Ένα αυθαίρετο κτίσμα στην Ηγουμενίτσα θα κρίνει τη
συνταγματικότητα του τελευταίου νόμου για τα αυθαίρετα (4014/2011), που η
κυβέρνηση συμπτωματικά (;) βρίσκεται ένα βήμα πριν την αναθεώρησή του.
Την Παρασκευή εκδικάστηκε στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας
με το χαρακτήρα της «πρότυπης δίκης», η προσφυγή κατά της τακτοποίησης
αυθαιρέτου στην Ηγουμενίτσα, που λόγω της σημασίας και του ευρύτερου
ενδιαφέροντός της, έδωσε το έναυσμα για να συνεκδικαστούν μία αντίστοιχη
υπόθεση στο Δερβένι Κορινθίας και δύο παρόμοιες προσφυγές σε Μαρούσι
και Λαμία.
Όλες έριξαν στην… πυρά το νόμο για την αυθαίρετη δόμηση, που
χαρακτήρισαν άλλο ένα νομοθέτημα πελατειακής διευθέτησης, που ακυρώνει
το κράτος δικαίου και τις αρχές του συντάγματος για το χωροταξικό
σχεδιασμό. Αμφιβολίες εκφράστηκαν και για την εισπρακτική λογική του,
αφού όπως ειπώθηκε τα έσοδα είναι πολύ περιορισμένα για να λύσουν το
οικονομικό πρόβλημα της χώρας.
Στην στρεβλή πορεία του νόμου και στην συρρίκνωση των πόρων του
Πράσινου Ταμείου υπέρ του δημοσιονομικού συμφέροντος, αναφέρθηκε και η
εισηγήτρια της υπόθεσης κ. Αικατερίνη Σακελλαροπούλου (Σύμβουλος
Επικρατείας). Πρόκειται για το βασικό δίλημμα που θα απασχολήσει το
Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι το καλοκαίρι και θα κρίνει την τύχη του νόμου.
Εάν δηλαδή ο δημοσιονομικός εκτροχιασμός μπορεί να δικαιολογήσει μία
ρύθμιση που αποκλίνει από τις συνταγματικές επιταγές, σε βάρος μάλιστα
των πολιτών που ήταν νομοταγείς.
ΥΠΕΚΑ: Ήταν άλλες οι προθέσεις του νόμου…
Αίσθηση προκάλεσε η νομική εκπρόσωπος του υπουργείου Περιβάλλοντος,
η οποία παραδέχτηκε «ότι άλλες ήταν οι αρχικές προθέσεις του νόμου που
σχεδιάστηκε για να πηγαίνουν όλα τα έσοδα στο περιβάλλον». Υποστήριξε
ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβη, καθώς «ένα σεβαστό κομμάτι (σ.σ. το 97,5%
των προστίμων) προορίζεται για τη δημοσιονομική εξυπηρέτηση» και ζήτησε
από το ΣτΕ να αλλάξει την αυστηρή νομολογία του από την στιγμή που ο
τελευταίος νόμος «φέρνει μια νέα αντίληψη και μια καινοτομία» με το
περιβαλλοντικό ισοζύγιο (δημιουργία ελεύθερων χώρων, αναπλάσεων κ.ά).
Πρόκειται για μια προσχηματική πρόβλεψη, υπογράμμισαν οι νομικοί
που υπερασπίστηκαν την αντισυνταγματικότητα του νόμου, καθώς τα έσοδα
που διατίθενται πλέον για το περιβάλλον είναι μόνο το 2,5% των
προστίμων. «Η ταμειακή διευκόλυνση δεν συνιστά λόγο δημοσίου
συμφέροντος» υποστήριξε ο νομικός κ. Ανδρέας Παπαπετρόπουλος,
μνημονεύοντας σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας, και
επισήμανε ότι «ο νόμος Τρίτση και όλες οι μετέπειτα πελατειακές
ρυθμίσεις της πολιτείας απέτυχαν παταγωδώς, αλλά χωρίς ο νομοθέτης να
παραδειγματιστεί από τα λάθη του».
Οι νόμοι καλλιεργούν νέα αυθαίρετα
Ο κ. Παπαπετρόπουλος χειρίζεται την προσφυγή, η οποία κατατέθηκε
στο Διοικητικό Εφετείο Ιωαννίνων τον Απρίλιο του 2012, αλλά λόγω της
σημασίας της συζητήθηκε στο ΣτΕ με το χαρακτήρα της «πρότυπης δίκης».
Αφορά σε αυθαίρετο κτίσμα στην Ηγουμενίτσα (υπόθεση Θεοδωρίδη), με στόχο
την προσβολή της απόφασης για συνέχιση παράνομης οικοδομής, η άδεια της
οποίας είχε ανακληθεί. Το κτίσμα έχει ενταχθεί στο νόμο 4014 με
αποτέλεσμα να συνεχίζει να χτίζεται.
«Φτάσαμε σε ένα σημείο που δεν γίνεται διάκριση μεταξύ νομιμότητας
και παρανομίας, που είναι στοιχειώδης διάταξη για το κράτος δικαίου.
