του Θοδωρή Σκυλακάκη
Τι συνέβη στην οικονομία το 2014; Γιατί η τρόικα δεν υποχωρεί για το δημοσιονομικό κενό;
Αν ακούσετε τα κυβερνητικά στελέχη δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και έχουμε απλώς παράλογους γραφειοκράτες.
Αν διαβάσετε κάτι αναλυτές μεγάλων ελληνικών τραπεζών (από αυτούς που προβλέπουν ανάκαμψη κάθε έξι μήνες εδώ και πέντε χρόνια) όλα πηγαίνουν περίφημα και το μόνο πρόβήμα είναι ότι οι ξένοι δεν καταλαβαίνουν το μεγαλείο των εκάστοτε κυβερνητικών πολιτικών που είναι όλες σωστές...
Αν ακούσετε τα ΜΜΕ, θα βρείτε μια παραλλαγή όλων αυτών μαζί με μπόλικο Συριαζαϊκό αντιμνημονιακό λαικισμό.

Τι δεν θα μάθετε πουθενά αλλού: Ότι η χώρα το 2014 παρήγαγε σε ευρώ (ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές) 3,5 δις λιγότερα απ' ότι το 2013.
Το ΑΕΠ έπεσε στα 178,9 δισ από 182,4 το 2013.
Η πτώση αυτή του ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές κατά 2% συνοδεύτηκε από ακόμα μεγαλύτερο αποπληθωρισμό (-2,5%).
Γι αυτό και εμφανίζεται στα στοιχεία "ανάπτυξη" -τρομάρα μας-.
Τα έσοδα όμως και οι δαπάνες του προυπολογισμού (μισθοί, συντάξεις, επιδόματα, τόκοι κ.λπ.), είναι σε τρέχοντα ευρώ.
Τα 3,5 δις μείωση ΑΕΠ σημαίνουν 1,1 δις λιγότερα έσοδα (πρόσθετο δημοσιονομικό κενό), το οποίο μεταφέρεται και στα επόμενα χρόνια.
Γιατί η κυβέρνηση είχε προβλέψει- για το 2014- ΑΕΠ 4 δις μεγαλύτερο και αποπληθωριστή μόλις -0,5%.
Το πρόβλημα είναι προφανώς αντικειμενικό και οφείλεται στην πτώση των επενδύσεων (οι μικρότερες του κόσμου ως ποσοστό του ΑΕΠ- πλήρης απόδειξη της απόλυτης αποτυχίας της κυβέρνησης στον πιο κρίσιμο τομέα) και στις εξαγωγές αγαθών.
Η αιτία: υπερφορολόγηση, κράτος πελατειακό που δεν έχει αλλάξει και επιβιώνει καταστρέφοντας τον ιδιωτικό τομέα.
Ο τουρισμός που πήγε καλά βεβαίως δεν έφτανε.
Αν υπήρχε μεταρρυθμιστική κυβέρνηση που να εφάρμοζε μια πολιτική υπέρ του ιδιωτικού τομέα η οικονομία θα είχε προ πολλού ανακάμψει και μάλιστα ταχύτατα, όπως συμβαίνει στην Ιρλανδία.
Αντ' αυτού πάμε στο βράχο...

Αυτά για να γνωρίζετε τι συμβαίνει.
Για επιβάρυνση του κλίματος στις σχέσεις ΔΝΤ και ελληνικής κυβέρνησης κάνει λόγο και ο Μιχάλης Ιγνατίου στην ιστοσελίδα του Mignatiou.com.

Ακολουθεί η πλήρης αναδημοσίευση του ρεπορτάζ από το Capital.gr μετά από άδεια του κ. Ιγνατίου.

