Αυξήσεις στα όρια ηλικίας και "τσεκούρι" στις συντάξεις φέρνει το νέο ασφαλιστικό

Ένας νέος κύκλος ανατροπών στο Ασφαλιστικό αναμένεται να ανοίξει σήμερα.Το μεσημέρι  παρουσιάζεται το πόρισμα της 12μελούς Επιτροπής Σοφών από τον Υπουργό Εργασίας, κ. Γιώργο Κατρούγκαλο.

Αυξήσεις ορίων ηλικίας και πέραν των 67 ετών, μεσοσταθμικές άμεσες περικοπές  στις κύριες – επικουρικές συντάξεις  11%, διπλασιασμός εισφορών πχ στον ΟΓΑ αλλά και μακροπρόθεσμες περικοπές  έως 30% λόγω της μείωσης του ποσοστού αναπλήρωσης που προβλέπουν ήδη οι μνημονιακοί νόμοι, ακόμα και συνυπολογισμός της ατομικής περιουσίας για την διαμόρφωση της σύνταξης  προκύπτουν από τις κοινές και μη  παραδοχές του εν λόγω  πορίσματος.

Σύμφωνα με πληροφορίες το πόρισμα θα περιλαμβάνει τόσο κοινές παραδοχές όσο και διαφορετικές απόψεις για το πώς πρέπει να προχωρήσει η συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση.

Η σημαντικότερη κοινή παραδοχή δεν είναι άλλη από την εφαρμογή ενιαίων κανόνων εισφορών – παροχών σε όλα τα ταμεία και, παράλληλα, η διοικητική ενοποίηση τους σε τρία – τέσσερα ασφαλιστικά ταμεία. Πιο αναλυτικά :   

· Το επικρατέστερο σενάριο είναι εκείνο της ενοποίηση του ΙΚΑ  και των κλάδων σύνταξης Δημοσίου, ΔΕΚΟ κλπ. του ΟΑΕΕ με το ΕΤΑΑ. Ανοιχτό παραμένει το τι θα γίνει με το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης με ορισμένους στην Επιτροπή Σοφών να υποστηρίζουν την ενσωμάτωση του στο ΙΚΑ και άλλους την διατήρηση της αυτοτέλειας του, παράλληλα με την εφαρμογή ενός συντελεστή βιωσιμότητας ο οποίος θα φέρει μειώσεις 5% σύμφωνα με κύκλους του Υπουργείου Εργασίας. Η ενσωμάτωση στο ΙΚΑ άλλων κλάδων μισθωτών του Δημοσίου και όχι μόνο θα έφερνε μεσοσταθμικές μειώσεις  σε συντάξεις άνω των 1000 ευρώ γύρω στο 11%, γεγονός που σημαίνει που σε ορισμένες περιπτώσεις οι μειώσεις θα ξεπεράσουν το 11% αγγίζοντας, σύμφωνα με ορισμένα σενάρια, ακόμα και το 17-18%. Αν το όριο των 1000 ευρώ προσδιοριστεί με βάση το άθροισμα κύριας και επικουρικής, τότε δεν αποκλείεται να υπάρξουν μειώσεις και σε κύριες  συντάξεις πχ του ΙΚΑ ή του ΟΑΕΕ που δεν ξεπερνάνε τα 700 – 800 ευρώ ευρώ. Ωστόσο οι ενιαίοι κανόνες εισφορών – παροχών θα φέρουν και αυξήσεις εισφορών που στην περίπτωση πχ του ΟΓΑ θα σημάνουν έως και το διπλασιασμό τους σταδιακά, επισημαίνουν στελέχη του Υπ. Εργασίας.  Όσον αφορά τους νέους συνταξιούχους, δηλαδή εκείνους που θα συνταξιοδοτηθούν μετά την 1η Ιανουαρίου 2015, θα δουν τις συντάξεις να πέφτουν έως και 30% σε βάθος 25ετίας λόγω της μείωσης του ποσοστού αναπλήρωσης στο 50 -55%  που προβλέπει ο νόμος 3863/2010 (έναντι του 70-75% που είναι σήμερα) τον οποίο όχι μόνο δεν αμφισβητεί το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, αλλά κάποια μέλη φέρονται να ζητούν και την πιο γρήγορη εφαρμογή του.

