Θεοδωράκης: "Ναι στο Όχι των γενναίων"

Δημοσιεύτηκε: Οκτώβριος 31 2011 09:15 Ενημερώθηκε: Οκτώβριος 31 2011 10:14

Την παρέμβαση του Προέδρου της Δημοκρατίας, για "να σταματήσει η ουσιαστικά πραξικοπηματική δράση της παρούσης κυβέρνησης", ή ακόμη και την παραίτησή του ζητεί ο Μίκης Θεοδωράκης.

Με δήλωσή του στην "Ελευθεροτυπία", με αφορμή την επέτειο του ΟΧΙ, αναφέρει τα σημαντικά ΟΧΙ "στην προσβολή του ελληνικού λαού".

Αναλυτικά η παρέμβασή του:

"Το Οχι του 1940 είναι μία από τις ιερότερες παρακαταθήκες του ελληνικού έθνους. Ενα ιδεώδες που θα πρέπει να το σεβόμαστε, όχι μόνο με γιορτές και παράτες, αλλά με την καθημερινή μας στάση και συμπεριφορά και που κυρίως θα πρέπει να το σέβεται και να το τιμά με τη στάση της και κάθε της πράξη η εξουσία. Το Οχι είναι κανόνας ζωής για τους κοινούς θνητούς και μέτρο αξίας και εντιμότητας για τους αξιωματούχους. Κυρίως όταν πρόκειται για θέματα και περιπτώσεις που αφορούν την τιμή και τα συμφέροντα του λαού.

Οχι στην εξαπάτηση του λαού.

Οχι στο ψέμα και στη διαφθορά.

Οχι στην ατιμωρησία υπουργών και άλλων ισχυρών.

Οχι στην παραβίαση του Συντάγματος.

Οχι στην εθελοντική παράδοση μέρους της εθνικής μας ακεραιότητας σε ξένους.

Οχι στην εξόντωση των εργαζομένων.

Οχι στην ερήμωση της χώρας.

Οχι στο πρόσφατο «Ναι σε όλα», που καθιστά τη χώρα υποτελή, αναγκασμένη να ξεπουλήσει τον εθνικό μας πλούτο.

Και τέλος,

Οχι στην προσβολή ενός ολόκληρου λαού. Γιατί προσβολή είναι το να τολμούν να του λένε «σε πήραμε από το 120% του ΑΕΠ και αφού σου αλλάξαμε τα φώτα, σε ρεζιλέψαμε στους ξένους, σε φτωχύναμε, σε διαλύσαμε και σε εξοντώσαμε ολοκληρωτικά, μετά είπαμε το Ναι στη Μέρκελ, γιατί υποτίθεται ότι θα μας βοηθήσει να σε οδηγήσουμε στο σημείο απ' όπου σε παραλάβαμε, δηλ. στο 120% του ΑΕΠ».

Δηλαδή σε βασανίζουμε δώδεκα ολόκληρα χρόνια (κι αν τελικά θα είναι δώδεκα), χωρίς κανένα λόγο. Εκτός φυσικά κι αν μέσα σ' αυτό το διάστημα καταφέρουν να μας ξεπουλήσουν και πάλι ολοκληρωτικά και να μας μεταβάλουν στο υπ' αριθμόν 1 προτεκτοράτο του Δ' Ράιχ. Μας τύλιξαν μέσα σε ένα «Μηδενικό», για ποιο λόγο; Ασφαλώς αυτοί και τα αφεντικά τους θα γνωρίζουν το λόγο, όμως δεν μας τον λένε, με την ελπίδα ότι έως τότε θα μας έχουν μεταβάλει σε φυτά...

