Τα «κλειδιά» για σύνταξη στους επαγγελματίες απο τον ΟΑΕΕ

Η ημερομηνία διακοπής της δραστηριότητας, και όχι μόνο η ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης αποτελεί το "κλειδί" για τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης των ελευθέρων επαγγελματιών από τον ΟΑΕΕ

Σύμφωνα με εγκύκλιο του ΟΑΕΕ που εκδόθηκε χθες προβλέπεται ότι, ακόμη κι αν η αίτηση για συνταξιοδότηση έχει κατατεθεί πριν από την ψήφιση του νέου Ασφαλιστικού η σύνταξη θα υπολογιστεί με βάση το νέο τρόπο, εφόσον η διακοπή επαγγελματικής δραστηριότητας έγινε μετά την αίτηση και κυρίως, μετά την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού.
Αναλυτικά, με την εγκύκλιο του Οργανισμού δίνονται διευκρινίσεις για το πως θα υπολογιστούν οι νέες συντάξεις και διαχωρίζονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης σε δύο βασικές κατηγορίες: αυτές που είχαν κατατεθεί μέχρι και τις 12 Μαΐου 2016, ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου 4387, και αυτές που κατατίθενται από την έναρξη ισχύος του νόμου (13 Μαΐου 2016) και μετά.
Ξεκαθαρίζεται δε, ότι στην πρώτη κατηγορία πρέπει να συνυπολογιστούν κατά περίπτωση, η ημερομηνία διακοπής της επαγγελματικής δραστηριότητας, ή κατάθεσης επαγγελματικής άδεια για τους αυτοκινητιστές ή επέλευσης ασφαλιστικού κινδύνου για τις συντάξεις αναπηρίας και θανάτου.
Η εγκύκλιος ορίζει ότι με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού, θα αντιμετωπίζονται αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ή αναπηρίας που υποβλήθηκαν το αργότερο έως και τις 12/05/2016, εφόσον οι ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ έχουν παράλληλα διακόψει τη δραστηριότητα τους (και στην περίπτωση των αυτοκινητιστών έχουν καταθέσει και την επαγγελματική άδεια οδήγησης). Για παράδειγμα, ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στις 05/05/2016 και η διακοπή της δραστηριότητας του έχει γίνει μέχρι και την 12/05/2016, ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξής του γίνεται βάσει του προϊσχύοντος καθεστώτος.
Αντίθετα, αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ή αναπηρίας κρίνονται με το νέο ποσοστό, εφόσον η διακοπή της δραστηριότητας έγινε από τις 13/5/2016 και μετά, παρότι οι αιτήσεις κατατέθηκαν έως και την 12/05/2016. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος του ΟΑΕΕ που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στις 05/05/2016 και η διακοπή της δραστηριότητας του έχει γίνει 14/05/2016 ο υπολογισμός του ποσού της σύνταξής του γίνεται βάσει του νέου καθεστώτος.
Μάλιστα η εγκύκλιος, που υπογράφεται από τον διοικητή του ΟΑΕΕ Χρ. Τσακίρη, ξεκαθαρίζει ότι ανεξάρτητα από το γεγονός η ασφαλιστική σχέση λήγει στο τέλος του μήνα της διακοπής του επαγγέλματος, για τον υπολογισμό της σύνταξης θα εξετάζεται η πραγματική ημερομηνία διακοπής στην αρμόδια αρχή.
Αντίστροφα, οι περιπτώσεις αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ή αναπηρίας που υποβάλλονται μετά την ισχύ του νόμου, ήτοι από 13/05/2016 και μετά, θα κρίνονται με τις νέες διατάξεις, ανεξάρτητα αν η διακοπή είναι πριν τις 12/05/2016 ή μετά.
Εάν πρόκειται για παράταση της αναπηρικής σύνταξης εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προγενέστερο καθεστώς.
