α. Μη καταβολή της αποζημίωσης μαζί με έγγραφο της απόλυσης: Σε περίπτωση παράλειψης καταβολής αποζημίωσης έστω και μίας (1) δόσης επέρχεται ακυρότητα της απόλυσης.
β. Καταχρηστική απόλυση
Όταν το δικαίωμα του εργοδότη να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας ασκείται καταχρηστικά, όταν δηλαδή υπερβαίνει τα όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού ή οικονομικού σκοπού του δικαιώματος.
Πολλές περιπτώσεις απόλυσης έχουν κριθεί από τα Δικαστήρια σαν καταχρηστικές.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Απόλυση που γίνεται για την ικανοποίηση από τον εργοδότη αισθήματος εκδίκησης προς τον εργαζόμενο που είναι άσχετο με την εκτέλεση της σύμβασης εργασίας. Καταχρηστικές είναι και οι απολύσεις που γίνονται λόγω νόμιμης συνδικαλιστικής δράσης του εργαζόμενου, ή λόγω δικαστικής διεκδίκησης των αξιώσεών του, ή λόγω αρνήσεώς του να δεχθεί παράνομη απαίτηση του εργοδότη, ή για πολιτικούς λόγους κλπ.
Καταχρηστική έχει κριθεί επίσης η προσφυγή από τον εργοδότη στο δυσμενέστερο για τον εργαζόμενο μέσο, την απόλυση, για πειθαρχική παράβαση ενώ ήταν δυνατόν να αντιμετωπισθεί με ηπιότερα μέτρα, όπως με τις προβλεπόμενες από τον Κανονισμό της επιχείρησης ποινές.
Γενικά καταχρηστική είναι κάθε απόλυση που δεν δικαιολογείται από το καλώς εννοούμενο συμφέρον του εργοδότη ή από άλλες αντισυμβατικές ενέργειες του εργαζόμενου, από τις οποίες επηρεάζεται ο κανονικός ρυθμός της εργασίας.
γ. Απόλυση αντίθετη με απαγορευτικές διατάξεις
Σε ορισμένες περιπτώσεις η νομοθεσία απαγορεύει ρητά την απόλυση. Τέτοιες περιπτώσεις είναι κυρίως οι εξής:
- Συνδικαλιστικά στελέχη: Απαγορεύεται η απόλυση των συνδικαλιστικών στελεχών χωρίς απόφαση της αρμόδιας Επιτροπής.
- Έγκυες εργαζόμενες:1. Η παρ. 1 του άρθρου 15 του ν. 1483/1984 (Α΄ 153) αντικαθίσταται ως εξής: «1. Απαγορεύεται και είναι απόλυτα άκυρη η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ (18) μηνών μετά τον τοκετό ή κατά την απουσία της για μεγαλύτερο χρόνο, λόγω ασθένειας που οφείλεται στην κύηση ή τον τοκετό, εκτός εάν υπάρχει σπουδαίος λόγος για καταγγελία. Η προστασία από την καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας ισχύει τόσο έναντι του εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται, χωρίς να έχει προηγουμένως απασχοληθεί αλλού, πριν συμπληρώσει δεκαοκτώ (18) μήνες από τον τοκετό ή το μεγαλύτερο χρόνο που προβλέπεται στην παρούσα, όσο και έναντι του νέου εργοδότη, στον οποίο η τεκούσα προσλαμβάνεται και μέχρι τη συμπλήρωση των ανωτέρω χρόνων. Ως σπουδαίος λόγος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ενδεχόμενη μείωση της απόδοσης στην εργασία της εγκύου που οφείλεται στην εγκυμοσύνη.» άρθρο 36, Ν.3996/2011
- Αδειούχοι εργαζόμενοι: Είναι άκυρη η απόλυση εργαζομένου που έγινε κατά την διάρκεια της ετήσιας άδειας αναπαύσεως που του χορηγήθηκε.
- Στρατευμένοι μισθωτοί: Δεν αποτελεί λόγο λύσης σύμβασης εργασίας, η στράτευσή τους. Υπάρχουν προστατευτικές διατάξεις γι' αυτούς που στρατεύονται ή αποστρατεύονται και δεν επιτρέπεται να απολυθούν, ακόμα και για ένα χρόνο μετά την αποστράτευσή τους. Η κύρωση για το μη σεβασμό των διατάξεων, είναι η ειδική πρόσθετη αποζημίωση, ίση με μισθούς 6 μηνών επιπλέον της αποζημίωσης για την απόλυση.