Οχι, κύριε Πρόεδρε, να ανέχεστε να μας κυβερνά και να δεσμεύει το μέλλον της χώρας μια ομολογουμένως κυβερνητική μειοψηφία. Και εάν ακόμα το Σύνταγμα, μετά την αναθεώρησή του από τον Ανδρέα Παπανδρέου δεν σας δίνει το δικαίωμα να διαλύσετε τη Βουλή και να προκηρύξετε εκλογές, εν τούτοις έχετε το ηθικό - προσωπικό σας ανάστημα και λόγω του ανωτάτου αξιώματος που κατέχετε και λόγω της προσωπικής σας ιστορίας, να παρέμβετε για να σταματήσει η ουσιαστικά πραξικοπηματική δράση της παρούσας κυβέρνησης. Και στο κάτω κάτω, ως έσχατη λύση, υπάρχει πάντα ο έντιμος δρόμος της παραίτησης, που θα ήταν ένα ηχηρότατο ράπισμα στο πρόσωπο όλων αυτών που καταστρατηγούν το Σύνταγμα οδηγώντας τη χώρα στην καταστροφή της.

Πώς είναι δυνατόν να ζητούν οι σημερινοί κυβερνώντες να τους σεβαστεί ένας λαός που περιμένει το παράδειγμά τους, όταν όλοι ανεξαιρέτως οι υπεύθυνοι για την εύρυθμη λειτουργία του πολιτεύματος και του κράτους αρνούνται να εφαρμόσουν και να επιβάλουν το ζωτικό Οχι σε θέματα που έχουν να κάνουν με τη ζωή και την τιμή του λαού και του έθνους; Οταν τον εμπαίζουν έχοντας καταντήσει αυτό το μεγάλο Οχι μια τυπική φιέστα, όταν η καθημερινή τους συμπεριφορά βρίσκεται σε μια συνεχή διάσταση μαζί του;

Σέβομαι τους θεσμούς, όταν και εκείνοι σέβονται τα ιερά και τα όσια του λαού αναγνωρίζοντάς τον -με πράξεις και όχι μόνο με λόγια- ως υπέρτατη αξία ανώτερη κι από τον ανώτατο αξιωματούχο. Και ο λαός θέλει ειδικά οι κυβερνήτες του να είναι πιστοί θεματοφύλακες της εθνικής τιμής και ακεραιότητας και όχι φορείς τού Ναι και της υποταγής που μας επιβάλλεται εδώ και δύο χρόνια. Οσοι δεν κατάλαβαν ακόμα ότι αυτοί είναι οι λόγοι που μας κατεβάζουν στους δρόμους, θα είναι άξιοι της τύχης τους.

Η οργή του λαού οφείλεται στο γεγονός ότι η στάση τους απέναντι στα συμφέροντα του λαού και του έθνους βρίσκεται σε ριζική αντίθεση με το νόημα τού Οχι.

Εκείνοι τότε είπαν Οχι αψηφώντας τις θυσίες και το θάνατο. Αυτοί σήμερα υποτάσσονται με δειλία και ανικανότητα στο Ναι. Επομένως δεν έχουν σχέση με το Οχι του λαού των γενναίων αλλά εκφράζουν το Ναι των δειλών και των συμβιβασμένων.

Εκείνοι αρνήθηκαν να δώσουν έστω και ένα τετραγωνικό εκατοστό ελληνικής γης. Αυτοί τους προσφέρουν το σύνολο της εθνικής επικράτειας.

Ανήκουν στο Ναι και όχι στο Οχι.

Το Οχι ανήκει στους ελεύθερους και ανεξάρτητους Ελληνες.

Αθήνα, 29.10.2011

ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ"

Δημοσιονομική προσαρμογή 116 δισ. ευρώ

Δημοσιονομική προσαρμογή, συνολικού ύψους 116 δισ. ευρώ -συμπεριλαμβανομένων και των αποκρατικοποιήσεων-, είναι ο βαρύς λογαριασμός για την περίοδο 2011-2014, που φέρνει μαζί της η συμφωνία για τη διαγραφή του 50% του ιδιωτικού χρέους της χώρας, στην οποία πολλά κρίσιμα σημεία μένουν ακόμη να διευκρινιστούν.