Σε περίπτωση επαναχορήγησης της σύνταξης λόγω αναπηρίας μετά την ισχύ του νέου νόμου, κατόπιν διακοπής αυτής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις (πχ μη λήψη συντάξιμου ποσοστού αναπηρίας) ο υπολογισμός της θα γίνει με τις νέες διατάξεις. Σε περίπτωση που υποβληθεί αίτημα μετατροπής σύνταξης αναπηρίας σε σύνταξη γήρατος μετά την ισχύ του Ν. 4387/2016, ο υπολογισμός θα γίνει με βάση το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Για παράδειγμα, για σύνταξη λόγω αναπηρίας που έχει διάρκεια μέχρι 31/12/2016, αν έχει κατατεθεί αίτημα μετατροπής μέχρι τις 12/05/2016 κρίνεται με το προγενέστερο καθεστώς, ενώ αίτημα μετατροπής από τις 13/05/2016 και μετά κρίνεται με το νέο καθεστώς.
Στις περιπτώσεις ασφαλισμένων που ενώ καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης δηλώνουν ρητά ότι δεν επιθυμούν την διακοπή της επαγγελματικής τους δραστηριότητας, οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που έχουν υποβληθεί έως και 12/05/2016 θα υπολογιστούν με βάση το πότε κατατέθηκε το αίτημα διακοπής του επαγγέλματος. Πριν τις 12 Μαίου, με το παλαιό καθεστώς, από τις 13 Μαΐου και μετά, με το νεό.
Αιτήσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου ασφαλισμένου, που ο θάνατος έχει επέλθει μέχρι και την 12/05/2016 και εφόσον το σχετικό αίτημα υποβληθεί εντός της προβλεπόμενης ανά φορέα ασφάλισης προθεσμίας, κρίνονται βάσει του προγενέστερου νομοθετικού πλαισίου.
Για παράδειγμα: εάν ο θάνατος ασφαλισμένου συνέβη στις 12/05/2016 και η αίτηση κατατέθηκε την ίδια μέρα, η συνταξιοδότηση θα ξεκινά από την 1η/06/2016, θα κριθεί όμως ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης με το προγενέστερο νομοθετικό πλαίσιο. Αν ο θάνατος συνέβη στις 12/05/2016 και αίτηση κατατέθηκε στις 12/06/2017, η έναρξη συνταξιοδότησης ξεκινά την 1η/07/2016 και κρίνεται ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο.
Αν ο θάνατος του ασφαλισμένου συνέβη στις 13/05/2016, η έναρξη συνταξιοδότησης 01/06/2016 κρίνεται ως προς τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξης με το νέο νομοθετικό πλαίσιο. Ως προγενέστερο καθεστώς νοείται αυτό που ίσχυε 31/12/2014, ενώ εξυπακούεται ότι ως αίτηση νοείται η αίτηση με θεμελιωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα.

H εγκύκλιος του ΙΚΑ για όρια ηλικίας και μείωση σύνταξης κατά 10%

Εγκύκλιο που αφορά την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος, τη χορήγηση κατωτάτων ορίων σύνταξης καθώς και τη θέσπιση επιπλέον ποσού μείωσης της σύνταξης κατά 10% πέραν της προβλεπόμενης, εξέδωσε το ΙΚΑ ενώ αναφέρεται και στο νομοθετικό πλαίσιο που θα εφαρμόζεται για την βάση υπολογισμού του ποσού της σύνταξης σε περίπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις ισχύουσες διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης διευκρινίζουμε τα ακόλουθα:
 Κατώτατο Όριο (Κ.Ο.) σύνταξης λόγω γήρατος
Τα κατώτατα όρια σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου των οργανισμών κύριας ή επικουρικής ασφάλισης, όπως αυτά προβλέπονται από τις οικείες καταστατικές και γενικές διατάξεις, διατηρούνται στο ύψος που ισχύει την 31.7.2015.
Με βάση τα παραπάνω όταν το αίτημα κρίνεται με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης και το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι απονέμων φορέας κατά τον υπολογισμό της τμηματικής μας σύνταξης και ειδικότερα για την εύρεση του ποσού που αντιστοιχεί στον επιμερισμό του ΚΟ, για αιτήσεις που εμπίπτουν στο νομοθετικό πλαίσιο που ίσχυε πριν το Ν.4387/2016, θα λαμβάνεται υπόψη το ΚΟ γήρατος όπως ισχύει δηλ. 486,84 ευρώ για παλαιούς ασφαλισμένους (μέχρι 31-12-1992) και 495,74 ευρώ για νέους ασφαλισμένους (από 1-1-1993 και μετά), μειωμένο στις περιπτώσεις μειωμένων συντάξεων λόγω ορίου ηλικίας χωρίς προσαυξήσεις Οικογενειακών Βαρών και Επιδόματος Απολύτου Αναπηρίας, το οποίο θα πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό ημερών ασφάλισης που πραγματοποιηθήκαν στην ασφάλιση του Ιδρύματος και το γινόμενο θα το διαιρούμε με το συνολικό αριθμό ημερών διαδοχικής ασφάλισης.