- Οι προσληφθέντες αναγκαστικά με τις διατάξεις για ην προστασία ατόμων με ειδικές ανάγκες, πολυτέκνων, πολεμιστών, αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης κλπ, δεν επιτρέπεται να απολυθούν χωρίς απόφαση της αρμόδιας Επιτροπής.
Ενέργειες Εργαζόμενου σε περίπτωση Άκυρης Απόλυσης: Ο εργαζόμενος που απολύεται από την εργασία του με άκυρη καταγγελία μπορεί να προσφύγει στα Δικαστήρια και να ζητήσει να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του και να του καταβληθούν οι μισθοί υπερημερίας από τον εργοδότη που δεν αποδέχεται τις προσφερόμενες υπηρεσίες του.
Ποιες είναι οι προθεσμίες
Η σχετική αγωγή πρέπει να γίνει μέσα σε διάστημα 3 μηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου της απόλυσης, αλλιώς το δικαίωμα παραγράφεται και η αγωγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
Αν η ακυρότητα της απόλυσης οφείλεται στη μη κοινοποίηση εγγράφου, η 3μηνη προθεσμία αρχίζει από την ημέρα που ο εργοδότης σταμάτησε να αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργαζόμενου. Πάντως, η με επιφύλαξη είσπραξη της αποζημίωσης δεν αποτελεί παραίτηση του εργαζόμενου από το δικαίωμα ακυρότητας της απόλυσης ή της επιδίωξης μεγαλύτερης αποζημίωσης.
Ερωταπαντησεις
- Λύνεται αυτόματα η σύμβαση εργασίας;
H σύμβαση εργασίας σύμφωνα με τη νομοθεσία μας, λύνεται αυτόματα : - με το θάνατο του εργαζόμενου - με το θάνατο του εργοδότη, αν ο εργαζόμενος εξυπηρετούσε προσωποπαγείς ανάγκες του (π.χ. γραμματέας) αλλιώς μπορεί να καταγγελθεί η σχέση εργασίας από τους διαδόχους του εργοδότη - με τη λήξη του συμφωνημένου χρόνου εργασίας - με την καταδίκη του εργαζόμενου για σοβαρό αδίκημα, την απώλεια της ελληνικής ιθαγένειας, την κατάργηση της θέσης του ή την ανάληψη από αυτόν άλλης θέσης στον δημόσιο τομέα - με πειθαρχική ποινή απόλυσης, αν αυτό προβλέπεται από κανονισμό που ισχύει με νόμο.
- Πότε ο εργοδότης μπορεί να απολύσει τον εργαζόμενο;
Ο εργοδότης μπορεί να καταγγείλει την αορίστου χρόνου σύμβαση εργασίας του εργαζόμενου με ορισμένες προϋποθέσεις. Ακόμη μπορεί, αλλά μόνο για σπουδαίο λόγο, να καταγγείλει πρόωρα την σύμβαση εργασίας του εργαζόμενου ορισμένου χρόνου (σπουδαίος λόγος μπορεί να είναι η παράβαση υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σύμβαση, αδικαιολόγητη απουσία, ανικανότητα ή ανεπάρκεια στην εκπλήρωση των καθηκόντων του).
- Έχει δικαιώματα ο εργαζόμενος με σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, όταν καταγγέλλεται η σύμβασή του;
Αν δεν υπάρχει σπουδαίος λόγος, σε περίπτωση καταγγελίας σύμβασης ορισμένου χρόνου, ο εργαζόμενος δικαιούται να αξιώσει τους μισθούς που θα ελάμβανε μέχρι την λήξη του χρόνου της σύμβασής του. Βέβαια αν η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου διήρκεσε και μετά τον καθορισμένο χρόνο διάρκειας της, θεωρείται ότι στην περίπτωση αυτή ανανεώθηκε αόριστα, οπότε πρέπει να καταβληθεί αποζημίωση. Το ίδιο θα γίνει αν υπάρχουν διαδοχικές κατά σειρά συμβάσεις ορισμένου χρόνου και κριθεί ότι αυτό έγινε για να καταστρατηγηθούν οι περί αποζημίωσης διατάξεις.