Κοινός τόπος φαίνεται πως είναι και η παροχή μιας βασικής ή εθνικής σύνταξης, η οποία θα διαμορφώνεται μεταξύ 360, όπως προβλέπει πχ ο νόμος 3863 /2010 ή ακόμα  και στα 420 ευρώ, σύμφωνα με μία άλλη ερμηνεία του ίδιου νόμου, ανάλογα με τα έτη ασφάλισης και το ατομικό – οικογενειακό εισόδημα.

· Από τη σφαίρα των περικοπών δεν αναμένεται να βρεθεί εκτός και τα εφάπαξ που δίδουν τα ταμεία πρόνοιας που παρέχουν εφάπαξ. Πχ οι αναμενόμενες περικοπές στα εφάπαξ του Δημοσίου ενδέχεται να φέρει μειώσεις 5-8%. Παράλληλα, εξετάζεται η ενοποίηση των ταμείων προνοίας (πχ ΤΠΔΥ με ΤΑΠΙΤ).

· Μεταξύ των διαφορετικών απόψεων συγκαταλέγονται εκείνες που υποστηρίζουν το υπολογισμό της σύνταξης όχι μόνο με βάση το εισόδημα, αλλά ακόμα και την περιουσία κάθε ασφαλισμένου (μοντέλο Αυστραλίας).     

Στη διαμόρφωση ενιαίων κανόνων εισφορών – παροχών  συμφωνεί και ο Υπουργός Εργασίας, κ. Γιώργος Κατρούγκαλος. Ειδικά στην πρώτη, δηλαδή, στην στο να καταστούν ενιαίοι οι κανόνες εισφορών– παροχών, ο Υπ. Εργασίας είναι έτοιμος να προχωρήσει σε ένα σημαντικό βήμα μιας και σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ θα προχωρήσει σε νομικοτεχνική βελτίωση παρούσας διάταξης του πολυνομοσχεδίου με τα προαπαιτούμενα, σύμφωνα με την οποία οι ασφαλισμένοι σε φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο, οι οποίοι συνταξιοδοτούνται από την 1/9/2015 και μετά, θα συνταξιοδοτούνται με βάση τις ρυθμίσεις του νόμου Λοβέρδου - Κουτρουμάνη (3865/2010), σε ό,τι αφορά τα όρια ηλικίας και το ύψος της σύνταξης ακόμη και αν έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα πριν από την 1η Ιανουαρίου του 2015.

"Στόχος μας είναι να εφαρμόσουμε την απόλυτη ταυτότητα κανόνων στους συνταξιούχους του δημοσίου και του δημοσίου τομέα", ανέφερε ο κ. Κατρούγκαλος.

Στην αρχική διατύπωση η διάταξη περιελάμβανε "όσους είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου του 2015". Στο εξής περιλαμβάνει και "όσους έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως και την 31η Δεκεμβρίου 2014, αρκεί η συνταξιοδότησή τους να αρχίζει από την 1η Σεπτεμβρίου του 2015 και μετά".

· Όσον αφορά την αξιοποίηση της ακίνητης και κινητής περιουσίας, την οποία αγγίζει το πόρισμα της Επιτροπής Σοφών, στελέχη του Υπ. Εργασίας αναφέρουν  πως  στο στόχαστρο θα μπουν τα αποθεματικά ύψους 2 δισ. ευρώ τα οποία τα οποία διαχειρίζονται οι ΑΕΔΑΚ και η ΕΔΕΚΤ αλλά και τα ακίνητα αξίας 1,5 δισ. ευρώ των ασφαλιστικών ταμείων, σύμφωνα με πληροφορίες 

· Τέλος η χρηματοδότηση του νέου ασφαλιστικού αυτή θα προέλθει από την φορολογία σε ό,τι αφορά τη νέα βασική ή εθνική σύνταξη και τις εισφορές αναλογικά με το αναλογικό κομμάτι της. Μεταξύ της Επιτροπής Σοφών έχουν διατυπωθεί προτάσεις για εκτεταμένη συνεργασία με το χώρο της ιδιωτικής ασφάλισης και συγκεκριμένα για την εμπλοκή των ασφαλιστικών εταιρειών ακόμα και στην παροχή συντάξεων.

