''Οι επενδυτές μπορεί να διαχειριστούν αυτόν τον κίνδυνο επιλέγοντας για μια ακόμη φορά τράπεζες των πλούσιων κρατών, αντί για εκείνων που δεν αντέχουν να εξαιρέσουν τους πιστωτές από το κούρεμα καταθέσεων.Η αντίδραση της αγοράς στην συμφωνία για το κούρεμα ήταν ενδεικτική: Οι μετοχές των τραπεζών στις πιο αδύναμες χώρες, υποχώρησαν περισσότερο από των δυνατών'' γράφουν οι Financial Times σε κύριο άρθρο τους.
Διαβάστε όλο το άρθρο με τίτλο: H Ευρώπη αυτοσχεδιάζει με το bail-in - Οι νέοι οδικοί χάρτες για τις ευρωτράπεζες''Χρειάστηκε να περάσει ένα χρόνος γεμάτος διενέξεις και δύο ολονύχτιες συνεδρίες συζητήσεων, για να καταλήξουν οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ επιτέλους στους κοινούς κανόνες που θα διέπουν την διάλυση των προβληματικών τραπεζών. Αλλά για τα επόμενα πέντε χρόνια, που θα πέφτουν οι τράπεζες στα βράχια, οι ηγέτες της ΕΕ θα χρειαστεί να κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα: Να αυτοσχεδιάζουν.
Η συμφωνία η οποία επετεύχθη χθες Πέμπτη, προβλέπει ότι το αυστηρότερο καθεστώς που θα επιβάλλει στους πιστωτές να επωμίζονται τον λογαριασμό των τραπεζικών καταρρεύσεων, αντί για τους φορολογούμενους, θα τεθεί σε ισχύ από το 2018.
Οπότε ανοίγει μια μακρά, αβέβαιη περίοδος μετάβασης, όπου η ευρωζώνη θα στοχεύει σε πιθανώς αντικρουόμενους στόχους: Να καθαρίσει τους τραπεζικούς ισολογισμούς, να εμφυσήσει ζωή στις αγορές τραπεζικής χρηματοδότησης και να κρατήσει σε ένα όριο το κόστος για τους καταναλωτές –τουλάχιστον στην Γερμανία.
Ολες αυτές οι προσπάθειες θα γίνονται μέσα σε ένα περιβάλλον ατελούς τραπεζικής ένωσης, με την ΕΚΤ να προσπαθεί να βρει τον βηματισμό της ως ενιαίος επόπτης, χωρίς άμεση προοπτική για κεντρική εξουσία εκκαθαρίσεων που θα κρίνει το πότε έχει αποτύχει μια τράπεζα, με διαφορετικούς εθνικούς κανόνες για την αντιμετώπιση των καταρρεύσεων και με ελάχιστες χώρες να έχουν ανεξάρτητα ταμεία εκκαθαρίσεων.
Η μεγάλη πρόκληση που διαφαίνεται στον ορίζοντα είναι τα stress tests που θα διεξάγει η ΕΚΤ την επόμενη άνοιξη σε περίπου 140 τράπεζες που η ΕΚΤ θα επιβλέπει άμεσα. Σύμφωνα με τον Jörg Asmussen της ΕΚΤ, ο στόχος είναι «να ξεκινήσει με ξεκάθαρη λίστα και να αποκαταστήσει την αξιοπιστία στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, που δεν κατάφεραν να αποκαταστήσουν τα δύο προηγούμενα stress tests."
Όμως το stress test μπορεί να έχει τόση μόνο δύναμη, όση τα εργαλεία που διαθέτει για την αντιμετώπιση των όποιων αδυναμιών ή κεφαλαιακών ελλείψεων παρουσιάζονται και δεν μπορούν να καλυφθούν από την αγορά. «Μπορεί να είναι σκληρά τεστ, αλλά ποιο το νόημα να είσαι σκληρός όταν υπάρχει μια τρύπα που δεν μπορείς να κλείσεις;» σχολίασε ένας κορυφαίος αξιωματούχος της ευρωζώνης. «Τι κάνουμε τότε;"
Εδώ την απάντηση έδωσε εν μέρει η χθεσινή συμφωνία για τους κανόνες του αποκαλούμενου "bail-in" της υποχρεωτικής συμμετοχής των πιστωτών σε μια διάσωση. Αν και δεν θα έχει νομική ισχύ μέχρι το 2018, τρία χρόνια αφότου ήθελαν η Γερμανία και η ΕΚΤ να εφαρμοστεί, πάντως σε κάθε περίπτωση θα έχει αισθητή επίδραση.