- Ο εργαζόμενος μπορεί να καταγγείλει την σχέση εργασίας του;
Ο εργαζόμενος μπορεί να παραιτηθεί ή να αποχωρήσει οικειοθελώς από την εργασία του με ρητή δήλωση ή και σιωπηρά. Στην περίπτωση αυτή ο εργαζόμενος δεν δικαιούται αποζημίωση, αλλά ενδεχόμενα μόνο την ετήσια άδειά του και τις αποδοχές για την άδεια που δεν πήρε, καθώς και το επίδομα αδείας του.
- Πώς γίνεται η απόλυση;
Προϋποθέσεις έγκυρης καταγγελίας της σύμβασης εργασίας είναι : - Η γνωστοποίηση γραπτώς της καταγγελίας στον εργαζόμενο - Η καταβολή της νόμιμης αποζημίωσης (βλ. παρακάτω) εφόσον ο εργαζόμενος έχει συμπληρώσει τουλάχιστον δίμηνη εργασία - Η αναγγελία της απόλυσης στον ΟΑΕΔ μέσα σε 8 ημέρες από την κοινοποίηση του εγγράφου της καταγγελίας στον εργαζόμενο, αλλιώς ο εργοδότης έχει ποινικές συνέπειες. Δεν θίγεται το κύρος της καταγγελίας από την παράλειψη αυτή. - Η γνωστοποίηση του λόγου της καταγγελίας, ώστε να διαπιστώνεται ότι δεν προσκρούει σε απαγορευτικές διατάξεις ή ότι ασκείται καταχρηστικά.
- Αν ο εργαζόμενος υπογράψει το έγγραφο της καταγγελίας και λάβει την αποζημίωση μπορεί να προσβάλλει την απόλυσή του;
O εργαζόμενος αν δεν υπογράψει ότι έλαβε γνώση του εγγράφου της απόλυσης, απλώς δυσκολεύει την κατάσταση, γιατί τότε ο εργοδότης θα κοινοποιήσει το έγγραφο μέσω δικαστικού επιμελητή. Το γεγονός ότι, ο εργαζόμενος παραλαμβάνει το έγγραφο της καταγγελίας ή την αποζημίωση, αν είναι δυνατόν προσθέτοντας την φράση πριν την υπογραφή του «με επιφύλαξη κάθε δικαιώματός μου» δεν του στερεί το δικαίωμα να προσβάλει το κύρος της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του. Σκόπιμο βέβαια είναι να προσέχει ο εργαζόμενος να μην υπάρχουν φράσεις άσχετες στο έγγραφο, όπως π.χ. αποδέχομαι την απόλυσή μου κ.ά. Αν στο έγγραφο υπάρχει ανάλογη φράση να μην υπογράψει.
Ασθένεια
- Μπορεί ο εργοδότης να απολύσει τον εργαζόμενο όταν έχει άδεια ή απουσιάζει λόγω ασθένειας από την εργασία του;
Απαγορεύεται η απόλυση του εργαζόμενου όταν τελεί σε άδεια ή και διαθεσιμότητα. Σε περίπτωση μικρής διάρκειας ασθένειας του μισθωτού δεν μπορεί να γίνει απόλυσή του, όπως και προκειμένου για γυναίκα στη διάρκεια της λοχείας.
- Πώς αμείβονται οι υπερωρίες;
Οι μισθωτοί που απασχολούνται υπερωριακά, σε οποιοδήποτε εργοδότη δικαιούνται, για κάθε ώρα νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης ως τη συμπλήρωση 120 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 50%. Για πάνω από 120 ώρες ετησίως δικαιούται προσαύξηση 75%. Στην περίπτωση μη νόμιμης υπερωριακής απασχόλησης δικαιούνται το ωρμίσθιο προσαυξημένο κατά 150%.
