Το κείμενο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που είχε
κατατεθεί τον Νοέμβριο επαναφέρει η κυβέρνηση μαζί με την Οδηγία για τις
τράπεζες. Δεσμεύεται να εισαγάγει ρυθμίσεις προστασίας από
πλειστηριασμούς πριν την εφαρμογή. Μιλά για de facto «κάλυψη» στο
μεσοδιάστημα σε συνεργασία με την ΕΕΤ.
Τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που είχε
κατατεθεί στη Βουλή τον Νοέμβριο του 2014 επανέφερε η κυβέρνηση στο
νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενα που πρέπει να ψηφιστεί από τη Βουλή την
Τετάρτη. Παράλληλα κατέθεσε και τις διατάξεις που αφορούν την οδηγία για
την υιοθέτηση του Κώδικα BRRD για τις τράπεζες. Οπως είχε ανακοινωθεί
δεν περιλαμβάνονται οι διατάξεις για τους αγρότες και τις πρόωρες
συντάξεις που μετατέθηκαν για τον Αύγουστο.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην εισηγητική έκθεση ο συγκεκριμένος κώδικας Πολιτικής Δικονομίας είναι ο μόνος που είχε λάβει τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση δεσμεύεται να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή πριν από την ισχύ του κώδικα το σύνολο των ρυθμίσεων για τα καθυστερούμενα δάνεια (προστασία πρώτης ή μοναδικής κατοικίας από πλειστηριασμούς για οφειλές στις τράπεζες) ενώ διαβεβαιώνει ότι σε συνεργασία με την Ενωση Ελληνικών Τραπεζών θα παράσχει de facto προστασία στους πολίτες που υπάγονται στις διατάξεις αυτές.
Το θέμα της νομοθέτησης νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας είναι μάλλον πολύπαθο καθώς πέρυσι, όταν ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Χαράλαμπος Αθανασίου είχε καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο, είχε ξεσηκωθεί σύσσωμος ο δικηγορικός κόσμος και οι δικαστικές ενώσεις. Οι δικηγόροι μάλιστα είχαν κάνει πανελλαδική απεργία διαρκείας η οποία λύθηκε με την κήρυξη των βουλευτικών εκλογών του περασμένου Ιανουαρίου.
Βασικό σημείο τριβής ήταν ο επανακαθορισμός των ρυθμίσεων που αφορούν τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης, αλλά και των ρυθμίσεων που αφορούν τα δικαιώματα των οφειλετών των τραπεζών και ιδιαίτερα τα ζητήματα των πλειστηριασμών ακινήτων. Στον Κώδικα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις οι οποίες ενισχύουν τα δικαιώματα και τη θέση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έναντι των υπολοίπων δικαιούχων αλλά και των οφειλετών.
Α. Με τις διατάξεις του υπόψη σχεδίου νόμου:
1. Αυξάνονται οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται από το αρμόδιο δικαστήριο κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 204, 205, 232 και 607 του Κώδικα, οι οποίες αποτελούν εφεξής δημόσιο έσοδο. (Σήμερα, τα ποσά αυτά αποτελούν έσοδο του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων - Τομέα Ασφάλισης Νομικών/φορέας της Γενικής Κυβέρνησης).
2. Επανακαθορίζεται η σειρά κατάταξης των δανειστών στον πίνακα των γενικών προνομίων (άρθρο 975) και ορίζεται ότι κατατάσσονται στην τρίτη σειρά, οι απαιτήσεις του Δημοσίου από φόρο προστιθέμενης αξίας και τους λοιπούς παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους με τις προσαυξήσεις κάθε φύσης, τους τόκους και τα πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής που επιβαρύνουν τις απαιτήσεις αυτές. [Σήμερα, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ΚΕΔΕ, για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές από φόρο προστιθέμενης αξίας, με τις κάθε φύσεις προσαυξήσεις, το Δημόσιο κατατάσσεται στην δεύτερη σειρά του άρθρου 975 του Κ.Πολ.Δ. και πριν την ικανοποίηση των απαιτήσεων του άρθρου 976 (ειδικά προνόμια)].
