Τα όρια ηλικίας για σύνταξη

Α.Από το ΙΚΑ

Βίαιη «εκτίναξη» των ορίων συνταξιοδότησης κατά δύο έτη (67ο έτος ηλικίας) σε όλες τις περιπτώσεις των ασφαλισμένων από την 1η Ιανουαρίου 2013. Αύξηση του απαραίτητου χρόνου ασφάλισης για τη συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη. Προσδιορισμός του 60ού έτους ως του ελάχιστου για συνταξιοδότηση με 40 έτη ασφάλισης. Αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, αλλά και καθιέρωση της εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης.

Αυτές είναι μερικές από τις αλλαγές που επιφέρουν οι διατάξεις των τριών ασφαλιστικών νόμων που ανέτρεψαν πλήρως το υπάρχον κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα από το 2010 και εντεύθεν (νόμοι  3863/2010, 4024/2011 και 4093/2012).

Με την πλήρη εφαρμογή του νέου καθεστώτος οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για όλους τους ασφαλισμένους διαμορφώνονται είτε στα 62 έτη ηλικίας με 40 έτη ασφάλισης είτε με 15 έτη ασφάλισης στο 67ο έτος της ηλικίας τους.

Ωστόσο υπάρχουν μεταβατικές διατάξεις για όσους στο ενδιάμεσο (ως το 2017) κατοχυρώνουν δικαίωμα. Δηλαδή, συμπληρώνουν τις  απαραίτητες προϋποθέσεις σε ενδιάμεσο έτος και ως εκ τούτου  «κλειδώνουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν» με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης.

Ολες τις αλλαγές που επέρχονται στα όρια και στις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης για τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ συγκέντρωσε σε έναν οδηγό το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Τον συγκεκριμένο παρουσιάζει «Το Βήμα της Κυριακής» δίνοντας στους αναγνώστες τη δυνατότητα να αναζητήσουν στο κείμενο και στους πίνακες που ακολουθούν τη δική τους ασφαλιστική περίπτωση.

Η «μεταρρύθμιση» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης ήταν από τα πρώτα μέτρα που προέβλεπε το Μνημόνιο Συνεργασίας της ελληνικής κυβέρνησης με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ των άλλων, ως προϋπόθεση για τη δανειοδότησή της. Οι αλλαγές αυτές συντελέστηκαν σταδιακά με τρεις νομοθετικές παρεμβάσεις, τους Ν. 3863/2010, Ν. 3996/2011 και Ν. 4093/2012.

Η κοινωνικοασφαλιστική παρέμβαση είχε ως αφετηρία τη διαπίστωση ότι το συνταξιοδοτικό σύστημα, όπως ίσχυε, δεν ήταν βιώσιμο. Ωστόσο, οι αλλαγές που επέφερε είναι εξαιρετικά επώδυνες καθώς εστιάζονται στη μείωση των συντάξεων και στην αύξηση των ορίων ηλικίας, χωρίς ταυτόχρονα να εξασφαλίζουν τη μακροχρόνια βιωσιμότητά του.

Οι παρεμβάσεις αυτές συντελέστηκαν με πληθώρα νομοθετικών ρυθμίσεων, γεγονός το οποίο, εκτός των άλλων, καθιστά την ασφαλιστική νομοθεσία περίπλοκη, δυσνόητη και ορισμένες φορές αντιφατική.

Συντάξεις γήρατος

Για τη χορήγηση σύνταξης γήρατος στους ασφαλισμένους του ΙΚΑ προβλέπονται από τον νόμο δύο βασικές προϋποθέσεις: α) Συμπλήρωση ενός ορισμένου ορίου ηλικίας και β) πραγματοποίηση ενός ελάχιστου αριθμού ημερών εργασίας στην ασφάλιση, ο οποίος ποικίλλει ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκει ο κάθε ασφαλισμένος. Οταν υπάρχουν αυτές οι δύο προϋποθέσεις γεννιέται το δικαίωμα του ασφαλισμένου (θεμελίωση δικαιώματος) να λάβει σύνταξη λόγω γήρατος, ανεξάρτητα από τον χρόνο που θα υποβάλει τη σχετική αίτηση για συνταξιοδότηση.

Η ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον ασφαλισμένο έχει σημασία μόνο για την έναρξη της καταβολής της σύνταξης, καθώς από τον νόμο ορίζεται ότι η καταβολή της σύνταξης γήρατος αρχίζει από την ημέρα που ο ασφαλισμένος θα υποβάλει την αίτηση για συνταξιοδότηση.

Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος λόγω γήρατος επέρχεται όταν ο ασφαλισμένος πληροί σωρευτικά τις ακόλουθες δύο προϋποθέσεις: α) Εχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας για συνταξιοδότηση και β) έχει πραγματοποιήσει τον απαιτούμενο χρόνο ασφάλισης για τη λήψη του ποσού που αναλογεί.

Κατοχυρωμένο δικαίωμα είναι η δυνατότητα των ασφαλισμένων να συνταξιοδοτηθούν, δηλαδή «να κλειδώσουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν» με τις προϋποθέσεις που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης του απαιτούμενου κατά περίπτωση χρόνου ασφάλισης.

Η συνέχιση της εργασίας μετά τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων αυτών ή η αναβολή της υποβολής της αίτησης για συνταξιοδότηση δεν μπορεί να καθιστά τη θέση του ασφαλισμένου δυσμενέστερη, έστω και εάν οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης μεταβάλλονται στο ενδιάμεσο χρονικό διάστημα επί το δυσμενέστερο. Σύμφωνα με τη γενική αρχή περί ασφάλειας δικαίου, και εφόσον δεν υπάρχει ρητή αντίθετη διάταξη, ο ασφαλιστικός φορέας υποχρεούται να εφαρμόσει αυτεπαγγέλτως τις ευμενέστερες προϋποθέσεις, είτε είναι νεότερες είτε παλαιότερες.

Ειδικότερα οι ασφαλισμένοι/ες δικαιούνται να λάβουν πλήρη ή μειωμένη σύνταξη γήρατος στις κατωτέρω περιπτώσεις (σύμφωνα με τις νέες ρυθμίσεις των νόμων 3863/2010, 4024/2011 και 4093/2012).

Σύνταξη με 15ετία (4.500 ημέρες ασφάλισης)

Οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης διαφοροποιούνται ανάλογα εάν πρόκειται για πλήρη σύνταξη ή μειωμένη. Παράλληλα, οι κατωτέρω αναφερόμενες προϋποθέσεις θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος διαμορφώνονται σύμφωνα με τους δύο πρόσφατους νόμους (Ν. 3863/2010 και Ν. 4093/2012) ως εξής:

• Χρονική περίοδος μέχρι 31.12.2012 (Ν. 3863/2010)

Οσες γυναίκες έχουν συμπληρώσει την 31/12/2010 τις 4.500 ημέρες ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με πλήρη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 60ού έτους της ηλικίας τους και μάλιστα οποτεδήποτε.

Η πιο πάνω δυνατότητα προβλέπεται ρητά στη νομοθεσία σύμφωνα με την οποία κατά τα έτη συμπλήρωσης των απαιτούμενων συντάξιμων ετών «κλειδώνει» και το προβλεπόμενο τότε όριο ηλικίας συνταξιοδότησης (και κατά συνέπεια οι ασφαλισμένοι μπορούν να αποχωρήσουν οποτεδήποτε).

Σύμφωνα με το προϊσχύον, μειωμένη σύνταξη μπορούσε να καταβληθεί στους άνδρες με τη συμπλήρωση του 60ού έτους και για τις γυναίκες από τη συμπλήρωση του 55ου έτους ηλικίας.

Οι προϋποθέσεις μειωμένης σύνταξης με 15ετία διαμορφώθηκαν με τον Ν. 3863/2010 ως εξής:

Οσες γυναίκες έχουν συμπληρώσει την 31/12/2010 τις 4.500 ημέρες ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους και μάλιστα οποτεδήποτε.

