρέχει τις υπηρεσίες του και σε τρίτο εργοδότη. Επιπλέον τον ένα μήνα ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται ως ελεύθερος επαγγελματίας και τον άλλον ως αμειβόμενος με μπλοκάκι και εξαρτημένη σχέση εργασίας.
8. Συμφέρει η δυνατότητα μερικής καταβολής των εισφορών;
Η μερική καταβολή εισφορών η αλλιώς «έναντι» που προωθεί το Υπουργείο Εργασίας ως μέτρο ελάφρυνσης των επαγγελματιών δεν είναι πανάκεια καθώς επιβάλλεται «καπέλο» 8,5% στην υπολειπόμενη οφειλή. Επίσης δεν έχει διευκρινιστεί αν με τη μερική καταβολή θα μπορεί ο ασφαλισμένος να λαμβάνει ασφαλιστική ενημερότητα .
9. Ποιοι επιβαρύνονται «βάναυσα» από το νέο σύστημα και ποιοι ωφελούνται;
Η επιβάρυνση για τους ελεύθερους επαγγελματίες αρχίζει να γίνεται αισθητή για εισοδήματα από 19.000 ευρώ και πάνω.
Για παράδειγμα: έμπορος στην 9η ασφαλιστική κλάση πληρώνει σήμερα 5.788 ευρώ. Με καθαρό εισόδημα 70.000 θα κληθεί να πληρώσει 18.900 ευρώ (+225%). Αν συνυπολογιστούν και οι φόροι η επιβάρυνση θα φτάσει το 54%.
Σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, οι ελεύθεροι επαγγελματίες-έμποροι με δραστηριότητα πάνω από 15 χρόνια που ασφαλίζονταν σε υψηλές κατηγορίες ωφελούνται αν δηλώνουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ. Αντίθετα, οι ασφαλισμένοι ΟΑΕΕ με δραστηριότητα κάτω από 15 χρόνια έχουν ωφέλεια αν δηλώνουν μέχρι 15.000 ευρώ. Οι αυτοαπασχολούμενοι επιστήμονες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί) ωφελούνται μέχρι και 31/12/2020 αν έχουν εισόδημα μέχρι 25.000 ευρώ, λόγω των εκπτώσεων που προβλέπει ο νόμος. Από 1/1/2021 η επιβάρυνση ξεκινά από εισόδημα 19.000 ευρώ.
Πάντως το 75%-80% των ελεύθερων επαγγελματιών δηλώνει εισόδημα έως 10.000 ευρώ ,οπότε θα βγει ωφελημένο από το νέο σύστημα.
10. Πώς επιμερίζεται η εισφορά στα μέλη μιας αγροτικής οικογένειας;
Οι εισφορές υπολογίζονται επί του συνολικού καθαρού φορολογητέου εισοδήματος διαιρούμενου δια του αριθμού των μελών της οικογενειακής εκμετάλλευσης. Για παράδειγμα μια τετραμελής αγροτική οικογένεια που ασφαλίζεται στον ΟΓΑ αλλά δηλώνει εισόδημα μόνο ο πατέρας 10.000 ευρώ, θα καταβάλλεται την εισφορά που αντιστοιχεί στο εισόδημα, 176 ευρώ το μήνα, η οποία θα επιμερίζεται στα τέσσερα μέλη, δηλαδή 44 ευρώ το κάθε μέλος.