Σύμφωνα με έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε συνέχεια της αγωνιώδους Συνόδου Κορυφής της προηγούμενης εβδομάδας, σε ενημέρωση όλων των κρατών - μελών, η Ελλάδα θα πρέπει από το 2011 μέχρι και το 2014 να υλοποιήσει ένα τεράστιο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, ύψους 49,755 δισ. ευρώ (23% του ΑΕΠ). Παράλληλα, θα πρέπει να υλοποιήσει ένα πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων, ύψους 50 δισ. ευρώ, στο οποίο επιμένει η Επιτροπή. Τούτο παρά το γεγονός ότι χάθηκε ο στόχος για τα έσοδα 5 δισ. ευρώ το 2011 (εκτιμώνται τώρα στο 1,7 δισ. ευρώ για την Ε.Ε. και 1,1 δισ. από το ΔΝΤ .

Το κείμενο της επιτροπής επιμένει ότι θα πρέπει να εκποιηθεί κινητή και ακίνητη περιουσία ύψους 35 δισ. ευρώ έως και το τέλος του 2014. Στο ποσό αυτό προστέθηκαν από την ελληνική πλευρά μέτρα και επιπλέον έσοδα ύψους 15 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα «Helios» για την παραγωγή και εξαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο, και 16 δισ. ευρώ από τα κέρδη του Δημοσίου από την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών.

Η πρόβλεψη της Κομισιόν είναι ότι, παρά τα βαριά μέτρα που υιοθετήθηκαν τον Αύγουστο, το έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ από το στόχο του 7,6% θα κυμανθεί από το 8,3% μέχρι και το 9,1%.

Αποπληρωμή αυτόματα

Ως γνωστόν τα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις αποπληρώνουν αυτομάτως (με βάση νόμο του 2010) το δημόσιο χρέος. Η επαναγορά και διαγραφή μέρους του χρέους, ύψους περίπου 103 δισ. ευρώ, που θα παραμείνει στα χέρια ιδιωτών μετά τη διαγραφή του 50%, θα βοηθήσουν στην ταχύτερη μείωση της αποπληρωμής των υποχρεώσεων εξυπηρέτησής του, δηλαδή των τόκων, και κατά συνέπεια και οι αποκρατικοποιήσεις συμμετέχουν στην προσπάθεια μείωσης του ελλείμματος.

Εκείνο που ανησυχεί περισσότερο είναι το ετήσιο ύψος των μέτρων που έχει εγγράψει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε αμιγώς δημοσιονομικά μέτρα, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος ως ποσοστό του ΑΕΠ κατά 12,9%, δηλαδή από το 10,8% το 2010 στο 2,9% το 2014, που θα σημάνει και την επίσημη ολοκλήρωση και του μνημονίου 2 για την ελληνική οικονομία.

Στο κείμενό της, η Επιτροπή ανεβάζει τις αποκλίσεις του ελληνικού προγράμματος για το 2011, με βάση τα στοιχεία που ήταν διαθέσιμα μέχρι και τα τέλη Σεπτεμβρίου, στα 910 εκατ. ευρώ, ποσό που, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Επιτροπής, θα οδηγήσει σε μια απόκλιση του στόχου του ελλείμματος, ως ποσοστό του ΑΕΠ, από 0,7% έως και 1,5%. Συνεπώς, η πρόβλεψη της Κομισιόν είναι ότι, παρά τα βαριά μέτρα που υιοθετήθηκαν από τον Αύγουστο και μετά, το έλλειμμα, ως ποσοστό του ΑΕΠ, από το στόχο του 7,6% που ίσχυε ως και την αξιολόγηση του Ιουλίου, θα κυμανθεί από το 8,3% μέχρι και το 9,1%.