Οι δημόσιες κατηγορίες κατά των μελών της Αποστολής του ΔΝΤ και ειδικά εναντίον του επικεφαλής Ρίσι Γκογιάλ, έχουν επιβαρύνει το κλίμα των σχέσεων μεταξύ του Ταμείου και της ελληνικής κυβέρνησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι πηγές στην Ουάσιγκτον υπογράμμισαν την απουσία κάθε κριτικής προς τους Ευρωπαίους εταίρους της Ελλάδας εκ μέρους κυβερνητικών στελεχών, αλλά και την προσωπική επίθεση εναντίον του κ. Γκογιάλ, ο οποίος –όπως τονίζουν- ακολουθεί και υλοποιεί το Καταστατικό και τις εντολές που λαμβάνει από τους προϊσταμένους του.

Οι εκτός Ταμείου πηγές υποστήριξαν ότι το ΔΝΤ δεν πρόκειται να παραβεί ξανά το Καταστατικό του για να εξυπηρετήσει την Ελλάδα ή οποιανδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης, και σ’ αυτό συμφωνούν η Γερμανία και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Στο ΔΝΤ δεν αισθάνονται καμία πίεση από τις Βρυξέλλες για να αλλάξουν τη στάση τους.

Οι πηγές σημείωσαν ότι μετά τη συνάντηση στο Παρίσι, την οποία χαρακτήρισαν οι έντονες διαφωνίες και η παντελής έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δανειστών και της Αθήνας, η ελληνική κυβέρνηση έχει ελάχιστες επιλογές, και σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται να επιβάλει τις θέσεις της στο Ταμείο. Οι πηγές αναμένουν πως θα συμβεί ακριβώς το αντίθετο, και η Αθήνα θα αναγκαστεί να αποδεχθεί όλα τα αιτήματα της Τρόικα για να ολοκληρωθεί η Εκτη (και τελική;) Επιθεώρηση.

Οι πηγές υποστηρίζουν ότι η ελληνική κυβέρνηση «προδώθηκε» για μία ακόμα φορά από τους Ευρωπαίους εταίρους της, οι οποίοι φαίνεται ότι δεν δέχθηκαν την παράκλησή της όπως προσφέρει το απαιτούμενο «δίχτυ προστασίας» έναντι των κερδοσκόπων και των αγορών. Η Αθήνα έλπιζε ότι θα διέκοπτε τη δανειακή σύμβαση με το ΔΝΤ, μη λαμβάνοντας άλλες δόσεις εκτός της προβλεπόμενης από την Εκτη Επιθεώρηση, και στη συνέχεια θα εξασφάλιζε τη «γραμμή πιστοληπτικής στήριξης» από τις Βρυξέλλες. Με τα δεδομένα μέχρι τις πρωινές ώρες του Σαββάτου, το «δίχτυ ασφαλείας» προσφέρεται μόνο από το Ταμείο. Όπως είχε υπογραμμίσει η κ. Κριστίν Λαγκάρντ στον υπουργό Οικονομικών Γκίκα Χαρδούβελη, τα χρήματα θα παραμείνουν στην τράπεζα και μπορείτε να τα χρησιμοποιείτε όποτε κρίνετε εσείς ή έχετε ανάγκη.

Η ελληνική κυβέρνηση είναι διστακτική και επιθυμία της παραμένει η εξασφάλιση της πιστοληπτικής στήριξης από τις Βρυξέλλες, ελπίζοντας ότι αυτή η διευθέτηση δεν προϋποθέτει και «μίνι Μνημόνιο», άρα μέτρα. Εάν την πιστοληπτική στήριξη προσφέρει το Ταμείο –και αυτό φαίνεται να προκρίνεται αυτή τη στιγμή- τότε το ΔΝΤ θα θέσει όρους και βεβαίως θα συνεχίσει να ελέγχει αυστηρά την ελληνική κυβέρνηση.

Οι πηγές μιλώντας με το «ΕτΚ», χαρακτήρισαν την κατάσταση δραματική, ιδιαίτερα εάν συνεχιστεί το αδιέξοδο και δεν τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα.