Έως 17 χρόνια αυξάνονται μέχρι το 2022 τα όρια συνταξιοδότησης

Από 6 μήνες έως 17 χρόνια σε ακραίες περιπτώσεις, αυξάνονται έως το 2022 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης σε χιλιάδες ασφαλισμένους που μέχρι πριν από την ψήφιση του 3ου μνημονίου μπορούσαν να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη ή μειωμένη σύνταξη, νωρίτερα από τα 67 έτη.

Ειδικότερα, στο σχέδιο υπουργικής απόφασης που αποκαλύπτει σήμερα η "Καθημερινή" περιλαμβάνονται αναλυτικοί πίνακες τόσο γι’ αυτούς που με ειδικές διατάξεις θεμελίωναν συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης (33,3 έτη) και πάνω, όσο και για τους υπόλοιπους που απαιτούνταν λιγότερα ένσημα, με καταληκτικό όριο ηλικίας το 67ο έτος.

Τα νέα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης αφορούν όσους συνταξιοδοτηθούν λόγω γήρατος από φορείς κοινωνικής ασφάλισης συμπεριλαμβανομένης της Τράπεζας της Ελλάδος, και οι οποίοι πριν από την έναρξη ισχύος του 3ου μνημονίου (ν. 4336/2015) δεν είχαν θεμελιώσει δικαίωμα πλήρους ή μειωμένης σύνταξης. Αυξάνονται δε, σταδιακά έως την 1η Ιανουαρίου 2022 προκειμένου να κλείσει κάθε δυνατότητα πρόωρης εξόδου σε ηλικία πριν από τα 67, ή πριν από τα 62 με παράλληλη όμως συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης.

Επισημαίνεται δε, ότι κατοχυρωμένο συνταξιοδοτικό δικαίωμα υφίσταται όταν ο ασφαλισμένος έχει τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθεί με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται και ισχύουν κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης ή ορίου ηλικίας, σύμφωνα με το προγενέστερο του ν. 4336/2015 νομοθετικό πλαίσιο.

Oι ασφαλισμένοι συμπληρώνουν το νέο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης που αντιστοιχεί στο ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συμπληρώνεται το ισχύον, κατά περίπτωση ασφαλισμένου, όριο ηλικίας συνταξιοδότησης βάσει του προγενέστερου του ν. 4336/2015 νομοθετικού πλαισίου. Για παράδειγμα, ασφαλισμένος που το 2018, βάσει του πίνακα 1, θα μπορούσε να συνταξιοδοτηθεί στα 56, πλέον θα συνταξιοδοτηθεί στα 59.

Οι ασφαλισμένοι για τους οποίους, βάσει του προγενέστερου του ν. 4336/2015 νομοθετικού πλαισίου, δεν προβλεπόταν όριο ηλικίας για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος, αποκτούν δικαίωμα λήψης σύνταξης με τη συμπλήρωση του μεταβατικού νέου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης της στήλης "Ηλικία συνταξιοδότησης" του πίνακα 1 που αντιστοιχεί στο ημερολογιακό έτος κατά το οποίο συμπληρώνουν το 58ο έτος της ηλικίας τους, εφόσον η θεμελίωση δικαιώματος προβλέπεται με τη συμπλήρωση τουλάχιστον 35 ετών ασφάλισης, ενώ σε κάθε άλλη περίπτωση με όριο ηλικίας το 55ο έτος. Σε περίπτωση που το προβλεπόμενο από τους πίνακες 1 και 2 μεταβατικό όριο ηλικίας συμπληρώνεται μετά την 1.1.2022, η σύνταξη καταβάλλεται κατά το έτος που συμπληρώνεται το νέο αυτό όριο ηλικίας.

