Σε αναθεώρηση των στόχων, αλλά και των μέτρων ύψους 28,3 δισ. ευρώ που απαιτεί για την υλοποίησή του το μεσοπρόθεσμο, αναμένεται να οδηγήσει την κυβέρνηση η διαπραγμάτευση που ξεκινά σήμερα με τους εκπροσώπους της τριμερούς επιτροπής των επίσημων πιστωτών μας.
 |
|
|
Η μάχη που ετοιμάζεται να δώσει το οικονομικό επιτελείο με τους επικεφαλής των ελεγκτών της Ε.Ε. του ΔΝΤ και της ΕΚΤ στο πλαίσιο της πρώτης αξιολόγησης του μεσοπρόθεσμού έχει ένα στόχο. Μια λύση που δεν προϋποθέτει άλλο ένα «βουνό» μέτρων για φέτος με στόχο την κάλυψη των αποκλίσεων που είναι δεδομένο ότι θα υπάρξουν στους στόχους του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού σχεδίου για το 2011.
Σημείο αναφοράς για τις αλλαγές θα είναι η ύφεση για φέτος η οποία αναμένεται μεγαλύτερη από 1 έως 1,8 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 3,5% του ΑΕΠ που προβλέπει το μεσοπρόθεσμο δημοσιονομικό σχέδιο. Υπολογίζεται έτσι η ύφεση θα φθάσει στο 4,5 έως και 5,3% του ΑΠΕ.
Προϋποθέσεις στόχων
Με βάση αυτό, κύκλοι του ΥΠΟΙΚ τόνιζαν ότι αν οι στόχοι για τα έσοδα και τις δαπάνες επιτευχθούν στο ακέραιο, όπως προβλέπεται στο μεσοπρόθεσμο, τότε το έλλειμμα του 2011 θα φτάσει στο 8% του ΑΕΠ, αντί 7,6% του ΑΕΠ που ήταν η πρόβλεψη από την αξιολόγηση για την πέμπτη δόση του δανείου τον περασμένο Ιούλιο.
Παρ' όλ' αυτά, κάτι τέτοιο προϋποθέτει την πλήρη υλοποίηση των μέτρων ύψους 6,7 δισ. ευρώ που συμφωνήθηκαν κατά την προηγούμενη αξιολόγηση στην τέταρτη αξιολόγηση του μνημονίου κάτι που είναι επίσης δύσκολο αφού η υψηλότερη ανεργία αλλά και η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας καθιστούν επισφαλείς τις προβλέψεις τόσο για τα έσοδα όσο και για τις δαπάνες.
Η πρώτη μεγάλη ανησυχία που εκφράζουν κορυφαία στελέχη του Οικονομικών είναι αν θα πληρωθούν στο σύνολό τους τα τριπλά σημειώματα με το τέλος επιτηδεύματος και την έκτατη εισφορά αλληλεγγύης 1.500.000 από τα οποία ταχυδρομήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στους υπόχρεους.
 |
|
|
Πρόβλημα οι δαπάνες
Στις δαπάνες το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το οικονομικό επιτελείο είναι η τρύπα των ασφαλιστικών ταμείων με πρώτη αυτή του ΙΚΑ που θα πρέπει να επιδοτηθεί με επιπλέον 600 εκατ. ευρώ όπως ανακοίνωσε πρόσφατα για να καλύψει τις ανάγκες του αλλά και του ΟΑΕΕ και του Ταμείου του δημοσίου του ΟΠΑΔ που συνεχίζει να χρωστά περίπου 1,5 δισ. ευρώ από εφάπαξ πρόσφατα συνταξιοδοτημένων δημοσίων υπαλλήλων.
Πληροφορίες θέλουν επίσης να έχει αρχίσει να «ξεφεύγει» και το πρόγραμμα Καλλικράτης από τους αρχικούς στόχους που ήθελαν περικοπή των δαπανών της τοπικής αυτοδιοίκησης κατά 500 εκατ. ευρώ μέσα στο 2011.
Στον τομέα της υγείας τα δημόσια νοσοκομεία λιγότερο από ένα χρόνο μετά την τελευταία ρύθμιση των χρεών τους προς τους προμηθευτές τους, έχουν αρχίσει να σωρεύουν και πάλι χρέη που στα μέσα του χρόνου έφταναν τα 2 δισ. ευρώ κάτι που έχει ήδη επισημάνει και η EE αλλά και το ΔΝΤ στις εκθέσεις τους για την πέμπτη δόση του δανείου.
