«Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν αυξανόμενη στήριξη στον ΣΥΡΙΖΑ και σε άλλα αντιμνημονιακά κόμματα. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολιτική κρίση, σε χρεοκοπία της χώρας και σε έξοδο από το ευρώ» σημειώνεται χαρακτηριστικά στην σελίδα 39 της έκθεσης του ΔΝΤ όπου αναφέρονται οι πιθανοί κίνδυνοι αποτυχίας του προγράμματος Το ΔΝΤ διαπιστώνει επαναφορά του ελληνικού προγράμματος στην ορθή τροχιά "μετά από τις σημαντικές αποκλίσεις του 2012 λόγω των πολιτικών εξελίξεων" κάνοντας έτσι έμμεση αναφορά και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις Μαΐου και Ιουνίου.
Η έκθεση προβλέπει πρωτογενές αποτέλεσμα 0% το 2013 έναντι 0,4% που αναμένει η κυβέρνηση). Για το 2014 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, 3% για το 2015, 4,5% για την περίοδο 2016-2017 και 4,1% του ΑΕΠ για την τριετία 2018-2020.
Το Ταμείο προβλέπει επίσης ανεργία της τάξης του 24,4% το 2013 και 25,1% το 2014.
Για το θέμα του χρέους, σε περίπτωση που δεν επιτευχθούν οι στόχοι του παρόντος προγράμματος, το ΔΝΤ προτείνει απευθείας κούρεμα 25% στα δάνεια των χωρών της ευρωζώνης προς την Ελλάδα αλλά και των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται στα χέρια της ΕΚΤ, με στόχο την επιστροφή στη βιωσιμότητα. Παράλληλα προτείνει την αντικατάσταση του μάνατζερ του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) με ξένους τεχνοκράτες εάν δεν επιτευχθούν οι στόχοι.
Σε ο,τι αφορά τις μεταρρυθμίσεις, το ΔΝΤ παρατηρεί ότι δεν έχει προχωρήσει η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και η επιτάχυνση των φορολογικών δικών, ενώ διαπιστώνει υστέρηση στη μείωση του προσωπικού στο Δημόσιο.
Τέλος, σημειώνει ότι το 2012 βγήκαν σε εφεδρεία 200 άτομα, αντί για το στόχο των 15.000.
«Κίνδυνος εκτροχιασμού»
Τον κίνδυνο να εκτροχιαστεί το πρόγραμμα της Ελλάδας "βλέπει" ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Αθήνα, Πόουλ Τόμσεν. Ο αξιωματούχος της τρόικας, μιλώντας σε δημοσιογράφους, σημείωσε ότι είναι επιτακτική η ανάγκη μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο τομέα προκειμένου να μειωθεί περαιτέρω το έλλειμμα.
Οι δεσμεύσεις της ευρωζώνης να συνεχίζουν να καλύπτουν το χρηματοδοτικό κενό της χώρας μπορεί να μην είναι ακόμα συγκεκριμένες, αλλά είναι σύμφωνες με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΔΝΤ, σημείωσε, υπονοώντας ότι το ΔΝΤ θα συνεχίσει και αυτό να συγχρηματοδοτεί την Ελλάδα.
Ο Π. Τόμσεν υπογράμμισε ότι το σημαντικό είναι ότι η ευρωζώνη αναγνώρισε πως το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και ότι θα ληφθούν περαιτέρω μέτρα μείωσής του στο μέλλον επισημαίνοντας πάντως πως η έγκαιρη συγκεκριμενοποίηση της περαιτέρω αυτής μείωσης καθώς και της συμπλήρωσης του χρηματοδοτικού κενού θα είναι καίρια για την επιτυχία του προγράμματος.
Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του ΔΝΤ, το εύρος του κενού για το 2015-2016 εκτιμάται στα 5,5-9,5 δισ. ευρώ και θα επανεκτιμάται τακτικά.
"Είναι ακόμα πολύ νωρίς να πει κανείς εάν θα χρειαστεί η Ελλάδα και περαιτέρω χρηματοδότηση από τις αρχές του 2015 ή νωρίτερα", συμπλήρωσε.
Το ΔΝΤ κάνει και την... «αυτοκριτική» του!