β. Καταργείται η πρόβλεψη ότι η διαίρεση του πλειστηριάσματος σε ποσοστά, σύμφωνα με το άρθρο 977 (συρροή γενικών και ειδικών προνομίων), διενεργείται μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τρίτης τάξης του άρθρου 975, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας της γενικής γραμματείας κοινωνικών ασφαλίσεων.
γ. Στη διαίρεση του πλειστηριάσματος κατά το νέο άρθρο 977, ποσοστό 10% διατίθεται για την ικανοποίηση μη προνομιούχων απαιτήσεων, μειώνοντας αντίστοιχα τα ποσοστά των μεν ειδικών προνομίων σε 65% (από 66,6%) και των γενικών προνομίων σε 25% (από 33,33%). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν μη προνομιούχες απαιτήσεις, η διαίρεση του πλειστηριάσματος μεταξύ γενικών και ειδικών προνομίων εξακολουθεί να έχει ως σήμερα (1/3 και 2/3 αντίστοιχα). Επίσης, καθορίζεται ο τρόπος ικανοποίησης σε περίπτωση συρροής δύο εκ των τριών κατηγοριών απαιτήσεων.
δ. Ως τιμή πρώτης προσφοράς για τον πλειστηριασμό ακινήτου ορίζεται η εμπορική του αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης. (Σήμερα, ορίζεται η αξία που προκύπτει από τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου με αντικειμενικά κριτήρια, σύμφωνα με το ν. 1249/1982, όπως ισχύει).
α. Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση της διαδικασίας ανάκαμψης και της διαδικασίας εξυγίανσης των οριζόμενων οντοτήτων του χρηματοοικονομικού και χρηματοπιστωτικού τομέα, σε αντιστοιχία με τα μακροοικονομικά δεδομένα της εκάστοτε οικονομικής συγκυρίας,
β. Ενδοομιλική χρηματοδοτική στήριξη.
γ. Μέτρα έγκαιρης παρέμβασης και εξουσίες αρμόδιων αρχών για τη λήψη τους.
δ. Εξουσίες αρχής εξυγίανσης και αρμοδιότητες Υπουργού Οικονομικών (παροχή σύμφωνης γνώμης στις οριζόμενες περιπτώσεις καθώς και για κάθε απόφαση της αρχής εξυγίανσης που έχει άμεσο δημοσιονομικό αντίκτυπο ή συστημικές συνέπειες).
ε. Προϋποθέσεις ισχύος της δυνατότητας εξυγίανσης ιδρύματος, προσδιορισμός διαδικασίας και κριτηρίων αξιολόγησης της δυνατότητας εξυγίανσης και αντιμετώπιση/εξάλειψη των ενδεχόμενων εμποδίων στη δυνατότητα εξυγίανσης με εφαρμογή κατάλληλων μέτρων,
στ. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή ενεργειών εξυγίανσης σε ένα πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα, ή σε μία εταιρία συμμετοχών,
ζ. Μέτρα εξυγίανσης στα οποία μπορεί να προβεί μεμονωμένα ή συνδυαστικά η αρχή εξυγίανσης [εντολή μεταβίβασης, σύσταση μεταβατικού ιδρύματος, διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων (συνδυαστικά με άλλο μέτρο) και αναδιάρθρωση παθητικού, στο πλαίσιο της οποίας η αρχή εξυγίανσης ασκεί εξουσίες απομείωσης και μετατροπής των κεφαλαιακών μέσων σε μετοχές ή άλλους τίτλους ιδιοκτησίας των ιδρυμάτων και οντοτήτων].