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν. 4093/2013)

Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας πλήρους σύνταξης αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας για μειωμένη σύνταξη αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Περαιτέρω διευκρινίσεις

• Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται μόνο με τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση απαιτούμενων συντάξιμων ετών, ενώ η συμπλήρωση του προβλεπόμενου ορίου ηλικίας δεν επιδρά στη θεμελίωση αλλά στον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης.

• Οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται κατά τον χρόνο συμπλήρωσης των συντάξιμων ετών και όχι με τα ηλικιακά όρια που θα ισχύσουν κατά τον χρόνο που θα επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν.

• Οι ασφαλισμένες που είχαν θεμελιώσει δικαίωμα για μειωμένη σύνταξη λόγω γήρατος μέχρι και 31.12.2010 (δηλαδή που είχαν συμπληρώσει μέχρι αυτή την ημερομηνία τουλάχιστον το 55ο έτος της ηλικίας και 4.500 ημέρες ασφάλισης, από τις οποίες και 100 τουλάχιστον ανά έτος την τελευταία 5ετία), διατηρούν ως προς τη λήψη πλήρους σύνταξης το 60ό έτος της ηλικίας.

• Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης ανά έτος την τελευταία 5ετία πριν από την υποβολή της αίτησης για σύνταξη.

• Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση. (Βλέπε «Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης»)

Καθεστώς συνταξιοδότησης ασφαλισμένων με 10.000 ημέρες εργασίας

Στην κατηγορία αυτή έχουμε δύο χρονικές περιόδους εφαρμογής καθώς οι αλλαγές πραγματοποιήθηκαν με δύο νομοθετικά κείμενα (Ν. 3863/2010 και Ν. 4093/2012). Σύμφωνα με αυτές :

• Χρονική περίοδος μέχρι 31.12.2012

Με τον Ν. 3863/2010 (άρθρο 10&12) ο νομοθέτης επέφερε αλλαγές και στις προϋποθέσεις για σύνταξη από το ΙΚΑ αυτών που πραγματοποιούν 10.000 ημέρες ασφάλισης. Το δικαίωμα αυτό θεμελιωνόταν πριν από τον ως άνω νόμο εφόσον οι άνδρες είχαν συμπληρώσει το 62ο έτος ηλικίας και οι γυναίκες το 57ο. Παράλληλα για τα ως άνω πρόσωπα προβλεπόταν και μειωμένη σύνταξη στο 60ό και 55ο έτος ηλικίας αντίστοιχα για άνδρες και γυναίκες.

Σύμφωνα με τον Ν. 3863/2010 για μεν τις γυναίκες τροποποιούνται σταδιακά τόσο το όριο ηλικίας όσο και ο χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για θεμελίωση δικαιώματος σε πλήρη ή μειωμένη σύνταξη, ενώ για τους άνδρες μόνο ό,τι αφορά το όριο ηλικίας.

Οι προϋποθέσεις αποτυπώνονται στους παρακάτω πίνακες:

Οσοι και όσες συμπληρώνουν μέχρι 31/12/2012 τις 10.000 ημέρες ασφάλισης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν οποτεδήποτε με τα όρια ηλικίας των 62 ετών (άνδρες) ή των 57 ετών (γυναίκες).

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν 4093/2012)

Για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με 10.000 ημέρες ασφάλισης, οι μεταβολές που επέρχονται συνίστανται στα ακόλουθα:

• Ανακαθορίζονται από 1.1.2013 για τις γυναίκες ασφαλισμένες του ΙΚΑ τόσο το όριο ηλικίας όσο και ο συντάξιμος χρόνος που απαιτείται για τη λήψη πλήρους σύνταξης.

• Ανακαθορίζεται από 1.1.2013 το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης των ανδρών ασφαλισμένων.

Συγκεκριμένα:

α. Γυναίκες ασφαλισμένες:

Από 1.1.2013, το όριο ηλικίας λήψης πλήρους σύνταξης αυξάνεται στο 62ο έτος και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης αυξάνεται στις 12.000 ημέρες.

Σε ό,τι αφορά τη λήψη μειωμένης σύνταξης, από 1.1.2013 το όριο ηλικίας διαμορφώνεται στο 60ό έτος και, εν συνεχεία, το όριο αυτό σταδιακά προσαυξάνεται μέσω της προσθήκης ενός εξαμήνου ανά έτος και μέχρι τη συμπλήρωση του 62ου έτους.

Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά τη συμπλήρωση των 10.000 ημερών ασφάλισης.

Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας, για πλήρη και μειωμένη σύνταξη, καθώς και ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης, για τις γυναίκες ασφαλισμένες, αποτυπώνονται στον ακόλουθο πίνακα:

β. Ανδρες ασφαλισμένοι:

Το 63,5ο έτος της ηλικίας που αποτελεί το όριο ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 10.000 ημερών ασφάλισης μέχρι και 31.12.2012 ανακαθορίζεται από 1.1.2013 στο 67ο, ενώ το 60ό έτος της ηλικίας, που αποτελεί το όριο ηλικίας μειωμένης συνταξιοδότησης με τον ίδιο χρόνο ασφάλισης, αυξάνεται από 1.1.2013 στο 62ο.
Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά τη συμπλήρωση των 10.000 ημερών ασφάλισης.

Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας πλήρους και μειωμένης συνταξιοδότησης αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Περαιτέρω διευκρινίσεις

• Για τη λήψη μειωμένης σύνταξης, απαιτείται η πραγματοποίηση τουλάχιστον 100 ημερών ασφάλισης, κάθε έτος, την αμέσως προηγούμενη 5ετία πριν από το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη.

• Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται μόνο με τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση απαιτούμενων συντάξιμων ετών, ενώ η συμπλήρωση του προβλεπόμενου ορίου ηλικίας δεν επιδρά στη θεμελίωση αλλά στον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης.

• Οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται κατά τον χρόνο συμπλήρωσης των συντάξιμων ετών και όχι με τα ηλικιακά όρια που θα ισχύσουν κατά τον χρόνο που θα επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν.

• Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση. (Βλέπε «Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης»)

Η 35ετία

Ο θεσμός της χορήγησης από το ΙΚΑ σύνταξης 35ετίας ρυθμίζεται βασικά από τις διατάξεις του Ν. 3655/2008, όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3863/2010 και στη συνέχεια από τον Ν. 4093/2012.

Ετσι διακρίνουμε βασικά δύο χρονικές περιόδους εφαρμογής:

• Χρονική περίοδος μέχρι 31.12.2012 (Ν. 3863/2010)

Ο ασφαλισμένος του ΙΚΑ δικαιούται σύνταξης εφόσον έχει πραγματοποιήσει 10.500 τουλάχιστον ημέρες εργασίας στην ασφάλιση του ΙΚΑ και έχει συμπληρώσει το 58ο έτος της ηλικίας του. Ο ανωτέρω χρόνος ασφάλισης για τους ασφαλισμένους που συμπληρώνουν αυτόν από 1.1.2011 αυξάνεται κατά 300 ημέρες ασφάλισης κάθε χρόνο και μέχρι τη συμπλήρωση των 12.000 ημερών ασφάλισης, ενώ το απαιτούμενο όριο ηλικίας αυξάνεται σταδιακά κατά ένα έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους.

Οι αλλαγές και οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω 35ετίας για τη χρονική περίοδο μέχρι 31.12.2012 παρατίθενται στον παρακάτω πίνακα:

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν. 4093/2012)

Σύμφωνα με τον Ν. 4093/2012 έχουν επέλθει σημαντικές αλλαγές ως προς το απαιτούμενο για τη χορήγηση σύνταξης 35ετίας όριο ηλικίας, και ως εκ τούτου προστίθενται στα διαμορφούμενα όρια ηλικίας 2 έτη. Για τους ασφαλισμένους που συνταξιοδοτούνται λόγω 35ετίας, οι μεταβολές που επέρχονται από 1.1.2013 συνίστανται στα ακόλουθα:

• Στον ανακαθορισμό του χρόνου ασφάλισης, ο οποίος από 1.1.2013 αναπροσαρμόζεται στα 12.000 ημερομίσθια.

