Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται με δικαστική απόφαση(1437/14) ότι η έλλειψη ενημέρωσης του πολίτη και η συνακόλουθη συνεχής όχληση του δανειολήπτη στο σπίτι και στην εργασία του, αλλά και η αναζήτηση συγγενών του συνιστούν προσβολή προσωπικότητας που θεμελιώνει δικαίωμα να αξιώσει αποζημίωση.
Οι δανειολήπτες μπορούν να καταθέτουν αγωγές κατά των εισπρακτικών εταιρειών για δύο λόγους:1.Για την υλική βλάβη που υπέστησαν,εξαιτίας της παραβίασης προσωπικών δεδομένων και της ζημίας που υπέστησαν στον επαγγελματικό τους χώρο,από τον διασυρμό.
2.Για την ηθική βλάβη που υπέστη η προσωπικοτητά τους,από τις απαράδεκτες αυτές ενέργειες.
Η αποζημίωση θα δοθεί,σε περίπτωση που δεν εφαρμοσθούν οι συγκεκριμένοι κανόνες που προστατέυουν τα προσωπικά δεδομένα και προκληθεί ηθική βλάβη στον δανειολήπτη.
Ο ν. 3758/2009 «Εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις και άλλες διατάξεις», όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 36 του ν. 4038/2012, θεσπίζει μηχανισμούς ελέγχου της υπηρεσίας ενημέρωσης οφειλετών είτε αυτή διενεργείται από τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών, είτε από τον ίδιο τον δανειστή. Στο πλαίσιο αυτό, η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή έχει τη γενική αρμοδιότητα εποπτείας τόσο των εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών όσο και των δανειστών που προβαίνουν οι ίδιοι σε σχετική ενημέρωση των οφειλετών τους.
Η Αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα έχει ειδική κατ’ εξαίρεση αρμοδιότητα για συγκεκριμένες μόνο παραβάσεις του ν. 3758/2009. Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 1 εδ. γ΄ του ν. 3758/2009, η Αρχή είναι αρμόδια στις ακόλουθες περιπτώσεις:
Όταν ο δανειστής δεν έχει ενημερώσει τον οφειλέτη σχετικά με την ανακοίνωση των δεδομένων του στην εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών.
Όταν ο δανειστής δεν έχει επιβεβαιώσει τις οφειλές ή/και δεν έχει προβεί σε ταυτοποίηση του οφειλέτη, δηλαδή δεν τηρεί ακριβή στοιχεία για τον οφειλέτη.
Όταν οι δανειστές ή/και οι εταιρείες ενημέρωσης δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους σχετικά με το απόρρητο και την ασφάλεια της επεξεργασίας.
Όταν οι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών δεν ικανοποιούν τα δικαιώματα ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης του υποκειμένου στα δεδομένα του ηλεκτρονικού αρχείου με τα εξωτερικά στοιχεία κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας.
Όταν οι δανειστές ή/και οι εταιρείες ενημέρωσης δεν ικανοποιούν τα δικαιώματα ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης του υποκειμένου στα δεδομένα του αρχείου καταγεγραμμένων συνομιλιών.
Πληροφορίες για υπεύθυνους επεξεργασίας:.Στο πλαίσιο της επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων με σκοπό την ενημέρωση οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές, οι δανειστές και οι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών πρέπει να εκπληρώνουν τις ακόλουθες -μεταξύ άλλων- υποχρεώσεις που απορρέουν από τη νομοθεσία για την προστασία προσωπικών δεδομένων σε συνδυασμό με τη νομοθεσία για τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών.Υποχρεώσεις δανειστών:-Ενημέρωση του οφειλέτη σχετικά με την ανακοίνωση των δεδομένων του στην εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών.
-Επιβεβαίωση των οφειλών ή/και ταυτοποίηση του οφειλέτη, δηλαδή τήρηση ακριβών στοιχείων για τον οφειλέτη.
