Οι
Έλληνες “χρησιμοποιούσαν όλμους και πολεμοφόδια που έπαιρναν από τους
Ιταλούς,πολεμώντας με θάρρος.Οι πέντε πρώτες μέρες,ήταν οι κρισιμότερες
και ιδιαίτερα την πρώτη ημέρα,οι Ιταλοί επιτίθονταν κατά κύματα αλλά οι
δικοί μας,παρά το ανηλεές σφυροκόπημα,τους αντιμετώπισαν με θάρρος.Δεν
περιγράφονται οι στιγμές εποποιίας που γράφτηκαν στο ύψωμα 731
“φανταστείτε ότι ένα τάγμα αντιμετώπισε με γενναιότητα την Μεραρχία
Πούλιε,καθώς και δεκάδες αεροπλάνα και πολυβόλα,χωρίς να καμφθεί το
ηθικό των Ελλήνων,οι οποίοιπροκάλεσαν ανυπολόγιστες ζημιές στον
εχθρό”.Το ύψωμα 731 βρίσκεται 20 χιλιόμετρα πάνω από την Κλεισούρα,στο
κέντρο της διάταξης του ελληνικού στρατού που μάχονταν “υπέρ πίστεως και
πατρίδος” για την προάσπιση των ελληνικών ιδεωδών και θεωρούνταν σημείο
κλειδί από τους Ιταλούς,προκειμένου να εισβάλουν στο ελληνικό έδαφος.Το
ΙΙ Τάγμα παρέμεινε ακλόνητο στη θέση του,πιστό στην εντολή “επί των
θέσεών σας θα αμυνθείτε μέχρις εσχάτων,η Πατρίς,η Ανωτάτη Διοίκησις
απαιτεί να κρατήσετε ψηλά την τιμήν των όπλων”.Οι στρατιώτες ονόμασαν το
ιστορικό πλέον ύψωμα 731 “Γολγοθά”,διότι ενώ ήταν σκεπασμένο με
δέντρα,μετά το τέλος της πολεμικής αναμέτρησης,άλλαξε η μορφολογία του
και το ύψος του μειώθηκε κατά 5 μέτρα.
Όπως
έχει γραφεί,μάλιστα, στην ιστορία,σε κανένα άλλο μέρος του κόσμου, κατά
τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν ρίφθησαν τόσα πυρομαχικά,όσα
στο ύψωμα 731.Μετά την πανωλεθρία που υπέστησαν οι Ιταλοί στο
συγκεκριμένο σημείο,ο Χίτλερ πήρε την απόφαση να επιτεθεί στην Ελλάδα.Το
σχέδιο των Ιταλών να “σπάσουν” την άμυνα των μαχητών του υψώματος 731
δεν υλοποιήθηκε ποτέ,διότι “άπαντες λαβόντες μέρος εις τας επιχειρήσεις
του Αλβανικού Μετώπου επιδείξαντο ηρωισμόν, αυτοθυσίαν,συμβάλοντες ούτω
στην επιτυχή έκβασιν τούτων”. Ο Δαβίδ,πρόταξε τα στήθη στον Γολιάθ κι
όπως γνωρίζουμε από αφηγήσεις αγωνιστών “400 πυροβόλα έβαλλαν πάνω στο
ύψωμα, που κυριολεκτικά ισοπεδώθηκε κι άλλαξε έκτοτε μορφολογία”.Ο
Μουσολίνι βρίσκονταν απέναντι σε απόσταση 6 χιλιομέτρων περίπου και
παρακολουθούσε την εξέλιξη της πολεμικής αναμέτρησης στο συγκεκριμένο σημείο,που
θεωρούνταν νευραλγικής σημασίας από τους Ιταλούς,προκειμένου να “σπάσουν” την ελληνική
άμυνα
και να περάσουν σε ελληνικό έδαφος. Αυτό όμως δεν έγινε ποτέ,γιατί η
ανδρεία του Ταγματάρχη Δημήτρη Κασλά,στον καιρό του Ελληνοϊταλικού
Πολέμου έχει αποτυπωθεί στην γραπτή διαταγή που εξέδωσε ο ίδιος στις 9
το πρωί της 9ης Μαρτίου 1941.“Επί των κατεχομένων θέσεων θα αμυνθώμεν
μέχρις εσχάτων.Ουδείς θα κινηθεί προς τα οπίσω. Εμψυχώσατε άνδρας σας
και τονώσατε το ηθικόν των.Τότε μόνο θα διέλθει ο εχθρός εκ της
τοποθεσίας μας,οταν αποθανώμεν άπαντες επί των θέσεών μας”.Το μνημείο
