Αν το
προσδόκιμο ζωής μεγαλώνει, τότε πρέπει να παρατείνεται και ο εργάσιμος χρόνος
των ανθρώπων και αν οι Σουηδοί θέλουν να διατηρήσουν το επίπεδο των
συνταξιοδοτικών τους παροχών, τότε πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται ότι ο
συντάξιμος χρόνος πρέπει να πάει στα 75 τους χρόνια και στο ενδιάμεσο ότι
μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουν καριέρα...
Αυτή
ήταν η ανάλυση του (κεντροδεξιού) πρωθυπουργού της Σουηδίας, Φρ. Ράινφελντ,
εν όψει της αναθεώρησης του ασφαλιστικού συστήματος - που θα συζητηθεί, τον
Απρίλιο, στη σουηδική Βουλή - και που προκάλεσε πάταγο.
Ο κ.
Ράινφελντ κάλεσε τους συμπατριώτες του «να αλλάξουν νοοτροπία» -
«αν, για παράδειγμα, δεχθούμε ότι χάρη στην επιστήμη ζούμε περισσότερα
χρόνια, αλλά θα εξακολουθήσουμε να παίρνουμε τη σύνταξη στα χρονικά όρια που
είχαμε θέσει όταν ζούσαμε λιγότερα χρόνια, τότε οι συντάξεις θα μειωθούν
– το αποδεχόμαστε;», είπε. Μετριοπαθώς, πάντως,
πρότεινε να προβλεφθεί η δυνατότητα παράτασης του εργασιακού βίου ως τα 69
χρόνια (αντί των 67, που ίσχυε ως τώρα) και η πρόωρη συνταξιοδότηση να
προβλεφθεί για την ηλικία των 63 ετών.
Ο
πρωθυπουργός υποστήριξε ακόμη ότι ένα στα δύο παιδιά της χώρας του μπορεί να
ζήσει ως τα 100 του χρόνια και, άρα, θα πρέπει οι Σουηδοί να αλλάξουν τον τρόπο
που σκέφτονται, ως προς τη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους. «Πρόκειται για μια
τεράστια δομική αλλαγή, που δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητή»,
παρατήρησε. Υποστηρίζοντας, εξάλλου, τις απόψεις του ανέφερε, ότι ένας
εργαζόμενος 55 ετών «μπορεί να είναι ελκυστικός στην αγορά εργασίας, αφού θα
έχει την πείρα και την κατάρτιση των χρόνων του, αλλά ο μελλοντικός εργοδότης
θα μπορεί να επενδύσει πάνω του για άλλα 20 χρόνια».
Φυσικά,
οι πρωθυπουργικές δηλώσεις προκάλεσαν "κατάπληξη", όπως δήλωσαν οι
Σοσιαλδημοκράτες. "Για ορισμένους εργαζομένους είναι δύσκολο ακόμη
και να φτάσουν στα 65 χρόνια της συνταξιοδότησής τους", παρατήρησαν και σημείωσαν
πως αν προτείνεται η "αλλαγή καριέρας" - στα
54 χρόνια, λόγου χάρη - θα πρέπει επίσης να προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης
σπουδαστικού δανείου. Εξάλλου, τόνισαν, «δεν είναι εύκολο για έναν εργαζόμενο
που δούλεψε για 30 χρόνια σε ένα εργασιακό περιβάλλον να αλλάξει ξαφνικά
καριέρα και να βρεθεί στον πάτο μιας λίστας αναμονής». Σε κάθε περίπτωση
υπογράμμισαν, η δυνατότητα παράτασης του εργασιακού βίου συναρτάτε με το είδος
της εργασίας και δεν μπορεί να οριστεί μία οριζόντια κατεύθυνση.
Το
ίδιο θέμα συζητείται, πάντως, σήμερα και στη Γαλλία, όπου το Σοσιαλιστικό κόμμα καλείται να
αναμετρηθεί με το "ταμπού" του χρόνου συνταξιοδότησης. Ο Μισέλ Ροκάρ
πρότεινε, τις προάλλες, να παραταθεί ο χρόνος των συνταξιοδοτικών εισφορών από
τα 41,5 χρόνια στα 43, ενώ στον δημόσιο διάλογο σημειώνεται ότι -
συνυπολογιζομένης της αύξησης του προσδόκιμου ζωής - θα πρέπει να επανεξεταστεί
η ηλικία συνταξιοδότησης, έτσι ώστε στη ζωή ενός ανθρώπου, τα 2/3 να
κατανέμονται στην ενεργό δράση του ως εργαζομένου και το 1/3 ως συνταξιούχου.
Τέλος,
πέραν της οικονομικής διάστασης του θέματος, ορισμένοι αναλυτές θέτουν και ένα
ζήτημα "γεροντικής μοναξιάς".
Οι
συνταξιούχοι, λένε (Guardian),
"έχουν πολύ χαλαρή κοινωνική διασύνδεση κι εμπλέκονται λιγότερο στο κοινωνικό
γίγνεσθαι επειδή απέχουν από την βασική πηγή κοινωνικότητας, που είναι ο χώρος
της εργασίας".
Το
γεγονός ότι δεν είναι πια «χρήσιμοι» ενισχύει την αρνητική τους διάθεση στην
προσφορά, τη συμβολή, την επίδοση, τη δράση. Και, φυσικά, αυτή η κατιούσα στη
«χρησιμότητα» συνοδεύεται από μια κατιούσα στην κοινωνική προσβασιμότητα.
Τελικά, λένε, τα γηρατειά και η σύνταξη φέρνουν μοναξιά. Κι
αυτό, είναι αναπόφευκτο.
******************************
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
1. Αν εφαρμοστεί τότε όλοι μας
μέχρι το 74,99 έτος θα είμαστε όλοι στο ταμείο ανεργίας (σύνταξη γήρατος 75 ετών)
2. Σχετικά με τις εισφορές θα
πάμε σε εισφορές ανταποδοτικές δηλ όσα πλήρωσες
θα πάρεις.
