Στην κορυφή της ατζέντας του υπουργείου Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης της νέας κυβέρνησης θα βρεθούν η μείωση των
συντάξεων κύριων και επικουρικών αλλά και των ποσών του εφάπαξ.
Η απόφαση αυτή φαντάζει μονόδρομος, καθώς η πλειοψηφία των ταμείων αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας. Τα στοιχεία της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής καταδεικνύουν την πλήρη αναντιστοιχία μεταξύ εισφορών και εφάπαξ και σύμφωνα με αυτά η συντριπτική πλειοψηφία των ασφαλιστικών ταμείων καταστρατηγούσε πλήρως την αρχή της ανταποδοτικότητας δίνοντας εφάπαξ πολύ μεγαλύτερα από τις εισφορές που κατέβαλλαν οι ασφαλισμένοι.
Από τους 37 τομείς ασφάλισης, οι 24 (δηλαδή το 65%) χορηγούσαν εφάπαξ μεγαλύτερα κατά 2% έως και 83%, ενώ 13 τομείς (δηλαδή το 35%) χορηγούσαν εφάπαξ μικρότερο κατά 5% έως 126%.
Τα αποτελέσματα της μελέτης φωτογραφίζουν τα ταμεία στα οποία η νέα κυβέρνηση, βάσει Μνημονίου, θα χρειαστεί να προχωρήσει σε μειώσεις των εφάπαξ προκειμένου να τηρηθεί η αρχή της αναλογικότητας.
Σημαντικές υπερβάσεις καταγράφουν:
• Ο τομέας ασφάλισης ξενοδοχοϋπάλληλων που έδινε εφάπαξ κατά 46,3% μεγαλύτερο,
• Δημόσιοι υπάλληλοι κατά 22,67%,
• Υπάλληλοι ΝΠΔΔ κατά 42,3%,
• Το ταμείο δημοτικών υπαλλήλων κατά 40,3%,
• Η ΕΡΤ κατά 41,48%,
• Οι υπάλληλοι του ΙΚΑ κατά 40,9%,
• Ο ΟΣΕ κατά 50,5%,
• Ο ΟΤΕ κατά 31,6% και
• Οι συμβολαιογράφοι κατά 126,5%.
Υπερβάσεις καταγράφονται ακόμη και σε ταμεία που έχουν ήδη γίνει μειώσεις, όπως το ΤΠΔΥ όπου όσοι συνταξιοδοτήθηκαν το 2010 υπέστησαν μείωση 15% και όσοι συνταξιοδοτήθηκαν το 2011 πήραν μειωμένο εφάπαξ κατά 20%. Παρόλα αυτά το ταμείο εξακολουθεί να καταγράφει υπέρβαση στα εφάπαξ 22, 67%.
Ανάλογη είναι η εικόνα και στον τομέα ασφάλισης της ΔΕΗ όπου έχουν ήδη γίνει μειώσεις 25% και 30% αντίστοιχα για όσους πήραν σύνταξη το 2010 και το 2011 και παρ’ όλα αυτά τα εφάπαξ που χορηγεί το ταμείο εξακολουθεί να είναι κατά 8% υψηλότερο.
Μειώσεις 30% έγιναν και στα εφάπαξ της Εμπορικής με αποτέλεσμα πλέον τα εφάπαξ που αποδίδονται να είναι κατά 2,3% χαμηλότερα.
Οι στρεβλώσεις στο σύστημα απόδοσης εφάπαξ δεν περιορίζονται στα δυσανάλογα ποσά, αλλά επεκτείνονται σε περιπτώσεις ασφαλισμένων που έπαιρναν εφάπαξ χωρίς να καταβάλλουν εισφορές, αλλά και σε περιπτώσεις που παρά την ύφεση εξακολουθούν να εισπράττουν διπλό εφάπαξ.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των υπαλλήλων του ΟΓΑ που παρά το γεγονός ότι μέχρι το 2005 δεν κατέβαλλαν εισφορές, εισέπρατταν παρ' όλα αυτά εφάπαξ που έφταναν τις 50.000€.
Οι υπάλληλοι του ΟΑΕΕ από τη άλλη κατέβαλλαν μεν εισφορές, ωστόσο δεν έπαιρναν το εφάπαξ από κάποιον ειδικό λογαριασμό αλλά από τα γενικά έσοδα του ταμείου.
Ανάλογη είναι και η περίπτωση των εργαζομένων του ΙΚΑ που ο ειδικός λογαριασμός για τα εφάπαξ τους ενισχύεται από τα γενικά έσοδα του ταμείου.
Διπλό εφάπαξ εισέπρατταν οι εργαζόμενοι στο πρώην ΥΠΕΣ που έπαιρναν εφάπαξ και από το ΤΑΔΚΥ και από το ΤΠΔΥ, οι υπάλληλοι της Βουλής που παίρνουν εφάπαξ και από τον ειδικό λογαριασμό της Βουλής και από το ΤΠΔΥ, αλλά και όσοι βαφτίζονταν θύματα τρομοκρατίας και έπαιρναν επίσης διπλό εφάπαξ.
Σε κάποιες τέλος περιπτώσεις τα εφάπαξ που αποδίδουν τα ταμεία δεν προέρχονται μόνο από εισφορές εργαζομένων αλλά και από κοινωνικούς πόρους.
Τα εφάπαξ του ΤΠΔΥ ενισχύονται και από πόρους που προκύπτουν από τα έργα των δήμων, του ΕΤΑΠ-ΜΜΕ από το Αγγελιόσημο και των Υπαλλήλων επιμελητηρίων από συμμετοχή 3% των διοικήσεων των επιμελητηρίων.
Τα ποσοστά των περικοπών θα πρέπει να προσδιοριστούν στις αρχές του καλοκαιριού ώστε οι διοικήσεις των ταμείων να προχωρήσουν στην αναπροσαρμογή των συντάξεων.
Η νέα κυβέρνηση έτσι θα πρέπει να αποφασίσει την περικοπή του εφάπαξ σε ταμεία που οι ασφαλιστικές εισφορές δεν είναι εναρμονισμένες με τα ποσά που λαμβάνουν οι δικαιούχοι.
Οι μειώσεις θα κυμανθούν από 10% έως 30% ανάλογα με τα οικονομικά, δημογραφικά και στατιστικά στοιχεία που θα αποστείλει κάθε ταμείο στο Υπουργείο Εργασίας.
Οι νέες αναλογιστικές μελέτες που εκπονήθηκαν δείχνουν δραματικά ελλείμματα, ενώ οι προηγούμενες πριν από το κούρεμα των ομολόγων είχαν δείξει ότι τα ταμεία, μπορούν σε βάθος χρόνου να καλύψουν μόνο το 60% των παροχών. Το υπόλοιπο 40% θα πρέπει να περικοπεί.
