ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΘΕΜΕΛΙΩΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ
Μόνο με τη συμπλήρωση των απαιτουμένων ετων ασφάλισης και χωρίς να 'έχουν πιάσει το όριο ηλικίας, μπορούν απο φέτος οι μητέρες να θεμελιωσουν συνταξιδοτικό δικαίωμα.Στη συνέχεια μπορούν να παραμείνουν στην εργασία τους και να αποχωρησουν όποτε πιάσουν το όριο ηλικίας που ίσχυε τη χρονιά της θεμελίωσης του δικαιώματος.
Για παράδειγμα, στο Δημόσιο και στην πλειονότητα των ταμείων (π.χ. ΔΕΚΟ και τραπεζών) το συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τις μητέρες ανηλίκων θεμελιώνεται με 25ετία. Ετσι, μια ασφαλισμένη που θα συμπληρώσει φέτος τα απαιτούμενα έτη θα συνταξιοδοτηθεί όποτε φτάσει το όριο ηλικίας που προβλέπεται φέτος, ασχέτως του ορίου που θα ισχύει τη συγκεκριμένη χρονιά. Ειδικά για το ΙΚΑ προβλέπεται πως χρειάζονται 5.500 ημέρες ασφάλισης για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος με ανήλικο παιδί.
Ετσι, μια μητέρα που έχει φέτος τις απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης θα βγει στη σύνταξη όποτε συμπληρώσει το 57o έτος. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι πως οι μητέρες πρέπει να έχουν ανήλικο παιδί τη χρονιά που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Στη συνέχεια μπορούν να συνταξιοδοτηθούν όποτε πιάσουν το όριο ηλικίας, ασχέτως αν το παιδί είναι ακόμα ανήλικο. Το «Εθνος - Συντάξεις» παρουσιάζει παραδείγματα για τη θεμελείωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
- Ασφαλισμένη στο ΙΚΑ έχει σήμερα 4.800 ημέρες ασφάλισης. Ασφαλίστηκε για πρώτη φορά το 1989 και είναι μητέρα δύο παιδιών, εκ των οποίων το ένα ανήλικο. Εχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης; Αν όχι, πώς μπορεί;
Απάντηση: Η ασφαλισμένη δεν έχει θεμελιώσει το σχετικό δικαίωμα. Για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης. Μπορεί για να το επιτύχει αυτό να αναγνωρίσει χρόνο σπουδών -εάν έχει- ή χρόνο από κενά εργασίας. Ο πλασματικός χρόνος των τέκνων δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για θεμελίωση για την κατηγορία των μητέρων ανηλίκων. Θα μπορέσει λοιπόν με τον τρόπο αυτό να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 52 ετών με μειωμένη και στα 55 με πλήρη.
- Aσφαλισμένη στο ΤΑΠ-ΟΤΕ, μητέρα ανηλίκου σήμερα, έχει προσληφθεί το 1988, αφού έχει ολοκληρώσει σπουδές ΑΕΙ. Εχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης; Εάν όχι, πώς μπορεί να θεμελιώσει και πότε θα συνταξιοδοτηθεί;
Απάντηση: Η συγκεκριμένη ασφαλισμένη έχει μέχρι σήμερα 23 έτη ασφάλισης. Για να θεμελιώσει το σχετικό δικαίωμα χρειάζεται να συμπληρώσει 25ετία. Με την αναγνώριση του χρόνου σπουδών, με κόστος 165 ευρώ ανά μήνα εξαγοράς, θα συμπληρώσει εντός του 2011 τα απαραίτητα χρόνια. Θα μπορέσει κατά συνέπεια να συνταξιοδοτηθεί στα 50 με μειωμένη σύνταξη και τα 52 με πλήρη.
- Ασφαλισμένη στο Ταμείο Νομικών είναι 48 ετών. Είναι μητέρα δύο παιδιών, εκ των οποίων το ένα ανήλικο. Στο Ταμείο έχει συμπληρώσει 21 έτη ασφάλισης. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;
Απάντηση: Με βάση τις αλλαγές από την 1η Ιανουαρίου 2011, η εν λόγω ασφαλισμένη μπορεί να αναγνωρίσει τον χρόνο σπουδών της και συμπληρώνοντας 25ετία να θεμελιώσει δικαίωμα, ώστε να συνταξιοδοτηθεί στα 55.
