Το υπουργείο Εργασίας εξέδωσε αναλυτικό ασφαλιστικό οδηγό με παραδείγματα και πίνακες μαζί με την σχετική εγκύκλιο για τους ασφαλισμένους στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (ΕΤΑΑ) όπου ασφαλίζονται οι μηχανικοί- εργολήπτες δημοσίων έργων (ΤΣΜΕΔΕ), γιατροί- φαρμακοποιοί (ΤΣΑΥ), δικηγόροι (ΤΑΝ). Σύμφωνα με την εγκύκλιο, όπου καταγράφονται οι νέες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από την 1.1.2011 με βάση τον νόμο Λοβέρδου (ν. 3863/2010) των ασφαλισμένων στο ΕΤΤΑ:
1Θεμελιωμένα συνταξιοδοτικά δικαιώματα:
Συνταξιοδότηση με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 58 ή 60 ετών. Γενικές ή καταστατικές διατάξεις φορέων κύριας ασφάλισης που προβλέπουν τη χορήγηση σύνταξης με τη συμπλήρωση 35 ετών ασφάλισης και του 58ου ή του 60ού έτους της ηλικίας, έχουν εφαρμογή στους ασφαλισμένους που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31/12/2010. Συνεπώς, οι ασφαλισμένοι των τομέων κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ που μέχρι 31/12/2010 έχουν συμπληρώσει 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 58 ετών οι γυναίκες και 60 ετών οι άνδρες μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τους ανωτέρω τομείς οποτεδήποτε, ανεξάρτητα από τις μεταβολές που επέρχονται στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με την εφαρμογή του ν. 3863/2010.
Συνταξιοδότηση με 37 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι διατάξεις της παρ. 1
του άρθρου 16 του ν. 3232/2004, που προβλέπουν τη συνταξιοδότηση τών ανεξάρτητα απασχολούμενων με 37 έτη πραγματικής ασφάλισης σε φορείς αυτοαπασχολουμένων, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, έχουν εφαρμογή στους ασφαλισμένους που συμπληρώνουν μέχρι 31/12/2010 τα 37 έτη υποχρεωτικής ασφάλισης. Συνεπώς, οι ασφαλισμένοι των τομέων κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ που μέχρι 31/12/2010 έχουν συμπληρώσει 37 έτη ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τους ανωτέρω τομείς οποτεδήποτε, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας. Σημειώνεται ότι από 1/1/2011 η ανωτέρω δυνατότητα καταργείται.
Προσμέτρηση αναγνωριζόμενου χρόνου ασφάλισης: Οσοι συμπληρώνουν τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για συνταξιοδότηση λόγω γήρατος μέχρι 31/12/2010, με προσμέτρηση χρόνων που προβλέπονται στο άρθρο 40 του ν. 2084/1992 (χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας, χρόνος γονικής άδειας ανατροφής παιδιών κ.λπ.) μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που ισχύουν κατά το 2010, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί μέχρι 31/12/2013. Συνεπώς, τα πρόσωπα που συμπληρώνουν 35 έτη ασφάλισης μέχρι 31/12/2010, συμπεριλαμβανομένου και χρόνου που μπορεί να αναγνωριστεί με τη ρύθμιση του άρθρου 40 του ν. 2084/1992, και έχουν και το απαιτούμενο όριο ηλικίας (60ό οι άνδρες και το 58ο οι γυναίκες), προκειμένου να μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από 1/1/2011 και εφεξής οποτεδήποτε, ανεξάρτητα των μεταβολών που επέρχονται στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης με τον ν. 3863/2010, θα πρέπει να υποβάλουν αίτηση αναγνώρισης των χρόνων αυτών μέχρι 31/12/2013.
2Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης από 1/1/2011:
Οσον αφορά τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης και τα όρια ηλικίας, επέρχονται οι παρακάτω ανατροπές:
Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι):
Συνταξιοδότηση ανδρών με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών. Ο χρόνος ασφάλισης των 35 ετών αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και για κάθε επόμενο έτος, μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης, ενώ το απαιτούμενο όριο ηλικίας παραμένει αμετάβλητο. Οι ασφαλισμένοι δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας και τον χρόνο ασφάλισης που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης των 35 ετών ασφάλισης. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, οπότε ο ασφαλισμένος θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, που συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις, παρόλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ).