Συνολικές αποκλίσεις των στόχων εξετάζονται με βάση το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό πρόγραμμα, το οποίο αναθεωρεί προς τα κάτω το στόχο για τα έσοδα και προς τα πάνω το στόχο για τις δαπάνες. Με τα δεδομένα αυτά, οι εκτιμήσεις της Ε.Ε. δείχνουν μηδενική απόκλιση στις δαπάνες των ΔΕΚΟ, 10 εκατ. ευρώ στις λειτουργικές δαπάνες, 7 εκατ. ευρώ στις δαπάνες υγείας και απόκλιση μόνο 62 εκατ. ευρώ στα έσοδα του προϋπολογισμού, ενώ οι φαρμακευτικές δαπάνες ήταν χαμηλότερες του στόχου κατά 122 εκατ. ευρώ.

Υπερβάσεις

Εντοπίζονται όμως υπερβάσεις 440 εκατ. ευρώ στα κοινωνικά επιδόματα, 128 εκατ. ευρώ στη μισθολογική δαπάνη του Δημοσίου, 236 εκατ. ευρώ στους ειδικούς λογαριασμούς, 150 εκατ. ευρώ στις επενδυτικές δαπάνες. Στο κείμενο αναφέρεται ότι μέρος των αποκλίσεων θα αναπληρωθεί, φέτος, με τα πρόσθετα μέτρα που συμφωνήθηκαν και το υπόλοιπο θα αναπληρωθεί το 2012.

Υποχρεώσεις του Δημοσίου μέχρι τέλος του έτους

Μέχρι και το τέλος του χρόνου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει από την κυβέρνηση την ενεργοποίηση μέχρι και τις εορτές των Χριστουγέννων ήδη συμφωνημένων παρεμβάσεων και συγκεκριμένα:

1. Την κατάθεση του τελικού σχεδίου του προϋπολογισμού, που θα περιλαμβάνει όλες τις αναθεωρήσεις των στόχων για το ρυθμό ανάπτυξης, τα έσοδα, τις δαπάνες και, φυσικά, την κοστολόγηση των νέων μέτρων που υιοθετήθηκαν μέσω του πολυνομοσχεδίου, που ψήφισε πριν από λίγες το υπουργείο Οικονομικών. Παράλληλα, θα αναφέρονται αναλυτικά και κοστολογημένα τα μέτρα του 2012.

2. Την ενεργοποίηση του μέτρου της εργασιακής εφεδρείας. Αυτό θα απαιτήσει την έκδοση υπουργικών αποφάσεων που θα το επεκτείνουν το μέτρο σε όλη τη Γενική Κυβέρνηση, και την αποστολή επιστολών σε εργαζομένους που πρόκειται να μπουν σε εφεδρεία. Επίσης, θα πρέπει να αποσταλούν προσωπικές επιστολές προς τους υπαλλήλους όλων των υπουργείων και των φορέων που θα μπουν σε καθεστώς εργασιακής εφεδρείας, με τις οποίες θα τους ενημερώνει το κράτος για την εξέλιξη, τις νομοθετικές πράξεις για τα λουκέτα - συγχωνεύσεις στις μεγάλες ΔΕΚΟ (ΚΕΔ, ΕΤΑ, ΟΔΔΥ ΟΣΚ, ΕΡΤ κ.λπ.), αλλά και δεκάδες άλλες σημαντικές υπουργικές αποφάσεις. Πρέπει να ολοκληρωθούν έως τα μέσα Δεκεμβρίου, ως προαπαιτούμενο για την 7η δόση.

3. Την έκδοση υπουργικής απόφασης που αλλάζει τις προϋποθέσεις χορήγησης σύνταξης αναπηρίας, ώστε να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των δικαιούχων.

4. Την κατάρτιση νέας λίστας φαρμάκων, με στόχο τη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης.

5. Την έκδοση των σχετικών αποφάσεων για τις νέες αυξήσεις στα τέλη κυκλοφορίας, στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο θέρμανσης.

6. Την έκδοση υπουργικών αποφάσεων για τη ρύθμιση στα οφέλη για την υγεία, για τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, και την αύξηση των εισφορών επικουρικής σύνταξης για τους δικαιούχους και την περικοπή του ανώτατου ύψους τους.