Σύμφωνα με την έκθεση, ένας ακόμη κίνδυνος είναι να έχουν αποτύχει- εκ νέου- οι υπολογισμοί των αναλυτών του Ταμείου σχετικά με τις επιπτώσεις στο σκέλος της ύφεσης από τις περικοπές που έχουν αποφασιστεί («το πρόγραμμα λαμβάνει υπόψη τώρα μια πιο συντηρητική άποψη για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές, αλλά αυτοί μπορεί και πάλι να είναι υψηλότεροι απ' ό,τι υπολογίζεται», αναφέρεται χαρακτηριστικά).
Αναλυτικά, η έκθεση αναφέρει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
1. Απολύσεις στο Δημόσιο
Για πρώτη φορά το ΔΝΤ δηλώνει ρητά ότι «τώρα απαιτείται να τεθούν στόχοι για απολύσεις υπαλλήλων», επισημαίνοντας ότι «οι στοχευμένες απολύσεις είναι σημαντικές για να υλοποιήσουν οι αρχές τούς στόχους για μείωση του λειτουργικού κόστους και να διασφαλίσουν το κατάλληλο μείγμα ικανοτήτων στο μελλοντικό εργασιακό δυναμικό του δημόσιου τομέα». Το Ταμείο ζητεί, οι αποχωρήσεις υπαλλήλων να φθάσουν αθροιστικά τις 27.000 έως το τέλος του 2013, συμπεριλαμβανομένων των 2.000 υπαλλήλων που τέθηκαν εκτός Δημοσίου πέρυσι. Οι επιμέρους στόχοι, σύμφωνα με το ΔΝΤ, πρέπει να καθοριστούν κατά τον επόμενο έλεγχο της τρόικας, στα μέσα Φεβρουαρίου. Οι πρώτοι που τίθενται στο «στόχαστρο» της τρόικας είναι οι υπάλληλοι του Δημοσίου με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου.
2. Προσδιορισμός των πρόσθετων μέτρων, ύψους 4 δις. ευρώ, για την περίοδο 2015- 2016
Τα μέτρα πρέπει να συμφωνηθούν μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας στα τέλη Αυγούστου με αρχές Σεπτεμβρίου και, σύμφωνα με το ΔΝΤ, θα πρέπει να συμπεριλαμβάνουν την επέκταση υφιστάμενων μέτρων, όπως η εισφορά αλληλεγγύης, η οποία προβλεπόταν να σταματήσει το 2015. Η συγκεκριμένη αναφορά της έκθεσης, μπορεί, επίσης, να αφορά στον νέο ενιαίο φόρο στα ακίνητα, όπως και στη μονιμοποίηση του φόρου πολυτελείας στα ΙΧ. Αλλά, και σε νέα περικοπή των παροχών υγείας και του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, τις μεγαλύτερες μειώσεις στα εφάπαξ, τις νέες αυξήσεις των εισιτηρίων στα μέσα μεταφοράς και των τιμολογίων στις ΔΕΚΟ, καθώς και την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών σε ετήσια βάση, ώστε αυτές να προσεγγίσουν τις εμπορικές τιμές. Ταυτόχρονα, το ΔΝΤ απαιτεί ευθέως αλλαγές (ήτοι περικοπές) στο σύστημα κοινωνικών επιδομάτων και άλλων βοηθημάτων, το οποίο «εξακολουθεί να είναι σύνθετο και ανεπαρκές».
3. Φοροδιαφυγή
Το ΔΝΤ διαπιστώνει μεγάλη υστέρηση σε σχέση με τους στόχους και στέλνει το μήνυμα «αντιμετωπίστε τη φοροδιαφυγή, για να μην μειωθούν περαιτέρω μισθοί και συντάξεις». Το Ταμείο καυτηριάζει το γεγονός ότι δεν προχώρησαν όσο έπρεπε οι έλεγχοι στους «μεγάλους φορολογουμένους» και σε άτομα υψηλού εισοδήματος. Ακόμη, διαπιστώνει ότι δόθηκε υπερβολικό βάρος στις περικοπές μισθών και συντάξεων και στην αύξηση της φορολογίας των μισθωτών, ενώ οι πλούσιοι και οι αυτοαπασχολούμενοι φορολογούμενοι εξακολουθούν να φοροδιαφεύγουν, και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση. Στην έκθεση επισημαίνεται ότι «οι απώλειες του κράτους από τη φοροδιαφυγή είναι τεράστιες» και υιοθετούνται εκτιμήσεις για «εξαιρετικά διαδεδομένη φοροδιαφυγή στις τάξεις των αυτοαπασχολούμενων (γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών, λογιστών), των οποίων το πραγματικό εισόδημα υπολογίζεται ότι είναι 1,25- 2,5 φορές μεγαλύτερο από το δηλούμενο».