η. Αναγκαίες διασφαλίσεις των δικαιωμάτων των μετόχων και πιστωτών κατά την εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης,
θ. Προϋποθέσεις:
- συμμετοχής του Δημοσίου στην ανακεφαλαιοποίηση. Επιπλέον, καθορίζεται ότι η διοίκηση και διαχείριση του ιδρύματος ή οντότητας που μετέχει το Δημόσιο ασκείται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, εφόσον αυτό επιτρέπεται από το ύψος συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο αυτών, και ότι η συμμετοχή του Δημοσίου μεταφέρεται στον ιδιωτικό τομέα αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι εμπορικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες
- θέσης ενός ιδρύματος ή οντότητας υπό προσωρινό δημόσιο έλεγχο με την έκδοση μιας ή περισσότερων εντολών μεταβίβασης μετοχών, με εκδοχέα εντολοδόχο το Δημόσιο ή εταιρεία που ανήκει και ελέγχεται πλήρως από αυτό.
ι. Υποχρεώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων (πλήρωση ανά πάσα στιγμή της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων με προσδιορισμό του τρόπου υπολογισμού τους).
ια. Συγκρότηση Σωμάτων Αρχών Εξυγίανσης και Ευρωπαϊκού Σώματος Εξυγίανσης για τις οριζόμενες περιπτώσεις.
ιβ. Ορισμός ως Ταμείου Εξυγίανσης για τα πιστωτικά ιδρύματα του Σκέλους Εξυγίανσης του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) και για τις επιχειρήσεις επενδύσεων του Σκέλους Εξυγίανσης του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών. Το Ταμείο Εξυγίανσης χρησιμοποιεί τους επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους που πρέπει να διαθέτει μετά από απόφαση της αρχής εξυγίανσης και μόνο στο βαθμό που είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης κ.λπ.
*Δείτε εδώ την αιτιολογική έκθεση
*Δείτε εδώ και εδώ τις διατάξεις του σχεδίου
* Δείτε εδώ την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην εισηγητική έκθεση ο συγκεκριμένος κώδικας Πολιτικής Δικονομίας είναι ο μόνος που είχε λάβει τη σύμφωνη γνώμη των θεσμών. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση δεσμεύεται να φέρει προς ψήφιση στη Βουλή πριν από την ισχύ του κώδικα το σύνολο των ρυθμίσεων για τα καθυστερούμενα δάνεια (προστασία πρώτης ή μοναδικής κατοικίας από πλειστηριασμούς για οφειλές στις τράπεζες) ενώ διαβεβαιώνει ότι σε συνεργασία με την Ενωση Ελληνικών Τραπεζών θα παράσχει de facto προστασία στους πολίτες που υπάγονται στις διατάξεις αυτές.
Το θέμα της νομοθέτησης νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας είναι μάλλον πολύπαθο καθώς πέρυσι, όταν ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης Χαράλαμπος Αθανασίου είχε καταθέσει το σχετικό νομοσχέδιο, είχε ξεσηκωθεί σύσσωμος ο δικηγορικός κόσμος και οι δικαστικές ενώσεις. Οι δικηγόροι μάλιστα είχαν κάνει πανελλαδική απεργία διαρκείας η οποία λύθηκε με την κήρυξη των βουλευτικών εκλογών του περασμένου Ιανουαρίου.
Βασικό σημείο τριβής ήταν ο επανακαθορισμός των ρυθμίσεων που αφορούν τη διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης, αλλά και των ρυθμίσεων που αφορούν τα δικαιώματα των οφειλετών των τραπεζών και ιδιαίτερα τα ζητήματα των πλειστηριασμών ακινήτων. Στον Κώδικα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις οι οποίες ενισχύουν τα δικαιώματα και τη θέση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων έναντι των υπολοίπων δικαιούχων αλλά και των οφειλετών.
Α. Με τις διατάξεις του υπόψη σχεδίου νόμου:
1. Αυξάνονται οι χρηματικές ποινές που επιβάλλονται από το αρμόδιο δικαστήριο κατ’ εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 204, 205, 232 και 607 του Κώδικα, οι οποίες αποτελούν εφεξής δημόσιο έσοδο. (Σήμερα, τα ποσά αυτά αποτελούν έσοδο του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων - Τομέα Ασφάλισης Νομικών/φορέας της Γενικής Κυβέρνησης).
