Κώστας Χρυσόγονος: Υπάρχει συστηματική καταστρατήγηση του Συντάγματος

Ο εγγυητής του Συντάγματος, είναι η ελληνική κοινωνία. Αν η ελληνική κοινωνία δεν αντιδράσει, η συστηματική παραβίαση του Συντάγματος θα συνεχιστεί και θα διευρυνθεί [...] Ο Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ, Κώστας Χρυσόγονος, μιλά στην Κρυσταλία Πατούλη για το tvxs.gr με βάση τις -κατ’ εξακολούθησιν- παραβιάσεις του Ελληνικού Συντάγματος.

Κρ.Π.: Υπάρχει Σύνταγμα στην Ελλάδα; Υπάρχουν νόμοι; Ή μόνο παράνομες αυθαιρεσίες, από δικαστές - εισαγγελείς, μέχρι τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, αν λάβουμε υπόψιν όσα λέχθηκαν για την αντισυνταγματική απόφαση της επιστράτευσης των απεργών του Μετρό, αλλά και για τις συνεχώς αυξανόμενες πράξεις νομοθετικού περιεχομένου; 

Κ.Χρ.: Σύνταγμα υπάρχει, αλλά δεν εφαρμόζεται στο βαθμό που θα έπρεπε. Και νόμοι υπάρχουν, αλλά κι αυτοί δεν εφαρμόζονται στο βαθμό που θα έπρεπε.

Κάποιες φορές εφαρμόζονται επιλεκτικά, με μεγαλύτερη αυστηρότητα σε βάρος ορισμένων ανθρώπων ή κατηγοριών του πληθυσμού, και με μικρότερη ή καθόλου αυστηρότητα σε βάρος άλλων.

Να ξεκινήσω από το ζήτημα της επίταξης των απεργών...  Η επίταξη, λοιπόν, αυτή, η οποία κηρύχτηκε στις 24 Ιανουαρίου, με απόφαση του Πρωθυπουργού, βρίσκεται εκτός των ορίων της Συνταγματικής νομιμότητας.

Διότι, το Άρθρο 22, παράγραφος 4 του Συντάγματος, απαγορεύει κατηγορηματικά οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας, και επιτρέπει κατ’ εξαίρεση την επιβολή επίταξης προσωπικών υπηρεσιών ή αλλιώς πολιτική επιστράτευση, όπως τη λέει η κοινή νομοθεσία, σε εξαιρετικά καθοριζόμενες περιπτώσεις.

Θα σας πω ποιες είναι οι περιπτώσεις αυτές, ας δούμε όμως πρώτα, τι προβλέπει η απόφαση του Πρωθυπουργού.

Η απόφαση του Πρωθυπουργού, προβλέπει ότι κηρύσσει επίταξη προσωπικών υπηρεσιών, προκειμένου να αποτραπούν οι δυσμενείς συνέπειες της παρατεινόμενης απεργίας των εργαζομένων στην Εταιρεία Σταθερές Συγκοινωνίες, που έχει προκαλέσει σοβαρή διαταραχή στην κοινωνική ζωή της χώρας, και ενέχει σοβαρούς κινδύνους στη δημόσια τάξη και υγεία.

Αυτά τα οποία επικαλείται ο Πρωθυπουργός, δηλαδή τη σοβαρή διαταραχή στην κοινωνική ζωή της χώρας και τον κίνδυνο για την δημόσια τάξη, δεν αποτελούν κατά το Σύνταγμα, λόγο κηρύξεως πολιτικής επιστράτευσης ή αλλιώς επίταξης προσωπικών υπηρεσιών.

Οι λόγοι τους οποίους προβλέπει το Σύνταγμα, είναι:

Πόλεμος, Επιστράτευση (εννοείται στρατιωτική επιστράτευση), αντιμετώπιση αναγκών της Άμυνας της χώρας και αντιμετώπιση κινδύνου από θεομηνία (παντός είδους φυσικές καταστροφές), ή αντιμετώπιση ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη Δημόσια Υγεία.

