Την πλήρη ολομέλεια του Αρείου Πάγου απασχόλησε η υπόθεση των δανείων σε ελβετικό φράγκο, η οποία έχει κρατήσει δέσμιους δεκάδες χιλιάδες δανειολήπτες.
Στο ανώτατο δικαστήριο έφτασε η αναίρεση δανειολήπτριας από την Θεσσαλονίκη, η οποία το 2007 έλαβε δάνειο ύψους 243.225 ελβετικών φράγκων (150.000 ευρώ) και όταν η ισοτιμία άλλαξε, βρέθηκε το 2015 να οφείλει 239.041 ευρώ.
Η ενάγουσα, έφτασε μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο ζητώντας να κριθούν άκυροι δύο όροι της σύμβασης, με τον εισαγγελέα να κάνει δεκτούς τους λόγους αναίρεσης.
Μάλιστα ο κ. Αγγελής, στην πρόταση του επικαλέστηκε την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με την οποία οι τράπεζες πρέπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή ενημέρωση, ώστε να μπορούν να παίρνουν συνετές αποφάσεις, ιδίως όταν πρόκειται για δάνεια σε συνάλλαγμα, όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος μίας σοβαρής υποτίμησης του εγχώριου έναντι του ξένου νομίσματος.
Νομικοί εκτιμούν ωστόσο, ότι μένει πολύς δρόμος ακόμη μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο, καθώς εκκρεμούν και άλλες πτυχές της υπόθεσης στο Α1 τμήμα του Αρείου Πάγου, ενώ τον λόγο μετά την απόφαση της Ολομέλειας, θα έχουν τα δικαστήρια ουσίας.
Τοποθέτηση εισαγγελέα
Ο εισαγγελέας της έδρας της πλήρους Ολομέλειας του Αρείου Πάγου, κ. Ιωάννης Αγγελής, κατά την τοποθέτησή του επικαλέστηκε την πρόσφατη απόφαση του ΔΕΕ που εκδόθηκε την 20ή.9.2018 (C51/17).
Βάσει αυτής, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα πρέπει να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή πληροφόρηση, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν συνετές και εμπεριστατωμένες αποφάσεις, δηλαδή πληροφόρηση που να περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστον τις επιπτώσεις που θα είχε μια σοβαρή υποτίμηση του εγχώριου νομίσματος έναντι του ξένου.
Ο ίδιος τόνισε πως ο δανειολήπτης πρέπει να ενημερωθεί με σαφήνεια για το ότι, συνάπτοντας σύμβαση δανείου σε ξένο νόμισμα, εκτίθεται σε ορισμένο συναλλαγματικό κίνδυνο και ενδέχεται να δυσκολευτεί οικονομικά να αντεπεξέλθει σε περίπτωση υποτίμησης του νομίσματος στο οποίο εισπράττει τα εισοδήματά του έναντι του ξένου νομίσματος στο οποίο συνομολογήθηκε το δάνειο.
Ως εκ τούτου, επισημάνθηκε πως η τράπεζα πρέπει να εκθέτει τις δυνητικές διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών και τους κινδύνους που ενέχει η σύναψη δανείου σε ξένο νόμισμα και τούτο διότι ο καταναλωτής πρέπει να έχει πράγματι την ευκαιρία να λάβει γνώση όλων των ρητρών της σύμβασης.
Η έγκαιρη πληροφόρηση, πριν από τη σύναψη της σύμβασης, σχετικά με τους συμβατικούς όρους και τις συνέπειες της εν λόγω σύναψης είναι ουσιώδους σημασίας για τους καταναλωτές, διότι βάσει ιδίως της πληροφόρησης αυτής ο καταναλωτής αποφασίζει αν επιθυμεί να δεσμεύεται από τους όρους που έχει διατυπώσει εκ των προτέρων ο επαγγελματίας.
Ρήτρες
Στο κλείσιμο της προτάσεώς του ο κ. Αγγελής υπογράμμισε ότι η απαίτηση σύμφωνα με την οποία οι συμβατικές ρήτρες πρέπει να είναι διατυπωμένες κατά τρόπο σαφή και κατανοητό υποχρεώνει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να παρέχουν στους δανειολήπτες επαρκή πληροφόρηση, ώστε αυτοί να είναι σε θέση να λαμβάνουν συνετές και εμπεριστατωμένες αποφάσεις.
Συναφώς, η απαίτηση αυτή συνεπάγεται ότι ρήτρα περί του συναλλαγματικού κινδύνου πρέπει να γίνεται κατανοητή από τον καταναλωτή τόσο από τυπική και γραμματική άποψη όσο και ως προς το συγκεκριμένο περιεχόμενό της, υπό την έννοια ότι ο μέσος καταναλωτής, ο οποίος έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως επιμελής και ενημερωμένος, δύναται όχι μόνο να γνωρίζει το ενδεχόμενο υποτίμησης του εθνικού νομίσματος έναντι του ξένου νομίσματος στο οποίο έχει συνομολογηθεί το δάνειο, αλλά επίσης να αξιολογεί τις δυνητικά σημαντικές οικονομικές συνέπειες μιας τέτοιας ρήτρας στις οικονομικές του υποχρεώσεις.
Η εκδίκαση της υπόθεσης διήρκεσε περίπου 3 ώρες. Στο πλαίσιο αυτής, έλαβαν χώρα μακροσκελείς αγορεύσεις.
Στους δικηγόρους που έκαναν πρόσθετη παρέμβαση υπέρ της δανειολήπτριας ήταν ο κ. Ιωάννης Μυταλούλης, ο οποίος εκπροσώπησε το Ινστιτούτο Καταναλωτών Δωδεκανήσου, καθώς επίσης και οι κυρίες Αμαλία Σαραντοπούλου και Ελένη Σιαμπή, οι οποίες με τη σειρά τους εκπροσώπησαν δανειολήπτες.