2. Επανακαθορίζεται η σειρά κατάταξης των δανειστών στον πίνακα των γενικών προνομίων (άρθρο 975) και ορίζεται ότι κατατάσσονται στην τρίτη σειρά, οι απαιτήσεις του Δημοσίου από φόρο προστιθέμενης αξίας και τους λοιπούς παρακρατούμενους και επιρριπτόμενους φόρους με τις προσαυξήσεις κάθε φύσης, τους τόκους και τα πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής που επιβαρύνουν τις απαιτήσεις αυτές. [Σήμερα, σύμφωνα με το άρθρο 61 του ΚΕΔΕ, για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές από φόρο προστιθέμενης αξίας, με τις κάθε φύσεις προσαυξήσεις, το Δημόσιο κατατάσσεται στην δεύτερη σειρά του άρθρου 975 του Κ.Πολ.Δ. και πριν την ικανοποίηση των απαιτήσεων του άρθρου 976 (ειδικά προνόμια)].
β. Καταργείται η πρόβλεψη ότι η διαίρεση του πλειστηριάσματος σε ποσοστά, σύμφωνα με το άρθρο 977 (συρροή γενικών και ειδικών προνομίων), διενεργείται μετά την ικανοποίηση των απαιτήσεων της τρίτης τάξης του άρθρου 975, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι απαιτήσεις των φορέων κοινωνικής ασφάλισης αρμοδιότητας της γενικής γραμματείας κοινωνικών ασφαλίσεων.
γ. Στη διαίρεση του πλειστηριάσματος κατά το νέο άρθρο 977, ποσοστό 10% διατίθεται για την ικανοποίηση μη προνομιούχων απαιτήσεων, μειώνοντας αντίστοιχα τα ποσοστά των μεν ειδικών προνομίων σε 65% (από 66,6%) και των γενικών προνομίων σε 25% (από 33,33%). Στην περίπτωση που δεν υπάρχουν μη προνομιούχες απαιτήσεις, η διαίρεση του πλειστηριάσματος μεταξύ γενικών και ειδικών προνομίων εξακολουθεί να έχει ως σήμερα (1/3 και 2/3 αντίστοιχα). Επίσης, καθορίζεται ο τρόπος ικανοποίησης σε περίπτωση συρροής δύο εκ των τριών κατηγοριών απαιτήσεων.
δ. Ως τιμή πρώτης προσφοράς για τον πλειστηριασμό ακινήτου ορίζεται η εμπορική του αξία, όπως αυτή προσδιορίζεται κατά το χρόνο της κατάσχεσης. (Σήμερα, ορίζεται η αξία που προκύπτει από τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου με αντικειμενικά κριτήρια, σύμφωνα με το ν. 1249/1982, όπως ισχύει).
Οι τράπεζες
Ενσωματώνεται στην εσωτερική έννομη τάξη η οδηγία 2014/59/ΕΕ, που θεσπίζει το ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την ανάκαμψη και εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων, με τις εξής κατά βάση κατηγορίες ρυθμίσεων:α. Σχεδιασμός, υλοποίηση και αξιολόγηση της διαδικασίας ανάκαμψης και της διαδικασίας εξυγίανσης των οριζόμενων οντοτήτων του χρηματοοικονομικού και χρηματοπιστωτικού τομέα, σε αντιστοιχία με τα μακροοικονομικά δεδομένα της εκάστοτε οικονομικής συγκυρίας,
β. Ενδοομιλική χρηματοδοτική στήριξη.
γ. Μέτρα έγκαιρης παρέμβασης και εξουσίες αρμόδιων αρχών για τη λήψη τους.