- Μητέρα ανηλίκου, απόφοιτος ΤΕΙ, ασφαλισμένη στο ΤΣΠΕΑΘ έχει συμπληρώσει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2011, 13 έτη ασφάλισης. Είναι 47 ετών και μητέρα δύο ανήλικων. Πώς και για πότε μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα;
Απάντηση: Μπορεί να αναγνωρίσει τον χρόνο ασφάλισης που πλασματικά μπορεί να προσμετρηθεί από τις σπουδές της για θεμελίωση. Ετσι θα συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με μειωμένη στα 50 και πλήρη στα 52.
Ταμεία ΔΕΚΟ (ΟΑΠ-ΔΕΗ και ΤΑΠ-ΟΤΕ)
Τη δυνατότητα να πάρουν πλήρη σύνταξη σε ηλικία 52 ετών και μειωμένη στα 50 έχουν οι μητέρες ανηλίκων που συμπληρώνουν φέτος 25ετία. Για όσες θεμελιώσουν δικαίωμα το 2012 το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στα 55 έτη για πλήρη σύνταξη και στα 53 έτη για μειωμένη. Οι αλλαγές αγγίζουν όσες μητέρες ανηλίκων ασφαλίστηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1983 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 1992 και δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010. Οσες μητέρες ανηλίκων συμπλήρωσαν 25ετία μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου της προηγούμενης χρονιάς διατηρούν το δικαίωμα συνταξιοδότησης σε ηλικία 50 ετών.
ΙΚΑ: Στα 57 χρόνια φέτος
Κατά μία διετία αυξάνεται φέτος το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των μητέρων με ανήλικα παιδιά, που έχουν 5.500 ημέρες ασφάλισης. Συγκεκριμένα, φέτος η «έξοδος» θα γίνεται στα 57 με πλήρη σύνταξη και στα 52 με μειωμένη. Νέα αύξηση στα όρια ηλικίας προβλέπεται για όσες μητέρες συμπληρώσουν 5.500 ημέρες ασφάλισης το 2012. Στην περίπτωση αυτή πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται στα 60 και μειωμένη στα 55. Από το 2013 και μετά το όριο ηλικίας για τις μητέρες ανηλίκων πάει στο 65ο έτος για πλήρη σύνταξη και στο 60ό για μειωμένη. Οι ρυθμίσεις αυτές στο ΙΚΑ αγγίζουν όσες μητέρες ασφαλίστηκαν μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1992 και δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2010.
ΕΤΑΑ: Νέες ρυθμίσεις
Στον Τομέα Ασφάλισης Νομικών όσες μητέρων ανηλίκων συμπληρώσουν φέτος 25 έτη ασφάλισης θα πάρουν πλήρη σύνταξη στα 52 και μειωμένη στα 50. Η αύξηση των ορίων ηλικίας αφορά μητέρες που ασφαλίστηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1983 έως και τις 31 Δεκεμβρίου 1992 και δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι το τέλος του 2010. Σημειώνεται πως στον Τομέα Ασφάλισης Νομικών όσες μητέρες συμπληρώσουν 25ετία το 2012 θα δουν το όριο ηλικίας να διαμορφώνεται στο 55ο έτος για πλήρη σύνταξη και στο 53ο για μειωμένη. Από το 2013 και μετά θα συνταξιοδοτούνται στα 65 με πλήρη σύνταξη και στα 60 με μειωμένη. Στα άλλα δύο Ταμεία του ΕΤΑΑ (ΤΣΑΥ και ΤΣΜΕΔΕ) δεν προβλέπεται ειδικό καθεστώς.
ΟΑΕΕ
Δεν προβλέπεται ειδικό καθεστώς για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με ανήλικα παιδιά σε κανένα από τα τρία Ταμεία (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ και ΤΣΑ) που αποτελούν τον ΟΑΕΕ. Ετσι οι ασφαλισμένες θα πρέπει να κάνουν υπομονή μέχρι το 65ο έτος με 15 έτη ασφάλισης. Εναλλακτικά μπορούν φέτος να ανοίξουν την... πόρτα εξόδου με 36 έτη ασφάλισης σε ηλικία 60 ετών. Σημειώνεται πως τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης θα αυξάνονται προκειμένου το 2015 η σύνταξη να καταβάλλεται έπειτα από 40 έτη δουλειάς. Πάντως για όσες ασφαλισμένες θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι τις 31/12/2010 διατηρείται η ευνοϊκή διάταξη, για συνταξιοδότηση με 35ετία στα 60.