που έχει τοποθετηθεί στο ύψωμα 731 με πρωτοβουλία
Βορειοηπειρωτών,αποτελεί έκφραση τιμής στους ήρωεςτου Ελληνοϊταλικού
Πολέμου,οι οποίοι κατάθεσαν τη ζωή τους στο βωμό της ελευθερίας.Μεταξύ
των ιστορικών τοπωνυμίων που καταγράφονται στο Μνημείο του Αγνώστου
Στρατιώτη,είναι,σημειωτέον,το 731,το ύψωμα που πέρασε στην ιστορία,για
να θυμίζει πάντα στους μεταγενέστερους τις μάχες που έδωσαν οι πρόγονοί
μας για την ελευθερία μας.Η επίθεση των Ιταλών ξεκίνησε στις εξήμισι το
πρωί,9 του Μάρτη του 1941.Πενήντα ιταλικές οβίδες πέσανε μαζεμένες πάνω
στις γυμνές καστανιές.Εκατό χιλιάδες βλήματα σ’ όλο το μέτωπο.Ήταν η
αρχή της “Εαρινής Επίθεσης” του Μουσολίνι.Το ύψωμα 731 είχε περάσει στο
χώρο του θρύλου.Δεν υπήρχαν πια καστανιές ν’ ανθίσουν την άνοιξη που
ερχόταν.Το αίμα είχε ποτίσει βαθιά τη γη.Στην πλαγιά του,η ιταλική
μεραρχία Πούλιε είχε εξοντοθεί μέσα σε τρεις μόλις ημέρες.Τα πτώματα των
Ιταλών χρησίμευαν για προπύργιο του ρημαγμένου λόφου.Το ύψωμα 731 έγινε
το σύμβολο της ελληνικής αντοχής στα μανιασμένα κύματα της εαρινής
επίθεσης του Μουσολίνι, που ξεκίνησε στις 9 του Μάρτη και έσβησε στις 25
του ίδιου μήνα.Εκεί όπου από τις 9 Μαρτίου 1941 μέχρι τις 13 του ίδιου
μήνα οι στρατιώτες του 5ου Συντάγματος Πεζικού,η πλειοψηφία των οποίων
ήταν Τρικαλινοί,έδωσαν μία από τις μεγαλύτερες νικηφόρες μάχες ενάντια
στους Ιταλούς.Απολογισμός της μάχης για τους Ιταλούς 1.000 νεκροί και
3.000 τραυματίες και για τους Έλληνες 145 νεκροί και 400
τραυματίες.Φθάνοντας στο ύψωμα και βλέποντας απέναντι τα σκληροτράχηλα
βουνά,τοκατεστραμμένο οχυρό,τις τρύπες που σχηματίστηκαν από τις οβίδες
των Ιταλών (ο λόφος από τους συνεχείς βομβαρδισμούς υποχώρησε 5 μέτρα)
και τα αυτοσχέδια οχυρά των Ελλήνων στρατιωτών που τα έφτιαξαν σκάβοντας
το έδαφος (αλεποφωλιές), μένεις άφωνος.“Εδώ ήταν ένα σημείο που είχε
καθορίσει το Ιταλικό Επιτελείο ως κομβικό σημείο για την εξέλιξη του
πολέμου.Παρουσία του Μουσολίνι στις 9 Μαρτίου άρχισε μία από τις
μεγαλύτερες μάχες.Οι Ιταλοί άρχισαν να βομβαρδίζουν με 400 πολυβόλα και
200 αεροπλάνα.Οι Έλληνες έφτιαξαν τις λεγόμενες φωλιές της αλεπούς,όπου
προφυλάσσονταν από τα θραύσματα των οβίδων.Αργότερα άρχισε η επίθεση του
Ιταλικού Πεζικού,με τους Ιταλούς να πιστεύουν ότι δεν έιχε μείνει
ζωντανός κανείς Έλληνας στρατιώτης.Με το που οι Ιταλοί ανέβηκαν στο
ύψωμα 731,οι Έλληνες ξεπεταχτήκανε από τα αναχώματα και τους απωθήσανε
αμέσως.Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τις 13-14 Μαρτίου,με καθημερινές φοβερές
μάχες.
Αυτή είναι η ιστορία και
είναι πάρα πολύ συγκινητικό να ξέρεις ότι στο ύψωμα 731 σκοτωθήκανε και
δώσανε τη ζωή τους τόσα άτομα για να μπορέσουμε εμείς να ζούμε
καλύτερα”.