• Στην αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, το οποίο από 1.1.2013 διαμορφώνεται στο 62ο έτος.

Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με τη συμπλήρωση των προϋποθέσεων που διαμορφώνονται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης. Η αύξηση του χρόνου ασφάλισης και του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης αποτυπώνεται αναλυτικά κατ' έτος στον ακόλουθο πίνακα:

Περαιτέρω διευκρινίσεις

• Σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη της νομοθεσίας το έτος που συμπληρώνονται οι εκάστοτε απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης (συντάξιμα έτη) «κλειδώνουν» και τα προβλεπόμενα τότε όρια ηλικίας. Κατά συνέπεια, ο/η ασφαλισμένος/η μπορεί να συνταξιοδοτηθεί και αργότερα (οποτεδήποτε) με βάση τα όρια ηλικίας αυτά (που έχουν κλειδώσει).

• Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται μόνο με τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση απαιτούμενων συντάξιμων ετών, ενώ η συμπλήρωση του προβλεπόμενου ορίου ηλικίας δεν επιδρά στη θεμελίωση αλλά στον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης.

• Οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται κατά τον χρόνο συμπλήρωσης των συντάξιμων ετών και όχι με τα ηλικιακά όρια που θα ισχύσουν κατά τον χρόνο που θα επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν.

• Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση. (Βλέπε «Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης»),

Βαρέα και ανθυγιεινά

Οι διατάξεις που αφορούν τη συνταξιοδότηση των ασφαλισμένων που απασχολούνται στα χαρακτηριζόμενα από τον Κανονισμό του ΙΚΑ ως βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα τροποποιήθηκαν με τους νόμους 3863/2010 και 4093/2012 και ως εκ τούτου έχουμε δύο χρονικές περιόδους εφαρμογής.

Εξάλλου στην κατηγορία αυτή διακρίνουμε δύο περιπτώσεις κατοχύρωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος: α) Σύνταξη με 4.500 ημέρες ασφάλισης εκ των οποίων οι 3.600 τουλάχιστον σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και από αυτές οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια και β) Σύνταξη λόγω 35ετίας με βαρέα και ανθυγιεινά.

1.5.1 Σύνταξη με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων οι 3.600 τουλάχιστον σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και από αυτές οι 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια

• Χρονική περίοδος μέχρι 31/12/2012 (Ν. 3863/2010)

Οι μεταρρυθμίσεις της ασφαλιστικής νομοθεσίας στην κατηγορία αυτή συνίστανται κατά κύριο λόγο στην αύξηση των ορίων ηλικίας για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος από τις γυναίκες που απασχολούνται σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα κατά ένα έτος από το 1.1.2011 και για κάθε έτος μέχρι τη συμπλήρωση του 60ού έτους. Στην περίπτωση αυτή οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης τουλάχιστον 4.500 ημερών ασφάλισής τους από τις οποίες οι 3.600 είναι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Είναι σαφές ότι με την αλλαγή αυτή επιχειρείται σταδιακά η εναρμόνιση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης που απασχολούνται σε βαριές και ανθυγιεινές εργασίες με το ισχύον για τους άνδρες ασφαλισμένους πλαίσιο, όπως ακριβώς αναλύεται στον κατωτέρω πίνακα:

Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι οι ασφαλισμένες δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας που ισχύει κατά το έτος συμπλήρωσης τουλάχιστον 4.500 ημερών ασφάλισης, από τις οποίες οι 3.600 είναι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. (Κατοχύρωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος)

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν. 4093/2012)

Α. Για τις γυναίκες ασφαλισμένες που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, εναρμονίζεται, από 1.1.2013, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με το ισχύον όριο ηλικίας για τους άνδρες ασφαλισμένους στον ΚΒΑΕ, δηλαδή το 62ο έτος.

Οι ασφαλισμένες αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας που διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 4.500 ημερών ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 τουλάχιστον να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης.

Το όριο ηλικίας, όπως σταδιακά διαμορφώνεται, αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Β. Για τους άνδρες ασφαλισμένους σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα που συνταξιοδοτούνται με 4.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων τουλάχιστον 3.600 στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εξ αυτών 1.000 τουλάχιστον να έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία 13 χρόνια πριν από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης, το όριο ηλικίας από 1.1.2013 αυξάνεται από το 60ό στο 62ο έτος, όπως αποτυπώνεται στον παρακάτω πίνακα:

       

Σύνταξη 35ετίας με βαρέα και ανθυγιεινά

Προκειμένου ο/η ασφαλισμένος να συνταξιοδοτηθεί με τις διατάξεις της 35ετίας με ασφάλιση στα βαρέα και ανθυγιεινά, θα πρέπει να έχει συμπληρώσει 10.500 ημέρες ασφάλισης τουλάχιστον, από τις οποίες οι 7.500 σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Και στην κατηγορία αυτή διακρίνουμε δύο χρονικές περιόδους διαμόρφωσης των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης. Ως εκ τούτου οι προϋποθέσεις διαμορφώνονται ως εξής:

• Χρονική περίοδος μέχρι 31/12/2012 (Ν. 3863/2010)

Ανακαθορίζονται σταδιακά αρχής γενομένης από 1.1.2011 τα όρια ηλικίας για τη λήψη πλήρους και μειωμένης σύνταξης λόγω 35ετίας των ασφαλισμένων που έχουν πραγματοποιήσει 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 ημέρες ασφάλισης σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Συγκεκριμένα, το όριο ηλικίας ανακαθορίζεται σταδιακά από το 55ο έτος στο 60ό έτος για τη λήψη πλήρους σύνταξης, ενώ για μειωμένη από το 53ο στο 58ο. Ο ανακαθορισμός γίνεται με την προσθήκη εννέα μηνών κάθε έτος αρχής γενομένης από το 2011.

Παρατίθεται αναλυτικός πίνακας με την εξέλιξη του ορίου ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη.

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν. 4093/2012)

Για τους ασφαλισμένους/ες που συνταξιοδοτούνται με 10.500 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 ημέρες ασφάλισης σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα, ανακαθορίζονται από 1.1.2013 τα όρια ηλικίας για πλήρη και μειωμένη σύνταξη. Συγκεκριμένα, τα όρια ηλικίας αυξάνονται σταδιακά από το 60ό και 9 μήνες για πλήρη σύνταξη στο 62ο και από το 58ο και 9 μήνες στο 60ό για μειωμένη.

Οι ασφαλισμένοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται σύνταξη με το όριο ηλικίας που διαμορφώνεται κατά το έτος συμπλήρωσης των 10.500 ημερών ασφάλισης, εκ των οποίων 7.500 ημέρες ασφάλισης σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα.

Η εξέλιξη του ορίου ηλικίας πλήρους και μειωμένης σύνταξης αποτυπώνεται στον ακόλουθο πίνακα:

Μητέρες με ανήλικα παιδιά

Σύμφωνα με τους παρακάτω πίνακες από 1/1/2013 αυξάνονται κατά 2 έτη τα όρια ηλικίας λήψης πλήρους και μειωμένης σύνταξης, όπως αυτά είχαν καθοριστεί από τον Ν. 3863/2010.

• Χρονική περίοδος έως 31/12/2012 (Ν. 3863/2010)

• Χρονική περίοδος από 1.1.2013 (Ν. 4093/2012)

Με βάση τον παραπάνω πίνακα: «Οι μητέρες ανήλικων τέκνων, που μέχρι το έτος συμπλήρωσης προϋποθέσεων συμπληρώνουν σωρευτικά τις προϋποθέσεις των ημερών ασφάλισης και της ανηλικότητας του παιδιού τους, κατοχυρώνουν το μέχρι τότε ισχύον ηλικιακό όριο για πλήρη σύνταξη και το αντίστοιχο ηλικιακό όριο για μειωμένη, έστω και εάν αυτές συνταξιοδοτούνται μετά την ημερομηνία αυτή».

