Την κοινωνική ασφάλιση στην Ελλάδα θα μπορούσε να τη χαρακτηρίσει κανείς ως το μεγάλο φαγοπότι και ένα από τα μεγαλύτερα διαχρονικά σκάνδαλα μεταπολεμικά. Από τις άτοκες υποχρεωτικές τοποθετήσεις (Ν.1611/1950) των αποθεματικών των ασφαλιστικών ταμείων στη Τράπεζα της Ελλάδος από το 1951 έως το 1983 με παράλληλη κάλυψη των δανειακών τους αναγκών με ληστρικά επιτόκια (απώλειες 58 δις €), στην ανασφάλιστη εργασία (περίπου 25%), τη τεράστια εισφοροδιαφυγή των επιχειρήσεων (30% στην Ελλάδα – στην υπόλοιπη Ε.Ε 5-10%) και τις απίστευτα ευνοϊκές ρυθμίσεις όσων από αυτούς πλήρωναν, τις απώλειες από το τζογάρισμα των αποθεματικών (Ν.2076/1992 & Ν.2676/1999) στο Χρηματιστήριο τη δεκαετία του 1990 (απώλειες 3,5δις €) έως τα δομημένα ομόλογα που αγόρασαν τα ασφαλιστικά ταμεία, αποδεικνύει την απίστευτη ρεμούλα σε βάρος των ασφαλιστικών ταμείων, η πλειοψηφία των οποίων έχουν πλέον τεράστια ελλείμματα. Κανένας από τους αντιασφαλιστικούς νόμους (Σιούφα, Ρέππα, Πετραλιά) όχι μόνο δεν έδωσαν λύση, παρά τη σταδιακή επιδείνωση των συνταξιοδοτικών παροχών, αλλά σταδιακά διαλύουν τα ασφαλιστικά ταμεία και τη κοινωνική ασφάλιση.
Ο νέος νομος ήλθε να δώσει τη χαριστική βολή στη κοινωνική ασφάλιση. Εκτός από το ότι θα βγαίνει κανείς στη σύνταξη μετά από 40 χρόνια εργασίας και θα παίρνει σύνταξη πείνας, θα του κλέβουν στη πραγματικότητα τις εισφορές που ο ίδιος έχει πληρώσει και επενδύσει στο ασφαλιστικό του ταμείο. Η σύνταξη δηλαδή δεν θα είναι καν ανταποδοτική αλλά αποτέλεσμα ληστείας και φυσικά οι ιατροφαρμακευτικές και προνοιακές παροχές σχεδόν ανύπαρκτες.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΑΝΑΠΛΗΡΩΣΗΣ-ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ:
Οι συντάξιμες αποδοχές (δηλ. η βάση υπολογισμού της σύνταξης) καθορίζονταν μέχρι τώρα από τα τελευταία 5 έτη εργασίας. Μαζί με την επικουρική σύνταξη οι συντάξιμες αποδοχές μπορούσαν να φτάσουν έως και το 100% (70% κύρια + 30% επικουρική) των μέσων αποδοχών των τελευταίων 5 ετών. Οι συντάξιμες αποδοχές θα υπολογίζονται πλέον από όλο των εργασιακό βίο δηλαδή με σημερινά δεδομένα θα ξεκινούν από τα € 550. (η βασική συνταξη προσδιορίσθηκε στα 360€). Αν δηλαδή κάποιος είχε μέσο μισθό € 1.200 τα τελευταία πέντε έτη με 35 έτη εργασίας θα έπαιρνε 840€ κύρια σύνταξη. Πλέον οι συντάξιμες αποδοχές θα είναι πολύ χαμηλότερες αφού θα λαμβάνονται όλα τα έτη του εργάσιμου βίου.
