Αποτελώντας "αγκάθι" για τα ταμεία, η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει την πόρτα εξόδου πριν από το 65ο έτος, βάζοντας φρένο στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις από το 2013. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται τόσο η επίσπευση των αλλαγών στα όρια ηλικίας όσο και η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης (από τα 15 στα 20), ώστε να γίνει ακόμα δυσκολότερη η "φυγή" στη σύνταξη.
Το θέμα των ορίων ηλικίας έχει τεθεί επί τάπητος και το υπουργείο Εργασίας επεξεργάζεται εναλλακτικά σενάρια για να αποφευχθούν δραματικές αλλαγές.
Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών, ενώ οι όποιες αποφάσεις θα τεθούν σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2013.
Στο τραπέζι έχουν τεθεί τρεις προτάσεις, για τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, εκ των οποίων ωστόσο δύο είναι οι επικρατέστερες:
* η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης και
* η "μεταφορά" το 2013 (από το 2015) των αλλαγών στα όρια ηλικίας.
Στόχος είναι με τις παρεμβάσεις αυτές να αποφευχθεί η τρίτη πρόταση, που προβλέπει την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης και μετά το 65ο έτος της ηλικίας.
Οι προτάσεις για τις πρόωρες συντάξεις
Αξίζει να σημειωθεί πως μία τέτοια ρύθμιση θα επηρεάσει τόσο τους παλαιούς ασφαλισμένους όσο και τους νέους, που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993.
Η αύξηση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης για έξοδο στη σύνταξη. Συγκεκριμένα θα απαιτούνται 20 έτη ασφάλισης για συνταξιοδότηση στο 65ο έτος, μέτρο που ισχύει ήδη για τους νέους ασφαλισμένους.
Σήμερα οι ασφαλισμένοι μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου στα 65 εφόσον έχουν συμπληρώσει 15 έτη ασφάλισης (δηλαδή 4.500 ημέρες εργασίας).
Η επίσπευση των αυξήσεων στα όρια ηλικίας, ώστε οι ανατροπές να ολοκληρωθούν το 2013 και όχι το 2015 όπως προβλέπεται σήμερα.
Σε μία τέτοια περίπτωση η σύνταξη θα καταβάλλεται στα 65 (με 20 έτη ασφάλισης όπως ήδη αναφέρθηκε) ή εναλλακτικά στα 60, αλλά με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης.
Ποιοι πλήττονται
Το μέτρο αναμένεται να επηρεάσει όσους θέλουν να αποχωρήσουν με 35ετία, τους εργαζόμενους στα βαρέα αλλά και σημαντικό μέρος των γυναικών (π.χ. ασφαλισμένες στο ΙΚΑ, στα Tαμεία του ευρύτερου δημόσιου τομέα και στο ΕΤΑΑ).
Η αύξηση του ορίου ηλικίας και μετά το 65ο έτος της ηλικίας είναι το σκληρότερο σενάριο και αναμένεται να αποτελέσει την έσχατη λύση, εφόσον δεν συγκεντρωθεί το κονδύλι των 5 δισεκατομμυρίων ευρώ από το υπουργείο Εργασίας.
Σε αυτή τη φάση εκτιμάται πως μία τέτοια ρύθμιση θα έχει περισσότερα αρνητικά παρά θετικά αποτελέσματα, με δεδομένο πως μεταξύ άλλων θα αποτελέσει εμπόδιο για την εφαρμογή της εφεδρείας.
Επιπλέον ένα τέτοιο μέτρο θα αποτελέσει ανάχωμα στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της ανεργίας, καθώς θα περιοριστεί η έξοδος και επομένως δεν θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας.
Αρχικά στο τραπέζι είχαν τεθεί προτάσεις για αύξηση του ορίου στο 66ο ή ακόμα και στο 67ο έτος, με τις αλλαγές να επηρεάζουν παλαιούς και νέους ασφαλισμένους. Ωστόσο φαίνεται πως προκρίνεται η λύση των απαιτούμενων ετών ασφάλισης.
Μεγάλοι χαμένοι όσοι μπήκαν στην αγορά εργασίας από το '83 έως και το '92Μεγάλοι χαμένοι των αλλαγών στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης θα είναι οι παλαιοί ασφαλισμένοι, που μπήκαν στην αγορά εργασίας από το 1983 έως και το 1992.
Σε περίπτωση που δεν προλάβουν να θεμελιώσουν δικαίωμα, κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με ανατροπές είτε στα όρια ηλικίας είτε στα χρόνια ασφάλισης.
Συγκεκριμένα, οι ασφαλισμένοι που θέλουν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου στα 65 με 15ετία θα πρέπει να δουλέψουν πέντε επιπλέον έτη για να φτάσουν τα 20 χρόνια ασφάλισης. Παράλληλα, σε περίπτωση που περάσει η «επίσπευση» των αλλαγών από το 2015 στο 2013, οι ασφαλισμένοι απειλούνται με αύξηση των ορίων ηλικίας από ένα έως οκτώ χρόνια.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Δημήτρη Μπούρλο, που ειδικεύεται σε θέματα ασφαλιστικού δικαίου, θα επηρεαστούν όσοι θέλουν να αποχωρήσουν με 35ετία ανεξαρτήτως Ταμείου, οι εργαζόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (όπου η μεταβατική περίοδος ήταν μέχρι και το 2017), αλλά και μεγάλο μέρος γυναικών ασφαλισμένων.
Μεταξύ άλλων θα επηρεαστούν ασφαλισμένες στο ΙΚΑ (που αποχωρούν με 4.500 ή με 10.000 ημέρες), εργαζόμενες στον ευρύτερο δημόσιο τομέα που θέλουν να αποχωρήσουν με 25ετία, αλλά και ασφαλισμένες στο Ενιαίο Ταμείο Ανεξάρτητα Απασχολούμενων.
Σημειώνεται πως οι «παλαιοί» ασφαλισμένοι χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:
Ωστόσο, οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι φαίνεται πως θα αποφύγουν τα ακόμα χειρότερα. Για παράδειγμα, οι μητέρες ανηλίκων, αν και βλέπουν τα όρια ηλικίας να αυξάνονται, τουλάχιστον γλιτώνουν την «έξοδο» στα 65 έτη που θα ισχύει από τη νέα χρονιά.
- Οσοι πρόλαβαν να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2010. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι είναι τυχεροί, καθώς με τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν απειλούνται με ανατροπές στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
- Οσοι έχουν θεμελιώσει δικαίωμα τη διετία 2011-2012. Για τη συγκεκριμένη κατηγορία ασφαλισμένων προβλέπονται μεταβατικές ρυθμίσεις. Το όριο ηλικίας και τα έτη ασφάλισης αυξάνονται σταδιακά και είναι σε άμεση συνάρτηση με το πότε γίνεται η θεμελίωση (πέρσι ή φέτος).
- Οσοι θα θεμελιώσουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013. Οπως ήδη αναφέρθηκε, πρόκειται για τους «άτυχους» του Ασφαλιστικού, καθώς απειλούνται με σημαντικές αλλαγές στο καθεστώς συνταξιοδότησης. Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, μια σειρά ευνοϊκών ρυθμίσεων -π.χ. για τις μητέρες ανηλίκων- παύουν να ισχύουν από τη νέα χρονιά.