«Πρόχειρο» έλλειμμα 8,5%
Με αυτά τα δεδομένα, ένας πρόχειρος υπολογισμός από το υπουργείο Οικονομικών ανεβάζει το έλλειμμα για το 2011 περίπου στο 8,5% του ΑΕΠ αν συγκρατηθεί η αύξηση των δαπανών στις απολύτως απαραίτητα δηλαδή την πληρωμή συντάξεων από τα ταμεία και την αύξηση των εσόδων με είσπραξη μέρους των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο.
Μάλιστα τονίζεται ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόβλεψη για ύφεση και για το 2012 ως αποτέλεσμα της βαθύτερης ύφεσης της ελληνικής οικονομίας αλλά και των δυσμενών προβλέψεων για τη διεθνή οικονομία. Κάτι τέτοιο θα αλλάξει και τους μακροοικονομικούς στόχους για το επόμενο έτος.
Αν η τρόικα αποδεχθεί τις αστοχίες στο έλλειμμα του 2011 και του 2012, θα ξεκινήσει και η δεύτερη και ίσως πιο ουσιαστική συζήτηση της αξιολόγησης που θα αφορά τα νέα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για να καλυφθούν οι αποκλίσεις και να επιτευχθεί το 2014 η μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ.
Στόχος του υπουργείου θα είναι μια ηπιότερη λύση για την κάλυψη των αποκλίσεων που θα έχουν οι δημοσιονομικοί στόχοι του 2011 και ενδεχομένως του 2012.
 |
| Τα τεχνικά κλιμάκια της τρόικας απορούν γιατί δεν υπάρχει ακόμη σχεδιασμός παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις για τη μείωση του προσωπικού στις δημόσιες υπηρεσίες. |
«Σίγουρη η 6η δόση»
Στελέχη του ΥΠΟΙΚ ξεκαθάριζαν ότι δεν τίθεται το θέμα αναστολής της καταβολής της 6ης δόσης του δανείου, αλλά θα πρέπει να διευκρινιστούν οι όροι και κυρίως οι δεσμεύσεις που θα πρέπει να αναλάβει η Ελληνική Κυβέρνηση για να ανάψουν οι ελεγκτές το πράσινο φως.
Οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι τα χρήματα της δόσης που αναμένει η Ελλάδα θα προέλθουν κατά πάσα πιθανότητα από το υφιστάμενο πακέτο στήριξης της Ελλάδας δηλαδή το δάνειο των 110 δισ. ευρώ από το οποίο απομένουν ακόμη κεφάλαια ύψους 45 δισ. ευρώ.
Δεδομένο της διαπραγμάτευσης θα είναι η ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων που θα καλύψουν τα επόμενα χρόνια τις δημοσιονομικές αποκλίσεις.
Ζητούμενο για την ηγεσία του ΥΠΟΙΚ θα είναι η σταδιακή κατανομή των νέων μέτρων που θα πρέπει να λάβει η ελληνική Κυβέρνηση.
«Σταδιακά νέα μέτρα»
Βασικό επιχείρημα είναι ότι η λήψη ενός νέου τεράστιου πακέτου μέτρων σε μια οικονομία που βρίσκεται για τρίτο χρόνο σε ύφεση θα κινδυνέψει να αποτελέσει την πλήρη αποτυχία του προγράμματος.
Ένα δεύτερο επιχείρημα που θα χρησιμοποιηθεί και το οποίο το έχει ήδη αναφέρει και ο κ. Βενιζέλος είναι ότι οι προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου δεν αποδεικνύονται αισιόδοξες μόνο για την ελληνική Κυβέρνηση, αλλά και για την ίδια την τρόικα, η οποία τις επικύρωσε μετά από ένα μήνα σκληρών διαπραγματεύσεων στις αρχές του καλοκαιρού.
Εκτός από την αστοχία της πρόβλεψης σε ό,τι αφορά το «βάθος» της ύφεσης η τρόικα συνυπέγραψε και την πρόβλεψη ότι το μέσο ποσοστό ανεργίας για φέτος θα είναι 14,5%, ποσοστό που έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα και όλοι πλέον τόσο την Κυβέρνηση όσο και στην ΓΣΣΕ μιλούν για μια αύξηση της ανεργίας που μάλλον θα ξεπεράσει το 16% σε επίσημα επίπεδα. Η εξέλιξη αυτή πλήττει επίσης τους δημοσιονομικούς στόχους, τόσο στο σκέλος των δαπανών, όσο και στο σκέλος των εσόδων. 'Ολα αυτά για τον κ. Βενιζέλο θα μπουν στην ατζέντα συζήτησης που ξεκινά σήμερα.