Ο συντελεστής αναπλήρωσης μέχρι τώρα ήταν 2% ετησίως (δηλαδή 35 έτη εργασίας * 2% κάθε έτος = 70% των συντάξιμων αποδοχών). Σύμφωνα με το νομο ο μέσος συντελεστής αναπλήρωσης θα είναι 1,2%(1,2%*40 έτη = 48% των συντάξιμων αποδοχών). Βέβαια ο συντελεστής αναπλήρωσης δεν ξεκινάει από το 1,2% αλλά από το 0,7% για τις χαμηλές συντάξιμες αποδοχές. Ο νομος ορίζει 12 ασφαλιστικές κλάσεις ανάλογα με το ύψος των συντάξιμων αποδοχών με διαφορετικούς συντελεστές αναπλήρωσης. Για παράδειγμα για τη πρώτη ασφαλιστική κλάση (συντάξιμες αποδοχές μέχρι 850 €) ο συντελεστής για τα πρώτα 15 έτη είναι 0,7% και φτάνει μέχρι το 1,1% από το 37ο έτος ασφάλισης. Αυτό σημαίνει ότι ο μέσος συντελεστής είναι περίπου 0,76% δηλαδή 40* 0,76 περίπου 30%. Δηλαδή πριν ήταν 70% με 35 έτη ασφάλισης και τώρα είναι 30% με 40 έτη ασφάλισης. Δεν συζητάμε για 35 έτη ασφάλισης αφού υπάρχει ποινή για συνταξιοδότησης πριν τα 40 έτη 6% ετησίως, δηλαδή η κύρια σύνταξη για κάποιον που θα αποφασίσει να συνταξιοδοτηθεί στα 35 έτη θα είναι κατά 30% χαμηλότερη (6%*5 έτη) άρα και ασύμφορη. Αντίθετα στη 12η κλάση για συντάξιμες αποδοχές από € 4.200 ο συντελεστής αναπλήρωσης ξεκινάει από το 1,27% και φτάνει στο 3%. Ποιοι όμως έχουν συντάξιμες αποδοχές πάνω από € 4.200!
Η δικαιολογία της κυβέρνησης για τους χαμηλούς συντελεστές αναπλήρωσης στις χαμηλές συντάξιμες αποδοχές είναι ότι αυτοί θα λαμβάνουν επιπλέον την βασική σύνταξη, οπότε το άθροισμα της βασικής σύνταξης με τη ανταποδοτική θα είναι κοντά στη παλαιά κύρια σύνταξη.
ΒΑΣΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
Η βασική σύνταξη θα είναι 360€ και θα δίνεται μόνο στους χαμηλοσυνταξιούχους, ότι ακριβώς ήταν το ΕΚΑΣ και η σύνταξη υπεριλήκων απόρων του ΟΓΑ. Και όταν λέμε χαμηλοσυνταξιούχος εννοούμε αυτούς που παίρνουν σύνταξη μέχρι € 500 το μήνα. Βαφτίζουν δηλαδή το προνοιακό επίδομα το οποίο έτσι και αλλιώς δινόταν στους χαμηλοσυνταξιούχος και τους άπορους σε κοινωνικό – ασφαλιστικού χαρακτήρα επίδομα. Μάλιστα τα προνοιακά επιδόματα ανήκουν στο κρατικό προνοιακό και όχι στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα τα οποία μεταξύ τους δεν έχουν καμία σχέση. Το κράτος δηλαδή θα χρεώσει το συνταξιοδοτικό σύστημα με τις προνοιακές δαπάνες. Πουθενά στο νομο δεν ξεκαθαρίζεται με τι εισοδηματικά κριτήρια θα δίνεται η βασική σύνταξη. Είναι ένα επικοινωνιακό τρικ της κυβέρνησης για να νομίζει ο κόσμος ότι μαζί με την ανταποδοτική θα παίρνει και τη βασική οπότε δεν είναι και τόσο τραγικός ο νομος. Η βασική σύνταξη θα δίνεται πλήρως από το 65ο έτος (ή μειωμένη από το 60ο έτος).
ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ
Με τον νόμο της Πετραλιά οι επικουρικές συντάξεις θα μειώνονταν σταδιακά στο 20% μέχρι το 2020. Πλέον δεν διασφαλίζεται η επικουρική σύνταξη καθώς θα πρέπει να προηγηθούν αναλογιστικές μελέτες οι οποίες θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2011 προκειμένου να διερευνηθεί η βιωσιμότητα των επικουρικών ταμείων. Η καταβολή της επικουρικής σύνταξης συνδέεται με τη βιωσιμότητα των επικουρικών ταμείων. Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα περισσότερα ταμεία είναι ελλειμματικά αλλά και αυτά που ακόμη έχουν πλεονάσματα σήμερα, μελλοντικά θα είναι ελλειμματικά, σημαίνει ότι καταργούνται οι επικουρικές συντάξεις
ΠΑΡΟΧΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ
Για κάποιες κατηγορίες εργαζομένων ακόμη και η ασφάλιση για παροχές ασθενείας καταργείται (οικιακό προσωπικό, όσους παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα, εργάτες γης, εργαζόμενους σε επιχειρήσεις θεάματος – ακροάματος). Προκειμένου να έχουν παροχές ασθένειας θα πρέπει να έχουν 150 ένσημα ετησίως. Π.χ μια αποκλειστική νοσοκόμα αν έχει 140 ένσημα το χρόνο δεν έχει ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αν είναι κανείς άνεργος τους 6 μήνες του έτους εκτός από χρήματα δεν θα έχει και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη.