Πάντως, οι πηγές υποστήριξαν ότι η ελληνική αντιπροσωπεία δεν πήγε προετοιμασμένη στο Παρίσι, και ότι έδειξε να επιδιώκει τη σύγκρουση. Επίσης ισχυρίστηκαν ότι η υλοποίηση των συμφωνηθέντων πάσχει επικίνδυνα, και ενώ βρισκόμαστε στο τέλος Νοεμβρίου, δεν έχουν εφαρμοστεί βασικές πρόνοιες του Προγράμματος. Σύμφωνα με τις πηγές «η ελληνική κυβέρνηση δίνει υποσχέσεις, που δεν υλοποιεί».

Υποστήριξαν ακόμα ότι προτάσσεται η επικινδυνότητα της πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα ενώ στην Αθήνα, κυβέρνηση και αντιπολίτευση, έπρεπε να γνωρίζουν ότι το ΔΝΤ αντιμετωπίζει τις χώρες με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, ανεξάρτητα από τις κυβερνήσεις και τα άτομα. Το γεγονός ότι ο Ντομινίκ Στρος Καν παραβίασε το Καταστατικό σε δύο περιπτώσεις, δεν σημαίνει ότι αυτό πρέπει να συμβαίνει συνέχεια, τόνισαν οι πηγές, οι οποίες πρόσθεσαν ότι με τα σημερινά πάντα δεδομένα δεν μπορεί να «σταθεί» κανένα αίτημα ενώπιον του Δ.Σ. του Ταμείου, πόσο μάλλον να εγκριθεί η δόση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στο ερώτημα μας ότι το ΔΝΤ επιδιώκει να «δέσει» και την επόμενη κυβέρνηση στην περίπτωση που προκηρυχθούν εκλογές και τις χάσει ο κ. Σαμαράς, οι εκτός Ταμείου πηγές υπογράμμισαν ότι το ΔΝΤ δεν πολιτεύεται με βάση κόμματα και πολιτικούς ηγέτες. «Η πολιτική είναι η ίδια» τονίστηκε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσαν ότι στο Ταμείο πιστεύουν ότι «η Ελλάδα δεν μπορεί ακόμα μόνη της, χρειάζεται οπωσδήποτε το «δίκτυ προστασίας» και πρέπει να το δεχθεί, διότι διαφορετικά θα αντιμετωπίσει εξαιρετικά δυσάρεστες καταστάσεις» από τους κερδοσκόπους.

Ετσι, σύμφωνα πάντα με τις πηγές, η «καθαρή» έξοδος από το Μνημόνιο με δύο επιθεωρήσεις τον χρόνο, δεν υπάρχει πλέον στο τραπέζι. Οι δύο άλλες επιλογές, όπως τις παρουσίασε η κ. Λαγκάρντ στους Ελληνες συνομιλητές της, είναι:

Πρώτον: Η Ελλάδα δεν καταγγέλλει τη δανειακή σύμβαση με το ΔΝΤ, μένει στο Πρόγραμμα και δεν αλλάζει τίποτα μέχρι την άνοιξη του 2016, και

Δεύτερον: Η Ελλάδα δέχεται την «προληπτική γραμμή στήριξης» και τους όρους που προβλέπει αυτή, χωρίς να έχει υποχρέωση να παίρνει τα χρήματα, εκτός εάν τα επιτόκια των αγορών είναι υψηλά.

ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Το νέο πρόσωπο της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, ο Ρίσι Γκογιάλ, ήταν που ηγήθηκε της μικρής αποστολής του Ταμείου στις συζητήσεις του Παρισιού. Ο Ινδός οικονομολόγος εντάχθηκε στην ελληνική ομάδα τον Μάιο του 2013, ως το νούμερο δύο της αποστολής του ΔΝΤ. Ηδη από την προηγούμενη αξιολόγηση, όταν ο κ. Τόμσεν ήταν συνεχώς στα τηλέφωνα για το πρόγραμμα της Ουκρανίας, ο κ. Γκογιάλ συνέχιζε τη διαπραγμάτευση για λογαριασμό του, ενώ ήταν εκείνος που ήρθε στην Ελλάδα στην επίσκεψη του Ιουλίου, αντικαθιστώντας τον κ. Τόμσεν. Ετσι, όταν ο τελευταίος ανέλαβε τα καθήκοντα του διευθυντή του Ευρωπαϊκού Τμήματος μέχρι την εξεύρεση αντικαταστάτη, ο κ. Γκογιάλ ήταν η προφανής επιλογή για να «τρέξει» προσωρινά το πρόγραμμα.