- Ποια είναι η «βραχείας διάρκειας» ασθένεια;
Ο εργοδότης οφείλει ν' ανεχθεί την ασθένεια του εργαζόμενου, που διαρκεί: - Ένα (1) μήνα για όσους εργάζονται μέχρι 4 χρόνια - Τρεις (3) μήνες για όσους εργάζονται από 4 μέχρι 10 χρόνια - Τέσσερις (4) μήνες για όσους εργάζονται από 10-15 χρόνια - Έξι (6) μήνες για όσους εργάζονται από 15 χρόνια και πάνω. - Έτσι σε καμιά περίπτωση ο εργοδότης δεν μπορεί να θεωρήσει οικειοθελή αποχώρηση την απουσία του εργαζόμενου στα παραπάνω πλαίσια και για τον λόγο αποδεδειγμένης ασθένειας ή λοχείας. - Βέβαια, δεν σημαίνει ότι κάθε μεγαλύτερη απουσία του εργαζόμενου για λόγους ασθένειας θεωρείται και οικειοθελής αποχώρησή του, από την εργασία του. Για να κριθεί κάτι τέτοιο πρέπει να αποδειχθεί παράλληλα η θέλησή του να απομακρυνθεί από την εργασία του. - Τα θέματα αυτά είναι σημαντικά για τον εργαζόμενο, γιατί στην περίπτωση που ο εργοδότης δεν αποδεχθεί τις υπηρεσίες του μετά την λήξη της ασθένειάς του ή των λόγων αποχής από την εργασία του, μπορεί να διεκδικήσει τη διατήρηση της θέσης του και τους μισθούς υπερημερίας ή την καταβολή της αποζημίωσης για την καταγγελία της σχέσης εργασίας του.
Απαγόρευση απόλυσης
- Επιτρέπεται να απολύεται έγκυος γυναίκα;
Η απόλυση εγκύου εργαζόμενης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και ένα χρόνο μετά τον τοκετό ή για μεγαλύτερο διάστημα, αν είχε επιπλοκές λόγω του τοκετού, απαγορεύεται. Επιτρέπεται μόνο για σπουδαίο λόγο, άσχετο με τη μείωση της αποδοτικότητάς της εξαιτίας της εγκυμοσύνης και πρέπει να γνωστοποιείται και στην Επιθεώρηση Εργασίας.
- Συνδικαλιστές μπορούν να απολυθούν;
Η απόλυση ορισμένων προστατευομένων στελεχών απαγορεύεται χωρίς απόφαση της ειδικής επιτροπής (αποτελούμενης από εκπροσώπους του κράτους των εργαζομένων και της εργοδοσίας) και μόνο για ορισμένους περιοριστικούς λόγους όπως αναφέρεται σε ειδικό κεφάλαιο.
- Εκτός των εγκύων και των αδειούχων, ποιοι άλλοι δεν επιτρέπεται να απολυθούν;
Όσοι στρατεύονται δεν μπορούν να απολυθούν κατά την περίοδο της στράτευσής τους και ένα χρόνο μετά την αποστράτευσή τους, χωρίς την άδεια της ειδικής διοικητικής επιτροπής. Αν δεν τηρηθούν αυτές οι διαδικασίες ο μισθωτός έχει αξίωση πρόσθετης αποζημίωσης έξι μηνών επιπλέον για την απόλυσή του.
- Ποιοι άλλοι εργαζόμενοι προστατεύονται από το νόμο και δεν μπορούν να απολυθούν;
Η απόλυση ορισμένων προστατευομένων στελεχών απαγορεύεται χωρίς απόφαση της ειδικής επιτροπής (αποτελούμενης από εκπροσώπους του κράτους των εργαζομένων και της εργοδοσίας) και μόνο για ορισμένους περιοριστικούς λόγους όπως αναφέρεται σε ειδικό κεφάλαιο.
- Συνδικαλιστές μπορούν να απολυθούν;
Όσοι έχουν προσληφθεί αναγκαστικά με νόμους για την προστασία ατόμου με ειδικές ανάγκες, πολυτέκνων, πολεμιστών, αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης κ.λ.π. δεν επιτρέπεται να απολυθούν χωρίς απόφαση της αρμόδιας ειδικής επιτροπής. Ακόμη σε ορισμένες περιπτώσεις και για μισθωτούς δημοσίων υπηρεσιών ή επιχειρήσεων που ο κανονισμός έχει σχετική ρύθμιση, απαιτείται η συγκατάθεση του υπηρεσιακού ή Πειθαρχικού Συμβουλίου.
Ομαδικές απολύσεις
- Τι είναι ομαδικές απολύσεις;
Ομαδικές απολύσεις θεωρούνται όσες γίνονται: Από επιχειρήσεις που απασχολούν περισσότερους από 20 εργαζόμενους, για λόγους που δεν αφορούν το πρόσωπο των απολυομένων. Αν υπερβαίνουν κάθε ημερολογιακό μήνα τα όρια που καθορίζει ο νόμος, δηλαδή α/ τους 4 εργαζόμενους για επιχειρήσεις που απασχολούν μέχρι 200 άτομα και β/ ποσοστό 2-3% του προσωπικού μέχρι και 30 άτομα για επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 200 άτομα.