Συνταξιοδότηση γυναικών με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 58 ετών. Ο χρόνος ασφάλισης των 35 ετών προσαυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και μέχρι τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης, ενώ το όριο ηλικίας των 58 ετών αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2012 και για κάθε επόμενο χρόνο, μέχρι το 60ό έτος. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59 ετών, οπότε η ασφαλισμένη θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, που συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις (ήτοι 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59), παρ΄ όλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις Τομείς κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ).
Συνταξιοδότηση γυναικών: Το όριο ηλικίας των 60 ετών που προβλέπεται για τη συνταξιοδότηση ασφαλισμένων αυξάνεται κατά ένα έτος από 1/1/2011 και για κάθε χρόνο και μέχρι τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά σε γυναίκες ασφαλισμένες των Τομέων κύριας ασφάλισης του ΕΤΑΑ, και γυναίκες έγγαμες του Τομέα Ασφάλισης Νομικών. Στις περιπτώσεις των γυναικών του ΤΣΜΕΔΕ και του ΤΑΝ θα πρέπει κατά τη συμπλήρωση του 60ού να έχει αντίστοιχα συμπληρωθεί και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης (25 έτη ασφάλισης). Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις των γυναικών του ΤΣΑΥ και των εγγάμων γυναικών του ΤΑΝ, όπου ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται σταδιακά κατ΄ εφαρμογήν του ν. 2084/1992, οι ανωτέρω γυναίκες προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει τον χρόνο ασφάλισης που απαιτείται κατά το έτος συνταξιοδότησης και όχι εκείνον που απαιτείται κατά τη συμπλήρωση του 60ού έτους. Για παράδειγμα, ασφαλισμένη του ΤΣΑΥ που συμπληρώνει το 2012 το 60ό έτος θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει το 62ο, εφόσον έχει τουλάχιστον 23 έτη ασφάλισης. Οι έγγαμες γυναίκες του ΤΑΝ που μέχρι 31/12/1997 είχαν συμπληρώσει τις τότε προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (15 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας) και σύμφωνα με προγενέστερο έγγραφο, ύστερα από δελτίο Τύπου της τότε πολιτικής ηγεσίας και απόφαση του Δ.Σ. του τέως Ταμείου Νομικών μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, χωρίς διαφοροποίηση των ορίων ηλικίας με την ισχύ του νόμου 2084/1992, εξακολουθούν να έχουν το ανωτέρω δικαίωμα.
Συνταξιοδότηση μητέρων ανήλικων τέκνων: Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων τέκνων καθορίζεται από 1/1/2011 στο 55ο έτος της ηλικίας, από 1/1/2012 στο 58ο και από 1/1/2013 στο 65ο. Η εν λόγω ρύθμιση αφορά μόνο στις μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών, καθώς για το ΤΣΜΕΔΕ και το ΤΣΑΥ δεν προβλέπεται από τις καταστατικές τους διατάξεις η συνταξιοδότηση των μητέρων ανηλίκων τέκνων με μικρότερο όριο ηλικίας και χρόνο ασφάλισης σε σχέση με τις λοιπές ασφαλισμένες. Οσον αφορά χορήγηση μειωμένων συντάξεων στις μητέρες ανηλίκων τέκνων, η ρύθμιση αυτή δεν έχει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς δεν προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις του Τομέα Ασφάλισης Νομικών. Με τους ίδιους όρους με τις μητέρες ανηλίκων τέκνων μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τον Τομέα Ασφάλισης Νομικών και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων.
Ασφαλισμένοι από 1/1/1993 (νέοι ασφαλισμένοι): Συνταξιοδότηση ασφαλισμένων με 40 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών. Οι ασφαλισμένοι μετά την 1/1/1993 σε οποιονδήποτε φορέα κύριας ασφάλισης, πλην ΟΓΑ, θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης και του 60ού έτους. Για τη συμπλήρωση του ανωτέρω χρόνου, λαμβάνεται υπόψη και ο χρόνος ασφάλισης σε οποιονδήποτε ομοειδή φορέα.