δ. Εξουσίες αρχής εξυγίανσης και αρμοδιότητες Υπουργού Οικονομικών (παροχή σύμφωνης γνώμης στις οριζόμενες περιπτώσεις καθώς και για κάθε απόφαση της αρχής εξυγίανσης που έχει άμεσο δημοσιονομικό αντίκτυπο ή συστημικές συνέπειες).
ε. Προϋποθέσεις ισχύος της δυνατότητας εξυγίανσης ιδρύματος, προσδιορισμός διαδικασίας και κριτηρίων αξιολόγησης της δυνατότητας εξυγίανσης και αντιμετώπιση/εξάλειψη των ενδεχόμενων εμποδίων στη δυνατότητα εξυγίανσης με εφαρμογή κατάλληλων μέτρων,
στ. Προϋποθέσεις για την εφαρμογή ενεργειών εξυγίανσης σε ένα πιστωτικό ή χρηματοδοτικό ίδρυμα, ή σε μία εταιρία συμμετοχών,
ζ. Μέτρα εξυγίανσης στα οποία μπορεί να προβεί μεμονωμένα ή συνδυαστικά η αρχή εξυγίανσης [εντολή μεταβίβασης, σύσταση μεταβατικού ιδρύματος, διαχωρισμός περιουσιακών στοιχείων (συνδυαστικά με άλλο μέτρο) και αναδιάρθρωση παθητικού, στο πλαίσιο της οποίας η αρχή εξυγίανσης ασκεί εξουσίες απομείωσης και μετατροπής των κεφαλαιακών μέσων σε μετοχές ή άλλους τίτλους ιδιοκτησίας των ιδρυμάτων και οντοτήτων].
η. Αναγκαίες διασφαλίσεις των δικαιωμάτων των μετόχων και πιστωτών κατά την εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης,
θ. Προϋποθέσεις:
- συμμετοχής του Δημοσίου στην ανακεφαλαιοποίηση. Επιπλέον, καθορίζεται ότι η διοίκηση και διαχείριση του ιδρύματος ή οντότητας που μετέχει το Δημόσιο ασκείται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, εφόσον αυτό επιτρέπεται από το ύψος συμμετοχής του στο μετοχικό κεφάλαιο αυτών, και ότι η συμμετοχή του Δημοσίου μεταφέρεται στον ιδιωτικό τομέα αμέσως μόλις το επιτρέψουν οι εμπορικές και χρηματοπιστωτικές συνθήκες
- θέσης ενός ιδρύματος ή οντότητας υπό προσωρινό δημόσιο έλεγχο με την έκδοση μιας ή περισσότερων εντολών μεταβίβασης μετοχών, με εκδοχέα εντολοδόχο το Δημόσιο ή εταιρεία που ανήκει και ελέγχεται πλήρως από αυτό.
ι. Υποχρεώσεις πιστωτικών ιδρυμάτων (πλήρωση ανά πάσα στιγμή της ελάχιστης απαίτησης ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων με προσδιορισμό του τρόπου υπολογισμού τους).
ια. Συγκρότηση Σωμάτων Αρχών Εξυγίανσης και Ευρωπαϊκού Σώματος Εξυγίανσης για τις οριζόμενες περιπτώσεις.
ιβ. Ορισμός ως Ταμείου Εξυγίανσης για τα πιστωτικά ιδρύματα του Σκέλους Εξυγίανσης του Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) και για τις επιχειρήσεις επενδύσεων του Σκέλους Εξυγίανσης του Συνεγγυητικού Κεφαλαίου Εξασφάλισης Επενδυτικών Υπηρεσιών. Το Ταμείο Εξυγίανσης χρησιμοποιεί τους επαρκείς χρηματοδοτικούς πόρους που πρέπει να διαθέτει μετά από απόφαση της αρχής εξυγίανσης και μόνο στο βαθμό που είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων εξυγίανσης κ.λπ.
*Δείτε εδώ την αιτιολογική έκθεση
*Δείτε εδώ και εδώ τις διατάξεις του σχεδίου
* Δείτε εδώ την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους
