Σαρωτική εγκύκλιος του υπ. Εργασίας
Το μπόνους της αναγνώρισης πλασματικών ετών ασφάλισης δεν ισχύει για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται με ευνοϊκό καθεστώς ενώ αυξάνονται σταδιακά έως το 2015 στα 60 και στα 65 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης για απονομή μειωμένης και πλήρους σύνταξης αντίστοιχα.
Επίσης, καθιερώνεται πλαφόν στις συντάξεις του ιδιωτικού τομέα και των ΔΕΚΟ τα 2773 ευρώ αναδρομικά από την 1η Ιουλίου 2011 στο οποίο ποσό συμπεριλαμβάνονται και τα οικογενειακά επιδόματα.
Σύμφωνα με τις εγκυκλίους που απέστειλε ο Υπουργός Εργασίας κ. Κουτρουμάνης στα ταμεία δίνεται επίσης το δικαίωμα με κάποιες προυποθέσεις στον ασφαλισμένο του Ο.Α.Ε.Ε. να διατηρήσει...
το επάγγελμά του μετά την αίτηση συνταξιοδότησης.
Συγεκριμένα για τις παλαιές ασφαλισμένες του Ι.Κ.A
- Ε.Τ.Α.Μ. (δηλαδή, υπαγόμενες στην ασφάλιση οποιουδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, για πρώτη φορά, μέχρι και την 31.12.1992), οι οποίες έχουν πραγματοποιήσει, κατ΄ελάχιστον, 4.500 ημέρες ασφάλισης, προβλέπεται σταδιακή προσαύξηση του ισχύοντος, μέχρι 31.12.2010, ορίου ηλικίας των 60 και 55 ετών, προκειμένου για λήψη, αντίστοιχα, πλήρους και μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, αρχής γενομένης από την 01.01.2011 και μέχρι τη συμπλήρωση (κατά το έτος 2015), των 65 και 60 ετών, αντίστοιχα.
Με τον τρόπο αυτό, καθιερώνεται από το έτος 2015 και εφεξής, το 65ο έτος, ως γενικό όριο ηλικίας για τη λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος και το 60ο έτος, ως γενικό όριο ηλικίας για τη λήψη μειωμένης. Τα ανωτέρω όρια ηλικίας αφορούν το σύνολο των ασφαλισμένων ανεξάρτητα από φύλο και ημερομηνία υπαγωγής τους στην ασφάλιση.
Στο πλαίσιο, δε, της σταδιακής αυτής εναρμόνισης του ορίου ηλικίας για τις μέχρι 31.12.92 ασφαλισμένες ορίζεται ότι θεμελιώνουν δικαίωμα για λήψη μειωμένης ή πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος, με τη συμπλήρωση, αντίστοιχα, των ορίων ηλικίας που θα έχουν διαμορφωθεί κατά το έτος της συμπλήρωσης του 55ου ή του 60ου έτους της ηλικίας τους.
Η σταδιακή προσαύξηση των απαιτούμενων, κάθε χρόνο, ορίων ηλικίας, προκειμένου για λήψη μειωμένης σύνταξης λόγω γήρατος, αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα :
ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
2010 4.500 55
2011 4.500 56
2012 4.500 57
2013 4.500 58
2014 4.500 59
2015 4.500 60
Η σταδιακή προσαύξηση των απαιτούμενων, κάθε χρόνο, ορίων ηλικίας, προκειμένου για λήψη πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος, αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα :
ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ ΗΜΕΡΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΡΙΟ ΗΛΙΚΙΑΣ
2010 4.500 60
2011 4.500 61
2012 4.500 62
2013 4.500 63
2014 4.500 64
2015 4.500 65
και σταθεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης από 1/1/2011 και μετά με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από αυτήν την ημερομηνία και μετά, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010.
Αντίθετα, για όσους θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μέχρι 31/12/2010, καθώς και για όσους θεμελιώνουν από 1/1/2011 και μετά με βάση προϋποθέσεις που δεν τροποποιούνται από το άρθρου 10 του ν. 3863/2010, εξακολουθούν να ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992, όπως αυτό ίσχυε μέχρι την αντικατάστασή του από την παρ. 18 του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 και, ως εκ τούτου, δεν έχουν τη δυνατότητα να υπαχθούν στις ανωτέρω ρυθμίσεις.
Επομένως, από το πεδίο εφαρμογής αποκλείονται τα πρόσωπα που ήδη έχουν θεμελιώσει ή κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010 ή θεμελιώνουν από 1/1/2011 και μετά με διατάξεις που δεν τροποποιούνται από το άρθρο 10 του ν. 3863/2010 (π.χ. γονείς ή σύζυγοι αναπήρων - συνταξιοδοτούμενοι με το άρθρο 140 του ν. 3655/2008, άνδρες που συνταξιοδοτούνται με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης και ηλικία 65 ετών).