Συνταξιοδότηση μητέρων με ανήλικα τέκνα . Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων συνταξιοδοτούνται από 1/1/2013 με τη συμπλήρωση του 65ου έτους της ηλικίας, ενώ για τη χορήγηση μειωμένης σύνταξης απαιτείται η συμπλήρωση του 60ού. Κατόπιν τούτου, η διάταξη της παρ. 7α του άρθρου 144 του ν. 3655/2008 που προέβλεπε τη σταδιακή κατάργηση της λήψης μειωμένης σύνταξης από 1/1/2009 δεν έχει εφαρμογή. Με τις ίδιες προϋποθέσεις με τις μητέρες ανηλίκων τέκνων συνταξιοδοτούνται και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων. Συνταξιοδότηση μητέρων με τρία τουλάχιστον τέκνα: Η συνταξιοδότηση των μητέρων με τρία τουλάχιστον τέκνα με ευεργετικές διατάξεις καταργείται.
Σύμφωνα με την εγκύκλιο, οπου καταγραφονται οι νεες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης απο την 1.1.2011 με βαση το νομο Λοβέρδου (ν. 3863/2010) των ασφαλισμένων στο ΕΤΤΑ, παραθετουμς τα παρακάτω παραδείγματα:Παραδειγματα συνταξιοδότησης από 1/1/2011
Ασφαλισμένοι μέχρι 31/12/1992 (παλαιοί ασφαλισμένοι):
Για παράδειγμα, ασφαλισμένος συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 ετών, οπότε ο ασφαλισμένος θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις, παρόλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις Τομείς κύριας ασφάλισης του Ε.Τ.Α.Α.(Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Σ.Α.Υ., Τ.Α.Ν.).
2. Συνταξιοδότηση γυναικών με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 58 ετών : Για παράδειγμα, ασφαλισμένη συμπληρώνει 35 έτη ασφάλισης το 2012 και έχει ηλικία 58 ετών. Το 2012 απαιτούνται για συνταξιοδότηση 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59 ετών, οπότε η ασφαλισμένη θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει τις ανωτέρω προϋποθέσεις (ήτοι 37 έτη ασφάλισης και ηλικία 59), παρόλο που εκείνο το έτος απαιτούνται 39 έτη ασφάλισης. Η ανωτέρω ρύθμιση αφορά και στους τρεις Τομείς κύριας ασφάλισης του Ε.Τ.Α.Α.
(Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Σ.Α.Υ., Τ.Α.Ν.).
3. Συνταξιοδότηση γυναικών:Για παράδειγμα ασφαλισμένη του Τ.Σ.Α.Υ. που συμπληρώνει το 2012 το 60ο έτος της ηλικίας, θα συνταξιοδοτηθεί το 2014, οπότε και συμπληρώνει το 62ο έτος της ηλικίας, εφόσον έχει τουλάχιστον 23 ½ έτη ασφάλισης.
Οι έγγαμες γυναίκες του Τ.Α.Ν. που μέχρι 31/12/1997 είχαν συμπληρώσει τις τότε προϋποθέσεις συνταξιοδότησης (15 έτη ασφάλισης ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας) και σύμφωνα με προγενέστερο έγγραφό, μετά από δελτίο τύπου της τότε πολιτικής ηγεσίας και απόφαση του Δ.Σ. του τέως Ταμείου Νομικών μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε, χωρίς διαφοροποίηση των ορίων ηλικίας με την ισχύ του νόμου 2084/1992, εξακολουθούν να έχουν το ανωτέρω δικαίωμα.
4. Συνταξιοδότηση μητέρων ανήλικων τέκνων: Το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των μητέρων ανηλίκων τέκνων καθορίζεται από 1/1/2011 στο 55ο έτος της ηλικίας, από 1/1/2012 στο 58ο έτος της ηλικίας και από 1/1/2013 στο 65ο έτος της ηλικίας. Η εν λόγω ρύθμιση αφορά μόνο στις μητέρες ανηλίκων τέκνων του Τομέα Ασφάλισης Νομικών, καθώς για το Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. και το Τ.Σ.Α.Υ. δεν προβλέπεται από τις καταστατικές τους διατάξεις η συνταξιοδότηση των μητέρων ανηλίκων τέκνων με μικρότερο όριο ηλικίας και χρόνο ασφάλισης σε σχέση με τις λοιπές γυναίκες ασφαλισμένες.
