Μερικώς απασχολούμενοι και ένσημα ΙΚΑ

Προσφυγή της Πανελλήνιας Διαδικτυακής Ομάδας σκέψης και Παρέμβασης Λογιστών – Φοροτεχνικών στο Συνήγορο του Πολίτη για το Θέμα: Ασφάλιση μερικώς απασχολουμένων και αναγνώριση ασφαλιστικών ημερών από το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.

Η επιστολή – παρέμβαση που απευθύνεται προς την ανεξάρτητη αρχή:

Αξιότιμοι κύριοι / κυρίες,

Η Πανελλήνια Διαδικτυακή Ομάδα Σκέψης και Παρέμβασης Λογιστών – Φοροτεχνικών εμπνεύστηκε, συγκροτήθηκε και δρα αξιοποιώντας την αμεσότητα της ηλεκτρονικής επικοινωνίας και συμμετοχής. Η ομάδα μας αποτελείται από επαγγελματίες Λογιστές-Φοροτεχνικούς που, μέσω της δημοφιλέστερης ελληνικής φορολογιστικής διαδικτυακής πύλης www.taxheaven.gr, βρίσκεται σε καθημερινή επαφή με on line συζητήσεις, αξιολογήσεις και δυναμικές παρεμβάσεις σε θέματα και εξελίξεις που αφορούν αντικείμενα του κλάδου.

Το 2007 είχε γίνει μια πρώτη προσπάθεια για να επιλυθεί το συγκεκριμένο ζήτημα, μέσω αποστολής μαζικών επιστολών από πολλούς συναδέλφους λογιστές προς τη Διοίκηση του ΙΚΑ, με την προσδοκία της οριστικής επίλυσης του εν λόγω θέματος. Ωστόσο, το ΙΚΑ παρέμεινε στις θέσεις του, απαντώντας χωρίς παραπομπή σε νόμο ή διάταξη (παρατηρήστε ότι η αναφορά σε διατάξεις αφορά τον ορισμό της βάσης για τον υπολογισμό του χρόνου ασφάλισης, και όχι για το κρίσιμο ερώτημα, δηλαδή πόσες ασφαλιστικές ημέρες πρέπει να αναγνωρίζονται στους μερικώς απασχολουμένους)[1]!

Οπότε, ο έλεγχος που εξακολουθεί να πραγματοποιείται από τα όργανα του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., στους μισθωτούς που

• απασχολούνται ανελλιπώς με σύστημα 5ήμερης εργασίας,
• αμείβονται με ημερήσια αμοιβή μεγαλύτερη του Τεκμαρτού Ημερομισθίου (Τ.Η.) της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης ή με μηναία αμοιβή μεγαλύτερη του 25πλάσιου του Τ.Η. της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης και
• με ημερήσιο ωράριο μεγαλύτερο ή ίσο του 1/2 του νόμιμου ωραρίου πλήρους απασχόλησης (δηλαδή μεγαλύτερο ή ίσο των 4 ωρών)

αναγνωρίζει τόσες ημέρες ασφάλισης όσες ακριβώς είναι οι πραγματικές ημέρες εργασίας του πενθήμερου, δηλαδή 20, 21, 22 ή 23.

Αυτός ο τρόπος υπολογισμού των ημερών ασφάλισης για τους ανωτέρω εργαζόμενους είναι τυπικά και ουσιαστικά μη νόμιμος, δεδομένου ότι δεν στηρίζεται σε καμία διάταξη νόμου και ως εκ τούτου αυθαίρετος.

Ωστόσο, έχει σημαντικές επιπτώσεις, κοινωνικές αλλά και οικονομικές, οι κυριότερες των οποίων είναι:

• Οι μερικώς απασχολούμενοι χάνουν 3-4 ασφαλιστικά ημερομίσθια μηνιαίως και 36-48 ετησίως, δηλαδή σχεδόν δύο μήνες ασφάλισης το χρόνο με άμεσο αντίκτυπο στο χρόνο θεμελίωσης δικαιώματος σύνταξής τους. Ιδιαίτερα, σε συνάρτηση με τις μεταβολές που γίνονται αυτές τις μέρες με νομοθετικές πράξεις στο συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας, η αναγνώριση αυτών των ασφαλιστικών ημερών γίνεται ακόμα πιο καίρια και κρίσιμη.