-Λήψη κατάλληλων οργανωτικών και τεχνικών μέτρων για την τήρηση του απορρήτου και για την ασφάλεια της επεξεργασίας.
-Ικανοποίηση δικαιωμάτων ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης του υποκειμένου στα δεδομένα που τηρούνται στο αρχείο καταγεγραμμένων συνομιλιών, όταν ο δανειστής προβαίνει ο ίδιος σε ενημέρωση του οφειλέτη. -Ενημέρωση του καλούμενου για την καταγραφή των συνομιλιών και την υποχρεωτική τήρηση των σχετικών δεδομένων για ένα (1) έτος. Ειδικότερα, ο καλών οφείλει καταρχάς να βεβαιωθεί για την ταυτότητα του καλούμενου, δηλαδή αν πρόκειται για τον ίδιο τον οφειλέτη ή τρίτο πρόσωπο, και μόνον στην πρώτη περίπτωση να προβεί σε ενημέρωση σχετικά με την οφειλή, ενώ στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να διακόψει τη συνομιλία. Στην τελευταία περίπτωση πρέπει να αποκαλύπτονται στο τρίτο πρόσωπο μόνο όσα στοιχεία είναι αναγκαία για τον σκοπό της ενημέρωσής του σχετικά με την καταγραφή καιαπαγορεύεται να ανακοινώνονται περαιτέρω στοιχεία σχετικά με την ίδια την οφειλή .Υποχρεώσεις εταιρειών ενημέρωσης οφειλετών:
-Ικανοποίηση δικαιωμάτων ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης του υποκειμένου στα δεδομένα που τηρούνται στο ηλεκτρονικό αρχείο με τα εξωτερικά στοιχεία κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας.
-Ικανοποίηση δικαιωμάτων ενημέρωσης, πρόσβασης και αντίρρησης του υποκειμένου στα δεδομένα που τηρούνται στο αρχείο καταγεγραμμένων συνομιλιών.
-Λήψη κατάλληλων οργανωτικών και τεχνικών μέτρων για την τήρηση του απορρήτου και για την ασφάλεια της επεξεργασίας.
-Ενημέρωση του καλούμενου για την καταγραφή των εξωτερικών στοιχείων κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας και την υποχρεωτική τήρηση σχετικού ηλεκτρονικού αρχείου για ένα (1) έτος.
-Ενημέρωση του καλούμενου για την καταγραφή των συνομιλιών και την υποχρεωτική τήρηση των σχετικών δεδομένων για ένα (1) έτος. Ειδικότερα, ο καλών οφείλει καταρχάς να βεβαιωθεί για την ταυτότητα του καλούμενου, δηλαδή αν πρόκειται για τον ίδιο τον οφειλέτη ή τρίτο πρόσωπο, και μόνον στην πρώτη περίπτωση να προβεί σε ενημέρωση σχετικά με την οφειλή, ενώ στη δεύτερη περίπτωση θα πρέπει να διακόψει τη συνομιλία.
Πληροφορίες για υποκείμενα των δεδομένων:Στο πλαίσιο της επεξεργασίας προσωπικών σας δεδομένων με σκοπό την ενημέρωσή σας για ληξιπρόθεσμες οφειλές σας, έχετε, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα δικαιώματα:
-Δικαίωμα ενημέρωσης σχετικά με την ανακοίνωση/χορήγηση των δεδομένων σας σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών.
-Δικαίωμα πρόσβασης
-στα δεδομένα του ηλεκτρονικού αρχείου με τα εξωτερικά στοιχεία κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας,
-στα δεδομένα του αρχείου καταγεγραμμένων (ηχογραφημένων) συνομιλιών
-σε όλα τα υπόλοιπα σχετικά δεδομένα που τηρούνται για εσάς, ιδίως στα στοιχεία σχετικά με την οφειλή σας (π.χ. ύψος και είδος οφειλής).
-Δικαίωμα αντίρρησης, ιδίως με την έννοια της διόρθωσης ανακριβών στοιχείων.Σε περίπτωση που δέχεστε τηλεφωνικές ή άλλες οχλήσεις ενώ δεν έχετε καμία σχέση με την οφειλή, μπορείτε να δηλώσετε τούτο στο δανειστή ή στην εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών, ώστε να διαγράψουν τα στοιχεία σας. Αν, παρά τη δήλωσή σας αυτή, οι οχλήσεις συνεχίζονται, μπορείτε να προσφύγετε στην Αρχή προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Στην περίπτωση που έγινε τηλεφωνική όχληση σε τρίτο πρόσωπο - μη οφειλέτη (π.χ. σε συγγενή/εργοδότη/συνάδελφο) ποιος έχει δικαίωμα να ζητήσει αντίγραφο της συνομιλίας;
Σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για προσωπικά δεδομένα τόσο του τρίτου πρόσωπου-οικείου του οφειλέτη όσο και του οφειλέτη. Ειδικότερα, στην πρώτη περίπτωση (τρίτο πρόσωπο-οικείος του οφειλέτη) πρόκειται για το ίδιο το πρόσωπο που συνομιλεί, ενώ στη δεύτερη περίπτωση (οφειλέτης) το περιεχόμενο της συνομιλίας αφορά κατεξοχήν στον οφειλέτη και δη στην αναζήτησή του. Συνεπώς, το τρίτο πρόσωπο-οικείος του οφειλέτη και ο οφειλέτης, ως υποκείμενα των δεδομένων, έχουν δικαίωμα πρόσβασης στα δεδομένα που τους αφορούν και περιέχονται στο σύνολο των καταγεγραμμένων αυτών συνομιλιών, το οποίο ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να ικανοποιήσει.
Επιτρέπεται ο δανειστής ή η εταιρεία ενημέρωσης οφειλετών να καταγράφουν τις συνομιλίες μας;
Ναι. Η καταγραφή των ως άνω δεδομένων είναι αναγκαία για την εκπλήρωση νόμιμης υποχρέωσης του υπεύθυνου επεξεργασίας, καθώς ο ν. 3758/2009 υποχρεώνει
τους δανειστές να καταγράφουν το περιεχόμενο κάθε τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον οφειλέτη,
τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών να τηρούν ηλεκτρονικό αρχείο με τα εξωτερικά στοιχεία κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας και να καταγράφουν το περιεχόμενο κάθε τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον οφειλέτη.
Οι τηλεφωνικές οχλήσεις που δέχομαι για οφειλή μου γίνονται καθημερινά/σε ακατάλληλες ώρες/με εριστικό ύφος/με απειλητική συμπεριφορά/με απόκρυψη των στοιχείων του καλούντος. Τι μπορώ να κάνω;
Μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
Έχει δικαίωμα ο δανειστής να ανακοινώνει τα στοιχεία μου σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών;
Ναι. Η επεξεργασία αυτή επιτρέπεται και χωρίς τη συγκατάθεση του οφειλέτη, εφόσον είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασής του με το δανειστή (βλ. ερώτηση 1). Ειδικότερα, στο πλαίσιο της σχέσης αντιπροσώπευσης, οι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών επεξεργάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα ενεργώντας για λογαριασμό του εκάστοτε δανειστή, δηλαδή οι ίδιες καθίστανται για τον σκοπό αυτό (ενημέρωση σχετικά με την οφειλή) εκτελούσες την επεξεργασία.
τις εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών να τηρούν ηλεκτρονικό αρχείο με τα εξωτερικά στοιχεία κάθε πραγματοποιηθείσας επικοινωνίας και να καταγράφουν το περιεχόμενο κάθε τηλεφωνικής επικοινωνίας με τον οφειλέτη.