- Ποιοι καλύπτονται από το νόμο για τις ομαδικές απολύσεις;
Προστατεύονται με ειδικές διατάξεις του νόμου για ομαδικές απολύσεις: Οι εργαζόμενοι υπάλληλοι και εργατοτεχνίτες με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, που απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα ή και σε επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα που λειτουργούν με τις αρχές της ιδιωτικής οικονομίας.
- Εξαιρούνται ορισμένοι εργαζόμενοι από το νόμο για ομαδικές απολύσεις;
Οι διατάξεις του Ν.1387/83 για τις ομαδικές απολύσεις δεν εφαρμόζονται: - Για εργαζόμενους με σύμβαση ορισμένου χρόνου ή έργου ή συγκεκριμένων εργασιών αυτού, εκτός και αν οι απολύσεις γίνουν πριν από τη λήξη της σύμβασης εργασίας ή την αποπεράτωση του έργου ή συγκεκριμένων εργασιών αυτού. - Για το προσωπικό του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ που απασχολείται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. - Για εργαζόμενους που απολύονται λόγω διακοπής των εργασιών της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης. - Για εργαζόμενους απασχολούμενους σε εργοληπτικές επιχειρήσεις, λόγω αναστολής ή διακοπής των εργασιών από αιτίες που οφείλονται αποδεδειγμένα στον κύριο του έργου αν αυτός είναι το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ. - Για πληρώματα πλοίων.
- Ποιες είναι οι διατυπώσεις που πρέπει να τηρηθούν για να γίνουν ομαδικές απολύσεις;
Ο εργοδότης οφείλει πριν προχωρήσει σε ομαδικές απολύσεις να προχωρήσει σε διαβουλεύσεις με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, προκειμένου να ερευνηθεί η δυνατότητα αποφυγής των απολύσεων ή μείωσης τους. Ειδικότερα ο εργοδότης υποχρεούνται: - να γνωστοποιήσει εγγράφως στους εκπροσώπους των εργαζομένων τους λόγους για τους οποίους, σχεδιάζει να προβεί σε ομαδικές απολύσεις και να αναφέρει τον αριθμό κατά φύλλο και ηλικία ειδικότητα όσων θέλει να απολύσει και τον αριθμό των απασχολούμενων. - να παρέχει κάθε πληροφορία που διευκολύνει στην διατύπωση εποικοδομητικών προτάσεων. - να υποβάλει αντίγραφα όλων των σχετικών εγγράφων στο Νομάρχη ή στον Επιθεωρητή Εργασίας.
- Ποιοι είναι οι εκπρόσωποι των εργαζομένων;
Εκπρόσωποι των εργαζομένων στην προκειμένη περίπτωση είναι οι εκπρόσωποι του σωματείου που έχει μέλη τουλάχιστον το 70% των εργαζομένων ή την πλειοψηφία των υπό απόλυση. Στην περίπτωση που στον ίδιο εργασιακό χώρο υπάρχουν περισσότερα από ένα σωματεία χωρίς κανένα από αυτά να καλύπτει το ποσοστό 70%, γίνεται αναλογική εκπροσώπηση. Αν δεν υπάρχει σωματείο που να καλύπτει τις προϋποθέσεις αυτές εκλέγονται τριμελείς ή πενταμελείς επιτρόπους από τους εργαζόμενους με μυστική ψηφοφορία κατόπιν Γενικής Συνελεύσεως.
- Υπάρχει προθεσμία στις διαβουλεύσεις εργοδότη και εργαζομένων;
Η προθεσμία για την διεξαγωγή των διαβουλεύσεων είναι 20ήμερη ή αρχίζει από την υποβολή της πρόσκλησης του εργοδότη για διαβουλεύσεις. Το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεων διατυπώνεται σε πρακτικό το οποίο και υποβάλλεται στο Νομάρχη ή τον Υπουργό Εργασίας. Εάν υπάρξει συμφωνία σε ομαδικές απολύσεις πραγματοποιούνται μέσα σε 10 μέρες από της συμφωνίας. Αν δεν υπάρξει συμφωνία ο Υπουργός ή ο Νομάρχης μέσα σε 10 μέρες από της υποβολής του πρακτικού εκδίδει απόφαση με την οποία μπορεί να παρατείνει τις διαβουλεύσεις για 20 ακόμη ημέρες, μετά από αίτημα των ενδιαφερομένων ή να μην εγκρίνει τις απολύσεις. Εάν δεν εκδοθεί απόφαση μέσα στην παραπάνω προθεσμία ο εργοδότης μπορεί να προχωρήσει στις απολύσεις στην έκταση που τις δέχτηκε κατά τις διαπραγματεύσεις.