Τι ξέχασαν οι 12 "σοφοί" του Υπουργείου Κοινωνικής Ασφάλισης

Το πολυσέλιδο πόρισμα της Επιτροπής των "σοφών" για την αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος παρ' ό,τι στηρίζεται σε μία αναλυτική και κριτική μελέτη των όσων έχουν αλλάξει στο σύστημα από το 2010 μέχρι και σήμερα για να αποδείξει την αναμφισβήτητη "μη βιωσιμότητά" του ξέχασε κάτι πολύ σημαντικό. 

Τον Μάρτιο του 2012 το ασφαλιστικό σύστημα "έχασε" στο πηγάδι δίχως πάτο του δημόσιου χρέους (σ.σ. λόγω του PSI) το μεγαλύτερο μέρος των αποταμιευτικών πόρων που τουλάχιστον βραχυμεσοπρόθεσμα μπορούσαν να υποστηρίξουν την επιβίωσή του. 

Αυτό το "γεγονός” παρ' ό,τι καθορίζει σε πρώτο βαθμό την αμεσότητα της εκτίμησης "μη βιωσιμότητας” του ασφαλιστικού συστήματος, απουσιάζει από την καταγραφή των λόγων που οι "12 σοφοί” καταγράφουν σαν βασικά αίτια της κατάρρευσής του που περιγράφουν κατά τα άλλα με απόλυτα ακριβή τρόπο. 

Το εντυπωσιακό είναι ότι ενώ ξεχνούν ή έστω παραλείπουν αυτή την διάσταση του προβλήματος, τονίζουν την άλλη όψη της, δηλαδή το γεγονός ότι "οι πληρωμές συντάξεων θα πρέπει (σ.σ. στο μέλλον) να ανταγωνίζονται τις ανάγκες της εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους” στον βωμό του οποίου το ασφαλιστικό σύστημα είχε την συντριπτική απώλεια το 2012. 

Δεν παραλείπουν επίσης να επισημάνουν ότι: 

•    Στο συνταξιοδοτικό σύστημα που βρίσκεται σε ισχύ, "οι συντάξεις έπαιξαν καίριο ρόλο στο πελατειακό σύστημα της μεταπολιτευτικής (!) περιόδου...”.

•    "Οι διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα (σ.σ. που έγιναν από το 2010 μέχρι σήμερα) δεν λειτούργησαν στην κρίση”, αφού η συνταξιοδότηση ακόμα και στο πλαίσιο της εφαρμογής των μνημονίων λειτούργησε "σαν ασφαλές αγκυροβόλιο από τις πιέσεις της αγοράς εργασίας (σ.σ. της ανεργίας)...” και καταλήγουν ότι

•    "Μια συνολική αξιολόγηση είναι ότι οι αλλαγές από το 2010 αποτελούν ημιτελή μεταρρύθμιση...”. 

Στο πλαίσιο αυτών των εκτιμήσεων οι προτάσεις καταλήγουν στην αναδιάρθρωση του συστήματος διατυπώνοντας την θεωρία των "δύο σταδίων”. Στο πρώτο στάδιο η προσαρμογή σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα ("μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα”) στοχεύει στις ήδη ενεργές συντάξεις αλλά και εκείνες που πρόκειται να δοθούν τα αμέσως επόμενα χρόνια. Η προσαρμογή μέσα από την λειτουργική συγχώνευση των Ταμείων θα δρομολογήσει την ομογενοποίηση τόσο των παροχών όσο και των εισφορών σε ένα "μέσο” επίπεδο το οποίο θα καταλήγει στον περιορισμό της δαπάνης. 

Το δεύτερο στάδιο αφορά τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα με την συγκρότηση ενός συστήματος που θα αφορά τις νέες γενιές και το οποίο θα στηρίζεται "στην ίση μεταχείριση των πολιτών τόσο εντός της κάθε γενιάς όσο και μεταξύ των γενεών. 

Share