ΒΑΡΕΑ ΚΑΙ ΑΝΘΥΓΙΕΙΝΑ
Η μεγάλη κλοπή είναι στα βαρέα. Ενώ οι εισφορές των εργαζόμενων στο ΙΚΑ είναι 16% (εργοδότη 28%), οι εργαζόμενοι στα βαρέα και ανθυγιεινά πληρώνουν εισφορές 19,45% (εργοδότης 30,15%) προκειμένου να βγουν στη σύνταξη νωρίτερα. Από 1/1/2011 η συνταξιοδότηση δεν μπορεί να είναι νωρίτερα από το 60ο έτος.
ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ
Ενώ ο νόμος Ρέππα όριζε ότι θα δίνεται το 1% του ΑΕΠ για τη χρηματοδότηση του ΙΚΑ -τριμερής χρηματοδότηση- ώστε να μειωθούν τα ελλείμματά του (δεν δόθηκαν βέβαια αυτά τα χρήματα), πλέον η μοναδική υποχρέωση του κράτους από το 2015 θα είναι η καταβολή της βασικής σύνταξης, άρα καταργείται η τριμερής χρηματοδότηση και το κράτος δεν θα έχει καμία συμμετοχή στις συντάξεις.
ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ
Κατά την τριετία 2011 έως 2013 θα αυξηθούν κατά 3% μονάδες οι εισφορές ασφαλισμένων και εργοδοτών στο ΙΚΑ- ΕΤΑΜ, με ισόποση μείωση των εισφορών προς τον ΟΑΕΔ, τον ΟΕΚ (Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας) και τον ΟΕΕ (Οργανισμό Εργατικής Εστίας). Αυτό σημαίνει ότι καταργούνται εμμέσως αυτοί οι οργανισμοί αφού βασική πηγή χρηματοδότησής τους είναι οι εισφορές. Δηλαδή δεν θα υπάρχει επίδομα ανεργίας, δεν θα χτίζονται εργατικές κατοικίες και δεν πηγαίνει ο κόσμος φτηνές διακοπές ή δωρεάν θέάτρο.
ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ
Μετά το σκάνδαλο με δομημένα ομόλογα στα ασφαλιστικά ταμεία, όπου χάθηκαν εκατομμύρια Ευρώ, ο νόμος Πετραλιά προέβλεπε την απαγόρευση των ταμείων να επενδύουν τα αποθεματικά τους σε τοποθετήσεις υψηλού ρίσκου (με αυξημένη δηλαδή επισφάλεια). Με το άρθρο 46 αίρεται ο περιορισμός για αγορά σύνθετων ομολόγων μέχρι 2% των διαθεσίμων. Με το ίδιο άρθρο επαναδιατυπώνεται η δυνατότητα χορήγησης δανείων σε άλλους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.
Θεσμοθετείται πάγιο σύστημα ρύθμισης οφειλών με δυνατότητα εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε δόσεις και με δυνατότητα μείωσης και των πρόσθετων τελών και προσαυξήσεων. Αυτό σημαίνει ότι πάλι θα χαθεί περιουσία των ασφαλιστικών ταμείων, ειδικά σε μια εποχή πλήρους ανασφάλειας και φυσικά οι εισφορές των εργοδοτών για μια ακόμη φορά ρυθμίζονται.
ΠΡΟΣΔΟΚΙΜΟ ΖΩΗΣ
Τι είναι το προσδόκιμο όριο ζωής κατά τη γέννηση. Είναι ένας μέσος αριθμός ετών που αναμένεται να ζήσει ένας αριθμός ατόμων που γεννήθηκαν το ίδιο έτος, αν η θνησιμότητα σε κάθε ηλικία παραμείνει σταθερή στο μέλλον. Δεν θα πρέπει να το συγχέουμε με το μέσο όρο ζωής των κατοίκων σε μια χώρα (wikipedia).
Με το νομο γίνεται εισαγωγή ενός αυτόματου μηχανισμού προσαρμογής όπου, κάθε τρία χρόνια αρχίζοντας το 2020, θα αυξάνει τις (ελάχιστες και νομοθετημένες) ηλικίες συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη συνταξιοδότηση, Το νομοσχέδιο ενσωματώνει ρύθμιση για το μέλλον (χωρίς να χρειαστεί να γίνει νέος ασφαλιστικός νόμος) όπου θα αυξηθούν τα έτη ασφάλισης από 40 σε περισσότερα