- Αν δεν τηρηθούν οι προϋποθέσεις αυτές είναι νόμιμες οι ομαδικές απολύσεις;
Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν αυτές οι προϋποθέσεις οι απολύσεις είναι άκυρες. Οι εργαζόμενοι που απολύονται κατά παράβαση αυτών των διατάξεων μπορούν να ζητήσουν από το Δικαστήριο την ακύρωση της απόλυσής τους και τους μισθούς υπερημερίας τους.
- Μπορούν να γίνουν ομαδικές απολύσεις χωρίς να τηρηθούν οι παραπάνω διατυπώσεις;
Αν διακοπεί η λειτουργία μιας επιχείρησης ή εκμετάλλευσης δεν υπάρχει υποχρέωση τήρησης των παραπάνω διαδικασιών, προκειμένου να γίνουν ομαδικές απολύσεις.
Βλαπτική μεταβολή
- Αν ο εργοδότης αλλάξει τους όρους εργασίας έχει κανένα δικαίωμα ο εργαζόμενος;
Ο εργοδότης που αυθαίρετα μεταβάλει τους όρους εργασίας του εργαζόμενου κατά τρόπο που να προκαλείται υλική ή ηθική ζημία σε αυτόν, θεωρείται ότι προκαλεί με την συμπεριφορά του «βλαπτική μεταβολή» των όρων εργασίας του εργαζομένου. - Τα Δικαστήρια έχουν κρίνει ως βλαπτική μεταβολή; Την μετάθεση του εργαζόμενου σε άλλο κατάστημα ή παράρτημα της επιχείρησης, που δεν προβλέπεται από την σύμβαση εργασίας, την μετακίνηση σε άλλο τμήμα με ταυτόχρονη μείωση των αποδοχών. - Την ανάθεση κατώτερων καθηκόντων με αποτέλεσμα την ηθική μείωση του εργαζομένου. - Τη μεταβολή του ωραρίου απασχόλησης πέραν του νομίμου. - Την μεταβολή του είδους της εργασίας. - Τη μείωση των ωρών εργασίας με αντίστοιχη μείωση μισθού. - Την συστηματική καθυστέρηση καταβολής των αποδοχών κ.α. - Την τοποθέτηση νεότερου προϊσταμένου με μειωμένα προσόντα. - Την αλλαγή ασφάλισης στο ΙΚΑ.
-Ποια είναι τα δικαιώματα του εργαζομένου σε περίπτωση βλαπτικής μεταβολής των συνθηκών εργασίας του;
Στην περίπτωση αυθαίρετης μεταβολής των όρων της σύμβασης εργασίας ο εργαζόμενος δικαιούται επιλεκτικά: - Να θεωρήσει τη μεταβολή σαν άκυρη καταγγελία και να ασκήσει μέσα στην νόμιμη 3μηνη προθεσμία αγωγή για ακύρωση της απόλυσης και καταβολή των μισθών υπερημερίας ή την επιδίκαση της αποζημίωσής του. - Να επιμείνει στην τήρηση των όρων της σύμβασής του και να συνεχίσει να προσφέρει τις υπηρεσίες του, χωρίς να αποδεχθεί τις προτεινόμενες διαφορετικές υπηρεσίες. - Να διατηρήσει τις επιφυλάξεις του και να προσφύγει στα Δικαστήρια για να ζητήσει την αναγνώριση της βλαπτικής μεταβολής και να ζητήσει αποζημίωση για ηθική βλάβη εξαιτίας της προσβολής της προσωπικότητάς του.