Μπορεί το μοντέλο να μην εφαρμοστεί πλήρως –ειδικά όσον αφορά την απαξίωση των senior πιστωτών – αλλά «θα είναι δύσκολο να παραβιαστούν οι ευρύτεροι κανόνες» όπως δήλωσε αξιωματούχος της ευρωζώνης. Όπως το έθεσε ο Ιρλανδός υπουργός που ενορχήστρωσε την συμφωνία εκκαθαρίσεων "ο κανόνας τώρα είναι το bail-in".
Την όποια απόφαση θα πλαισιώνουν οι αυστηρότερες προϋποθέσεις που θα θέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έγκριση της κρατικής στήριξης, η οποία θα απαιτεί από τις χώρες να επιβάλλουν ζημίες στους μετόχους και τους junior ομολογιούχους, ως προϋπόθεση για να δοθούν κρατικά κεφάλαια από τους φορολογούμενους στις τράπεζες. «Είναι μια μεγάλη αλλαγή την οποία ο κόσμος θα καθυστερήσει να χωνέψει,» σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος.
Βεβαίως θα είναι αναπόφευκτο να εκδηλώνεται κάποια δημόσια στήριξη για τους πιο αδύναμους οίκους. Ο αξιωματούχος της ΕΚΤ Benoît Cœuré, έχει δηλώσει ότι «πρέπει να έχει συσταθεί ένας αξιόπιστος μηχανισμός περιφρούρησης» πριν ξεκινήσουν τα stress test.
Αυτή η «περιφρούρηση» υπάρχει στα οικονομικά εύρωστα μέλη, αλλά για τους πιο αδύναμους η κατάσταση είναι αβέβαιη. Τα δάνεια θα διατίθενται από το ταμείο διασώσεων 500 δισ. ευρώ της ευρωζώνης, τον μηχανισμό European Stability Mechanism, αλλά θα έχουν αυστηρότερες προϋποθέσεις για τις ήδη φορτωμένες με βάρη κυβερνήσεις.
Εν τω μεταξύ η ημερομηνία έναρξης της άμεσης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον ESM, παραμένει άγνωστη. Οι φράσεις που αναφέρουν ότι το εργαλείο θα πρέπει να είναι έτοιμο εγκαίρως για τα stress test, αφαιρέθηκε από αρκετά προσχέδια του κοινού ανακοινωθέντος της συνόδου κορυφής της ΕΕ. Ορισμένα μέλη της ΕΚΤ σχολιάζουν ότι δύσκολα θα είναι έτοιμο εγκαίρως.
Η ενθάρρυνση των επενδυτών για άλλη μια φορά να αγοράσουν τραπεζικά ομόλογα, θα βοηθήσει να μειωθούν οι κρατικές παρεμβάσεις. Αλλά ορισμένες τράπεζες φοβούνται ότι η συμφωνία για το bail-in, που δίνει στα κράτη μέλη την ευχέρεια να εξαιρέσουν κάποιες τράπεζες – αφήνει να αιωρείται πολύ αβεβαιότητα για τους επενδυτές, αυξάνοντας παραπάνω το κόστος χρηματοδότησης.
Ο Oliver Moullin της Association for Financial Markets in Europe, είπε: "Είναι σημαντικό να καθοριστεί σαφώς η όποια ελαστικότητα στην εφαρμογή των εργαλείων του bail-in για να ελαχιστοποιηθεί η αβεβαιότητα και η απουσία προβλεψιμότητας και να δοθούν ίσες ευκαιρίες σε όλους."
Οι επενδυτές μπορεί να διαχειριστούν αυτόν τον κίνδυνο επιλέγοντας για μια ακόμη φορά τράπεζες των πλούσιων κρατών, αντί για εκείνων που δεν αντέχουν να εξαιρέσουν τους πιστωτές από το bail-in – ενισχύοντας το πρόβλημα το οποίο κλήθηκε να διορθώσει η τραπεζική ενοποίηση. Η αντίδραση της αγοράς στην συμφωνία της Πέμπτης για το bail-in, ήταν ενδεικτική: Οι μετοχές των τραπεζών στις πιο αδύναμες χώρες, υποχώρησαν περισσότερο από των δυνατών''.