Επίσης, δεδομένου ότι με το άρθρο 10 του ν. 3863/2010 δεν θίγονται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω αναπηρίας και θανάτου, οι αναγνωριζόμενοι χρόνοι του άρθρου 40 αναγνωρίζονται μόνο στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης λόγω γήρατος (με εξαίρεση το χρόνο στρατιωτικής θητείας, ο οποίος αναγνωρίζεται και για θεμελίωση σύνταξης αναπηρίας/θανάτου υπό τις προϋποθέσεις του ν. 1358/83, όπως ισχύει) .
Ειδικά σε ό,τι αφορά στις μητέρες ανήλικων τέκνων, ασφαλισμένες από 1/1/1993 και μετά (νέες ασφαλισμένες), η δυνατότητα αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης με τις εν λόγω διατάξεις δίνεται από 1/1/2013 και μετά, οπότε (σύμφωνα με την παρ. 17 ε του άρθρου 10 του ν. 3863/10) τροποποιούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων, ασφαλισμένες μέχρι 31/12/1992, που θεμελιώνουν ή κατοχυρώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2010, δεν έχουν το δικαίωμα να προβούν στις προβλεπόμενες από τη ρύθμιση αυτή αναγνωρίσεις, εκτός, βέβαια, αν επιλέξουν να μην συνταξιοδοτηθούν με αυτές τις διατάξεις, αλλά με προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν από 1/1/2011 και μετά, με βάση τις διατάξεις του αρ. 10 του ν. 3863/2010.
Όσον αφορά στη λήψη δεύτερης σύνταξης γήρατος από τους φορείς αρμοδιότητας του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, θα είναι δυνατή και στις περιπτώσεις αυτές η αναγνώριση χρόνου ασφάλισης, σύμφωνα με τα επιμέρους οριζόμενα στην παρούσα και τις διατάξεις περί διπλοσυντασυνταξιούχων. Αντίθετα, στις περιπτώσεις λήψης δεύτερης σύνταξης με προϋποθέσεις που δεν μεταβλήθηκαν με το άρθρο 10 του ν. 3863/2010, δεν θα είναι δυνατή η αναγνώριση πλασματικού χρόνου ασφάλισης, με εξαίρεση την αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής υπηρεσίας, η οποία, όπως ήδη έχουμε αναφέρει, γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 1358/1983.
Αναλυτικά παραδείγματα
Για την πληρέστερη κατανόηση των ανωτέρω παραθέτουμε τα επόμενα παραδείγματα:
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1
Γυναίκα ασφαλισμένη στο πρώην ΤΑΠ-ΟΤΕ το 1991, η οποία την 31η/12/2010 είχε 19 έτη ασφάλισης και ανήλικο παιδί μπορεί:
είτε να επιλέξει να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη (ως μητέρα ανηλίκου με τουλάχιστον 181/2 έτη ή 5500 ημέρες ασφάλισης) στην ηλικία των 55 ετών (50 για μειωμένη) - διατάξεις ΙΚΑ-ΕΤΑΜ- χωρίς, στην περίπτωση αυτή να έχει δικαίωμα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων ασφάλισης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν.3996/2011
είτε να συνταξιοδοτηθεί με τη συμπλήρωση 25 ετών ασφάλισης (με την προϋπόθεση ότι θα έχει ανήλικο παιδί κατά την ημερομηνία συμπλήρωσης του χρόνου αυτού) και σε ηλικία που προσδιορίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010, π.χ. στο παράδειγμα αυτό, το 2016 και ηλικία 65 ετών (60 για μειωμένη).
Αναγνωρίζοντας πλασματικό χρόνο 4 ετών το 2012, θα έχει 25 (πραγματικά και πλασματικά) έτη ασφάλισης και εφόσον έχει και ανήλικο παιδί κατά το έτος αυτό, μπορεί να δικαιωθεί πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της (του 53ου για μειωμένη).
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2
Γυναίκα ασφαλισμένη από το 1988 στο τ. ΤΣΠ-ΕΤΕ, η οποία την 31η/12/2010 είχε ανήλικο παιδί, 18 έτη ασφάλισης και ηλικία 49 ετών, συμπληρώνει 25 έτη ασφάλισης (χωρίς αναγνώριση πλασματικού χρόνου) το έτος 2017. Το έτος αυτό, εφόσον έχει και ανήλικο παιδί, μπορεί να δικαιωθεί πλήρους σύνταξης σε ηλικία 65 ετών (60 για μειωμένη).