- Πότε είναι άκυρη η απόλυση;
Σύμφωνα με το νόμο και τη νομολογία έχει κριθεί ότι η απόλυση είναι άκυρη: - Όταν δεν καταβληθεί η αποζημίωση μαζί με το έγγραφο της απόλυσης ή στην περίπτωση που προβλέπεται η πληρωμή της αποζημίωσης με δόσεις καθυστερήσει η πληρωμή μιάς δόσης. - Όταν το δικαίωμα του εργοδότη να καταγγείλει την σύμβαση εργασίας ασκείται καταχρηστικά, δηλαδή υπερβαίνει τα όρια της καλής πίστης, των χρηστών ηθών και του κοινωνικού ή οικονομικού σκοπού του δικαιώματος πχ καταχρηστική είναι η απόλυση όταν γίνεται για λόγους εκδίκασης προς τον εργαζόμενο και για άσχετο λόγο με την εκτέλεση των καθηκόντων του εργαζόμενου. Καταχρηστική είναι επίσης η απόλυση που γίνεται για λόγους συνδικαλιστικής δράσης του εργαζόμενου. Στην περίπτωση απόλυσης εργαζόμενου συνδικαλιστή, εφόσον του επιδίδεται η καταγγελία χωρίς άδεια απόλυσης, πρέπει να διαμαρτύρεται και να δηλώνει την συνδικαλιστική του δράση στον εργοδότη που παριστάνει πάντα ότι τάχα δεν την γνωρίζει και να αρνείται να παραλάβει την καταγγελία πριν κοινοποιήσει δήλωση γνωστοποίησης της συνδικαλιστικής του ιδιότητας, αφού συμβουλευτεί δικηγόρο. Κι αυτό γιατί τα Δικαστήρια συνήθως δέχονται ότι αν ο εργοδότης δεν γνώριζε την συνδικαλιστική ιδιότητα του εργαζόμενου η απόλυση είναι έγκυρη. Καταχρηστική επίσης είναι η απόλυση του εργαζόμενου όταν γίνεται λόγω διεκδίκησης των αξιώσεων του ή άρνησής του να δεχθεί παράνομη απαίτηση του εργοδότη. Καταχρηστική γενικά κρίνεται η απόλυση όχι μόνο όταν δεν δικαιολογείται από κάποιο σοβαρό λόγο αλλά οφείλεται και σε επιλήψιμα κίνητρα του εργοδότη η απόδειξη των οποίων μπορεί να προκύπτει από τη διαπίστωση της απουσίας σοβαρού λόγου για την απόλυση.
- Ποια είναι τα δικαιώματα του εργαζόμενου αν η απόλυσή του είναι άκυρη;
Ο εργαζόμενος που απολύεται από την εργασία του με άκυρη καταγγελία μπορεί να προσφύγει στο Δικαστήριο και να ζητήσει να αναγνωρισθεί η ακυρότητα της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του και να του καταβληθούν οι μισθοί υπερημερίας από τον εργοδότη που δεν αποδέχεται τις προσφερόμενες υπηρεσίες του.
- Υπάρχει προθεσμία για την άσκηση αυτής της αγωγής;
Υπάρχει σύντομη προθεσμία τριών μηνών από την κοινοποίηση του εγγράφου της απόλυσης για την άσκηση της αγωγής ακυρώσεως της απόλυσης. Αν η αγωγή ασκηθεί μετά το τρίμηνο απορρίπτεται ακόμη και αν ο λόγος ακυρώσεως είναι προφανής και σπουδαίος. Αν δεν κοινοποιηθεί έγγραφο απόλυσης η προθεσμία των τριών μηνών προσφυγής στο Δικαστήριο αρχίζει όταν ο εργοδότης σταμάτησε να αποδέχεται τις υπηρεσίες του εργαζόμενου.
Αποζημίωση απόλυσης
- Πότε καταβάλλεται η αποζημίωση;
Η αποζημίωση καταβάλλεται μαζί με την κοινοποίηση της απόλυσης, μόνο στην περίπτωση που η αποζημίωση υπερβαίνει τους μισθούς 6 μηνών, ο εργοδότης δικαιούται να καταβάλει άμεσα το ποσόν που αντιστοιχεί σε 6 μισθούς και το υπόλοιπο σε τρίμηνες δόσεις, κάθε μία δόση όμως δεν μπορεί να είναι μικρότερη από μισθό έξι μηνών.
- Ποια τα δικαιώματα του εργαζομένου αν δεν του καταβάλλεται πλήρης ή καθόλου αποζημίωση;
Αν ο εργοδότης δεν καταβάλλει την αποζημίωση η καταγγελία της σύμβασης είναι άκυρη. Σε κάθε περίπτωση ο εργαζόμενος δικαιούται μέσα σε 6 μήνες από τότε, που του κοινοποιήθηκε η απόλυσή του να ζητήσει την πληρωμή της αποζημίωσης ή του συμπληρωματικού ποσού αν του καταβλήθηκε ελλιπής.