Οι μητέρες ανήλικων τέκνων που το 2013 και μετά συμπληρώνουν τις 5.500 ημέρες ασφάλισης και έχουν ανήλικο τέκνο δικαιούνται: α) στο 60ό έτος μειωμένη και στο 65ο έτος πλήρη, αν έχουν ασφαλιστεί μέχρι τις 31/12/1992 και β) στο 62ο έτος μειωμένη και στο 67ο έτος πλήρη, αν έχουν ασφαλιστεί μετά την 1/1/1993.

Περαιτέρω διευκρινίσεις

• Η ανηλικότητα πρέπει να συντρέχει με τη συμπλήρωση του 50ού έτους της ηλικίας και κατά τη συμπλήρωση της 25ετούς συντάξιμης υπηρεσίας.

• Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται μόνο με τη συμπλήρωση των κατά περίπτωση απαιτούμενων συντάξιμων ετών, ενώ η συμπλήρωση του προβλεπόμενου ορίου ηλικίας δεν επιδρά στη θεμελίωση αλλά στον χρόνο έναρξης καταβολής της σύνταξης.

• Οσοι θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31.12.2010 «κλειδώνουν» τα σημερινά όρια ηλικίας και μπορούν να παραμείνουν στην εργασία όσο χρόνο επιθυμούν χωρίς δυσμενείς συνέπειες.

• Οι ασφαλισμένοι που συμπληρώνουν τα απαιτούμενα συντάξιμα έτη συνταξιοδοτούνται με τα όρια ηλικίας που προβλέπονται κατά τον χρόνο συμπλήρωσης των συντάξιμων ετών και όχι με τα ηλικιακά όρια που θα ισχύσουν κατά τον χρόνο που θα επιλέξουν να συνταξιοδοτηθούν.

• Τα παραπάνω που ισχύουν για τις μητέρες με ανήλικο τέκνο ισχύουν και για τον πατέρα ασφαλισμένο στο ΙΚΑ με την προϋπόθεση να υπάρχει χηρεία.

• Για τον υπολογισμό του απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης (ενσήμων) είναι δυνατός ο συνυπολογισμός πλασματικών χρόνων με εξαγορά ή αναγνώριση. Ωστόσο, δεν επιτρέπεται αναγνώριση-εξαγορά τέκνων για συνταξιοδότηση μητέρας με ανήλικο. (Βλέπε «Πλασματικοί χρόνοι ασφάλισης»)

Β.Στο Δημόσιο

Σύνταξη στα 67 για όσους συμπληρώνουν την 25ετία από το 2013 και μετά έρχονται για τους δημοσίους υπαλλήλους, με τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, σύμφωνα με τους νέους πίνακες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Το Δημόσιο, αντί έκδοσης εγκυκλίου με οδηγίες, επικαιροποίησε μόλις στις 24 Ιανουαρίου τους σχετικούς πίνακες και άλλαξε τις προϋποθέσεις για τις κατηγορίες των υπαλλήλων, που δεν κατοχυρώνουν και δεν θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με χαμηλότερα όρια ηλικίας που ίσχυαν έως τις 31/12/2012.
Από τις αλλαγές επηρεάζονται οι δημόσιοι υπάλληλοι που δεν έχουν κλειδώσει την 25ετία ως το 2012 και έτσι οδηγούνται αναπόφευκτα για σύνταξη στα 67.
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι διορίστηκαν μετά το 1983 και κυρίως η "φουρνιά" των υπαλλήλων που άρχισε να μπαίνει στο Δημόισιο από το 1987 και μετά.
Όσοι συμπληρώνουν 25ετία μετά το 2013 οδηγούνται αναπόφευκτα για σύνταξη στα 67 (πλήρη) ή στα 62 (μειωμένη). Στην ουσία το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης αυξάνεται κατά 2 έτη, από τα 65 στα 67 για πλήρη σύνταξη και από τα 60 στα 62 για σύνταξη.
Η μόνη περίπτωση για να γλιτώσουν τις αλλαγές είναι να εξαγοράσουν πλασματικό χρόνο ασφάλισης, αλλά και σε αυτήν την περίπτωση είναι προς διερεύνηση αν συμφέρει έναν δημόσιο υπάλληλο, με 23 χρόνια σήμερα, να εξαγοράσει πλασματικό χρόνο ασφάλισης και να συμπληρώσει την 25ετία το 2012, ώστε έτσι να αποφύγει την αύξηση του ορίου ηλικίας στο 67ο έτος.
Σύμφωνα με τις νέες αλλαγές:

• Οι δημόσιοι υπάλληλοι που διορίστηκαν από την 1/1/1983 μέχρι τις 31/12/1992 συνταξιοδοτούνται με βασική προϋπόθεση να έχουν συμπληρώσει την 25ετία το 2010, οπότε και δεν επηρεάζονται από το νέο ασφαλιστικό.

Αυτή η κατηγορία των ασφαλισμένων δεν μπορεί να εξαγοράσει πλασματικούς χρόνους, γιατί οι συνταξιοδοτικές προϋποθέσεις δεν έχουν μεταβληθεί.

• Οι δημόσιοι υπάλληλοι που διορίστηκαν μετά το 1983 και θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης από την 1/1/2011 και μετά, επηρεάζονται από τις αλλαγές.

Για πλήρη σύνταξη το όριο ηλικίας από την 1/1/2013 ανεβαίνει στο 67ο έτος (από το 65ο) ενώ για μειωμένη πάει από τα 60 στα 62 για άνδρες και γυναίκες που συμπληρώνουν την 25ετία από την 1/1/2013 και μετά.

• Καταργούνται από την 1/1/2013 οι μεταβατικές διατάξεις για τους τρίτεκνους δημοσίους υπαλλήλους όπως και για τους πατέρες και μητέρες με ανήλικο παιδί.

Οι τρίτεκνοι γονείς δημόσιοι υπάλληλοι όπως και οι γονείς με ανήλικο παιδί, αν δεν έχουν 23 έτη έως το 2012 θα αναγκαστούν να συνταξιοδοτηθούν στο 67ο έτος της ηλικίας τους, αντί του 55ου που κατοχύρωναν το 2012.
Ωστόσο, οι δημόσιοι υπάλληλοι που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από το 2011 και μετά, έχουν τη δυνατότητα να εξαγοράσουν πλασματικό χρόνο ασφάλισης, οποτεδήποτε στο μέλλον και να τον "κολλήσουν" σε μία από τις χρονιές που ίσχυαν τα χαμηλά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, δηλαδή στο 2011 ή στο 2012.
Αρκεί βέβαια, να εξακολουθήσει να ισχύει και στο μέλλον η δυνατότητα εξαγοράς πλασματικού χρόνου ασφάλισης, με τις ίδιες προϋποθέσεις που ισχύουν σήμερα.

Γ. .ΣΤΟΝ ΟΑΕΕ

Για όσους έχουν ασφαλισθεί για πρώτη φορά μέχρι 31-12-1992 - Παλαιοί  ασφαλισμένοι
Οι   ασφαλισμένοι του Ο.Α.Ε.Ε. δικαιούνται σύνταξη λόγω γήρατος μετά την διακοπή του επαγγέλματός τους:

α) Με συμπληρωμένο το 65ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 15 ετών, εφόσον και οι δύο προϋποθέσεις συντρέχουν ταυτόχρονα μέχρι 31/12/2012
β) Με συμπληρωμένο το 67ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 15 ετών.
Στις παραπάνω περιπτώσεις οι χρόνοι οι δυνάμενοι να συνυπολογιστούν είναι οι προβλεπόμενοι από αρθρ. 40 ν. 2084/1992 καθώς και ο χρόνος αναπηρικής σύνταξης ν. 2335/95
γ) Με τη συμπλήρωση μέχρι 31/12/2010 37 ετών πραγματικής ασφάλισης σε φορείς κύριας ασφάλισης ελευθέρων επαγγελματιών και ανεξάρτητα απασχολουμένων, ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ν.3232/2004 (48 Α΄) όπως ισχύει
δ) Με συμπληρωμένο το 60ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 35 ετών συμπληρωμένο μέχρι 31/12/2010. Για τη συμπλήρωση της 35ετίας έως την 31-12-2010 προσμετράται και χρόνος αναγνώρισης  βάσει αρθρ. 40 Ν.2084/92, εφόσον η σχετική αίτηση αναγνώρισης υποβληθεί έως την 31-12-2013. Ο αναγνωριζόμενος στον ΟΑΕΕ χρόνος ασφάλισης βάσει του παραπάνω άρθρου είναι ο χρόνος  στρατιωτικής θητείας.
ε) Με συμπληρωμένο το 60ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 35 ετών συμπληρωμένο μέχρι 31/12/2012. Για τη συμπλήρωση της 35ετίας έως την 31-12-2012 προσμετράται και ο αναγνωριζόμενος χρόνος αρθρ. 39, 40, 41 ν. 3996/2011, με την αίτηση αναγνώρισης να μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, ως την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος. Αν η 35ετία συμπληρώνεται εντός του 2011 απαιτείται συνολικός χρόνος 36 ετών, ενώ αν συμπληρώνεται το 2012 απαιτείται συνολικός χρόνος 37 ετών για χορήγηση σύνταξης.
στ) Με συμπληρωμένο το 62ο έτος της ηλικίας τους και συντάξιμο χρόνο 40 ετών. Για τη συμπλήρωση της 35ετίας  προσμετράται και ο αναγνωριζόμενος χρόνος αρθρ. 39, 40, 41 ν. 3996/2011, με την αίτηση αναγνώρισης να μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, ως την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος.
ζ)  Ασφαλισμένες του πρώην ΤΣΑ – ΟΑΕΕ που συμπλήρωσαν 25 έτη ασφάλισης μέχρι 31-12-2010, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τις καταστατικές διατάξεις του πρώην ΤΣΑ με τη συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας, ακόμη κι αν αυτή επέλθει μετά την 1-1-2013.Για τη συμπλήρωση της 25ετίας συνυπολογίζονται και οι χρόνοι αρθρ. 40 ν. 2084/1992.
Ασφαλισμένες του πρώην ΤΣΑ – ΟΑΕΕ που συμπληρώνουν 25 έτη ασφάλισης από 1-1-2011 και εφεξής, και συγχρόνως συμπλήρωσαν ή συμπληρώνουν το 60ο έτος της ηλικίας μέχρι 31-12-2012, διατηρούν το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν με τη συμπλήρωση του 61ου ή 62ου έτους της ηλικίας και μετά την 1-1-2013. Προσμετράται και ο αναγνωριζόμενος χρόνος αρθρ. 39, 40, 41 ν. 3996/2011, με την αίτηση αναγνώρισης να μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, ως την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος
Ασφαλισμένες του πρώην ΤΣΑ – ΟΑΕΕ που συμπλήρωσαν 25 έτη ασφάλισης από 1-1-2011 και εφεξής, και συμπληρώνουν το 60ο έτος της ηλικίας από 1-1-2013 και μετά, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας, με συνυπολογισμό πλασματικών χρόνων αρθρ. 39, 40, 41 ν. 3996/2011.
 

ν. 4093/2012
ΟΑΕΕ-ΤΣΑ γυναίκες παλαιές ασφαλισμένες	ΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗΣ 60ου ΕΤΟΥΣ	ΕΤΗ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ	ΗΛΙΚΙΑ
	2010	25	60
	2011	25	61
	2012	25	62
	2013	25	67
	2014	25	67
	2015	25	67

 

ε) Οι ασφαλισμένοι του Οργανισμού με συντάξιμο χρόνο 15 ετών σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν.612/1977 (164 Α΄), όπως ισχύουν δικαιούνται σύνταξη λόγω γήρατος ανεξαρτήτως ορίου ηλικίας στις περιπτώσεις που:

• είναι τυφλοί με ποσοστό αναπηρίας 67%, σύμφωνα με το  αρθ. 1 του ν.612/1977,
• είναι παραπληγικοί με ποσοστό αναπηρίας 67%, σύμφωνα με το  αρθ. 40 του ν.1902/90
• πάσχουν από Βήτα ομόζυγο μεσογειακή, δρεπανοκυτταρική ή μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία, υποβάλλονται σε μεταγγίσεις και έχουν ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% σύμφωνα με το αρθ. 16 του ν.2227/1994
• πάσχουν από αιμορροφιλία τύπου Α΄ και Β΄, ή είναι μεταμοσχευόμενοι από συμπαγή όργανα (καρδιά − πνεύμονες - ήπαρ και πάγκρεας) που βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή, εφόσον για τις περιπτώσεις αυτές συντρέχει ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% σύμφωνα με το αρθ. 5 ν.3232/2004
• πάσχουν από χρόνια νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση ή έχουν υποστεί μεταμόσχευση νεφρού εφόσον και στην περίπτωση αυτή συντρέχει ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67% σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν.3232/2004
• έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση μυελού των οστών και βρίσκονται σε συνεχή ανοσοκαταστολή ή πάσχουν από σκλήρυνση κατά πλάκας που επιφέρει τετραπληγία-παραπληγία ή είναι ακρωτηριασμένοι κατά τα δυο άνω ή κάτω άκρα ή ένα άνω και ένα κάτω άκρο με ποσοστό αναπηρίας 67% σύμφωνα με το αρθ. 61 του ν.3518/2006 και
• πάσχουν από κυστική ίνωση ή μόνιμη ορθοκυστική διαταραχή εφόσον για τις παθήσεις αυτές διαπιστωθεί ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%   .

Το ποσό της σύνταξης όλων των ανωτέρω υπολογίζεται με 35 έτη ασφάλισης και ο χρόνος που προστίθεται στο χρόνο ασφάλισης για τη συμπλήρωση των 35 ετών, για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης, θεωρείται ότι διανύθηκε στην 1η ασφαλιστική κατηγορία .
 
στ) Μητέρες - πατέρες αναπήρων τέκνων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, εφόσον (ν.3996/5-8-2011):
 

• το τέκνο είναι άγαμο, δεν εργάζεται και δεν νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη ασφαλιστικού ή άλλου δημόσιου φορέα.
• Ο γονέας που θα ασκήσει το δικαίωμα δεν λαμβάνει ήδη σύνταξη από άλλο ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο. 
• Κατά την  ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης ο έτερος γονέας θα πρέπει να εργάζεται, να μη λαμβάνει και να μη δικαιούται να λάβει σύνταξη από οποιοδήποτε ασφαλιστικό Οργανισμό ή το Δημόσιο και να έχει συμπληρώσει τουλάχιστον 2.400 ημέρες εργασίας ή 8 έτη πραγματικής ασφάλισης εκ των οποίων 600 ημέρες ή 2 έτη τα τελευταία 4 έτη σε φορείς κύριας ασφάλισης ή το Δημόσιο.  Επίσης, να υποβάλει υπεύθυνη δήλωση προς τον οικείο ασφαλιστικό του φορέα ή τους φορείς αν συντρέχει ασφάλιση σε περισσότερους του ενός ή το Δημόσιο, ότι δεν έχει ασκήσει και δεν πρόκειται να ασκήσει στο μέλλον το δικαίωμα συνταξιοδότησης που παρέχει η παρούσα διάταξη.

ζ) Σύζυγοι αναπήρων με ποσοστό αναπηρίας συζύγου 80% και άνω, εφόσον (ν.3996/5-8-2011):
 

• Υπάρχει έγγαμος βίος τουλάχιστον 10 ετών πριν την υποβολή της αίτησης για συνταξιοδότηση.
• Ο υποψήφιος συνταξιούχος δε λαμβάνει και δε  δικαιούται να λάβει σύνταξη  από οποιοδήποτε ασφαλιστικό οργανισμό ή το Δημόσιο.

η) Αδέλφια αναπήρων με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, εφόσον πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις(ν.3996/5-8-2011):

• Ο ανάπηρος αδελφός να είναι άγαμος, να μην εργάζεται και να μη νοσηλεύεται σε ίδρυμα με δαπάνη ασφαλιστικού  ή άλλου δημόσιου φορέα.
• Για την άσκηση του δικαιώματος από τον αδελφό/η πρέπει, για τουλάχιστον μία πενταετία πριν την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης:

α) να έχει  οριστεί δικαστικός συμπαραστάτης του/της  αδελφού/ης  με αμετάκλητη δικαστική απόφαση λόγω ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής ή λόγω σωματικής αναπηρίας ή

β) ο ανάπηρος αδελφός να συνοικεί αποδεδειγμένα με τον αιτούντα τη σύνταξη αδελφό/η και να τον βαρύνει. 

• Η συνοίκηση και η οικονομική επιβάρυνση θα αποδεικνύονται από τα έντυπα Ε1 της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, που υπέβαλε ο αδελφός που βαρύνεται κατά τα τελευταία πέντε έτη  που προηγούνται του έτους υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
• Ο αιτών τη σύνταξη  να μη λαμβάνει και να μη δικαιούται να λάβει σύνταξη από άλλο ασφαλιστικό Οργανισμό ή το Δημόσιο.
• Επίσης κατά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης απαιτείται οι δύο αδελφοί να είναι ορφανοί από τους δύο γονείς ή ο εν ζωή γονέας να   είναι ανάπηρος με ποσοστό 67% και άνω ή να έχει συμπληρώσει το 75ο έτος της ηλικίας του ή σε περίπτωση που  και οι δύο γονείς των αδελφών είναι εν ζωή θα πρέπει και οι δύο είναι  ανάπηροι με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω ή να  έχουν συμπληρώσει το 75ο έτος της ηλικίας τους.
   

Για όσους έχουν ασφαλισθεί για πρώτη φορά μετά την 01/01/1993 - Νέοι  ασφαλισμένοι

Ο ασφαλισμένος μετά την 01-01-93 (Νέος) δικαιούται σύνταξη γήρατος από τον Ο.Α.Ε.Ε. μετά τη διακοπή επαγγέλματος : α) Με συμπληρωμένο το 65ο έτος της ηλικίας και 15 χρόνια ασφάλισης(πλήρης σύνταξη) εφόσον και οι δύο προϋποθέσεις συντρέχουν ταυτόχρονα μέχρι 31/12/2012 β) Με συμπληρωμένο το 67ο έτος της ηλικίας και 15 χρόνια ασφάλισης(πλήρης σύνταξη) γ) Με συμπληρωμένο το 60ο έτος της ηλικίας και 15 χρόνια ασφάλισης, από τα οποία 2,5 χρόνια ή 750 ημέρες μέσα στην τελευταία πριν την αίτηση πενταετία για σύνταξη μειωμένη κατά 1/200 της πλήρους μηνιαίας σύνταξης για κάθε μήνα που λείπει από το όριο ηλικίας των 65 ετών (μειωμένη σύνταξη), εφόσον και οι δύο προϋποθέσεις συντρέχουν ταυτόχρονα μέχρι 31/12/2012 δ) Με συμπληρωμένο το 62ο έτος της ηλικίας και 15 χρόνια ασφάλισης, από τα οποία 2,5 χρόνια ή 750 ημέρες μέσα στην τελευταία πριν την αίτηση πενταετία για σύνταξη μειωμένη κατά 1/200 της πλήρους μηνιαίας σύνταξης για κάθε μήνα που λείπει από το όριο ηλικίας των 67 ετών (μειωμένη σύνταξη) Στις παραπάνω περιπτώσεις οι χρόνοι οι δυνάμενοι να συνυπολογιστούν είναι οι προβλεπόμενοι από αρθρ. 40 ν. 2084/1992 καθώς και ο χρόνος αναπηρικής σύνταξης ν. 2335/95. γ) Με συμπληρωμένο το 62ο έτος της ηλικίας και 40 χρόνια ασφάλισης (πλήρης σύνταξη), όπου προσμετράται και ο αναγνωριζόμενος χρόνος αρθρ. 39, 40, 41 ν. 3996/2011, με την αίτηση αναγνώρισης να μπορεί να υποβληθεί οποτεδήποτε, ως την υποβολή του συνταξιοδοτικού αιτήματος. δ) Ασφαλισμένοι μητέρες ή χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων που συμπληρώνουν  το 55ο έτος της ηλικίας (πλήρες ποσό) ή το 50ο (μειωμένο ποσό) και 20 έτη ασφάλισης έως 31-12-2012, θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα το οποίο μπορούν να ασκήσουν οποτεδήποτε. Για τη συμπλήρωση της 20ετίας, υπάρχει δυνατότητα συνυπολογισμού των αναγνωριζόμενων χρόνων που προβλέπονται από τις διατάξεις αρθρ. 40 ν. 2084/1992 . ε) Ασφαλισμένοι μητέρες ή χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων που συμπληρώνουν 20 έτη ασφάλισης από 1-1-2013, συνταξιοδοτούνται με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας. Στον συντάξιμο χρόνο συνυπολογίζεται χρόνος από αναγνώριση αρθρ. 40, 41 ν. 3996/2011, ενώ δεν συνυπολογίζεται πλασματικός χρόνος παιδιών αρθρ. 39 ν. 3996/2011. Η προϋπόθεση της ανηλικότητας του τέκνου εξετάζεται κατά τη συμπλήρωση του απαιτούμενου συντάξιμου χρόνου, ενώ δεν εξετάζεται κατά τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας. στ) Μητέρες ή χήροι πατέρες με ανίκανα για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνα, εφόσον είναι άγαμα, με συμπληρωμένο το 55ο έτος της ηλικίας και 20 χρόνια στην ασφάλιση (πλήρης σύνταξη) ή με συμπληρωμένο το 50ο έτος της ηλικίας και 20 χρόνια στην ασφάλιση, για λήψη σύνταξης μειωμένης κατά το 1/200 της πλήρους μηνιαίας σύνταξης για κάθε μήνα που λείπει από το όριο ηλικίας των 55 ετών. στ) Τα αναφερόμενα στις παραγράφους ε)- η) της (1) περίπτωσης ισχύουν και για όσους ασφαλίζονται από 1/1/93 και μετά.

ΑΠΟ 1-1-2013
Αυξάνονται τα ανώτατα όρια ηλικίας για συνταξιοδότηση από τα 65 στα 67 έτη και από τα 60 στα 62 έτη το κατώτατο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης με τη συμπλήρωση 40 ετών ασφάλισης.

Από τις αυξήσεις των ορίων ηλικίας, εξαιρούνται οι ασφαλισμένες που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα ως μητέρες ανήλικων τέκνων, οι χήροι πατέρες ανίκανων για κάθε βιοποριστική εργασία τέκνων, οι ασφαλισμένοι που έχουν υπαχθεί στην εργασιακή εφεδρεία και οι ασφαλισμένοι που έχουν κατοχυρώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα έως τις 31 Δεκεμβρίου του 2012.

Οι συντάξεις μειώνονται από 5% έως 20%. Οι μειώσεις επέρχονται από το πρώτο ευρώ σε ποσά κύριας και επικουρικής σύνταξης αθροιστικά, από 1.000 και άνω.

Για τους συνταξιούχους καταργείται η χορήγηση των επιδομάτων Χριστουγέννων, Πάσχα, καθώς και του επιδόματος αδείας, ενώ αλλάζει ο τρόπος χορήγησης του ΕΚΑΣ το οποίο με το νέο έτος θα χορηγείται σε όσους πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια και έχουν συμπληρώσει το 64ο έτος της ηλικίας τους αντί του 60ου που ισχύει έως σήμερα.

Ακόμη, θεσπίζεται ανώτατο όριο στη σύνταξη που καταβάλλεται στις άγαμες θυγατέρες θανόντων συνταξιούχων του Δημοσίου, το οποίο ανέρχεται στα 720 ευρώ μηνιαίως, ενώ προβλέπονται εισοδηματικά κριτήρια για την καταβολή της συγκεκριμένης σύνταξης.