7. Την νομοθέτηση της παρακράτησης για τη συλλογή του λεγόμενου «επιδόματος αλληλεγγύης», μέσω παρακράτησης του φόρου μισθωτών υπηρεσιών.

8. Την ψήφιση -πριν από το τέλος του χρόνου- του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, το οποίο θα πρέπει να έχει στόχο τη μείωση των φορολογικών αδικιών που υπάρχουν σήμερα στο ελληνικό σύστημα συλλογής φόρων. Θα πρέπει δηλαδή να θέτει νέους όρους, ώστε, σε συνδυασμό και με έναν αναβαθμισμένο και πιο αποτελεσματικό φοροεισπρακτικό μηχανισμό, να πληρώσουν φόρο και αυτοί που σήμερα δεν πληρώνουν. Στην κατεύθυνση αυτή, υπάρχουν σκέψεις για άνοιγμα βιβλίων στους αγρότες οι οποίοι σήμερα φορολογούνται με τεκμαρτά εισοδήματα.

Μέτρα 50 δισ. έως το 2014

Τα μέτρα αυτά θα πρέπει όχι μόνο να ψηφιστούν, αλλά τα περισσότερα από αυτά να έχουν και ένα πρώτο δημοσιονομικό αποτέλεσμα (για παράδειγμα το νέο μισθολόγιο αναμένεται να έχει αποτέλεσμα 115 εκατ. ευρώ μέσα στο 2011), πριν από το τέλος του χρόνου, και θα αποτελέσουν τη βάση για να χτιστούν και τα μέτρα που θα έρθουν τα επόμενα χρόνια, τα οποία θα φτάσουν περίπου τα 50 δισ. ευρώ μέχρι και το τέλος του 2014. Με βάση τους υπολογισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το βαρύ πρόγραμμα για την Ελλάδα προβλέπει:

* Μέτρα ύψους 17.065 εκατ. ευρώ (7,8% του ΑΕΠ) για το 2011.

* Μέτρα ύψους 14.916 εκατ. ευρώ (7 % του ΑΕΠ) για το 2012.

* Μέτρα ύψους 11.390 εκατ. ευρώ (5,3% του ΑΕΠ) για το 2013.

* Μέτρα ύψους 6.385 εκατ. ευρώ (2,9% του ΑΕΠ για το 2014.

Το πρόγραμμα για το 2013 και το 2014 θα αρχίσει να απασχολεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και την ελληνική κοινωνία στην επόμενη επιθεώρηση που αναμένεται να θεσμοθετήσει και τη μόνιμη παρουσία της τρόικας στην Ελλάδα.

Πριν συμφωνηθούν οι πηγές από τις οποίες θα προέλθουν νέοι πόροι για τη μείωση του ελληνικού ελλείμματος θα πρέπει πρώτα να υπάρχουν σαφέστερες ενδείξεις για το ρυθμό ανάπτυξης αλλά και για τα αποτελέσματα των μέτρων που έχουν ήδη υιοθετηθεί.

Σχέδια

Στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο εξετάζεται η φορολόγηση των ελεύθερων επαγγελματιών από το πρώτο ευρώ [EUR=X] , με την πλήρη κατάργηση του αφορ

Ρωσία: Πρόθυμη να βοηθήσει την ευρωζώνη μέσω «εργαλείων» του ΔΝΤ

Ετοιμη για διμερείς συνομιλίες με χώρες - μέλη της ευρωζώνης για να προσφέρει οικονομική βοήθεια μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ΔΝΤ είναι η Ρωσία, όπως δήλωσε ο οικονομικός σύμβουλος του Κρεμλίνου Αρκάντι Ντβόρκοβιτς.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία θα επενδύσει περί τα 10 δισ. ευρώ στην οικονομία της ευρωζώνης μέσω «εργαλείων» του ΔΝΤ.

Την ίδια ώρα, από το Τόκιο, ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) δήλωσε ότι η Ιαπωνία θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα του Ταμείου.

