Απεφάνθη το Συμβούλιο της Επικρατείας για τη συνταγματικότητα φορολογικών ρυθμίσεων που οδηγούν σε αναδρομική φορολόγηση εμβασμάτων που διακινήθηκαν στο εξωτερικό, πριν την ψήφιση του νόμου 3888/2010.
Το επταμελές τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έδωσε με την απόφαση ΣτΕ 884/2016 απαντήσεις στα προδικαστικά ερωτήματα σχετικά με το χαρακτηρισμό εισοδήματος από ελευθέρια επαγγέλματα, ποσού εμβασμάτων προς το εξωτερικό, καθώς για τον κρίσιμο χρόνο για τη φορολόγησή τους. Το ΣτΕ απόφάσισε ότι τα εμβάσματα εξωτερικού που έχουν κατατεθεί πριν τον Σεπτέμβρη του 2010, εφόσον δεν δικαιολογούνται, φορολογούνται με τους συντελεστές εισοδήματος ελευθέρων επαγγελματιών όπως ορίζονται από το νόμο 3888/2010.
Αφορμή στάθηκαν σχετικά προδικαστικά ερωτήματα που εστάλησαν από το Διοικητικό Εφετείο της Αθήνας στο Ανώτατο Δικαστήριο αλλά και αιτήσεις αναιρέσεως φορολογικού ενδιαφέροντος που αφορούσαν την περίοδο 2009-2012.
Το Β’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας απάντησε στα εξής ερωτήματα:
Ερώτηση: Μπορούν να φορολογηθούν ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα ποσά εμβασμάτων, που απεστάλησαν στο εξωτερικό προ του 2010, των οποίων η προέλευση δεν δικαιολογείται από τα δηλωθέντα στην εφορία εισοδήματα;
Απάντηση: Οι διατάξεις του νόμου 3888/2010 εφαρμόζονται, (εφόσον, βέβαια, δεν έχει παρέλθει ο προβλεπόμενος στην κείμενη νομοθεσία χρόνος παραγραφής της εξουσίας του Δημοσίου για καταλογισμό του φόρου), και σε υπόθεση στην οποία η επίμαχη περιουσιακή προσαύξηση (κατάθεση σε τραπεζικό λογαριασμό), άγνωστης πηγής ή αιτίας, που λογίζεται ως φορολογητέο εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα, προκύπτει σε χρόνο προγενέστερο της 30.9.2010, η έννοια δε αυτή δεν δημιουργεί ζήτημα αντίθεσης της διάταξης προς την παράγραφο 2 του άρθρου 78 του Συντάγματος ούτε, άλλωστε, προς τη θεμελιώδη αρχή της ασφάλειας δικαίου.
Ερώτηση: Εάν κριθεί, από το ΣτΕ ότι τα εμβάσματα υπόκεινται σε φορολόγηση ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, πώς θα κρίνεται αν τα ποσά καλύπτονται από τα δηλωθέντα εισοδήματα των ελεγχόμενων οικονομικών ετών, δηλαδή, αν θα χρησιμοποιηθεί ολόκληρο το δηλωθέν εισόδημα ή πρέπει να αφαιρεθούν από αυτό οι τεκμαρτές δαπάνες.
Απάντηση: Τα ποσά των οριζόμενων στα άρθρα του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος ως τεκμαρτών δαπανών διαβίωσης και κτήσης περιουσιακών στοιχείων αφαιρούνται, κατ’ αρχήν, από το δηλωθέν εισόδημα του αντίστοιχου οικονομικού έτους και επιπλέον, στο μέτρο που το υπερβαίνουν, από το κεφάλαιο που προέρχεται από οποιαδήποτε άλλη νόμιμη πηγή ή αιτία, το οποίο (εισόδημα ή κεφάλαιο) λαμβάνεται υπόψη για να δικαιολογήσει, εν όλω ή εν μέρει, την επίμαχη περιουσιακή προσαύξηση (ποσό τραπεζικής κατάθεσης).
Ερώτηση: Εάν κριθεί από το ΣτΕ, ότι τα εμβάσματα υπόκεινται σε φορολόγηση ως εισόδημα από ελευθέρια επαγγέλματα, σε ποια χρονιά (με ποιους συντελεστές) θα πρέπει να φορολογηθούν – στον χρόνο αποστολής του εμβάσματος ή στον χρόνο σχηματισμού της τραπεζικής κατάθεσης από την οποία προήλθε το έμβασμα.
Απάντηση: Το ποσό τραπεζικού λογαριασμού που τροφοδότησε έμβασμα και λογίζεται ως φορολογητέο εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα του δικαιούχου του λογαριασμού φορολογείται ως εισόδημα της διαχειριστικής περιόδου κατά την οποία προκύπτει ότι εισήχθη το ποσό αυτό στην περιουσία του δικαιούχου του λογαριασμού, η δε μεταφορά (με έμβασμα) χρηματικού ποσού από τραπεζικό λογαριασμό του φορολογούμενου, στον οποίο δεν υπάρχει συνδικαιούχος, σε άλλο τραπεζικό λογαριασμό του ίδιου προσώπου δεν ενέχει προσαύξηση της περιουσίας του. Συνεπώς, κρίσιμος είναι, κατ’ αρχήν, όχι ο χρόνος διενέργειας του εμβάσματος, με αφορμή το οποίο έγινε ο έλεγχος και διαπιστώθηκε η περιουσιακή προσαύξηση, αλλά είτε ο χρόνος της κατάθεσης του επίμαχου ποσού (ή, σε περίπτωση τμηματικής κατάθεσής του, ο χρόνος που κατατέθηκε καθένα από τα τμήματά του) στον τραπεζικό λογαριασμό του δικαιούχου, μέσω του οποίου έγινε το έμβασμα, είτε ο προγενέστερος αυτού χρόνος κατά τον οποίο προκύπτει ότι επήλθε η αντίστοιχη προσαύξηση της περιουσίας του.
Ερώτηση: Εάν είναι νόμιμη η μεταφορά στον φορολογούμενο (αντί στην Εφορίας) της υποχρέωσης να αποδείξει αυτός, από πού προέρχονται τα ποσά του εμβάσματος και αν έχουν ήδη φορολογηθεί νόμιμα ή όχι.
Απάντηση: Ποσό τραπεζικού λογαριασμού και αντίστοιχου εμβάσματος μπορεί να λογισθεί και να φορολογηθεί ως εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα του δικαιούχου του λογαριασμού και χορηγήσαντος την εντολή διενέργειας του εμβάσματος, εφόσον δεν καλύπτεται από τα δηλωθέντα εισοδήματά του ούτε από άλλη συγκεκριμένη και αρκούντως τεκμηριωμένη, ενόψει των συνθηκών, πηγή ή αιτία, την οποία είτε αυτός επικαλείται, κατόπιν κλήσης του από τη Διοίκηση για παροχή σχετικών πληροφοριών ή προηγούμενη ακρόαση, είτε εντοπίζει η φορολογική αρχή, στο πλαίσιο της λήψης των προβλεπόμενων στο