Εναλλακτικά, (με 181/2 έτη ή 5500 ημέρες ασφάλισης -διατάξεις ΙΚΑ-ΕΤΑΜ) το 2011 και εφόσον έχει ανήλικο παιδί τότε, μπορεί να δικαιωθεί πλήρους σύνταξης σε ηλικία 57 ετών (52 για μειωμένη),
ή, (παρ. 5 του άρθρου 40 του ν.3996/2011) αναγνωρίζοντας, μέχρι 31/12/2013, πλασματικό χρόνο ασφάλισης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 2084/1992 (χρόνο γονικής άδειας ανατροφής παιδιών, χρόνο επιδότησης λόγω ασθένειας, χρόνο ανεργίας κ.λπ.) μπορεί (συμπληρώνοντας 181/2 έτη ή 5500 ημέρες ασφάλισης μέχρι 31/12/2010 και με ανήλικο παιδί τότε), να δικαιωθεί σύνταξης λόγω γήρατος με τις προϋποθέσεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2010 (55 ετών για πλήρη - 50 ετών για μειωμένη σύνταξη).
ή, εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να αναγνωρίσει το 2012 πλασματικό χρόνο 5 ετών, οπότε, έχοντας συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και έχοντας ανήλικο παιδί το 2012, μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη ως μητέρα ανηλίκου με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της (του 53ου για μειωμένη)1.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 3
Ανδρας ασφαλισμένος στο τ. ΤΑΠ-ΟΤΕ από το 1982, ο οποίος την 31η/12/2010 έχει 20 έτη ασφάλισης χωρίς να θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα με κάποια από τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης των ανδρών ασφαλισμένων μέχρι 31/12/1982, θα δικαιωθεί πλήρους συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης ανεξάρτητα από την ηλικία του, π.χ. το 2025 εάν δεν έχει διακοπή του ασφαλιστικού του βίου.
Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση αυτή, δεν μπορεί να αναγνωριστεί πλασματικός χρόνος ασφάλισης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν.3996/2011, δεδομένου ότι η διάταξη που προβλέπει τη συνταξιοδότηση των μέχρι 31/12/1982 ασφαλισμένων μετά από 35 έτη ασφάλισης ανεξάρτητα από την ηλικία τους δεν έχει θιγεί από τις διατάξεις του ν. 3863/2010.
Εναλλακτικά, στην περίπτωση αυτή, ο ασφαλισμένος μπορεί να δικαιωθεί πλήρους σύνταξης με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας του (προϋπόθεση συνταξιοδότησης 15 έτη ασφάλισης + 65 ετών), χωρίς και πάλι να δικαιούται να αναγνωρίσει πλασματικό χρόνο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 40 του ν. 3996/2011, αφού η εν λόγω προϋπόθεση δεν θίγεται από τον ν. 3863/2010.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 4
Γυναίκα ασφαλισμένη στο τ. ΤΣΠ-ΕΤΕ από το 1983, η οποία έχει, το 2010, ηλικία 58 ετών και 26 έτη ασφάλισης, έχει ήδη θεμελιώσει δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης το 2010. Η ασφαλισμένη αυτή θεμελιώνει δικαίωμα πλήρους συνταξιοδότησης το έτος 2012 -με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας της. Προφανές είναι ότι, στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να αναγνωριστεί πλασματικός χρόνος του άρθρου 40 του νόμου αυτού.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 5
Γυναίκα ασφαλισμένη στο τ. ΤΣΠ-ΕΤΕ από το 1983, η οποία έχει, το 2010, ηλικία 52 ετών και 26 έτη ασφάλισης, δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης το 2010. Η ασφαλισμένη αυτή συμπληρώνει το 55ο έτος της ηλικίας της το 2013, οπότε θεμελιώνει δικαίωμα λήψης μειωμένης σύνταξης με τη συμπλήρωση του 58ου έτους της ηλικίας της -εφόσον το επιθυμεί, μπορεί να αναγνωρίσει και πλασματικό χρόνου του άρθρου 40 του νόμου αυτού (προϋπόθεση το 2010: 25 έτη ασφάλισης και ηλικία 55 ετών για μειωμένη - 60 για πλήρη. Με τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 3863/2010 το όριο ηλικίας αυξάνεται κατά ένα έτος ετησίως μέχρι το 60ό για μειωμένη το 2015 και το 65ο για πλήρη σύνταξη το 2015.)
Δικαίωμα λήψης πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος θεμελιώνει όταν συμπληρώσει το όριο ηλικίας που προβλέπεται κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας της (το 2018), άρα μπορεί να δικαιωθεί πλήρους σύνταξης στο 65ο έτος της ηλικίας της. Στην περίπτωση αυτή μπορεί, εφόσον το επιθυμεί, να αναγνωρίσει και πλασματικό χρόνο ασφάλισης.