Το μόνο, λοιπόν, που προβλέπεται από το Σύνταγμα, ως λόγος κηρύξεως επιτάξεως προσωπικών υπηρεσιών, και το επικαλείται ο Πρωθυπουργός στην απόφασή του, είναι οι κίνδυνοι για τη Δημόσια Υγεία.  Οι κίνδυνοι, όμως, αυτοί, είναι ανύπαρκτοι. Διότι, είναι προφανές ότι μιλώντας για Δημόσια Υγεία, και όχι για υγεία εν γένει, το Σύνταγμα δεν εννοεί την υγεία μεμονωμένων προσώπων, αλλά τον κίνδυνο διάδοσης λοιμωδών, μεταδοτικών ή μολυσματικών νοσημάτων.

Τέτοιος κίνδυνος προδήλως δεν υφίσταται από τη διακοπή των σταθερών συγκοινωνιών στην Αττική, δηλαδή, χολέρα ή πανούκλα.

Θα έλεγα ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ούτε ακόμα και για την υγεία μεμονωμένων ασθενών, διότι ακόμα και κάποιος που έχει ανάγκη άμεσης μεταγωγής σε νοσοκομείο, μπορεί να μεταβεί με ασθενοφόρο.

Κι ακόμα, αν υποθέσουμε ότι λόγω της απεργίας στο Μετρό, υπάρχει μεγάλη συμφόρηση στους οδικούς άξονες, το ασθενοφόρο έχει απόλυτη προτεραιότητα, έναντι όλων των άλλων οχημάτων.

Άρα  είναι φανερό, ότι δεν συντρέχουν οι Συνταγματικές προϋποθέσεις κηρύξεως επιτάξεως.

Από κει και πέρα όμως, υπάρχει σοβαρό κενό στην δικαστική προστασία έναντι παρομοίων παρανόμων και αντισυνταγματικών εγχειρημάτων της εκτελεστικής εξουσίας, διότι, το μόνο ένδικο μέσον με άμεση ενέργεια και απόδοση, είναι η κατάθεση αιτήσεως αναστολής στο Συμβούλιο της Επικρατείας, κατά της διοικητικής πράξεως για επίταξη, όπου όμως, δεν κρίνεται η ουσία της υποθέσεως –δεν κρίνεται, δηλαδή, καθεαυτή η νομιμότητα ή η παρανομία της αποφάσεως του Πρωθυπουργού-, αλλά κρίνεται και αποτελεί λόγο αναστολής, μόνον η τυχόν ανεπανόρθωτη βλάβη των θιγομένων από την πράξη, η οποία μάλιστα θα πρέπει να είναι υπέρτερη του τυχόν δημοσίου συμφέροντος για την άμεση εκτέλεσή της.

Με άλλα λόγια, αναστολή δεν μπορεί να δοθεί, παρά μόνο εάν ο αιτών υφίσταται βλάβη στα συμφέροντά του, η οποία δεν μπορεί να επανορθωθεί σε περίπτωση αποδοχής της αίτησης ακυρώσεως.

Κρ.Π.: Παρεμπιπτόντως, το να απολύσουν κάποιον, επειδή συνεχίζει π.χ. να απεργεί, μη δεχόμενος την αντισυνταγματική απόφαση του Πρωθυπουργού για επίταξη, δεν θεωρείται ανεπανόρθωτο για τον ίδιο; 

Κ.Χρ.: Όχι, δεν θεωρείται, διότι αν γίνει δεκτή η αίτηση ακυρώσεως, θα επανέλθει στη θέση του και θα πληρωθεί τους μισθούς του αναδρομικά. Δεν θεωρείται, λοιπόν, ανεπανόρθωτη βλάβη η απόλυση, κατά την έννοια των διατάξεων που ρυθμίζουν το θέμα της αναστολής από το Συμβούλιο Επικρατείας.

Με άλλα λόγια, επειδή, ακριβώς, δεν δικάζεται η ουσία της υποθέσεως αλλά γίνεται στάθμιση συμφερόντων ουσιαστικά, στην περίπτωση της αναστολής, είναι πάγια η πρακτική των Επιτροπών Αναστολών, να μην δίδουν τέτοιες Αναστολές. 

Και αυτή την πρακτική ακολούθησε και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας, ο οποίος απέρριψε το αίτημα προσωρινής διαταγής που κατέθεσε το Συνδικάτο των Εργαζομένων στο Μετρό.