• Δεν θεμελιώνονται (ελλείψει των απαιτούμενων ασφαλιστικών ημερομισθίων) παροχές από δημόσιους φορείς, όπως ΙΚΑ (π.χ. επιδόματα μητρότητας), ΟΑΕΔ (π.χ. επίδομα ανεργίας), Οργανισμός Εργατικής Εστίας (π.χ. εισιτήρια κοινωνικού τουρισμού), Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας (π.χ. λήψη στεγαστικού δανείου) και γενικότερα όπου προαπαιτείται συγκεκριμένος αριθμός ενσήμων για την χορήγηση παροχών κοινωνικού χαρακτήρα από το κράτος.

• Δημιουργούνται προστριβές μεταξύ των συναδέλφων λογιστών και των πελατών τους (εργοδότες), καθώς πολλές φορές θεωρείται από τους τελευταίους ότι η διαγραφή από το ΙΚΑ των ασφαλιστικών ημερομισθίων των μερικώς απασχολούμενων αποτελεί σφάλμα του λογιστή. Θίγεται η επαγγελματική μας υπόσταση, η κατάρτισή μας και σε πολλές περιπτώσεις, υπάρχει και άμεσος οικονομικός αντίκτυπος.

Σε συγκεκριμένη περίπτωση συναδέλφου, ο οποίος εφαρμόζοντας το νόμο και όχι τις οδηγίες του ΙΚΑ, ελεγκτές του ΙΚΑ χρέωσαν διαφορές για εργαζόμενους μερικής απασχόλησης, καθώς θεώρησαν ότι επειδή ο λογιστής έβαζε 25 ένσημα το μήνα, η απασχόληση ήταν πλήρης και όχι μερική!

Αν υπολογίσουμε ότι η ένσταση θα εκδικαστεί σε διάστημα 1-2 ετών από την ΤΔΕ, ότι ο διευθυντής του υποκαταστήματος μάλλον θα προσφύγει (σε περίπτωση θετικής απόφασης της ΤΔΕ) στα διοικητικά δικαστήρια, τα οποία θα δικάσουν σε 2-3 χρόνια, ενώ παράλληλα το ΙΚΑ θα απαιτεί ως καταβλητέα αυτά τα πρόστιμα και δεν θα χορηγεί ασφαλιστική ενημερότητα, μπορούμε να καταλάβουμε τον αντίκτυπο που έχει η όλη αυτή διαδικασία (οικονομικά, ψυχολογικά κ.α.) στον ίδιο τον εργοδότη, αλλά και στις σχέσεις του με τον λογιστή του (διεκδίκηση αποζημίωσης, απώλεια πελάτη κτλ).

• Εάν, ως επαγγελματίες λογιστές, εφαρμόσουμε την τακτική του ΙΚΑ, κινδυνεύουμε να βρεθούμε αντιμέτωποι με τους εργαζόμενους στα δικαστήρια, κατηγορούμενοι από τους ίδιους τους εργαζόμενους ότι δεν εφαρμόσαμε το γράμμα του νόμου, και τους ασφαλίσαμε για λιγότερα ημερομίσθια από ότι ο νόμος προβλέπει, στερώντας τους το δικαίωμα να προσφύγουν με ένσταση κατά του ελέγχου του ΙΚΑ.

• Δημιουργούνται κοινωνικά θέματα άνισης μεταχείρισης, ανάλογα αν ο ασφαλισμένος έχει ημερομίσθιο μικρότερο της 1^ης ειδικής ασφαλιστικής κλάσης, μεγαλύτερο της 1^ης ειδικής και μικρότερο της 1^ης ασφαλιστικής κλάσης, ή μεγαλύτερο της 1^ης ασφαλιστικής κλάσης, αφού αναγνωρίζονται διαφορετικές ασφαλιστικές ημέρες σε κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα, είναι δυνατόν ένας εργαζόμενος που εργάζεται μισή ώρα την ημέρα να παίρνει 25 ασφαλιστικά (διότι ασφαλίζεται με το Τ.Η. της 1ης ειδικής και εκεί το ΙΚΑ δέχεται το Τ.Η.*25) και ένας συνάδελφός του που εργάζεται 3 ώρες την ημέρα να παίρνει 20-22 ένσημα, γεγονός κοινωνικά ανεπίτρεπτο.

