Οταν η απόγνωση φέρνει σύγχυση

Γκάλοπ της METRON ANALYSIS για την «Κ.Ε.» με ευρήματα-σοκ 

Οσο σοκαριστικό και ανατριχιαστικό είναι το εύρημα της σημερινής δημοσκόπησης, ότι το 30% του εκλογικού σώματος θεωρεί πως «στη δικτατορία τα πράγματα ήταν καλύτερα...», άλλο τόσο πρέπει να μετατραπεί σε μια κραυγή αγωνίας της κοινωνίας αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας προς τους θεσμούς και τα πρόσωπα που την υπηρετούν (ΠτΔ, κυβέρνηση, κόμματα, Κοινοβούλιο, Δικαιοσύνη...).

Η δημοκρατία δεν κινδυνεύει κι ούτε προκύπτει από πουθενά ότι αυτό το 30% είναι φιλοχουντικό. Ωστόσο η σημερινή έρευνα αναδεικνύει ότι η οικονομική κρίση της χώρας, για την οποία ευθύνονται...
το Μνημόνιο και το πολιτικό σύστημα, τείνει να λάβει διαστάσεις κρίσης των δημοκρατικών αρχών και αξιών. Η έρευνα επιβεβαιώνει, σε μια αποφράδα χρονική συγκυρία, αυτό που ως αίσθηση υπάρχει τα τελευταία χρόνια, όσο κι αν κλείνουμε τα μάτια και δεν θέλουμε να το δούμε. Ταυτόχρονα ανοίγει μεγάλη συζήτηση για τη δημοκρατία σε συνθήκες οικονομικής κρίσης και τις αντιδράσεις της κοινωνίας.

Το σημερινό δημοσκοπικό εύρημα:

1. Είναι αποκαλυπτικό της απόγνωσης της κοινωνίας αλλά και της πλήρους σύγχυσης στην οποία την έχουν οδηγήσει η πρωτόγνωρη οικονομική κρίση και η αναποτελεσματική διαχείρισή της από το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Μια κοινωνία που οδηγείται λόγω της μνημονιακης πολιτικής σε παράκρουση και απώλεια του προσανατολισμού της, ενώ την ίδια στιγμή το σημερινό πολιτικό σύστημα γυρίζει την πλάτη στις αλλαγές και στις μεταρρυθμίσεις εκείνες που θα αναθερμάνουν, θα αναβαφτίσουν, θα ενισχύσουν τη σχέση εμπιστοσύνης κράτους - πολίτη.

2. Είναι κατάληξη μιας μακράς διαδρομής κατά τη διάρκεια της οποίας: το πολιτικό σύστημα βουτά στη διαφθορά, επικρατεί η ατιμωρησία των διεφθαρμένων πολιτικών, η κομματικοποίηση του κράτους απαξιώνει τους θεσμούς, κυριαρχεί το πελατειακό κράτος εις βάρος της αξιοκρατίας, η διαπλοκή οικονομικών συμφερόντων και πολιτικών είναι ο κανόνας.

3. Είναι αποτέλεσμα της φτώχειας στην οποία έχει φέρει την κοινωνία η μνημονιακή πολιτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Η οικονομική πολιτική όταν δεν εξασφαλίζει στο μίνιμουμ κοινωνική αποδοχή αλλά μεγαλώνει το χάσμα πλουσίων και φτωχών, δεν μπορεί να έχει πιθανότητες επιτυχίας.  

Για τη σύνδεση της οικονομικής κρίσης με τη δημοκρατία, ο καθηγητής-ιστορικός Αντώνης Λιάκος σε άρθρο του με τίτλο «Η δημοκρατία και η κρίση» (*) σημειώνει: «Χωρίς να σχετίζεται άμεσα και κατευθείαν η δημοκρατία με την ευημερία, εντούτοις η πορεία προς την ευημερία δημιουργεί περισσότερες ευκαιρίες επιτυχίας της δημοκρατίας απ' ό,τι η αντίστροφη πορεία...». Και σε άλλο σημείο επισημαίνει: «Η τεράστια πλέον διεύρυνση της ανισοκατανομής του πλούτου αποσυνθέτει όχι μόνο την έννοια του δήμου, αλλά και τη φαντασιακή του προβολή στη δημο-κρατία».