Επαναλαμβάνω, λοιπόν, ότι ενώ υπάρχει παραβίαση του Συντάγματος, δεν υπάρχει διαδικαστικά τρόπος, ώστε η παραβίαση, αυτή, να αντιμετωπιστεί, από την έννομη τάξη. Κι αυτό, βεβαίως, είναι ένα μεγάλο κενό δικαστικής προστασίας!

Θα έπρεπε να υπάρχει πιο αποτελεσματική δικαστική προστασία!

Υπό την έννοια, ότι θα έπρεπε να υπάρχει ένα Συνταγματικό Δικαστήριο, όπως υπάρχει στα περισσότερα άλλα Ευρωπαϊκά κράτη, το οποίο να μπορεί εν τη γενέσει τους, να καταστέλλει τις παραβιάσεις του Συντάγματος:

• Είτε σε μορφή αντισυνταγματικού νόμου, όπως ήταν ο πρόσφατος νόμος για το μεσοπρόθεσμο (Ν.4093), που διαπιστωμένα, με γνωμοδότηση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, περιείχε αντισυνταγματικές διατάξεις ως προς την μείωση των συντάξεων, και παρόλα αυτά η κοινοβουλευτική πλειοψηφία απτόητη τον ψήφισε.
• Είτε, ως προς διοικητικές πράξεις που παραβιάζουν το Σύνταγμα, όπως είναι αυτή η απόφαση του Πρωθυπουργού για επίταξη προσωπικών υπηρεσιών των απεργών στις σταθερές συγκοινωνίες, χωρίς να συντρέχουν οι συνταγματικές προϋποθέσεις.

Κρ.Π.: Για τις Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, τί έχετε να πείτε; 

Κ.Χρ.: Το Σύνταγμα, προβλέπει τη δυνατότητα εκδόσεως Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, οι οποίες είναι μια μορφή, ουσιαστικά, προσωρινού νόμου, μόνον σε περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας, και απρόβλεπτης ανάγκης, όπως, π.χ. σε έναν σεισμό(ο οποίος προκαλεί ανθρώπινα θύματα, ή ζημιές, και υπάρχει ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης των συνεπειών του).

Αυτό είναι το αντικείμενο επί του οποίου ο Συνταγματικός νομοθέτης, προέβλεψε την δυνατότητα εκδόσεως Πράξεως Νομοθετικού Περιεχομένου.

Όπου, νομοθετεί, ουσιαστικά, η κυβέρνηση, χωρίς τη συναίνεση της βουλής! Και απλώς, υποχρεούται μέσα σ’ ένα χρονικό διάστημα –που μπορεί να είναι και αρκετά μεγάλο, ανάλογα αν βρίσκεται ή αν δεν βρίσκεται η βουλή σε Σύνοδο, γιατί π.χ. βρίσκεται σε διακοπές- να τις φέρει  στη βουλή για κύρωση.

Αλλά ακόμα κι αν η βουλή αρνηθεί την κύρωση(δηλ. δεν  εγκρίνει), οι Πράξεις Ν.Π. εξακολουθούν να ισχύουν για το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα, μέχρι την πάροδο των προθεσμιών, ή την απορριπτική απόφαση της βουλής.

Κρ.Π.: Και τώρα που οι Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου μοιάζει να έχουν γίνει… μόδα στην Ελλάδα; 

Κ.Χρ.: Αυτό, τώρα, αποτελεί μια έκτακτη και εξαιρετική διαδικασία.

Η συχνότητα, των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, όλες τις προηγούμενες δεκαετίες, ήταν μία – δύο Πράξεις το χρόνο. Ενώ οι συχνότητα των νόμων, ήταν 100 – 150 νόμοι το χρόνο.

Το 2012, η σχέση αυτή, έχει σχεδόν ανατραπεί! Δηλαδή, έχουμε φτάσει κατ’ ουσίαν, οι Νόμοι, να είναι περίπου τόσοι, όσες και Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου. 

Με άλλα λόγια, έχουμε μία μερική υποκατάσταση –αντικατάσταση αν θέλετε- της τακτικής νομοθετικής διαδικασίας, από την έκτακτη, αυτή, διαδικασία, των πράξεων νομοθετικού περιεχομένου.