- Πώς υπολογίζεται η αποζημίωση;
Η αποζημίωση του εργαζομένου σε περίπτωση απόλυσης καθορίζεται με βάση την ιδιότητά του αν δηλαδή είναι υπάλληλος ή εργατοτεχνίτης και του χρόνου διάρκειας της εργασιακής του σχέσης. Ο υπολογισμός της αποζημίωσης γίνεται με βάση τις τακτικές αποδοχές του τελευταίου μήνα ανάλογα με το καθεστώς της πλήρους μερικής απασχόλησης του μισθωτού. Τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο μισθός καθώς και κάθε άλλη παροχή σε είδος και σε χρήμα που δίνεται τακτικά. Στις τακτικές αποδοχές περιλαμβάνονται και τα δώρα εορτών και επίδομα αδείας προσθέτοντας 1/6 στις μηνιαίες συνολικές αποδοχές.
- Πότε δεν οφείλεται αποζημίωση στον εργαζόμενο;
Αποζημίωση δεν οφείλεται στον μισθωτό: - Αν απολυθεί πριν συμπληρώσει δίμηνο εργασίας από την πρόσληψή του. - Αν παραιτηθεί ο εργαζόμενος. - Αν ο εργαζόμενος αθετεί συστηματικά τις υποχρεώσεις του, προκειμένου να εξαναγκάσει τον εργοδότη να τον απολύσει και να του καταβάλει την αποζημίωση. - Αν ο μισθωτός μηνυθεί από τον εργοδότη για αδίκημα που διαπράχθηκε κατά την εκτέλεση της εργασίας του ή του απαγγέλθηκε αδίκημα τουλάχιστον πλημμέλημα που επηρεάζει δυσμενώς την σχέση εργασίας του ή καταδικάστηκε για τέτοιο αδίκημα. - Βέβαια αν ο εργαζόμενος αθωωθεί, ο εργοδότης οφείλει να του καταβάλει την αποζημίωση όταν του κοινοποιηθεί το απαλλακτικό βούλευμα ή η αθωωτική απόφαση, αλλιώς αναβιώνει η εργασιακή σχέση και ο μισθωτός δικαιούται να του καταβληθούν οι μισθοί λόγω υπερημερίας ως προς την αποδοχή της εργασίας του ή η αποζημίωση απόλυσης. - Σε περίπτωση διακοπής των εργασιών της επιχείρησης για λόγους ανωτέρας βίας (καταστροφή από σεισμό, πυρκαγιά κ.λ.π., βαριά ασθένεια του εργοδότη) οφείλεται ποσοστό 2/3 της νόμιμης αποζημίωσης. Αν ο μισθωτός απολυόμενος είναι υπάλληλος και πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη γήρατος, δικαιούται ποσοστό 50% της νόμιμης αποζημίωσης. Αν λαμβάνει και επικουρική σύνταξη το ποσοστό αποζημίωσης καθορίζεται στο 40%.
- Φορολογείται η αποζημίωση;
Από το ποσόν της καταβαλλόμενης αποζημίωσης ένα ποσόν μέχρι 20.000 ευρώ είναι αφορολόγητο. Για το ποσό αποζημίωσης που ενδεχομένως είναι παραπάνω υπάρχει φόρος 20%. Δηλ. τα πρώτα 20.000 είναι αφορολόγητα και το πέραν αυτού ποσό αποζημίωσης φορολογείται με ποσοστό 20%.
- Υπάρχει ανώτατο όριο στο ποσό της αποζημίωσης στον Ιδιωτικό Τομέα;
Ναι, κατά το ποσοστό που οι αποδοχές του απολυόμενου εργαζόμενου υπερβαίνουν το 8πλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη πολλαπλασιαζόμενο επί 30.
- Υπάρχει ανώτατο όριο στο ποσό της αποζημίωσης στο Δημόσιο Τομέα;
Όταν εργοδότης είναι το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ ή Τράπεζα ή Οργανισμός Κοινής Ωφέλειας ή επιχορηγούμενη επιχείρηση από το Κράτος η αποζημίωση που ισχύει είναι 15.000 ευρώ.