Επτά μεταρρυθμίσεις που εκκρεμούν και δεν εξηγούνται από την οικονομική συγκυρία
 |
| Πολ Τόμσεν, εκπρόσωπος του ΔΝΤ στην τρόικα. |
Επτά αλλαγές που αφορούν το δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα για την υλοποίηση των οποίων είχε δεσμευτεί η Ελλάδα μπαίνουν ξανά στο στόχαστρο της τρόικας.
Ήδη τα στελέχη των τεχνικών κλιμακίων παρέδωσαν το κείμενο των συμπερασμάτων τους από την πρώτη εβδομάδα αξιολόγησης του μεσοπρόθεσμου στους κ.κ. Ματθίας Μορς (Ε.Ε.), Πόουλ Τόμσεν (ΔΝΤ) και Κλάους Μαζούχ (ΕΚΤ), και σημειώνουν πάνω επτά βασικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες δεν εξηγούνται από την ύφεση.
Όλα τους περιστρέφονται γύρω από τις αλλαγές στο Δημόσιο που έπρεπε να γίνουν εδώ και ένα χρόνο και συνεχίζουν να καθυστερούν.
1. Το πρώτο είναι η μείωση του κόστους λειτουργίας του Δημοσίου. Τα στελέχη των τεχνικών κλιμακίων απόρησαν γιατί δεν υπάρχει ακόμη σχεδιασμός παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις για τη μείωση του προσωπικού στις δημόσιες υπηρεσίες, παρά τη συζήτηση που έγινε την προηγούμενη φορά με την τρόικα. Το νέο μισθολόγιο παρότι δημοσιονομικά ουδέτερο -τόσο στην εκδοχή Ραγκούση όσο και στην εκδοχή Ρέππα- θεωρείται ως διαρθρωτική αλλαγή η οποία δεν θα πρέπει να καθυστερεί. Μέτρα όπως η μείωση των μισθολογικών κλιμακίων από τα 18 σήμερα στα 11, προαγωγές με βάση την αξιολόγηση και επιδόματα με βάση την επίτευξη στόχων, αλλά και αλλαγή των εργασιακών συνθηκών για τους νεοεισερχόμενους με βάση το κανόνα 1 προς 5 θεωρείται ότι είναι θέματα που θα απέδιδαν ως το τέλος του μεσοπρόθεσμου και σε επίπεδο δαπανών. Η τρόικα θα ζητήσει επίσης να μάθει με κάθε λεπτομέρεια τη διαδικασία της «προσωπικής διαφοράς» και να την αποτυπώσει δημοσιονομικά στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.
2. Οι συγχωνεύσεις δημόσιων επιχειρήσεων και οργανισμών που επίσης βρίσκονται στα πρώτα τους στάδια. Το μόνο που βρήκαν έτοιμο τα στελέχη της τρόικας είναι η απόφαση για τη συγχώνευση 60 οργανισμών χωρίς όμως να υπάρχει σχεδιασμός για την διαχείριση των εργαζομένων.
3. Οι αλλαγές σε ΔΕΚΟ οι οποίες επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Παρά τη μείωση του ελλείμματος θεωρείται ακόμη απίθανο να καταφέρουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς ως το τέλος του 2012, όπως προβλέπει το μεσοπρόθεσμο.
4. Το ασφαλιστικό, όπου θα πρέπει να προχωρήσει η μείωση των επικουρικών συντάξεων καθώς και η λίστα των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων.
5. Τα εργασιακά και ειδικότερα το ζήτημα των επιχειρησιακών συμβάσεων. Τα τεχνικά κλιμάκια ζητούν την επέκταση του μέτρων και αλλαγές στο νόμο ώστε να μην υπάρχει παρεμβολή του υπουργείου σε αντίστοιχες διαπραγματεύσεις εργοδοτών και εργαζομένων.