Κρ.Π.: Μήπως γιατί το Σύνταγμα της χώρας παραβιάζεται από τα μνημόνια και τις μνημονιακές κυβερνήσεις; 

Κ.Χρ.: Διότι η κυβέρνηση εκδίδει Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας τις υπογράφει, προδήλως χωρίς να συντρέχει η προϋπόθεση της απρόβλεπτης ανάγκης, δεδομένου ότι στις πλείστες περιπτώσεις πρόκειται για εκτέλεση μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας που είχαν αναληφθεί πολλούς μήνες και χρόνια πριν.

Αφήνουν, δηλαδή, να περάσει το χρονικό διάστημα, μέχρι να έρθει ο χρόνος καταβολής της επόμενης δόσης, οπότε δημιουργούν μόνοι τους το «επείγον»αλλά και πάλι, δεν υπάρχει το «απρόβλεπτο».

Άρα, λοιπόν, πρόκειται για μία συστηματική καταστρατήγηση του Συντάγματος, προκειμένου να αποφευχθεί η εισαγωγή νομοσχεδίου στο κοινοβούλιο, που θα σήμαινε, αφενός τη δυνατότητα αντιδράσεων, όχι μόνο από την αντιπολίτευση αλλά ενδεχομένως και από μεμονωμένους βουλευτές της συμπολίτευσης, και αφετέρου τη δυνατότητα κοινωνικών αντιδράσεων(απεργίες, διαδηλώσεις, κλπ).

Στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, δεν υπάρχει καμιά προειδοποίηση ούτε της κοινωνίας, ούτε της βουλής!

Η πράξη υπογράφεται σε χρόνο μηδέν από τα μέλη του υπουργικού συμβουλίου, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, και ισχύει ως νόμος του κράτους, χωρίς να το έχει αντιληφθεί κανείς, στην ουσία! Δηλαδή, αιφνιδιάζει τους πάντες!

Και έτσι, δεν υπάρχει χρόνος, ούτε για διάλογο, ούτε για αντιδράσεις των ενδιαφερομένων, όποιοι κι αν ήταν αυτοί, και όπως και αν θα αντιδρούσαν.

Άρα, έχουμε μία συστηματική καταστρατήγηση του Συντάγματος, η οποία, δεν υπόκειται και αυτή σε Δικαστικό έλεγχο, διότι τα δικαστήρια δεν έχουν αρμοδιότητα να ελέγξουν την συνδρομή των όρων της «ανάγκης»…

Κρ.Π.: Επί της ουσίας, λοιπόν;

Κ.Χρ.: Η ουσία είναι ότι υπάρχει υποκατάσταση της δημοκρατικής νομοθετικής διαδικασίας, της κοινοβουλευτικής νομοθετικής διαδικασίας, από μία νομοθέτηση της κυβέρνησης, που πλήττει  τη δημοκρατία.

Κρ.Π.: Τι άλλα ανάλογα προβλήματα πλήττουν την δημοκρατία και το Σύνταγμα; 

Κ.Χρ.: Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η κατεδάφιση όλων των κοινωνικών δικαιωμάτων, μέσω των εφαρμοστικών νόμων των μνημονίων.

Για παράδειγμα, το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση, το δικαίωμα στην εργασία, το δικαίωμα στην υγεία,  υφίστανται πρωτοφανή υποβάθμιση, με τους μνημονιακούς νόμους.

Επίσης, υπάρχει συστηματική παραβίαση της ισότητας στα δημόσια βάρη. Διότι, επιβάλλονται φορολογικά βάρη χωρίς να αντιστοιχούν σε πραγματική φοροδοτική ικανότητα των φορολογουμένων.

Κρ.Π.: Και επίσης, υπάρχουν και οι «νόμιμοι φοροφυγάδες», δηλαδή, οι εφοπλιστές, ή η Εκκλησία, ή εκείνοι που διατηρούν δις στο εξωτερικό και δεν φορολογούνται...

Κ.Χρ.: Αυτό σας λέω. Ότι επιβάλλονται φορολογικά βάρη, σε ανθρώπους που διαπιστωμένα δεν έχουν τη δυνατότητα να τα πληρώσουν, και δεν επιβάλλονται σε άλλους, που την έχουν.