• Με πρόσφατο έγγραφό του[2] (αυθαίρετα, αλλά για αυτό επιφυλασσόμαστε να επανέλθουμε με άλλη ενέργειά μας), ο Ο.Α.Ε.Ε. διατάσσει τα παραρτήματά του να μην χορηγούν απαλλαγή από την ασφάλιση στον ΟΑΕΕ των νέων ασφαλισμένων, οι οποίοι έχουν δικαίωμα επιλογής κύριου ασφαλιστικού φορέα, καθώς ορίζει σε αυτό: «ο αριθμός των ημερομισθίων που θα πρέπει να έχει στην ασφάλισή του άλλου φορέα ο «Νέος» ασφαλισμένος για να έχει δυνατότητα επιλογής, είναι τα είκοσι πέντε (25) ημερομίσθια μηνιαία, αφού ο ΟΑΕΕ και με μια ημέρα εργασίας το μήνα τον υποχρεώνει στην καταβολή εισφοράς για ολόκληρο μήνα». Είναι ευνόητο ότι νέος ασφαλισμένος, μερικώς απασχολούμενος, σύμφωνα με την πρακτική και τακτική του ΙΚΑ, ασφαλιζόμενος για 21-23 ημερομίσθια κάθε μήνα, θα υπάγεται αυτόματα και στην πλήρη ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε.!

Επειδή:

Οι όροι εργασίας και ασφάλισης των μερικώς απασχολουμένων διέπονται από τις διατάξεις του νόμου 1892/1990 – άρθρα 38 & 39, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 2 του Ν. 2639/1998 και με το άρθρο 2 του Ν. 3846/2010[3].

Ειδικότερα, και όσον αφορά την ασφάλιση των μερικώς απασχολουμένων,

1. το άρθρο 39 του Ν. 1892/1990 προβλέπει ότι:

2. Κατ’ εξαίρεση στην ασφάλιση του μερικώς απασχολουμένου, ανεξαρτήτως του αν αμείβεται με μισθό ή ημερομίσθιο αναγνωρίζονται όλες οι ημέρες εργασίας που πραγματοποιεί σε κάθε μισθολογική περίοδο, εφαρμοζομένων αναλόγως και των διατάξεων για την αναγνώριση περισσότερων ημερών εργασίας επί πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.

Επομένως, για εργασία τουλάχιστον 3 ημερών εβδομαδιαίως, αναγνωρίζεται ασφαλιστικά επιπλέον 1 ημέρα ανά εβδομάδα, ήτοι σε καθεστώς πενθήμερης απασχόλησης 25 ασφαλιστικές ημέρες ανά μήνα, και για αυτούς που εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης.

2. Επιπλέον, το άρθρο 38 του ίδιου νόμου ορίζει ότι:

17. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται για τους μερικώς απασχολούμενους όλες οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας.

Οπότε, ότι ισχύει για τους εργαζόμενους με πλήρη απασχόληση, ισχύει και για αυτούς με μερική.

3. Ακόμα, να τονιστεί ότι και για τους μισθωτούς μερικής απασχόλησης, ισχύει το πενθήμερο και ο εργοδότης δεν έχει δικαίωμα να επιμηκύνει τις ημέρες εργασίας πέραν των πέντε (5) κατά εβδομάδα (έγγραφα 1162/1996, 2288/1999 και 10390/2001 του Υπουργείου Εργασίας).

4. Επί του συγκεκριμένου θέματος, έχουν τοποθετηθεί έγκριτοι εργατολόγοι και τέως Επιθεωρητές του, των οποίων η γνώμη είναι ιδιαιτέρως βαρύνουσα, καθώς έχουν τεράστια εμπειρία σε εργατικά και ασφαλιστικά θέματα, ενώ επίσης υπάρχει πλούσια βιβλιογραφία στο εν λόγω ζήτημα, οι οποίοι έχουν τοποθετηθεί εναντίον των θέσεων του ΙΚΑ, ζητώντας στην ουσία αναθεώρηση αυτού του τρόπου υπολογισμού. Ενδεικτικά αναφέρονται οι θέσεις των κ.κ. Νιάρχος, Ψηλός, Λεοντάρης, Ραπανάκης κ.α.[4] Επιπλέον, ανάλογες δημοσιεύσεις έχουν γίνει από τις επιστημονικές ομάδες επαγγελματικών περιοδικών, όπως για παράδειγμα αυτή του περιοδικού «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ»[5].