Στην Ελλάδα χτίζει κανείς αυθαίρετο με την προσδοκία ότι κάποια στιγμή ο
νομοθέτης θα έρθει και θα του νομιμοποιήσει» τόνισε ο
νομικός-συνταγματολόγος κ. Απόστολος Παπακωσταντίνου, που έκανε
παρέμβαση στην «πρότυπη δίκη» για την υπόθεση της κ. Αγγελικής Ζωιδάκη. Η
τελευταία έχει ζητήσει με προσφυγή της στο Διοικητικό Εφετείο Τριπόλεως
την ακύρωση απόφασης ένταξης στο νόμο για τα αυθαίρετα, κτίσματος στο
Δερβένι Κορινθίας.
Κατά της τακτοποίησης αυθαιρέτων τάχθηκαν με την σειρά τους άλλες
δύο ξεχωριστές περιπτώσεις στο Μαρούσι (υπόθεση Θεοδωρόπουλου) και τη
Λαμία (υπόθεση Νάσσου Μιχελή). «Ταλαιπωρούμαστε δέκα χρόνια, χωρίς να
μπορούμε να γκρεμίσουμε ένα αυθαίρετο δίπλα στο σπίτι μας με διάφορες
προφάσεις και προσκόμματα της διοίκησης» δήλωσε με αγανάκτηση ο κ. Νάσος
Μιχελής, δικηγόρος, αλλά και «θύμα» του νόμου 4014 στη Λαμία.
Το καλοκαίρι η τύχη του νόμου
Η απόφαση της Ολομέλειας αναμένεται να γίνει γνωστή στις αρχές του
καλοκαιριού, μολονότι το ΥΠΕΚΑ βρίσκεται σε διαδικασία αντικατάστασης
του νόμου 4014, που αναμένεται να ανακοινώσει μέσα στις επόμενες
εβδομάδες. Έχει μάλιστα δηλώσει ότι η παράταση της ρύθμισης του
υφιστάμενου πλαισίου μέχρι τα τέλη Μαΐου, θα είναι η τελευταία.
Νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι ο νόμος αντιμετωπίζει πολλά κενά,
βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την πάγια νομολογία του ΣτΕ για τα
αυθαίρετα νέας γενιάς, τη στιγμή μάλιστα που ο θεσμός του
περιβαλλοντικού ισοζυγίου που αποτελούσε το άλλοθι του νόμου έχει
καταρρεύσει. Με τις νεότερες νομοθετικές ρυθμίσεις, στο «Πράσινο Ταμείο»
για χρηματοδότηση περιβαλλοντικών δράσεων έχουν απομείνει μόνο ψίχουλα.
Αν ο νόμος καταπέσει, τότε μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί με
τους 500.000 πολίτες που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα στη ρύθμιση. Θα
τους επιστραφούν τα ποσά που έχουν πληρωθεί ή θα βρεθεί άλλης μορφής
κίνητρο για να καρπωθεί το κράτος τους πόρους; Ουδείς μπορεί να κάνει με
ασφάλεια τέτοιες προβλέψεις αν και γίνεται αντιληπτό πόσο δύσκολος θα
είναι ο ρόλος του ΣτΕ σε αυτή την απόφαση από το πολιτικό και κοινωνικό
βάρος που σηκώνει η υπόθεση των αυθαιρέτων.
Το ΣτΕ έχει μπλοκάρει και τα δικαιολογητικά του νόμου
Αξίζει να σημειωθεί ότι την περασμένη Άνοιξη η Επιτροπή Αναστολών
του ΣτΕ είχε μπλοκάρει τη «χαλαρή» διαδικασία αποδεικτικών σχετικά με το
χρόνο ανέγερσης ενός κτίσματος μέχρις ότου κριθεί συνολικά η
συνταγματικότητα του νόμου από την Ολομέλεια. Αιτία ήταν η προσφυγή που
είχε γίνει από πολίτες του Αμαρουσίου ενάντια στη συνταγματικότητα του
νόμου για τα αυθαίρετα και κατά των υπουργικών αποφάσεων που αφορούσαν
την υποβολή δικαιολογητικών για το χρόνο ανέγερσης μιας οικοδομής αλλά
και την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων.
Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε ζητήσει τότε να σταματήσει η χρήση
ιδιωτικών εγγράφων (υπεύθυνες δηλώσεις, βεβαιώσεις μηχανικών) κατά την
υποβολή των αιτήσεων, δίνοντας την κατεύθυνση να αξιοποιούνται
αεροφωτογραφίες και δημόσια έγγραφα. Τότε η κυβέρνηση είχε εξαναγκαστεί
σε βίαιη αναδίπλωση, καθώς με τη διαδικασία που είχε επιλεγεί γινόταν
προσπάθεια να μεγιστοποιηθούν τα έσοδα των κρατικών ταμείων από τις
εισπράξεις των προστίμων. Το αποτέλεσμα ήταν να δημιουργηθεί μια νέα
γενιά αυθαιρέτων, με στόχο να εκμεταλλευτεί τις ευνοϊκές ρυθμίσεις του
νόμου.