Ελληνες συνομιλητές του τον χαρακτηρίζουν «έξυπνο, εργατικό και ευγενικό», ενώ συνεργάτες του στο Ταμείο προσθέτουν ότι είναι «ήσυχος και υπάκουος». Ο κ. Γκογιάλ έχει καλή συνεργασία με τον προϊστάμενό του Πόουλ Τόμσεν, ωστόσο δεν έχει αποφύγει και αυτός να μπει στο στόχαστρο κάποιων Ελλήνων υπουργών λόγω των «υπερφιλόδοξων ή και ανεδαφικών αξιώσεων» που πέρασε στην τρέχουσα αξιολόγηση – κάτι που αποδίδεται στην επιθυμία του να είναι τυπικός. Το ΔΝΤ τονίζει, πάντως, ότι ο κ. Τόμσεν εξακολουθεί να έχει την εποπτεία του προγράμματος, ελπίζοντας να καλύψει έτσι τη διαπραγματευτική απειρία του κ. Γκογιάλ.

Ως οικονομολόγος, έχει την περιέργεια που ωθεί τους επιστήμονες στην έρευνα και απολαμβάνει τις τεχνικές συζητήσεις για τα οικονομικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά τις πρόσφατες διαπραγματεύσεις, ήταν εκείνος που από την πλευρά της τρόικας αρεσκόταν στη διασταύρωση επιχειρημάτων και αντεπιχειρημάτων. Από την ελληνική πλευρά, πρόθυμος «αντίπαλός» του ήταν ο πρώην επικεφαλής του ΣΟΕ Πάνος Τσακλόγλου.

Εργάζεται στο ΔΝΤ από το 2002, όταν έλαβε το διδακτορικό του στα Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, ένα από τα καλύτερα των ΗΠΑ. Εχει συμμετάσχει σε διάφορες αποστολές στην Ευρωζώνη, την Ουγγαρία, την Κίνα και τη Βραζιλία, ενώ πριν μετακινηθεί στο Ευρωπαϊκό Τμήμα εργαζόταν στο Τμήμα Στρατηγικής, Πολιτικής και Αναθεώρησης του Ταμείου. Αρκετά προσεκτικός ώστε να καλύπτει τα νώτα του και αρκετά διπλωματικός ώστε να χειρίζεται επιδέξια τη γραφειοκρατία και τις πολιτικές ισορροπίες εντός του Ταμείου, έχει προαχθεί γρήγορα σε division chief. Αν και είναι επίσης Αμερικανός πολίτης, στελέχη του Ταμείου τον τοποθετούν στην «ομάδα των Ινδών», μία πολυπληθή ομάδα οικονομολόγων με καταγωγή από τη χώρα, που τα πηγαίνουν πολύ καλά εντός του ΔΝΤ, στηρίζοντας αλλήλους.

Αν πάντως οι πεποιθήσεις ενός οικονομολόγου διαμορφώνονται από την έρευνά του, τα συμπεράσματα της έρευνας του κ. Γκογιάλ δεν είναι πολύ ενθαρρυντικά για τις ελληνικές διεκδικήσεις: μία μελέτη του στην περιοχή της Ανατολικής Καραϊβικής καταλήγει ότι οι φορολογικές ελαφρύνσεις δεν σημαίνουν απαραίτητα αυξημένα έσοδα, ενώ μία άλλη στη Λατινική Αμερική δείχνει ότι η ασταθής δημοσιονομική πολιτική και οι υπαναχωρήσεις στις μεταρρυθμίσεις συνδέονται με χαμηλότερη ανάπτυξη...