Μετά την ολοκλήρωση της συνάντησής του με τον υφυπουργό Οικονομικών της Ιαπωνίας αρμόδιο για τις Διεθνείς Υποθέσεις Τακεχίκο Νακάο, ο Κλάους Ρέγκλινγκ ανέφερε ότι η ιαπωνική κυβέρνηση θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα του EFSF, συνεχίζοντας την πρακτική που ακολουθεί τους τελευταίους δέκα μήνες.

Η Ιαπωνία είναι η δεύτερη μετά την Κίνα κάτοχος συναλλαγματικών αποθεμάτων στον κόσμο και έχει ήδη επενδύσει 2,68 δισεκατομμύρια ευρώ από τις αρχές του έτους, δηλαδή του 20% των ομολόγων που έχει εκδώσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.

Την περασμένη Παρασκευή ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Γιοσιχίκο Νόντα ανακοίνωσε ότι θα παρουσιάσει κατά τη διάρκεια των εργασιών της συνόδου κορυφής της Ομάδας των 20 στις Κάννες το σχέδιο της συμβολής της Ιαπωνίας στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Ο Κλάους Ρέγκλινγκ επισκέφθηκε την περασμένη εβδομάδα την Κίνα, την επομένη της ανακοίνωσης της συμφωνίας για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, στο οποίο περιλαμβάνεται και η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για την υποστήριξη των υπερχρεωμένων χωρών της ευρωζώνης.

Η επίσκεψή του στο Πεκίνο θεωρήθηκε ως ένδειξη ότι το EFSF θα προσπαθήσει να εξασφαλίσει την οικονομική υποστήριξη της Κίνας. Ωστόσο, ο κ. Ρέγκλινγκ δήλωσε ότι δεν υπάρχουν στη φάση αυτή διαπραγματεύσεις με την Κίνα, αλλά μόνο διαβουλεύσεις σε προκαταρκτικό στάδιο.

Καταπληκτικό άρθρο του Μ.Μαζάουερ στους New York Times: “Η Ελλάδα, το λίκνο της δημοκρατίας, κλονίζει τον πλανήτη.”

από το ιστολόγιο “Αγανακτισμένοι“

Του Μαρκ Μαζάουερ*.
Χθες, όλος ο κόσμος παρακολουθούσε την Ελλάδα καθώς το κοινοβούλιό της ψήφισε ένα διχαστικό πακέτο μέτρων λιτότητας το οποίο θα μπορούσε να έχει κρίσιμες επιπτώσεις στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Ισως προκαλεί έκπληξη που… αυτή η μικρή άκρη της χερσονήσου των Βαλκανίων συγκεντρώνει τόση προσοχή. Σκεφτόμαστε συνήθως την Ελλάδα ως την πατρίδα του Πλάτωνα και του Περικλή, με την πραγματική της σημασία να βρίσκεται βαθιά στην αρχαιότητα.

Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που για να κατανοήσεις το μέλλον της Ευρώπης χρειάζεται να στραφείς μακριά από τις μεγάλες δυνάμεις στο κέντρο της ηπείρου και να κοιτάξεις προσεκτικά όσα συμβαίνουν στην Αθήνα. Τα τελευταία 200 χρόνια η Ελλάδα ήταν στην πρώτη γραμμή της εξέλιξης της Ευρώπης. Στη δεκαετία του 1820, στη διάρκεια του αγώνα για την ανεξαρτησία από την οθωμανική αυτοκρατορία, η Ελλάδα έγινε ένα πρώιμο σύμβολο δραπέτευσης από…

τη φυλακή της αυτοκρατορίας.