4. Αποκρατικοποιήσεις
Οι επιδόσεις της Ελλάδας κρίνονται, στην έκθεση, πολύ χαμηλότερες των στόχων και το ΔΝΤ ζητεί:
*Σε περίπτωση που σημειωθούν αποκλίσεις από το πρόγραμμα, τόσο στα έσοδα από αποκρατικοποιήσεις όσο και στον αριθμό των περιουσιακών στοιχείων που θα ιδιωτικοποιηθούν, θα πρέπει: (α) να καταργηθεί η πρόσφατη νομοθετική αλλαγή που προβλέπει ότι η Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής θα έχει λόγο για σημαντικές αποκρατικοποιήσεις (ΔΕΚΟ του τομέα των υποδομών) πριν από την υλοποίησή τους, και (β) να αντικατασταθεί η διοίκηση του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ).
*Εάν ο έλεγχος της τρόικας το α΄ εξάμηνο εφέτος δείξει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα, η κυβέρνηση «θα πρέπει να εξετάσει δραστικές διοικητικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης των σημερινών μάνατζερ από ξένους ειδικούς».
*Έως το τέλος του 2013, να μεταβιβαστούν στο ΤΑΙΠΕΔ 3.150 ακίνητα.
*Να εντοπιστούν ακόμη 10.000 ακίνητα, συνολικής αξίας 8 δις. ευρώ, για μελλοντική αξιοποίηση.
*Να ολοκληρωθούν 21 αποκρατικοποιήσεις έως τον προσεχή Ιούνιο.
5. Τιμές προϊόντων και υπηρεσιών
Το ΔΝΤ επισημαίνει ότι αυτές μειώνονται με πολύ αργό ρυθμό, παρά το γεγονός ότι οι μισθοί έχουν υποχωρήσει σημαντικά (-7,5% κατά μέσο όρο, ενώ μέσω των ατομικών συμβάσεων η μείωση έφθασε στο 20%). Αποδίδει το πρόβλημα στις μεγάλες καθυστερήσεις στην απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και την άρση των εμποδίων στον ανταγωνισμό.
Σχετικά με το νέο «κούρεμα» του δημοσίου χρέους, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι το 2015- εφόσον η Ελλάδα επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ το 2014- οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να προσδιορίσουν τα πρόσθετα μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι το δημόσιο χρέος θα περιοριστεί στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022. Για τον σκοπό αυτό, αναφέρει, χρειάζεται να βρεθούν τρόποι περαιτέρω μείωσης του χρέους κατά 5,5- 9,5 δις. ευρώ τη διετία 2015- 2016. Τα μέτρα που εισηγείται το ΔΝΤ είναι: «κούρεμα» του 1ου δανείου από την ευρωζώνη και μείωση των επιτοκίων του σχεδόν στο 0%, καθώς και μείωση των επιτοκίων στο 2ο δάνειο από τον EFSF. Κατά το Ταμείο, εάν δεν εφαρμοστεί επιτυχώς το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, θα απαιτηθεί «κούρεμα» της τάξης του 25% σε όλα τα δάνεια που έχει λάβει η Ελλάδα από την ευρωζώνη ή δραστική μείωση των επιτοκίων δανεισμού.
Τέλος, αν και τονίζει τη δέσμευση των Ευρωπαίων εταίρων να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη και διαβλέπει επιστροφή στις αγορές (έστω και με μικρά ποσά δανείων) από το 2018, εντοπίζει ακόμα κινδύνους που έχουν ως αποτέλεσμα να μην έχει εκλείψει τελείως η συγκεκριμένη πιθανότητα. Όμως, το ΔΝΤ εκτιμά ότι «η παραμονή της χώρας στο ευρώ είναι η καλύτερη πορεία για την Ελλάδα και την Ευρώπη», διότι, στην αντίθετη περίπτωση το δημόσιο χρέος θα καθίστατο μη βιώσιμο, λόγω μιας απότομης υποτίμησης του νέου νομίσματος και της επακόλουθης βαθιάς συρρίκνωσης της οικονομίας. Επιπλέον, τον πρώτο χρόνο μετά την έξοδο, η ευρωζώνη θα είχε απώλειες της τάξης του 2%- 6% του ΑΕΠ της.