Αλλαγές θα υπάρξουν και στο ύψος των εφάπαξ, τα οποία περικόπτονται έως 83%, σε 20 Τομείς Πρόνοιας που παρουσίασαν ελλείμματα. Το μέτρο αφορά, όσους υπέβαλλαν αίτηση χορήγησης εφάπαξ, από την 1η Αυγούστου 2010 και μετά.

Ως προς τα εργασιακά, αλλάζει ο χρόνος προειδοποίησης για απόλυση και το ανώτατο όριο περιορίζεται στους 4 από έξι 6 μήνες.

Το ύψος της αποζημίωσης παραμένει αμετάβλητο για όσους εργάζονται ως 16 χρόνια και δικαιούνται έως 12 μισθούς.

Καταργείται σε ό,τι αφορά τους μισθολογικούς όρους η καθολική ισχύς της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας και ο βασικός μισθός θα ορίζεται με νόμο μετά από διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους.

Ειδικότερα, για τους υπάλληλους άνω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός ορίζεται σε 586,08 ευρώ και για τους εργατοτεχνίτες άνω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 26,18 ευρώ. Για τους υπάλληλους κάτω των 25 ετών ο κατώτατος μισθός ορίζεται 510,95 ευρώ και για τους εργατοτεχνίτες κάτω των 25 ετών το κατώτατο ημερομίσθιο ορίζεται σε 22,83 ευρώ.

Με την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων, οι αποζημιώσεις των εργαζομένων με προϋπηρεσία μεγαλύτερη των 16 ετών «παγώνουν» στο σημερινό ύψος, ασχέτως του πόσα χρόνια εργασίας επιπλέον θα συμπληρώσουν μέχρι την ενδεχόμενη απόλυσή τους. Κάθε επιπλέον μισθός που θα λάβουν ως αποζημίωση πέραν των 12, δεν μπορεί να ξεπερνά τα 2.000 ευρώ. Οι τριετίες διατηρούνται «παγωμένες», ενώ καταργείται το επίδομα γάμου.

Καταργούνται όλα τα επιμέρους πολυτεκνικά επιδόματα και θεσπίζεται επίδομα στήριξης τέκνων το οποίο κυμαίνεται από 40 ευρώ για το πρώτο παιδί φθάνει τα 180 ευρώ τον μήνα για 4 παιδιά και προσαυξάνεται κατά 60 ευρώ για περισσότερα παιδιά, με εισοδηματικά κριτήρια.

Ο ελάχιστος χρόνος ημερήσιας ανάπαυσης μειώνεται στις 11 ώρες από 12 που ισχύει σήμερα και αποσυνδέεται το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων από το ωράριο των εργαζομένων.

Καθιερώνεται η 6ήμερη εβδομαδιαία εργασία για ορισμένους κλάδους, όπως το λιανεμπόριο, χωρίς επιπλέον αμοιβή ή ρεπό, αρκεί ο χρόνος απασχόλησης να μην ξεπερνά τις 40 ώρες την εβδομάδα.
Καταργείται η προϋπόθεση της προέγκρισης από την Επιθεώρηση Εργασίας των υπερωριών, ενώ η διευθέτηση του χρόνου εργασίας θα γίνεται με κλαδικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις. Καταργούνται τέλος, οι ειδικές επιδοτήσεις ανεργίας και οι ειδικές εισοδηματικές ενισχύσεις και καθιερώνεται τακτικό επίδομα ανεργίας για 12 μήνες.