Ταμεία Τραπεζών
Με τον ίδιο τρόπο αυξάνονται τα όρια ηλικίας στα Ταμεία της Εθνικής, της Αγροτικής και της Τράπεζας της Ελλάδος. Οι αλλαγές ισχύουν για τις μητέρες ανηλίκων που ασφαλίστηκαν από το 1983 έως και το 1992, αλλά δεν επηρεάζονται όσες πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. Ειδικότερα, για «έξοδο» με 25ετία απαιτείται φέτος η συμπλήρωση του 52ου έτους για πλήρη σύνταξη και του 50ού για μειωμένη. Το 2013 πλήρης σύνταξη θα καταβάλλεται σε ηλικία 65 ετών και μειωμένη στα 60.
Εξοδος στα 52 με 25ετία στο Δημόσιο
Ξεκινά φέτος και ολοκληρώνεται το 2013 η αύξηση των ορίων ηλικίας για τις μητέρες ανηλίκων που απασχολούνται στον δημόσιο τομέα. Φέτος το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση διαμορφώνεται στο 52ο έτος (από το 50ό που ήταν πέρυσι) για όσες ασφαλισμένες συμπληρώσουν 25ετία και έχουν ανήλικα παιδιά.
Νέα αύξηση στο όριο ηλικίας προβλέπεται το 2012, οπότε η «έξοδος» θα γίνεται στο 55ο έτος. Για όσες μητέρες συμπληρώσουν 25ετία από το 2013 και μετά, δεν προβλέπεται καμία ειδική ρύθμιση και η σύνταξη καταβάλλεται στο 65ο έτος.
Ποιες αφορούν
Σημειώνεται πως οι ανατροπές αυτές αγγίζουν τις μητέρες ανηλίκων που ασφαλίστηκαν από 1 Ιανουαρίου 1983 έως και 31 Δεκεμβρίου 1992 και δεν πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα. Ωστόσο δεν επηρεάζονται:
- Οσες μητέρες ανηλίκων ασφαλίστηκαν πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 1982. Για τις συγκεκριμένες ασφαλισμένες διατηρούνται οι παλαιότερες -και πιο ευνοϊκές- ρυθμίσεις.
- Οσες μητέρες ανηλίκων ασφαλίστηκαν από το 1983 έως και το 1992 αλλά πρόλαβαν να θεμελιώσουν δικαίωμα μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2010. Οι συγκεκριμένες ασφαλισμένες δεν χρειάζεται να ανησυχούν, καθώς διατηρείται η διάταξη που επιτρέπει τη συνταξιοδότηση με 25ετία σε ηλικία 50 ετών.
Και στην περίπτωση των γυναικών που απασχολούνται στον δημόσιο τομέα, «κλειδί» για την ταχύτερη έξοδο είναι η αναγνώριση πλασματικών ετών ασφάλισης. Κυρίως ωφελούνται όσες γυναίκες μπορέσουν να συμπληρώσουν φέτος ή το 2012 τα απαιτούμενα 25 έτη ασφάλισης για να «θωρακίσουν» το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα.
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΡΙΤΕΚΝΕΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
Σαρωτικές είναι οι αλλαγές στα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των γυναικών με τρία παιδιά από τον δημόσιο τομέα. Αντιθέτως, περιορισμένη έκταση έχουν οι παρεμβάσεις για τις γυναίκες που απασχολούνται στο Δημόσιο και έχουν ανάπηρα παιδιά. Συγκεκριμένα, στον τελευταίο ασφαλιστικό νόμο προβλέπονται τα εξής για τον δημόσιο τομέα:
- Γυναίκες με τρία παιδιά. Τέλος μπαίνει στη διάταξη που επιτρέπει τη συνταξιοδότηση με 20ετία ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Ενδεικτικό της έκτασης των αλλαγών είναι πως το 2013 η έξοδος θα γίνεται με 25 έτη ασφάλισης σε ηλικία 65 ετών. Για τη διετία 2011-2012 προβλέπεται μεταβατικό στάδιο και δίνεται η δυνατότητα θεμελίωσης δικαιώματος με 20 έτη ασφάλισης. Για παράδειγμα, όσες τρίτεκνες έχουν φέτος 20ετία θα μπορέσουν να πάρουν σύνταξη όποτε συμπληρώσουν 21 χρόνια δουλειάς και το 52ο έτος τους.