Κρ.Π.: Οι Ενώσεις των Συνταγματολόγων στην Ελλάδα, τι κάνουν για όλα αυτά; Ή εσείς ως καθηγητής, τί λέτε σήμερα στους φοιτητές σας; Πως το Σύνταγμα είναι ένα… παιχνίδι που μπορεί να παίζουν κάποιοι, ή ότι δεν ισχύει τίποτα, τελικά, για τα όσα ορκίζονται σ’ αυτό όσοι ορκίζονται; 

Κ.Χρ.: Αυτός ο οποίος είναι ο τελικός εγγυητής του Συντάγματος, δεν είναι οι Συνταγματολόγοι. Οι Συνταγματολόγοι, μπορούν απλώς να επισημάνουν την παραβίαση του Συντάγματος.

Κρ.Π.: Εκτός από Συνταγματολόγοι, είστε και πολίτες…

Κ.Χρ.: Ο εγγυητής του Συντάγματος, είναι η ελληνική κοινωνία. Αν η ελληνική κοινωνία δεν αντιδράσει, η συστηματική παραβίαση του Συντάγματος θα συνεχιστεί και θα διευρυνθεί.

Κρ.Π.: Σύμφωνοι, αλλά ο κλάδος σας, ως ένας κλάδος που αποτελείται από ένα κομμάτι αυτής της κοινωνίας πολιτών, οι οποίοι έχετε και άμεση και ολοκληρωμένη γνώση του αντικειμένου, τί κάνει; Γιατί π.χ. δεν βγάζει έστω, μία ενημέρωση για τους πολίτες στο διαδίκτυο και την δυνατότητα για παράδειγμα, συλλογής υπογραφών, κατά της καταστρατήγησης του Ελληνικού Συντάγματος κατ’ εξακολούθησιν; 

Κ.Χρ.: Πρώτ’ απ’ όλα οι συνταγματολόγοι δεν έχουν ενιαίες απόψεις. Ο κάθε συνταγματολόγος έχει δικές του απόψεις. Και δεν εκπροσωπεί τους υπολοίπους.

Κρ.Π.: Υπάρχουν Ενώσεις και Σωματεία, όμως. Δεν έχουν τεθεί αυτά τα ζητήματα; 

Κ.Χρ.: Όχι.

Κρ.Π.: Γιατί; Τι να πρωτοκάνει η ελληνική κοινωνία; Σε τι να πρωτοαντιδράσει; Να πάει να σπουδάσει όλες τις επιστήμες, για να μπορεί να αντιληφθεί επακριβώς ώστε να αντιμετωπίσει τα απανωτά χτυπήματα από όλες τις μεριές; Κάποιοι που καταλαβαίνετε την σοβαρότητα της κατάστασης, δεν θα έπρεπε να κάνετε κάτι; 

Κ.Χρ.: Το Σωματείο δεν έχει κάνει κάποια ιδιαίτερη εκδήλωση, εκτός από μία που έγινε τον Οκτώβριο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, και όπου βεβαίως οι γνώμες διίσταντο. Άλλοι έχουν παρόμοιες με τις δικές μου απόψεις, που σας τις είπα, άλλοι  λένε ότι δεν υπάρχει πρόβλημα!

Κρ.Π.: Αυτοί που συμφωνείτε, τουλάχιστον; 

Κ.Χρ.: Κινητοποιούμαστε, με κείμενα, με ενημερώσεις στα ΜΜΕ, κλπ.

Κρ.Π.: Δεν μιλώ για μεμονωμένες προσπάθειες…

Κ.Χρ.: Βγάλαμε και μία διακήρυξη κάποια στιγμή, όταν το Φεβρουάριο του 2012 πήγε να ψηφιστεί το δεύτερο μεσοπρόθεσμο, συνυπογράψαμε 5 συνταγματολόγοι ένα κείμενο, αλλά αγνοήθηκε  από την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όπως αγνοήθηκε και η γνωμοδότηση, π.χ. του Ελεγκτικού Συνεδρίου τον Νοέμβριο του 2012.-

---
Με θέμα την Ελληνική Δικαιοσύνη, θα υπάρξουν και άλλες δύο συντεντεύξεις Καθηγητών τις επόμενες μέρες στο tvxs.gr, από έναν επίσης Συνταγματολόγο, αλλά και από έναν Ποινικολόγο, για τα ζητήματα της παραβίασης του Συντάγματος, αλλά και του Ποινικού Κώδικα.

Share