Προωθείται η μετατροπή των επικουρικών
συντάξεων σε «συμβολικό επίδομα». Βήμα προς βήμα οι μεταβολές που
οδηγούν στην «εξαΰλωση» της παροχής. Οι νέοι τρόποι υπολογισμού. Τι
φέρνει το πολυνομοσχέδιο για τα προαπαιτούμενα.
Το τέλος των επικουρικών συντάξεων προδιαγράφεται μέσα από μια
σειρά αλλαγών που ήδη εφαρμόζονται, όπως είναι η ρήτρα μηδενικού
ελλείμματος, η μείωση δηλαδή των παροχών, κάθε φορά που διαπιστώνεται
έλλειμμα στο ταμείο.
Οι αλλαγές που ξεκίνησαν από την ενοποίηση των επικουρικών ταμείων σε ένα, στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ), θα ολοκληρωθούν με τη δημιουργία του Ενιαίου Εθνικού Ασφαλιστικού Ταμείου, με τη μετεξέλιξη δηλαδή του Ενιαίου Κέντρου Απονομής Συντάξεων.
Έχει προηγηθεί μια σειρά ρυθμίσεων, που ουσιαστικά καθιστούν τον θεσμό της επικουρικής ασφάλισης θεσμό χωρίς μέλλον.
Στις επικουρικές στην πράξη, αντί για μειώσεις της τάξης του 15% στο ΕΤΕΑΜ αποφασίστηκαν τελικά μειώσεις και μάλιστα οριζόντιες της τάξης του 5,2%, από τις αρχές Ιουλίου.
Σωρευτικά, ο νόμος προβλέπει τη δημιουργία ατομικών μερίδων ασφαλισμένων, καθορίζει το ποσό της σύνταξης με δημογραφικά δεδομένα από επίσημους πίνακες θνησιμότητας, προβλέπει συντελεστή βιωσιμότητας ο οποίος θα αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση στις νέες και στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, μέσω ενός μηχανισμού μειωμένης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες εισφορές και επιβάλλει μηδενικό έλλειμμα
Αν προκύψει έλλειμμα τότε δεν αποκλείεται η αναπροσαρμογή της σύνταξης κάθε τρίμηνο με πρόταση της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, αποκλείοντας κάθε μεταφορά πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η μείωση των κοινωνικών πόρων σε 24 επικουρικά ταμεία που στην πλειοψηφία τους εντάχθηκαν στο ΕΤΕΑΜ αποτελεί ένα ακόμη χτύπημα στον θεσμό, καθώς οι απώλειες εκτιμώνται στα 400 - 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Στο νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενο για την εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ που αναμένεται να κατατεθεί στη βουλή προβλέπεται μεταξύ άλλων η ένταξη του ταμείου των αστυνομικών και λοιπών ένστολων (ΤΕΑΠΑΣΑ) στο ΕΤΕΑ, προκειμένου να ακολουθήσει κι αυτό τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.
Ακόμη και τα ταμεία που αντιστάθηκαν στην ενσωμάτωση και επέλεξαν τη μετατροπή τους σε ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης, με την κατάργηση των κοινωνικών πόρων, βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο.
Τις προηγούμενες ημέρες είδαμε το πρώτο επικουρικό ταμείο, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, το ΤΑΠΙΛΤΑΤ, να αποφασίζει τη διάλυσή του, καθώς δεν μπορεί να καλύψει αυξημένες παροχές προς τους ήδη συνταξιούχους του. Στον κλάδο των τραπεζών, με το ιδιότυπο ασφαλιστικό καθεστώς του παρελθόντος, είδαμε ακόμη και τη διακοπή καταβολής της επικουρικής σύνταξης, στους 1.300 συνταξιούχους του επικουρικού ταμείου της πρώην Αγροτικής Τράπεζας.
Τα σημάδια δεν είναι θετικά, ενώ και οι πρώτες ενδείξεις της αναλογιστικής μελέτης του ταμείου δεν είναι ενθαρρυντικές. Μόνο για το τρέχον έτος, εκτιμάται ότι το ταμείο θα παρουσιάσει έλλειμμα 274 εκατ. ευρώ, παρά τη μείωση 5,2% στις συντάξεις που εφαρμόζεται ήδη.
Οι αλλαγές που προβλέπονται στον νέο, ενιαίο κανονισμό είναι σαρωτικές και ενδεικτικές των προθέσεων για πλήρη απορρόφηση της επικουρικής σύνταξης από την κύρια ή κατάργησή της.
Σύμφωνα με αυτόν, για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1.1.2014, το ΕΤΕΑ θα λειτουργεί με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση. Το ίδιο σύστημα θα εφαρμόζεται και για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013 για το χρόνο ασφάλισης από 1.7.2014 και εφεξής. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται θα τηρούνται σε ατομικές μερίδες από 1.1.2014.
Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013, οι οποίοι συνταξιοδοτούνται μετά την 1η.7.2014, το ποσό της σύνταξης θα αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
α) Από το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 30.6.2014 και υπολογίζεται σύμφωνα με τις οικείες καταστατικές διατάξεις και τη γενικότερη νομοθεσία, όπως ισχύουν,
β) Από το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους από 1.7.2014 και εφεξής και υπολογίζεται με τον νέο τρόπο.
Σημαντικές είναι οι αλλαγές στους όρους και στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα στον νέο κανονισμό, δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων, όπως είναι ο στρατός, οι σπουδές ή η ανεργία, παρά μόνο στην περίπτωση όπου ήδη έχουν αναγνωριστεί ή εκκρεμούν προς αναγνώριση.
Καταργείται η δυνατότητα λήψης αναπηρικής επικουρικής σύνταξης με λιγότερες από 1.500 ημέρες ασφάλισης (ένσημα), εκ των οποίων οι 600 την τελευταία 5ετία. Αντίστοιχα, για την καταβολή σύνταξη λόγω θανάτου, προβλέπεται η συμπλήρωση 600 ημερών ασφάλισης (αντί 500) καθώς και η συμπλήρωση του 62ου έτους για τους επιζώντες συζύγους. Κάθε μικρότερο όριο καταργείται. Όπως καταργείται και η σύνταξη στα τέκνα που σπουδάζουν έως το 24ο έτος.
Άλλωστε, προβλέπεται ξεκάθαρα ότι η μεταβίβαση της σύνταξης γίνεται μόνον εφόσον αυτό δηλωθεί εξαρχής...
Αλλαγές και στον υπολογισμό της σύνταξης
Πέρα από τον διπλό υπολογισμό, για τους πριν και μετά το 2013 ασφαλισμένους, ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι η σύνταξη θανάτου θα αποτελεί το 50% από το 70% που ισχύει σήμερα. Στην περίπτωση των αναπηρικών συντάξεων, όσοι καθίστανται ανάπηροι από εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική νόσο και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης θα παίρνουν πίσω τις εισφορές τους άτοκες ως εφάπαξ.
Τα ορφανά θα λαμβάνουν τη σύνταξη θανάτου ανάλογα με την ηλικία τους, ενώ ο/η σύζυγος θα λαμβάνει το 40% της καταβαλλόμενης σύνταξης.
Οι αλλαγές που ξεκίνησαν από την ενοποίηση των επικουρικών ταμείων σε ένα, στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Μισθωτών (ΕΤΕΑΜ), θα ολοκληρωθούν με τη δημιουργία του Ενιαίου Εθνικού Ασφαλιστικού Ταμείου, με τη μετεξέλιξη δηλαδή του Ενιαίου Κέντρου Απονομής Συντάξεων.
Έχει προηγηθεί μια σειρά ρυθμίσεων, που ουσιαστικά καθιστούν τον θεσμό της επικουρικής ασφάλισης θεσμό χωρίς μέλλον.
Στις επικουρικές στην πράξη, αντί για μειώσεις της τάξης του 15% στο ΕΤΕΑΜ αποφασίστηκαν τελικά μειώσεις και μάλιστα οριζόντιες της τάξης του 5,2%, από τις αρχές Ιουλίου.
Σωρευτικά, ο νόμος προβλέπει τη δημιουργία ατομικών μερίδων ασφαλισμένων, καθορίζει το ποσό της σύνταξης με δημογραφικά δεδομένα από επίσημους πίνακες θνησιμότητας, προβλέπει συντελεστή βιωσιμότητας ο οποίος θα αναπροσαρμόζεται σε ετήσια βάση στις νέες και στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις, μέσω ενός μηχανισμού μειωμένης τιμαριθμικής αναπροσαρμογής, ανάλογα με τις καταβαλλόμενες εισφορές και επιβάλλει μηδενικό έλλειμμα
Αν προκύψει έλλειμμα τότε δεν αποκλείεται η αναπροσαρμογή της σύνταξης κάθε τρίμηνο με πρόταση της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, αποκλείοντας κάθε μεταφορά πόρων από τον κρατικό προϋπολογισμό.
Η μείωση των κοινωνικών πόρων σε 24 επικουρικά ταμεία που στην πλειοψηφία τους εντάχθηκαν στο ΕΤΕΑΜ αποτελεί ένα ακόμη χτύπημα στον θεσμό, καθώς οι απώλειες εκτιμώνται στα 400 - 700 εκατ. ευρώ τον χρόνο.
Στο νομοσχέδιο με τα προαπαιτούμενο για την εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ που αναμένεται να κατατεθεί στη βουλή προβλέπεται μεταξύ άλλων η ένταξη του ταμείου των αστυνομικών και λοιπών ένστολων (ΤΕΑΠΑΣΑ) στο ΕΤΕΑ, προκειμένου να ακολουθήσει κι αυτό τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος.