4. Είναι αποτέλεσμα της χρονικής απόστασης από εκείνη τη μαύρη περίοδο της νεότερης πολιτικής ιστορίας της χώρας, της άμβλυνσης της μνήμης και της άγνοιας ακόμα των νεότερων γενιών για τη χούντα των συνταγματαρχών, που κατέλυσε τη δημοκρατία και τις ελευθερίες, διεύρυνε την ανισότητα και κατέστησε κυρίαρχο αίσθημα την ανασφάλεια.

Χρηματοδότηση κομμάτων

Στη σημερινή έρευνα υπάρχουν κι άλλα ευρήματα άξια σχολιασμού που επιβεβαιώνουν την αμφισβήτηση του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος:  

1. Σε μια περίοδο που τα παλιά κόματα (ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ.) απαξιώνονται ως διεφθαρμένα και θεωρούνται υπεύθυνα για την κρίση, οι πολίτες σε ποσοστό 63% θεωρούν την εμφάνιση νέων κομμάτων ή την ενδυνάμωση κάποιων άλλων ως αρνητική εξέλιξη και όχι ως υγιές φαινόμενο. Εντύπωση προκαλεί ότι στους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος δυνάμωσε λόγω της κρίσης, αυτή η άποψη εκφράζεται από το 55%!

2. Το 70% διαφωνεί με τη χρηματοδότηση των κομμάτων από το κράτος, ενώ το 93% συνδέει άμεσα τον τρόπο χρηματοδότησης κομμάτων και πολιτικών με τη διακίνηση μαύρου χρήματος.

3. Η εμπιστοσύνη προς το Κοινοβούλιο στην κλίμακα 0 - 10 κινείται μόλις στο 2,4.

Εν κατακλείδι και πάλι από το άρθρο του κ. Λιάκου:

«Η συζήτηση για τη δημοκρατία είναι και πρέπει να κατανοηθεί ως συζήτηση για την έξοδο, για την επαύριον της κρίσης. Και αν αυτή η έξοδος δεν θα είναι επάνοδος στις παλιές ξένοιαστες μέρες, χρειάζεται να σκεφτούμε την αναθέσμιση της δημοκρατίας, ώστε να αντέξει στις υψηλές θερμοκρασίες που προκαλεί και θα προκαλέσει στο κοινωνικό σώμα η κρίση».

Του ΠΑΝΟΥ ΣΩΚΟΥ

Κρίση και ανασφάλεια πλήττουν τη Δημοκρατία
Του ΣΤΡΑΤΟΥ ΦΑΝΑΡΑ, Πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metron Analysis

Το τρίτο ερευνητικό «κύμα» του μηνιαίου βαρόμετρου της «Ελευθεροτυπίας» καταδεικνύει τη βαθιά κρίση στην οποία έχει περιέλθει το πολιτικό σύστημα, κρίση η οποία δεν μπορεί πλέον να υπερκεραστεί με συγκυριακές μεταβολές της κοινωνικής διάθεσης.  

Η αβεβαιότητα, η ανασφάλεια και η οικονομική κρίση πλήττουν ευθέως τη Δημοκρατία.

Η εμβέλεια της φράσης «στη δικτατορία ήταν καλύτερα τα πράγματα» βρίσκει αποδοχή στο 30% του εκλογικού σώματος, δηλαδή την αποδέχεται σχεδόν ένας στους τρεις ερωτώμενους.  