Ποιοι είναι αυτοί που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μέχρι 31-12-2010;
     Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι ο ελάχιστος χρόνος που πρέπει να συμπληρώσει ο υπάλληλος, προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί.
     Η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος δε σημαίνει αυτόματα και έναρξη καταβολής της σύνταξης. Τις περισσότερες φορές συνδέεται  με όριο ηλικίας που πρέπει να συμπληρώσει  ο υπάλληλος. Μπορεί κάποιος να αποχωρήσει με τη θεμελίωση και να πάρει τη σύνταξη, όταν συμπληρώσει το απαιτούμενο όριο ηλικίας.
Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος εξαρτάται από την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία ανήκει ( παλιός ή νέος ασφαλισμένος),  την οικογενειακή κατάσταση( έγγαμος ,άγαμος, αριθμός παιδιών κλπ), την αιτία απομάκρυνσης από την υπηρεσία ( σωματική ή διανοητική ανικανότητα, κατάληψη από το όριο ηλικίας  65 ή 67) κ.ά.
     Έτσι με βάση την ανωτέρω διάταξη:
     α) Οι διορισμένοι μέχρι 31-12-82, άνδρες και γυναίκες, έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα και δεν θίγονται από τις συνταξιοδοτικές μεταβολές που θα επέλθουν. Η αποχώρησή τους θα γίνει με βάση τις ισχύουσες σήμερα συνταξιοδοτικές διατάξεις για την κατηγορία αυτή.
      Για μεν τις γυναίκες που είναι παντρεμένες είτε έχουν παιδιά ,ενήλικα ή ανήλικα είτε δεν έχουν, θα μπορέσουν να αποχωρήσουν, όποτε θελήσουν και μετά το 2011 χωρίς όριο ηλικίας. ( 24,5 χρόνια υπηρεσίας χωρίς όριο ηλικίας)  Όλες οι γυναίκες της κατηγορίας αυτής έχουν αυτό το χρόνο, και κατά συνέπεια δεν θίγονται από τις συνταξιοδοτικές μεταβολές, που θα επέλθουν, όποτε και αν αποχωρήσουν από την υπηρεσία.
     Για τους άνδρες και τις ανύπαντρες γυναίκες, αν μεν ισχύσει η ειδική διάταξη του Ν.3075/2002 για τους εκπαιδευτικούς, θα μπορούν  να αποχωρούν με 30 έτη υπηρεσίας και ηλικία 55 ετών (αυτό θα του δούμε τις προσεχείς ημέρες όταν το Υπουργείο Οικονομικών καταθέσει το δικό του νομοσχέδιο για την εξίσωση των ορίων ηλικίας ανδρών και γυναικών) 
     Αν δεν ισχύσει, θα  μπορούν να αποχωρήσουν με τις γενικές διατάξεις που ισχύουν, τα γνωστά εξάμηνα που προστίθενται από 1-1-98  Χωρίς Όριο Ηλικίας  ( Χ.Ο.Η.)
    Αν δηλ η 25ετία (χρόνος θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος γι αυτή την κατηγορία) συμπληρώθηκε το  1998 απαιτούνται 32,5   έτη Χ.Ο.Η.
          Αν                 »                       1999        »           33    κ.ο.κ.
     Η μεγαλύτερη  επιβάρυνση είναι, αν η 25ετία συμπληρώθηκε από το 2003 και μετά, οπότε απαιτούνται 35 έτη Χ.Ο.Η. Δεν  θίγεται η 35ετία χωρίς όριο ηλικίας για την κατηγορία αυτή.
     Η  25ετία περιλαμβάνει  υπηρεσία που προσφέρθηκε στο Δημόσιο , στους ΟΤΑ και σε Ν.Π.Δ.Δ. με οποιαδήποτε σχέση εργασίας. Οι άνδρες μπορούν να εντάξουν και τη στρατιωτική τους θητεία ( με εξαγορά ή χωρίς εξαγορά)  για τη συμπλήρωσή της. Τα έτη Χ.Ο.Η. μετά την 25ετία μπορούν να συμπεριλάβουν και χρόνο ασφάλισης σε άλλο φορέα κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ , Ο.Α.Ε.Ε. Τράπεζες κλπ) 
     β) Οι διορισμένοι από 1-1-83 έως 31-12-92 για να θεμελιώσουν  συνταξιοδοτικό δικαίωμα  πρέπει να συμπληρώσουν 25ετία. Στην 25ετία γι αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται και ο χρόνος της διαδοχικής ασφάλισης που μπορεί να έχει κάποιος και ο χρόνος της στρατιωτικής θητείας για τους άνδρες. Ελάχιστος χρόνος δημόσιας υπηρεσίας που απαιτείται είναι 5 έτη.
     Όσοι λοιπόν συμπληρώνουν 25ετία μέχρι 31-12-2010  θα αποχωρήσουν, όποτε θελήσουν, με βάση τις ισχύουσες σήμερα συνταξιοδοτικές διατάξεις για την κατηγορία αυτή.  Μία μητέρα πχ που συμπληρώνει 25ετία μέχρι 31-12-2010 και έχει ανήλικο παιδί κατά τη συμπλήρωση της 25ετίας, θα λάβει τη σύνταξη με τη συμπλήρωση του 50^ου έτους της ηλικίας, ή  μητέρα 3 παιδιών που συμπληρώνει 20ετία μέχρι 31-12-2010, μπορεί να αποχωρήσει, όποτε θελήσει χωρίς όριο ηλικίας. Συμφέρει να παραμείνουν περισσότερο χρόνο στην υπηρεσία για να λάβουν μεγαλύτερη σύνταξη, αφού δεν θίγονται ασφαλιστικά τους δικαιώματα.
            Αν δεν ισχύσει  και γι αυτή την κατηγορία η ειδική διάταξη συνταξιοδότησης για τους εκπαιδευτικούς, που είναι 30 έτη υπηρεσίας και ηλικία 60 ετών , οι άνδρες θα επιβαρυνθούν με αύξηση των ορίων ηλικίας  , αφού τότε η ηλικία καταβολής της σύνταξης  κυμαίνεται από τα 60,5 - 65  με τα γνωστά εξάμηνα που προστίθενται από 1-1-98 ανάλογα με το έτος συμπλήρωσης της 25ετίας.
       Οι γυναίκες  όμως της κατηγορίας αυτής που δεν έχουν ανήλικο παιδί κατά τη συμπλήρωση της 25ετίας ή είναι ανύπαντρες και έχουν 25ετία, θα μπορούν να αποχωρήσουν  στην ηλικία των 60 ετών με όσα χρόνια υπηρεσίας έχουν.
       Γι αυτούς που δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31-12-2010, τα δεδομένα θα αλλάξουν.
      Τα 35 έτη υπηρεσίας και ηλικία 58 ετών που ισχύει γι αυτή την κατηγορία αλλάζει από 1-1-2013 και γίνεται 35 καιν 60 αυξάνοντας κατά ένα εξάμηνο για κάθε έτος μέχρι την ηλικία των 60 ετών.
      Διατηρείται επίσης με το νέο νομοσχέδιο η 37ετία χωρίς όριο ηλικίας.
       γ) Για τους ασφαλισμένους από 1-1-93 ο χρόνος θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι 15 έτη υπηρεσίας και ηλικία 65 ετών για άνδρες και γυναίκες. Οι μητέρες με ανήλικα παιδιά ή με  3 ή και περισσότερα παιδιά που χρειάζονται 20ετία για να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα δεν προλαβαίνουν να το θεμελιώσουν μέχρι 31-12-2010.
Διατηρείται επίσης και γι αυτή την κατηγορία η 37ετία χωρίς όριο ηλικίας
 Η εξίσωση των ορίων ηλικίας για όσες δεν θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31-12-2010 θα γίνει έως το 2013.
Αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων για όσους θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα από 1-1-2018 με τη θέσπιση βασικής σύνταξης στα 360 ? με σημερινά δεδομένα και αναλογικής σύνταξης
 Θεσπίζεται Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων  στις συντάξεις πάνω από 1400 ?
Για συντάξεις από 1.401,00 ? έως 1.700,00 ?, ποσοστό 3%
β.Για συντάξεις από 1.701,00 ? έως 2.300,00 ?, ποσοστό 5%
γ.Για συντάξεις από 2.301,00 ? έως 2.900,00 ?, ποσοστό 7%
δ.Για συντάξεις από 2.901,00 ? και πάνω, ποσοστό 9%
Η ανωτέρω εισφορά επιβάλλεται στο σύνολο των μεικτών συντάξιμων αποδοχών. Αν πχ οι μεικτές συντάξιμες αποδοχές είναι 1500? ο ειδικός φόρος θα είναι 1500  χ 3% = 45 ?
Το ποσοστό σύνταξης του μηνιαίου συντάξιμου μισθού των υπαλλήλων που προσλήφθησαν στο δημόσιο μέχρι 31-12-92 και παραμένουν στην υπηρεσία μετά τη συμπλήρωση 35ετούς συντάξιμης υπηρεσίας αυξάνεται κατά 2,5% για κάθε έτος ασφάλισης πέραν των 35 και μέχρι τα 40.
Η ποινή 4,5% που ίσχυε για τους δημοσίους υπαλλήλους γίνεται 6% για κάθε έτος πρόωρης εξόδου.
Διευκρίνιση. Η πρόωρη συνταξιοδότηση αφορά τα γενικά όρια ηλικίας. Πχ Μία ανύπαντρη γυναίκα  διορισθείσα από 1983-1992 με 20 χρόνια υπηρεσίας και ηλικία 60 ετών έχει τη δυνατότητα να αποχωρήσει στο 55^ο έτος με μείωση  λόγω ποινής 5 χ6%= 30%. Δεν αφορά τους ασφαλισμένους που φεύγουν ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας και συμπληρωμένο το έτος ηλικίας που πρέπει να έχουν για να λάβουν τη σύνταξη.
Αλλάζουν οι προϋποθέσεις για την αυτοδίκαιη απόλυση των υπαλλήλων (35 έτη δημόσια υπηρεσίας και ηλικία 60 ετών) .Ο υπάλληλος με αίτησή του, που υποβάλλεται έξι (6) μήνες πριν τη συμπλήρωση τριάντα πέντε (35) ετών πραγματικής και συντάξιμης δημόσιας υπηρεσίας, καθώς και του ορίου ηλικίας υποχρεωτικής αποχώρησης, μπορεί να ζητήσει να παραμείνει στην υπηρεσία έως τρία (3) επιπλέον έτη και έως τη συμπλήρωση κατ΄ ανώτατο όριο του 65ου έτους της ηλικίας ή του 67ου έτους στην περίπτωση όπου ο υπάλληλος έχει συμπληρώσει λιγότερα από τριάντα πέντε (35) έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας.
Από 1-1-2011 καταργείται η δυνατότητα στις άγαμες θυγατέρες θανόντων δημοσίων υπαλλήλων, ασφαλισμένων μέχρι 31-12-82, να λαμβάνουν τη σύνταξη των θανόντων γονέων τους.  Συντάξεις που ήδη καταβάλλονται εξακολουθούν να καταβάλλονται
Από 1-1-2013 οι προσλαμβανόμενοι δημόσιοι υπάλληλοι υπάγονται υποχρεωτικά και αυτοδίκαια στον κλάδο κύριας ασφάλισης του ΙΚΑ
Οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος που αναλαμβάνουν εργασία μετά τη συνταξιοδότηση , αν δεν έχουν συμπληρώσει το 55^ο έτος της ηλικίας τους αναστέλλεται η  καταβολή τόσο της κύριας σύνταξης όσο και των επικουρικών. Για όσους έχουν συμπληρώσει το 55^ο έτος το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξης αν υπερβαίνει τα 30 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη όπως αυτά διαμορφώνονται κάθε φορά την 31^η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους ,καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.
( ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη σήμερα 33,04 ? δηλ. το ποσό της ακαθάριστης κύριας σύνταξης που ξεπερνά 30 χ 33,04 =991,20 ? περικόπτεται κατά 70% .
Όλα τα ανωτέρω ισχύουν με την επιφύλαξη ότι θα ψηφιστούν όπως κατατέθηκαν στο νομοσχέδιο. Περισσότερα θα ανακοινώσουμε όταν κατατεθεί από το Υπουργείο  Οικονομικών  η διάταξη για την εξίσωση των ορίων ηλικίας κατά τις προσεχείς ημέρες.
                

Share