«Λευκή» τρύπα 3 δισ. ευρώ έχει εντοπίσει το
υπουργείο Οικονομικών στον αχανή δημόσιο τομέα. Τα κεφάλαια αυτά μπορούν
να αξιοποιηθούν ως «ρεζέρβες» για τα κρατικά ταμεία, με το οικονομικό
επιτελείο να κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση για να καλύπτει –όποτε
αυτό απαιτηθεί– κενά στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της χώρας.Ολα ξεκίνησαν όταν το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους (ΓΛΚ) ζήτησε αναλυτικά στοιχεία από Νομικά Πρόσωπα του Δημοσίου, οργανισμούς, ασφαλιστικά Ταμεία κ.λπ., για την κατάσταση των ταμειακών διαθεσίμων τους. Στο πλαίσιο αυτό και προς έκπληξη όλων, διαπιστώθηκε ότι οι χιλιάδες φορείς του Δημοσίου έχουν στην «άκρη» ένα ποσό που συνολικά ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ. Παράδειγμα αποτελεί η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ), η οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει ταμειακά διαθέσιμα ύψους 200 εκατ. ευρώ. Να σημειωθεί ότι πρόκειται για κεφάλαια τα οποία δεν είναι επενδεδυμένα στο κοινό κεφάλαιο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), αλλά βρίσκονται στα ταμεία των οργανισμών.
Ετσι, το οικονομικό επιτελείο έχει καταστρώσει σχέδιο αξιοποίησης των διαθεσίμων των φορέων που ούτως ή αλλιώς ανήκουν στο Δημόσιο. Οπως αναφέρουν υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, πέραν όλων των άλλων λύσεων για την κάλυψη των χρηματοδοτικών κενών της χώρας υπάρχει και η «ρεζέρβα» των αποθεματικών των δημοσίων φορέων. Επί της ουσίας, το υπουργείο θα εκδίδει προϊόντα που θα μπορούν να αγοράζουν οι εν λόγω οργανισμοί, παρέχοντας βραχυπρόθεσμη ρευστότητα στο κράτος, όταν τη χρειάζεται.
Με τον τρόπο αυτό θα μπορέσει και το Δημόσιο να διαχειρίζεται καταστάσεις σαν αυτή που διανύουμε τους τελευταίους μήνες, που η Ελλάδα δεν λαμβάνει τις προγραμματισμένες δόσεις από τον μηχανισμό στήριξης και τα ταμειακά της διαθέσιμα κινούνται στο όριο. Μέχρι τώρα, για να καλυφθούν τρύπες στο πρόγραμμα χρηματοδότησης της χώρας, η κυβέρνηση αποφάσιζε είτε να προχωρήσει σε έκτακτες εκδόσεις εντόκων γραμματίων είτε να χρησιμοποιήσει μέρος του αποθεματικού του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) που ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ. Και οι δύο λύσεις, όμως, ήθελαν την έγκριση ή την ανοχή της τρόικας.
Με τη μέθοδο της αξιοποίησης των διαθεσίμων των φορέων του Δημοσίου, το υπουργείο Οικονομικών θα μπορεί να διασφαλίζει την κάλυψη των αναγκών του σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα (10 ημέρες, 20 ημέρες ή για 1 με 2 μήνες) χωρίς να απαιτείται η σύμφωνη γνώμη της τρόικας. Ταυτόχρονα, δεν θα δημιουργείται πρόβλημα στην ταμειακή διαχείριση των φορέων, καθώς θα δανείζουν το κράτος για λίγες ημέρες και θα αποπληρώνονται άμεσα.
Η «λευκή» αυτή τρύπα εντοπίστηκε στις αρχές του έτους και έδωσε μια «ανάσα» στο οικονομικό επιτελείο που αυτήν την περίοδο καλείται να διαχειριστεί με μεγάλη προσοχή τα ταμειακά διαθέσιμα του κράτους. Η μη εκταμίευση των δόσεων του τελευταίου τριμήνου του 2013 έχει δημιουργήσει οριακές συνθήκες στα κρατικά ταμεία. Ωστόσο, αρμόδια στελέχη διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να προκύψει πρόβλημα μέχρι τον Μάιο που υπάρχουν οι μεγάλες λήξεις και σε αυτό μπορεί να συμβάλουν και οι φορείς του Δημοσίου με τα ταμειακά τους διαθέσιμα.