Για τους φιλέλληνες, η παλιγγενεσία της αποτελούσε τον πιο ευγενή αγώνα. “Στο μεγάλο πρωινό του κόσμου”, έγραψε ο Σέλεϊ στο ποιημά του “Ελλάς”, “το μεγαλείο της Ελευθερίας τινάχθηκε και έλαμψε! “

Η νίκη θα σήμαινε τον θρίαμβο της ελευθερίας όχι μόνο επί των Τούρκων αλλά και επί όλων των δυναστών που κρατούσαν υπόδουλους τόσο πολλούς ευρωπαίους. Γερμανοί, Ιταλοί, Πολωνοί και Αμερικανοί έτρεξαν να πολεμήσουν υπό την γαλανόλευκη σημαία της Ελλάδας για χάρη της δημοκρατίας. Και μέσα σε μια δεκαετία, η χώρα κέρδισε την ελευθερία της.

Στη διάρκεια του 20ου αιώνα ο ριζοσπαστικός νέος συνδυασμός της συνταγματικής δημοκρατίας και του εθνικισμού που ενσάρκωσε η Ελλάδα εξαπλώθηκε στην ήπειρο και κορυφώθηκε στην “ειρήνη που τερμάτισε κάθε ειρήνη” στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν τρεις αυτοκρατορίες, η οθωμανική , εκείνη των Αψβούργων και η ρωσική, κατέρρευσαν και αντικαταστάθηκαν από έθνη-κράτη. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ελλάδα άνοιξε και πάλι τον δρόμο για το μέλλον της Ευρώπης. Μόνο που τώρα ήταν η σκοτεινή πλευρά της δημοκρατίας που βγήκε στο προσκήνιο.

Σε έναν κόσμο εθνικών κρατών, εθνοτικές μειονότητες όπως ο μουσουλμανικός πληθυσμός της Ελλάδας και οι ορθόδοξοι χριστιανοί της Μικράς Ασίας ήταν μια συνταγή για διεθνή αστάθεια. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, έλληνες και τούρκοι ηγέτες αποφάσισαν να ανταλλάξουν τους μειονοτικούς πληθυσμούς τους, εκτοπίζοντας περί τα δύο εκατομμύρια χριστιανούς και μουσουλμάνους προς χάριν της εθνικής ομοιογένειας.

Η ελληνο – τουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών ήταν η μεγαλύτερη οργανωμένη μετακίνηση προσφύγων στην ιστορία μέχρι τότε και μοντέλο που οι ναζιστές και άλλοι θα το επικαλούνταν αργότερα για να εκτοπίσουν ανθρώπους στην ανατολική Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Ινδία. Είναι ειρωνικό, λοιπόν, που η Ελλάδα ήταν επίσης στην πρωτοπορία της αντίστασης στους ναζιστές. Τον χειμώνα του 1940-41, ήταν η πρώτη χώρα που αντεπιτέθηκε αποτελεσματικά κατά των δυνάμεων του Αξονα, ταπεινώνοντας τον Μουσολίνι στον ελληνο – ιταλικό πόλεμο ενώ η υπόλοιπη Ευρώπη επευφημούσε την Ελλάδα.

Και πολλοί χειροκρότησαν πάλι λίγους μήνες αργότερα όταν ένας νεαρός αριστερός αντιστασιακός ονόματι Μανώλης Γλέζος σκαρφάλωσε στην Ακρόπολη ένα βράδυ με έναν φίλο και κατέβασαν τη σημαία με την σβάστικα που οι Γερμανοί είχαν πρόσφατα υψώσει. Σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, η ελληνική αστυνομία θα έριχνε δακρυγόνα στον κ. Γλέζο ο οποίος διαδήλωνε κατά του προγράμματος λιτότητας. Αλλά στο τέλος, η Ελλάδα υπέκυψε στη γερμανική κατοχή.

Η κυριαρχία των ναζιστών έφερε μαζί της την πολιτική κατάρρευση, την μεγάλη πείνα, και μετά την απελευθέρωση, την βύθιση της χώρας σε έναν εμφύλιο πόλεμο ανάμεσα στις κομμουνιστικές και τις αντικομμουνιστικές δυνάμεις. Μόλις λίγα χρόνια μετά την ήττα του Χίτλερ, η Ελλάδα βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο της ιστορίας, ως μέτωπο του Ψυχρού Πολέμου. Το 1947, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν χρησιμοποίησε τον κλιμακούμενο εμφύλιο στην Ελλάδα για να πείσει το Κογκρέσο να στηρίξει το Δόγμα Τρούμαν και την ειρηνική δέσμευση αμερικανικών πόρων για τον αγώνα κατά του Κομμουνισμού και την ανοικοδόμηση της Ευρώπης.