Κατά την καταβολή του
Προβλέπεται ότι εφόσον η συνταξιοδότηση λόγω γήρατος από τους Οργανισμούς Κύριας ή Επικουρικής Ασφάλισης αρχίζει από την 1.7.2015 και εφεξής, ανεξαρτήτως ημερομηνίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, χορηγείται μόνον το ποσό της σύνταξης που προκύπτει βάσει των οικείων καταστατικών και γενικών διατάξεων, δηλαδή το οργανικό ποσό, ακόμα και εάν αυτό είναι μικρότερο του εκάστοτε προβλεπόμενου κατωτάτου ορίου.
Μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας (με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 11 του ν. 3863/2010) καταβάλλεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης, εφόσον βέβαια υπάρχει δικαίωμα σε αυτό, σύμφωνα με τις ειδικές διατάξεις περί κατωτάτου ορίου σύνταξης λόγω γήρατος. Όταν το οργανικό ποσό σύνταξης είναι μεγαλύτερο από το ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης λόγω γήρατος, εξ αρχής καταβάλλεται το οργανικό ποσό σύνταξης.
Με βάση τα παραπάνω όταν το αίτημα συνταξιοδότησης λόγω γήρατος κρίνεται με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι απονέμων φορέας, και εμπίπτει στο προϊσχύον του Ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο, ανεξαρτήτως ημερομηνίας θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, θα χορηγείται μόνον το ποσό της σύνταξης που προκύπτει βάσει των οικείων καταστατικών και γενικών διατάξεων, δηλαδή το ποσό της κλάσης της επανένταξης, ακόμα και εάν αυτό είναι μικρότερο του Κ.Ο. (486,84 ευρώ) για παλαιούς ασφαλισμένους ή το ποσό του αθροίσματος των τμηματικών συντάξεων για νέους ασφαλισμένους ακόμα και εάν αυτό είναι μικρότερο του Κ.Ο. (495,74 ευρώ) και μετά τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας (με την επιφύλαξη των διατάξεων της παρ. 3 του άρθρου 11 του ν. 3863/2010) θα καταβάλλεται το εκάστοτε προβλεπόμενο ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης, εφόσον βέβαια υπάρχει δικαίωμα σε αυτό.
Ευνόητο είναι ότι, όταν το οργανικό ποσό (ποσό κλάσης επανένταξης για παλαιούς ασφαλισμένους ή το άθροισμα των τμηματικών συντάξεων για νέους ασφαλισμένους) είναι μεγαλύτερο από το ποσό του κατωτάτου ορίου σύνταξης λόγω γήρατος, εξ αρχής καταβάλλεται το οργανικό ποσό σύνταξης.
Μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος
Επίσης έχει θεσπιστεί νέο, επιπλέον ποσοστό μείωσης της σύνταξης, ύψους 10% για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος από 19.8.2015 και μετά.
Η μείωση αυτή υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη στο άρθρο 145 παρ. 3 του Ν.3655/2008 μείωση και επιβάλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τον Πίνακα 2 της Φ11321/οικ.47523/1570/26.10.2015 Υπουργικής Απόφασης. Πρακτικά, ο Πίνακας 1 δεν αξιοποιείται στην περίπτωση αυτή, δεδομένου ότι, σε αυτόν εμπίπτουν οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας ή ως σύζυγοι, γονείς ή αδελφοί ατόμων με αναπηρία, με 7.500 ημέρες ασφάλισης, κατηγορίες στις οποίες δεν χορηγείται μειωμένη σύνταξη.
Από την ημερομηνία συμπλήρωσης του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης και μετά, διατηρείται μόνο το ποσοστό μείωσης, το οποίο επίσης υπολογίζεται σε σχέση με το διαμορφούμενο, κατά περίπτωση, νέο όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης, σύμφωνα με τον Πίνακα 2, αλλά σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνει το ποσοστό μείωσης που αντιστοιχεί σε πέντε έτη (60 μήνες).