Πάντως, το μεγάλο «αγκάθι» για την Ελλάδα είναι το τετράμηνο Μαΐου - Αυγούστου 2014, όταν και θα πρέπει να εξοφλήσει υποχρεώσεις συνολικού ύψους 19,5 δισ. ευρώ (αφορούν αποπληρωμές ομολόγων, δανείων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, τόκους, ομόλογα Αλογοσκούφη, ομόλογα προς το ΕΤΕΑΝ και ομόλογα που δεν εντάχθηκαν στο PSI). Ομως, οι δυσκολότεροι μήνες είναι ο Μάιος με υποχρεώσεις 9,8 δισ. ευρώ και ο Αύγουστος με 7,2 δισ. ευρώ.
Για να καλυφθούν αυτές οι υποχρεώσεις θα πρέπει να εισρεύσουν στα κρατικά ταμεία οι δόσεις από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ που εξαρτώνται από την επιτυχή ολοκλήρωση αυτού του ελέγχου. Η Ελλάδα περιμένει από την Ευρωζώνη 8,3 δισ. ευρώ και από το ΔΝΤ άλλα 3,6 δισ. ευρώ τουλάχιστον. Συνολικά, το οικονομικό επιτελείο αναμένει ότι εάν όλα κυλήσουν ομαλά, με τον έλεγχο της τρόικας θα εισπράξει το αργότερο έως τα μέσα Μαΐου το ποσό των 11,9 δισ. ευρώ.
Τα σενάρια για τις δόσεις και τις υποχρεώσεις
Το επικρατέστερο σενάριο αυτή τη στιγμή προβλέπει ότι η Ελλάδα θα λάβει έως τον Μάιο 11,9 δισ. ευρώ από Ευρωζώνη και ΔΝΤ. Το ποσό αυτό θα χρησιμοποιηθεί για να αποπληρωθούν υποχρεώσεις 9,8 δισ. ευρώ τον Μάιο. Ωστόσο, το οικονομικό επιτελείο επιμένει στο να ανανεώσει αντί να εξοφλήσει τα ομόλογα Αλογοσκούφη που διατέθηκαν το 2009 στις ελληνικές τράπεζες στο πλαίσιο της στήριξής του. Τα εν λόγω ομόλογα λήγουν εντός του Μαΐου και ανέρχονται στα 4,4 δισ. ευρώ.
Εφόσον επιτραπεί η ανανέωσή τους, τότε εκτιμάται ότι η Ελλάδα θα μπορέσει να εξυπηρετήσει και τις υποχρεώσεις του Αυγούστου που είναι 7,2 δισ. ευρώ, χωρίς να χρειαστεί περαιτέρω βοήθεια από την Ευρωζώνη, αλλά χρησιμοποιώντας τις δικές της δυνάμεις ή ακόμα και μέσω μιας νέας έκδοσης ομολόγων. Ομως, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θέτει βέτο στο ενδεχόμενο ανανέωσης των συγκεκριμένων ομολόγων. Μία άλλη λύση που θα μπορούσε να «ξεμπλοκάρει» το πρόβλημα του χρηματοδοτικού κενού της Ελλάδας είναι να μετακυλισθούν οι λήξεις των ελληνικών ομολόγων που έχει στην κατοχή του το Ευρωσύστημα, όπως είχε αποφασίσει το Εurogroup. Και αυτό το μέτρο το έχει απορρίψει η ΕΚΤ ως έμμεση νομισματική χρηματοδότηση, αλλά το οικονομικό επιτελείο επιμένει ώστε να διεκδικήσει κάποιο άλλο ισοδύναμο μέτρο.