ΙΙ. ΙΑΤΡΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (παρ. 5 του άρθρου 61)
Οως γνωρίζετε, με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 18 του ν. 3232/2004, για τους γιατρούς εργασίας που απασχολούνταν με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ανεξάρτητα από την ημερομηνία πρόσληψής τους και ανεξάρτητα από προηγούμενη υποχρεωτική ασφάλισή τους σε άλλον φορέα ασφάλισης πλην του Τομέα Σύνταξης και Ασφάλισης Υγειονομικών (ΤΣΑΥ) του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολούμενων (ΕΤΑΑ), προβλέφθηκε η υποχρεωτική ασφάλιση στο ΤΣΑΥ και η καταβολή σε αυτό της εισφοράς ελεύθερου επαγγελματία, ενώ διακόπτονταν η τυχόν υποχρεωτική τους ασφάλιση σε άλλον φορέα, στον οποίο μπορούσαν να ασφαλιστούν προαιρετικά σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 39 του ν. 2084/1992, καταβάλλοντας οι ίδιοι το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών τους.
Με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 61 του ν.3996/2011,ιατροί εργασίας οι οποίοι απασχολούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 1568/1985 και έχουν υπαχθεί από την πρόσληψή τους στην υποχρεωτική ασφάλιση άλλου, πλην του ΤΣΑΥ, φορέα κοινωνικής ασφάλισης, εξακολουθούν να υπάγονται στην ασφάλιση του φορέα αυτού, εφόσον η πρόσληψή τους και η υπαγωγή τους στην ασφάλιση πραγματοποιήθηκε μέχρι και την 31 η/ 12/1992.
Εφιστούμε την προσοχή σας στο ότι η έναρξη ισχύος των διατάξεων της παρ. 5 του άρθρου 61 του ν.3996/2011 ανατρέχει στο χρόνο έναρξης ισχύος του ν. 3232/2004.
ΙΙΙ. ΑΝΩΤΑΤΟ ΠΟΣΟ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ (παρ. 8 του άρθρου 63)
Με την παρ. 8 του άρθρου 63 του ν. 3996/2011, προσδιορίζεται η αληθής έννοια της παρ. 6 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011, με την οποία επανακαθορίζονται τα ανώτατα ποσά συντάξεων γήρατος και αναπηρίας που χορηγούν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί για τους μέχρι 31/12/1992 ασφαλισμένους που έχουν πραγματοποιήσει 35 έτη (ή 10.500 ημέρες) ασφάλισης.
Με δεδομένη την οικονομική κατάσταση της χώρας και την επιβαρυμένη οικονομική κατάσταση των ασφαλιστικών οργανισμών και προκειμένου να ενισχυθούν οικονομικά, ιδιαίτερα στην παρούσα εξαιρετικά δυσμενή οικονομική συγκυρία, κρίνεται σκόπιμη η ένταξη στο ανά μήνα ανώτατο όριο συντάξεων (πλαφόν) του 4πλάσιου του μέσου μηνιαίου κατά κεφαλή ΑΕΠ και των οικογενειακών επιδομάτων. Ο νέος αυτός τρόπος επιβολής ανώτατου ορίου στις καταβαλλόμενες μηνιαίες συντάξεις γήρατος και αναπηρίας εφαρμόζεται, από 1/7/2011, σε όλους όσους λαμβάνουν ή θα λάβουν σύνταξη από την ημερομηνία αυτή και μετά. Ειδικότερα:
Όπως αναφέρουμε και στη με αριθ. Φ.80000/οικ.16280/1068/14-7-2011 εγκύκλιο της Υπηρεσίας μας, το ανώτατο ποσό σύνταξης γήρατος και αναπηρίας που χορηγούν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί στους μισθωτούς ασφαλισμένους τους για 35 έτη ασφάλισης ή 10.500 ημέρες εργασίας συμπεριλαμβανομένων, από 1/7/2011, και των οικογενειακών επιδομάτων, δεν μπορεί να υπερβαίνει το 4πλάσιο του κατά το έτος 1991 μέσου μηνιαίου κατά κεφαλή ΑΕΠ αναπροσαρμοζόμενου με το εκάστοτε ποσοστό αύξησης των συντάξεων των δημοσίων υπαλλήλων (σήμερα 2.773,40 ¤).
Έτσι, π.χ. ασφαλισμένος του πρώην ΤΣΠ-ΕΤΕ, του οποίου το ποσό της δικαιούμενης μηνιαίας σύνταξης (μαζί με οικογενειακά επιδόματα) ανέρχεται σε 2.850,00
¤, θα δικαιωθεί σύνταξης ύψους 2.773,40 ¤, δηλαδή θα περιοριστεί στο ανωτέρω πλαφόν.
Αντίθετα, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που το εξαγόμενο ποσό σύνταξης (μαζί με οικογενειακά επιδόματα) δεν υπερβαίνει το ανωτέρω πλαφόν (σήμερα 2.773,40 ¤), δεν θα γίνεται καμία περικοπή.