Ανυψωμένη ξαφνικά σε έναν διατλαντικό αγώνα, η Ελλάδα συμβόλιζε τώρα μια πολύ διαφορετική Ευρώπη – μία Ευρώπη που είχε αυτοκαταστραφεί, και που ο μόνος δρόμος εξόδου από την ανέχεια των μέσων της δεκαετίας του 1940 ήταν ως μικρότερος εταίρος της Ουάσινγκτον. Καθώς τα δολάρια άρχισαν να ρέουν, αμερικανοί σύμβουλοι έλεγαν στους έλληνες πολιτικούς τι να κάνουν και αμερικανικές βόμβες ναπάλμ έκαιγαν τα ελληνικά βουνά καθώς οι κομμουνιστές αντάρτες τρέπονταν σε φυγή.

Η πολιτική και οικονομική ένωση της Ευρώπης υποτίθεται ότι θα έβαζε τέλος στις αδυναμίες και την εξάρτηση της διχοτομημένης ηπείρου. Και εδώ η Ελλάδα έγινε σύμβολο μιας νέας φάσης στην ευρωπαϊκή ιστορία. Η πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας το 1974 δεν έφερε στη χώρα μόνο την πλήρη ένταξη σε αυτό που θα γινόταν η Ευρωπαϊκή Ενωση. Προανήγγηλε επίσης (μαζί με τη μετάβαση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας στη δημοκρατία την ίδια εποχή) το παγκόσμιο κύμα εκδημοκρατισμού της δεκαετίας του 1980 και του ’90, πρώτα στη Νότια Αμερική και τη Νοτιοανατολική Ασία και μετά στην Ανατολική Ευρώπη.

Και έδωσε στην Ευρωπαϊκή Ενωση την όρεξη για διεύρυνση και τη φιλοδοξία να εξελιχθεί από ένα μικρό κλαμπ πλούσιων δυτικοευρωπαϊκών κρατών σε φωνή για ολόκληρη την προσφάτως εκδημοκρατισμένη ήπειρο, η οποία εξαπλώθηκε κατά πολύ στο νότο και την ανατολή. Και τώρα, σήμερα, αφότου έσβησε η ευφορία της δεκαετίας του ’90 και μια νέα ταπεινοφροσύνη χαρακτηρίζει τους Ευρωπαίους, ο κλήρος πέφτει και πάλι στην Ελλάδα ως χώρας η οποία θα προκαλέσει τους μανδαρίνους της Ευρωπαϊκής Ενωσης και θα θέσει το ερώτημα: “ποιό θα είναι το μέλλον της ηπείρου;”.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση υποτίθεται ότι θα ένωνε μια κατακερματισμένη Ευρώπη, ότι θα ενίσχυε τις δημοκρατικές της δυνατότητες και ότι θα μεταμόρφωνε την ήπειρο σε μια ανταγωνιστική δύναμη στην παγκόσμια σκηνή. Είναι ίσως ταιριαστό που ένα από τα αρχαιότερα και πιο δημοκρατικά έθνη – κράτη της Ευρώπης βρίσκεται στην καινούργια εμπροσθοφυλακή, όσων θέτουν εν αμφιβόλω όλα αυτά τα επιτεύγματα.

Γιατί είμαστε όλοι μικρές δυνάμεις τώρα, και για άλλη μια φορά η Ελλάδα πολεμάει στην πρώτη γραμμή του αγώνα για το μέλλον.

*Μαρκ Μαζάουερ,
Βρετανός ιστορικός και συγγραφέας,
καθηγητής Ιστορίας στο πανεπιστήμιο Κολούμπια των ΗΠΑ.