Όσον αφορά στη χορήγηση μειωμένων συντάξεων στις μητέρες ανηλίκων τέκνων, η ρύθμιση αυτή δεν έχει εφαρμογή στη συγκεκριμένη περίπτωση, καθώς δεν προβλέπεται από τις καταστατικές διατάξεις του Τομέα Ασφάλισης Νομικών. Με τους ίδιους όρους με τις μητέρες ανηλίκων τέκνων μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τον Τομέα Ασφάλισης Νομικών και οι χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων.
Λοιπά Παραδείγματα
ΕΡ: Ασφαλισμένος στο ΤΣΜΕΔΕ έχει συμπληρώσει 33 χρόνια ασφάλισης και το 58ο έτος της ηλικίας του. Έχει υπηρετήσει δύο χρόνια στρατιωτικής θητείας. Πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πότε μπορεί να πάρει τη σύνταξη του;
ΑΠ: Ο παραπάνω ασφαλισμένος έχει τις εξής επιλογές:
1. Με αναγνώριση του χρόνου στρατιωτικής θητείας οπότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2010. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με την συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας του.
2. Να συνεχίσει την ασφάλιση του οπότε συμπληρώνει 35ετία το 2012. Στην περίπτωση αυτή θα χρειαστεί να συμπληρώσει 37 έτη ασφάλισης για να συνταξιοδοτηθεί και το 60ο έτος της ηλικίας. Το όριο ηλικίας θα το έχει συμπληρώσει και για τα επιπλέον δύο χρόνια μπορεί να αναγνωρίσει από τα νέα «πλασματικά» χρόνια όπως για παράδειγμα τα χρόνια σπουδών ή να αναγνωρίσει τα χρόνια στρατιωτικής θητείας.
ΕΡ: Γυναίκα ασφαλισμένη στο Ταμείο Νομικών έχει συμπληρώσει το 2010, 29 έτη ασφάλισης και το 55ο έτος της ηλικίας της. Πότε μπορεί να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;
ΑΠ: Η παραπάνω ασφαλισμένη δεν θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2010, αφού απαιτούνται 35 έτη ασφάλισης για να πάρει σύνταξη στο 58ο έτος της ηλικίας της. Εφόσον συνεχίσει την ασφάλισή της, το 2012 μπορεί να αναγνωρίσει όσα έτη απαιτούνται για την συμπλήρωση 35 έτη ασφάλισης. Έτσι λοιπόν θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα το 2012 και η σύνταξη θα καταβληθεί εφόσον συμπληρωθούν το 59ο έτος της ηλικίας και 37 συνολικά έτη ασφάλισης.
ΕΡ: Μητέρα ανήλικου παιδιού είναι ασφαλισμένη στο Ταμείο Νομικών και έχει συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης και το 52ο έτος της ηλικίας της. Πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πότε μπορεί να συνταξιοδοτηθεί;
ΑΠ: Η παραπάνω ασφαλισμένη μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με την συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της, αφού έχει ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Το δικαίωμά της μπορεί να το ασκήσει οποτεδήποτε μετά την συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας της, ανεξάρτητα εάν έχει ενηλικιωθεί το παιδί της.
ΕΡ: Ασφαλισμένος στο ΤΣΑΥ έχει συμπληρώσει το 57ο έτος της ηλικίας του και 30 έτη ασφάλισης. Πότε θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και πότε μπορεί να πάρει τη σύνταξή του;
ΑΠ: Ο παραπάνω ασφαλισμένος εφόσον συνεχίσει την ασφάλισή του, συμπληρώνει 31 έτη ασφάλισης το 2011. Μπορεί να αναγνωρίσει το 2011, 4 έτη πλασματικά οπότε συμπληρώνει 35ετία με την οποία θεμελιώνει συνταξιοδοτικό δικαίωμα.
Για να πάρει σύνταξη θα χρειαστεί να συμπληρώσει 37 έτη ασφάλισης και το 60ο έτος της ηλικίας. Έτσι λοιπόν, συνταξιοδοτείται το 2013, με 33 έτη εργασίας και αναγνώριση 4 επιπλέον ετών.