- Γυναίκες με ανάπηρα παιδιά. Το όριο ηλικίας παραμένει στο 50ό έτος για τη συνταξιοδότηση με 25ετία. Ωστόσο το ποσοστό ανικανότητας του τέκνου πρέπει να είναι 67% (από 50% που προβλεπόταν πέρυσι) για την καταβολή της σύνταξης στις ασφαλισμένες του Δημοσίου.
Παραδείγματα για εργαζόμενες μητέρες στον δημόσιο τομέα
To «Εθνος-Συντάξεις» δημοσιεύει σήμερα ενδεικτικά παραδείγματα για το πώς μπορούν οι μητέρες ανήλικων τέκνων να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα στον δημόσιο τομέα.
Ερώτηση: Μητέρα δύο ανήλικων τέκνων διορίστηκε στο Δημόσιο το 1994. Εχει στον ιδιωτικό τομέα 3 έτη ασφάλισης και σπουδές ΤΕΙ. Πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;
Απάντηση: Η ασφαλισμένη του παραδείγματος πρέπει να συμπληρώσει φέτος 25 έτη ασφάλισης. Για τον σκοπό αυτό μπορεί να χρησιμοποιήσει τα έτη σπουδών αλλά και τα πλασματικά των τέκνων αφού έχει συμπληρώσει 15 έτη στο Δημόσιο. Ετσι, με κόστος 6,67 % επί των συντάξιμων αποδοχών για κάθε μήνα αναγνώρισης, μπορεί να φτάσει τα 25 έτη ασφάλισης και να κατοχυρώσει το δικαίωμά της για να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη στα 52.
Ερώτηση: Μητέρα ανήλικου σήμερα τέκνου, δημόσια υπάλληλος, έχει διοριστεί το 2000 στην κατηγορία ΠΕ. Εχει επίσης 10 έτη ασφάλισης στον ΟΑΕΕ. Εχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης;
Απάντηση: Η εν λόγω υπάλληλος έχει σήμερα 21 έτη ασφάλισης. Θα πρέπει να αναγνωρίσει τα έτη σπουδών της για να φτάσει 25ετία και να θεμελιώσει το σχετικό δικαίωμα, καθώς το πλασματικό έτος για το παιδί δεν μπορεί να προσμετρηθεί για θεμελίωση. Θα συμπληρώσει λοιπόν φέτος 25 έτη και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 52 ετών. Ο χρόνος του ΟΑΕΕ προσμετράται κανονικά.
Ερώτηση: Εκπαιδευτικός με δύο παιδιά εκ των οποίων το ένα ανήλικο διορίστηκε το 1995. Εχει προϋπηρεσία στο Δημόσιο 4 έτη. Πώς μπορεί να θεμελιώσει δικαίωμα και να συνταξιοδοτηθεί ως μητέρα;
Απάντηση: Στη συγκεκριμένη περίπτωση η ασφαλισμέ νη θα πρέπει να αναγνωρίσει 6 συνολικά χρόνια από τον χρόνο σπουδών (4) και τα πλασματικά των τέκνων (2 από τα 3). Ετσι θα συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και θα θεμελιώσει το δικαίωμά της να συνταξιοδοτηθεί στα 52 με το καθεστώς των μητέρων ανηλίκων.
Ερώτηση: Δημοτική υπάλληλος, μητέρα 2 παιδιών εκ των οποίων το ένα ανήλικο, προσελήφθη με σύμβαση στον δήμο το 1987. Το 1991 έγινε αορίστου χρόνου και το 2001 μονιμοποιήθηκε. Εχει θεμελιώσει σχετικό δικαίωμα ως μητέρα ανηλίκου; Αν όχι, τι μπορεί να κάνει;
Απάντηση: Η μητέρα του παραδείγματος δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης. Εάν δεν έχει χρόνο σπουδών ή άλλο πλασματικό χρόνο, δεν μπορεί να θεμελιώσει μόνο με τον πλασματικό των παιδιών, γιατί δεν έχει 15 έτη στο Δημόσιο. Επομένως θα συμπληρώσει 25ετία το 2012 και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί σε ηλικία 55 ετών.