5. Επειδή δεν χωρεί άλλος τρόπος υπολογισμού των ημερών ασφάλισης, όπως για παράδειγμα ο τρόπος που αναφέρεται στο άρθρου 18 παρ. 3 του κανονισμού ασφαλίσεως του ΙΚΑ, που προβλέπει την διαίρεση του συνόλου των μηνιαίων αποδοχών δια του ποσού των του εκάστοτε ισχύοντος τεκμαρτού ημερομισθίου της 1ης ασφαλιστικής κλάσεως, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο εργαζόμενος να απασχολείται ημερησίως λιγότερο από 4 ώρες (απόφαση Σ.τ.Ε. 2331/2003)[6].

Για όλους τους λόγους που αναφέρθηκαν παραπάνω:

Οι μισθωτοί που απασχολούνται ανελλιπώς με ημερήσιο ωράριο πλέον του 1/2 του νόμιμου ωραρίου πλήρους απασχόλησης και με ημερήσια αμοιβή μεγαλύτερη του Τ.Η. της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης ή με μηνιαία αμοιβή μεγαλύτερη του 25πλάσιου της 1ης Ασφαλιστικής Κλάσης, πρέπει να ασφαλίζονται οι μεν αμειβόμενοι με μισθό με 25 ημέρες κατά μήνα, οι δε αμειβόμενοι με ημερομίσθιο με 24-28 ημέρες κατά μήνα.

Συνεπώς, και βάσει όλων όσων έχουν παρατεθεί στην παρούσα επιστολή,

Αιτούμαστε

1. τη γνωμοδότηση της υπηρεσίας σας για το αν είναι ορθός ή λανθασμένος ο χειρισμός του Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. στο συγκεκριμένο ζήτημα

1. εφόσον ο χειρισμός του ΙΚΑ θεωρείται ότι είναι λανθασμένος, την παρέμβασή σας προς το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., προκειμένου το Ίδρυμα να αναθεωρήσει τον τρόπο χειρισμού, εφαρμόζοντας το νόμο στα πλαίσια της χρηστής δημόσιας διοίκησης.

Παραμένοντας στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω πληροφορία ή ενέργεια,

Με τιμή,

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΚΕΨΗΣ

ΚΑΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΛΟΓΙΣΤΩΝ- ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΩΝ[7]

---

[1] Βλ. Παράρτημα 6.

[2] Βλ. Παράρτημα 8.

[3] Βλ. Παράρτημα 1.

[4] Βλ. Παραρτήματα 2, 3 & 4.

[5] Βλ. Παράρτημα 5.

[6] Βλ. Παράρτημα 7.

[7] Βλ. υπογραφές μελών στο Παράρτημα 8.

(Σημείωση blogger coolplatanos: Τα παραρτήματα αφορούν τις παρακάτω πηγές και περιέχονται μέσα στην επιστολή που θα βρείτε στον πρώτο σύνδεσμο που δίνω στην αρχή της ανάρτησης προς το Φόρουμ)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Νόμος 1892/1990 (κωδικοποιημένος μέχρι και τον 3846/2010) 6

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: Μερική απασχόλησης και ασφάλιση Υπό Γ. ΨΗΛΟΥ 10

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: Ημέρες ασφάλισης στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ Του Σπύρου Νιάρχου, τ. Επιθεωρητή ΙΚΑ 13

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4: Απόσπασμα από βιβλίο του Μ. Λεοντάρη 24

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5: Απάντηση από την επιστημονική ομάδα του επαγγελματικού περιοδικού «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ» 25

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6: Απάντηση Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ. σε παλαιότερο σχετικό ερώτημα 27

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7: Απόφαση Σ.τ.Ε. 2331/2003 28

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 8: Υπογραφές μελών 31

Share