Υψηλά ποσοστά

Ειδικότερα, όταν τίθενται συγκεκριμένες πλευρές της ζωής προς αξιολόγηση, οι ερωτώμενοι εμφανίζονται διχασμένοι σχετικά με την ποιότητα της διαβίωσης τότε και τώρα (45% θεωρούν ότι τότε ήταν χειρότερα και 46% ότι ήταν καλύτερα). Ειδικά σε θέματα ασφάλειας, σχεδόν έξι στους δέκα (59%) θεωρούν ότι τότε τα πράγματα ήταν καλύτερα.

Σημειώνουμε βέβαια ότι για τα θέματα ελευθερίας της γνώμης και έκφρασης, η συντριπτική πλειονότητα (88%) θεωρεί ότι τα πράγματα είναι καλύτερα σήμερα.  

Σίγουρα το ποσοστό αυτό σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να μεταφραστεί σε «φιλοδικτατορική» προτίμηση. Εξάλλου όπως είχαμε δει στο προηγούμενο ερευνητικό κύμα του Μαρτίου, η «αξία» της Δημοκρατίας συνεχίζει να κινείται σε υψηλά επίπεδα (80% θετική γνώμη). Ομως και για τη Δημοκρατία ως αξία είχε καταγραφεί ένα σημαντικό ποσοστό αρνητικής γνώμης (18%), το οποίο ενδέχεται να βαίνει αυξανόμενο.

«Μαύρο χρήμα»  

Η πολιτική κρίση αποτυπώνεται εξάλλου και στην εκτεταμένη αμφισβήτηση του τρόπου χρηματοδότησης των κομμάτων. Πάνω από εννιά στους δέκα ερωτώμενους (93%) συμφωνούν με την άποψη ότι «το σημερινό θεσμικό πλαίσιο χρηματοδότησης των κομμάτων και των πολιτικών διευκολύνει τη διακίνηση μαύρου χρήματος και πρέπει να αλλάξει», ενώ το 70% διαφωνεί με την άποψη ότι «τα κόμματα ως θεσμοί της Δημοκρατίας πρέπει να χρηματοδοτούνται από το Δημόσιο».

Βέβαια, η γενικευμένη αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος συνεχίζει να αποτυπώνεται και στο δείκτη πολιτικής εμπιστοσύνης, ο οποίος συνεχίζει να κινείται σε ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά (μέση τιμή στην κλίμακα εμπιστοσύνης προς το Κοινοβούλιο 0 έως 10, μόλις 2,4).

Ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέψουμε ότι καταγράφονται και κάποια σημάδια βελτίωσης του κοινωνικού κλίματος (δείκτης κοινωνικής εμπιστοσύνης στην κλίμακα 0 έως 10 με μέση τιμή 5,3 από το 5,1 του Μαρτίου).

Κατακερματισμός

Ο κομματικός ανταγωνισμός δεν φαίνεται να διαφοροποιείται σημαντικά. Το μικρό προβάδισμα που διέθετε στο προηγούμενο ερευνητικό κύμα ο ΣΥΡΙΖΑ, έχει ανατραπεί τώρα και η Ν.Δ. προηγείται οριακά ύστερα από αρκετό διάστημα (στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής με 27,0% έναντι ποσοστού 26,2% για τον ΣΥΡΙΖΑ).

Ομως τα ποσοστά που καταγράφονται στην πρόθεση ψήφου, συνεχίζουν να αποτυπώνουν ένα κατακερματισμένο τοπίο δυνάμεων, που συνάδει εξάλλου και προς τη σταθερή προτίμηση των ψηφοφόρων σε κυβερνήσεις συνεργασίας κομμάτων (με ποσοστό 74%) παρά σε μονοκομματικές κυβερνήσεις (ποσοστό 23%).

Η αλλαγή προβαδίσματος, έστω και σε αυτά τα οριακά επίπεδα που καταγράφεται, συμβαδίζει και με το προβάδισμα που αποκτά η Ν.Δ. σε περίπτωση εκλογών στην παράσταση νίκης με 48% έναντι ποσοστού 39% για τον ΣΥΡΙΖΑ.

Share