Ευνόητο είναι ότι, όπου το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος με πλήρη σύνταξη είχε ήδη καθοριστεί με την προϊσχύουσα  νομοθεσία στο 67ο έτος, η μείωση του ποσού της σύνταξης  υπολογίζεται πάντα με βάση τη συμπλήρωση αυτής της ηλικίας, με την επιφύλαξη βέβαια της διατήρησης του μέγιστου χρονικού ανοίγματος της πενταετίας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση κατά 10% υπολογίζεται επί του ποσού της σύνταξης που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη μείωση, μετά την εξαγωγή του ποσού που προκύπτει από τον ανωτέρω υπολογισμό, θα ακολουθούν κατά σειρά όλες οι τυχόν προσαυξήσεις του ποσού της σύνταξης, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα γνωστές διαδικασίες υπολογισμού της.
Η μείωση 10% δεν εφαρμόζεται:
• σε όσους ασφαλισμένους θεμελιώνουν δικαίωμα μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος μέχρι και τις 18.8.2015, ανεξαρτήτως ημερομηνίας έναρξης συνταξιοδότησης.
• στις κατηγορίες των ασφαλισμένων που εξαιρούνται ρητά από τις εν γένει ρυθμίσεις
Με βάση τα παραπάνω όταν το αίτημα κρίνεται με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης και το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι απονέμων φορέας σε μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος, που θεμελιώνεται - με το προϊσχύον του Ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο - από 19/8/2015 και μετά, η μείωση κατά 10% θα υπολογίζεται στο ποσό σύνταξης μετά την επανένταξη ή του αθροίσματος των τμηματικών συντάξεων για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους αντίστοιχα που προκύπτει μετά την προβλεπόμενη στο άρθρο 145 παρ. 3 του Ν.3655/2008 μείωση και στο εναπομείναν ποσό, θα υπολογίζονται όλες οι τυχόν προσαυξήσεις του ποσού της σύνταξης, σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα γνωστές διαδικασίες υπολογισμού της.
Από την ημερομηνία συμπλήρωσης του διαμορφούμενου, κατά περίπτωση, νέου ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης και μετά θα διατηρείται μόνο το προβλεπόμενο ποσοστό μείωσης.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΩΝ ΦΟΡΕΑΣ ΤΟ ΙΚΑ-ΕΤΑΜ
Ως γνωστό θεσπίστηκε νέος τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης σύμφωνα με τις οποίες ο απονέμων οργανισμός υπολογίζει τόσο το τμήμα της σύνταξής του όσο και το τμήμα της σύνταξης που αναλογεί στο συμμετέχοντα.
Με βάση τα στοιχεία που γνωστοποιεί ο συμμετέχων φορέας όπως ημέρες ασφάλισης, συντάξιμες αποδοχές, τυχόν ποσό σύνταξης από αυτοτελές δικαίωμα, Κατώτατο Όριο κ.λ.π., ο απονέμων οργανισμός υπολογίζει την τμηματική σύνταξη που αναλογεί στον χρόνο που πραγματοποιήθηκε στην ασφάλιση του συμμετέχοντα φορέα χωρίς την αναγωγή της στο Κατώτατο Όριο (του συμμετέχοντα φορέα).
Επομένως στις περιπτώσεις που το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είναι συμμετέχων φορέας με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης, για συνταξιοδοτικά αιτήματα που εμπίπτουν στο προϊσχύον του Ν.4387/2016 νομοθετικό πλαίσιο, θα γνωστοποιούμε στον απονέμοντα οργανισμό, το Κατώτατο Όριο των 486,84 ευρώ για σύνταξη γήρατος και αναπηρίας, 438,16 ευρώ για σύνταξη θανάτου για παλαιούς ασφαλισμένους και 495,74 ευρώ για σύνταξη γήρατος και αναπηρίας, και 396,58 ευρώ για σύνταξη θανάτου για νέους ασφαλισμένους .
Το ΙΚΑ όμως αναφέρει στην εγκύκλιο του ότι επιφυλάσσεται για τυχόν τροποποίηση των ανωτέρω, μετά την εφαρμογή των διατάξεων του νέου Ασφαλιστικού και τη λήψη αναλυτικών οδηγιών από το Υπουργείο Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.