Οι τηλεφωνικές οχλήσεις που δέχομαι για οφειλή μου γίνονται καθημερινά/σε ακατάλληλες ώρες/με εριστικό ύφος/με απειλητική συμπεριφορά/με απόκρυψη των στοιχείων του καλούντος. Τι μπορώ να κάνω;
Μπορείτε να υποβάλετε καταγγελία στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή.
Έχει δικαίωμα ο δανειστής να ανακοινώνει τα στοιχεία μου σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών;
Ναι. Η επεξεργασία αυτή επιτρέπεται και χωρίς τη συγκατάθεση του οφειλέτη, εφόσον είναι αναγκαία για την εκτέλεση της σύμβασής του με το δανειστή (βλ. ερώτηση 1). Ειδικότερα, στο πλαίσιο της σχέσης αντιπροσώπευσης, οι εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών επεξεργάζονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα ενεργώντας για λογαριασμό του εκάστοτε δανειστή, δηλαδή οι ίδιες καθίστανται για τον σκοπό αυτό (ενημέρωση σχετικά με την οφειλή) εκτελούσες την επεξεργασία.
Κατά την ανάθεση της επεξεργασίας αυτής σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών θα πρέπει να τηρούνται οι ακόλουθοι όροι:
η εταιρεία ενημέρωσης περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στο σκοπό αντιπροσώπευσης,
ο δανειστής έχει ενημερώσει με σαφήνεια τον οφειλέτη για το δικαίωμά του να διαβιβάζει σε εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών (αρκεί η γενική κατηγορία χωρίς εξειδίκευση της εταιρείας), κατά το στάδιο σύναψης της σύμβασης του υποκειμένου με τον υπεύθυνο επεξεργασίας (αρκεί και η κατηγορία αποδεκτών) ή το αργότερο κατά την τελευταία έγγραφη όχληση του οφειλέτη από το δανειστή για την τακτοποίηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του,
εκπληρώνονται οι υποχρεώσεις σχετικά με το απόρρητο και την ασφάλεια της επεξεργασίας,
τα προσωπικά δεδομένα δεν χρησιμοποιούνται για άλλους σκοπούς.
Με την επιφύλαξη των διατάξεων για την προστασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, όπως των νόμων 2472/1997 (ΦΕΚ 50 Α) και 3471/2006 (ΦΕΚ 133 Α') και άλλων ειδικότερων διατάξεων, με απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης επιβάλλεται σε βάρος των Εταιρειών που παραβαίνουν τις διατάξεις του παρόντος νόμου πρόστιμο από πέντε χιλιάδες (5.000) έως πεντακόσιες χιλιάδες (500.000) ευρώ. Σε περίπτωση υποτροπής το ανώτατο όριο προστίμου διπλασιάζεται και ο Υπουργός Ανάπτυξης μπορεί να διατάξει και την προσωρινή διαγραφή της Εταιρείας από το Μητρώο για χρονικό διάστημα από ένα (1) έως έξι (6) μήνες και, σε περίπτωση περαιτέρω υποτροπής, μπορεί να διατάξει την οριστική διαγραφή της Εταιρείας.
Τα ποσά των προστίμων που επιβάλλονται αποτελούν δημόσιο έσοδο και εισπράττονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε. (ν.δ. 356/1974, ΦΕΚ 90 Α') και μπορεί να αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Ανάπτυξης.
Η επιβολή των ως άνω διοικητικών κυρώσεων είναι ανεξάρτητη από κάθε άλλη αστική, ποινική ή πειθαρχική κύρωση που τυχόν προβλέπεται σε βάρος των Εταιρειών από τον παρόντα νόμο και την κείμενη νομοθεσία.