Ακόμη και τα ταμεία που αντιστάθηκαν στην ενσωμάτωση και επέλεξαν τη μετατροπή τους σε ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης, με την κατάργηση των κοινωνικών πόρων, βλέπουν το μέλλον τους αβέβαιο.
Τις προηγούμενες ημέρες είδαμε το πρώτο επικουρικό ταμείο, Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, το ΤΑΠΙΛΤΑΤ, να αποφασίζει τη διάλυσή του, καθώς δεν μπορεί να καλύψει αυξημένες παροχές προς τους ήδη συνταξιούχους του. Στον κλάδο των τραπεζών, με το ιδιότυπο ασφαλιστικό καθεστώς του παρελθόντος, είδαμε ακόμη και τη διακοπή καταβολής της επικουρικής σύνταξης, στους 1.300 συνταξιούχους του επικουρικού ταμείου της πρώην Αγροτικής Τράπεζας.
Τα σημάδια δεν είναι θετικά, ενώ και οι πρώτες ενδείξεις της αναλογιστικής μελέτης του ταμείου δεν είναι ενθαρρυντικές. Μόνο για το τρέχον έτος, εκτιμάται ότι το ταμείο θα παρουσιάσει έλλειμμα 274 εκατ. ευρώ, παρά τη μείωση 5,2% στις συντάξεις που εφαρμόζεται ήδη.
Ενιαίος κανονισμός... περικοπών
Οι σημαντικότερες αλλαγές βέβαια, που οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερη μείωση των επικουρικών συντάξεων, περνούν μέσα από τον ενιαίο κανονισμό συντάξεων, όπως αυτός θα εφαρμοστεί από το 2015 και μετά.Οι αλλαγές που προβλέπονται στον νέο, ενιαίο κανονισμό είναι σαρωτικές και ενδεικτικές των προθέσεων για πλήρη απορρόφηση της επικουρικής σύνταξης από την κύρια ή κατάργησή της.
Σύμφωνα με αυτόν, για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1.1.2014, το ΕΤΕΑ θα λειτουργεί με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση. Το ίδιο σύστημα θα εφαρμόζεται και για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013 για το χρόνο ασφάλισης από 1.7.2014 και εφεξής. Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται θα τηρούνται σε ατομικές μερίδες από 1.1.2014.
Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013, οι οποίοι συνταξιοδοτούνται μετά την 1η.7.2014, το ποσό της σύνταξης θα αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
α) Από το τμήμα σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους έως 30.6.2014 και υπολογίζεται σύμφωνα με τις οικείες καταστατικές διατάξεις και τη γενικότερη νομοθεσία, όπως ισχύουν,
β) Από το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισής τους από 1.7.2014 και εφεξής και υπολογίζεται με τον νέο τρόπο.
Σημαντικές είναι οι αλλαγές στους όρους και στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για παράδειγμα στον νέο κανονισμό, δεν προβλέπεται καμία δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικών χρόνων, όπως είναι ο στρατός, οι σπουδές ή η ανεργία, παρά μόνο στην περίπτωση όπου ήδη έχουν αναγνωριστεί ή εκκρεμούν προς αναγνώριση.
Καταργείται η δυνατότητα λήψης αναπηρικής επικουρικής σύνταξης με λιγότερες από 1.500 ημέρες ασφάλισης (ένσημα), εκ των οποίων οι 600 την τελευταία 5ετία. Αντίστοιχα, για την καταβολή σύνταξη λόγω θανάτου, προβλέπεται η συμπλήρωση 600 ημερών ασφάλισης (αντί 500) καθώς και η συμπλήρωση του 62ου έτους για τους επιζώντες συζύγους. Κάθε μικρότερο όριο καταργείται. Όπως καταργείται και η σύνταξη στα τέκνα που σπουδάζουν έως το 24ο έτος.
Άλλωστε, προβλέπεται ξεκάθαρα ότι η μεταβίβαση της σύνταξης γίνεται μόνον εφόσον αυτό δηλωθεί εξαρχής...
Αλλαγές και στον υπολογισμό της σύνταξης
Πέρα από τον διπλό υπολογισμό, για τους πριν και μετά το 2013 ασφαλισμένους, ο νέος κανονισμός προβλέπει ότι η σύνταξη θανάτου θα αποτελεί το 50% από το 70% που ισχύει σήμερα. Στην περίπτωση των αναπηρικών συντάξεων, όσοι καθίστανται ανάπηροι από εργατικό ατύχημα ή επαγγελματική νόσο και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης θα παίρνουν πίσω τις εισφορές τους άτοκες ως εφάπαξ.
Τα ορφανά θα λαμβάνουν τη σύνταξη θανάτου ανάλογα με την ηλικία τους, ενώ ο/η σύζυγος θα λαμβάνει το 40% της καταβαλλόμενης σύνταξης.