6. Οι δαπάνες της υγείας που δεν ακολουθούν την -καθοδική- πορεία που έχει προβλεφθεί στο μεσοπρόθεσμο και άρα οι περικοπές δαπανών θα πρέπει να επιταχυνθούν κυρίως σε ό,τι αφορά το κόστος λειτουργίας των νοσοκομείων.
7. Οι δημοσιεύσεις στοιχείων για τους φορείς της γενικής κυβέρνησης αλλά και τις προβληματικές ΔΕΚΟ, καθυστερούν υπερβολικά σε σχέση με το 2010.
Αβεβαιότητα για το πακέτο διάσωσης
Μεταξύ άλλων, στα θέματα που προτίθεται να θέσει το υπουργείο Οικονομικών στην τρόικα θα είναι και η πολυεπίπεδη ζημιά που κάνει η καθυστέρηση εκ μέρους των επίσημων πιστωτών της υλοποίησης της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου.
Συγκεκριμένα, ως πραγματικό πρόβλημα, αναμένεται να αναφερθεί το θέμα των εγγυήσεων που έχει ανακύψει, μετά και τη συμφωνία με τη Φινλανδία το οποίο βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και περίπου μια εβδομάδα, με την Αυστρία και στη συνέχεια την Ολλανδία και τη Σλοβακία να ζητούν επίσης εγγυήσεις για τη συμμετοχή στο πακέτο βοήθειας. Σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ το γεγονός αυτό συντηρεί την έντονη αβεβαιότητα και τα σενάρια χρεοκοπίας για την Ελλάδα.
Σε πρώτη φάση αυτό πιέζει ακόμη περισσότερο τα ελληνικά ομόλογα, αυξάνοντας τη διαφορά απόδοσης (spread) σε σύγκριση με το αντίστοιχο γερμανικό ομόλογο αναφοράς, με αποτέλεσμα στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας να έχει ξεπεράσει τις 1.600 μονάδες βάσης.
Εκτός του χρέους όμως η καθυστέρηση της υιοθέτησης της συμφωνίας έχει επίπτωση και στην πραγματική οικονομία.
Βασικότερο δείγμα είναι το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα το οποίο συνεχίζει να πιέζεται από τις αγορές όλο αυτό τον καιρό παρά τις εξαγγελίες για το νέο πακέτο διάσωσης της Ελλάδας.
Αυτό αντανακλάται τόσο στη χρηματιστηριακή αξία των τραπεζών, όσο και στην κεφαλαιακή τους κατάσταση. Η συνεχής πίεση προς τις ελληνικές τράπεζες εκτός από την επιδείνωση των οικονομικών τους δεικτών γίνεται αιτία να περιορίζονται σημαντικά οι δυνατότητες χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας.
Η κρίση των τραπεζών μεταδίδεται ως έλλειψη ρευστότητας για τις επιχειρήσεις οι οποίες με τη σειρά τους προχωρούν σε απολύσεις, επιχειρώντας να διατηρηθούν σε λειτουργία.
Οι απολύσεις είναι και μια από τις βασικές αιτίες των δημοσιονομικών αποκλίσεων των ασφαλιστικών ταμείων, επέκταση των συνολικών δημοσιονομικών αποκλίσεων που εντοπίζονται κατά την πρώτη αξιολόγηση του μεσοπρόθεσμου.
 |
| Δεδομένο της διαπραγμάτευσης του υπουργείου Οικονομικών με τη τρόικα θα είναι η ανάγκη νέων μέτρων. |
Το «οχυρό» της ύφεσης
Συνολική αναθεώρηση του μεσοπρόθεσμου και στους δημοσιονομικούς στόχους αλλά και σε ό,τι αφορά τα μέτρα, ύψους 28,3 δισ. ευρώ που προέβλεπε στη συμφωνία του περασμένου Ιουλίου, αναμένεται μετά την αξιολόγηση του προγράμματος που ξεκινά σήμερα από την τρόικα.
Το υπουργείο Οικονομικών έχει «οχυρωθεί» πίσω από τη βαθύτερη ύφεση για να δικαιολογήσει τις αναθεωρήσεις των στόχων του ελλείμματος για φέτος και ίσως και το 2012, ενώ η τρόικα αναμένεται να πιέσει ώστε να μη φανεί ότι χαλαρώνει η δημοσιονομική πολιτική στην Ελλάδα.
Πάντως κανείς δεν μιλά για κίνδυνο σε ό,τι αφορά την εκταμίευση της 6ης δόσης προς την Ελλάδα.