Η εν γένει επιχειρηματική δράση των Εταιρειών στην αγορά διέπεται από τις αρχές της επαγγελματικής δεοντολογίας, της ευπρέπειας, της συναλλακτικής ευθύτητας, της ειλικρίνειας κατά την επικοινωνία, της διαφάνειας, του σεβασμού της προσωπικότητας, της ιδιωτικής ζωής, της υγείας, της ασφάλειας, του τραπεζικού απορρήτου και της συμβατικής και οικονομικής ελευθερίας. Η παρέμβαση των Εταιρειών αφορά αποκλειστικά και μόνο στην ενημέρωση των οφειλετών για την ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών τους έναντι δανειστών και τη διαπραγμάτευση του χρόνου, του τρόπου και των λοιπών όρων αποπληρωμής αυτών, κατ' εντολή και για λογαριασμό των δανειστών. Απαγορεύεται στους δανειστές η σύναψη σύμβασης για τους σκοπούς του παρόντος νόμου με Εισπρακτικές Εταιρείες που δεν περιλαμβάνονται στο Μητρώο Εγγραφής Εταιριών, που τηρείται στο Υπουργείο Ανάπτυξης σε ηλεκτρονική μορφή και αναλύεται ειδικότερα παρακάτω. Δεν επιτρέπεται η ανάθεση εντολής ενημέρωσης για την ίδια ληξιπρόθεσμη οφειλή σε περισσότερες πλην μίας Εταιρείες Ενημέρωσης.
Απαγορεύεται η με οποιονδήποτε τρόπο είσπραξη από τις Εταιρείες ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και η ανάθεση μέρους ή της όλης δραστηριότητας αυτών, σε άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο.
Πριν από κάθε ενέργεια Ενημέρωσης απαιτείται η από τον δανειστή προς τον οφειλέτη επιβεβαίωση των οφειλών με κάθε διαθέσιμο τρόπο και η ταυτοποίηση του οφειλέτη, καθώς και η ενημέρωση του για τη διαβίβαση των δεδομένων του στην Εταιρεία συμφώνως και προς το άρθρο 11 του ν. 2472/1997, ως εκάστοτε αυτός ισχύει. Η επικοινωνία με τον οφειλέτη πρέπει να γίνεται, σύμφωνα με τις αρχές της ως άνω παραγράφου 1, εντός εύλογου χρόνου και με συχνότητα οχλήσεων όχι πέραν της μίας ανά δεύτερη ημέρα. Η τηλεφωνική επικοινωνία στο χώρο εργασίας του οφειλέτη γίνεται, μόνο εφόσον ο συγκεκριμένος τηλεφωνικός αριθμός έχει δηλωθεί ως μοναδικός αριθμός επικοινωνίας από τον τελευταίο.
Δεν επιτρέπεται στον δανειστή η ανάθεση εντολής για Ενημέρωση οφειλετών για ληξιπρόθεσμες οφειλές που δεν εμπίπτουν στην έννοια της ληξιπρόθεσμης οφειλής που ορίζεται στον νόμο («Ληξιπρόθεσμη οφειλή: το χρηματικό ποσό που οφείλει από νόμιμη αιτία ο οφειλέτης προς τον δανειστή και το οποίο έπρεπε να έχει καταβληθεί σε δήλη ημέρα ή σε ορισμένη προθεσμία από την καταγγελία, εφόσον είχε ταχθεί τέτοια προθεσμία και κατέστη ληξιπρόθεσμο και απαιτητό)ή έχουν υποβληθεί σε ρύθμιση ή διακανονισμό που τηρείται ή έχει παρέλθει ο χρόνος της παραγραφής. Δεν επιτρέπεται η ανάθεση εντολής Ενημέρωσης για ληξιπρόθεσμες απαιτήσεις, οι οποίες απορρέουν από καταχρηστικούς γενικούς όρους συναλλαγών που έχουν κριθεί καταχρηστικοί με αμετάκλητες δικαστικές αποφάσεις, καθώς και οι όροι που αναφέρονται στις υπουργικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση της παραγράφου 21 του άρθρου 10 του ν. 2251/1994 (ΦΕΚ 191 Α'), όπως εκάστοτε ισχύει.
