Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής για τους μισθούς και τα επιδόματα των εκπαιδευτικών και των διευθυντών σχολείων στην Ευρώπη το 2011 και 2012, οι μισθοί των εκπαιδευτικών μειώθηκαν ή παρέμειναν στάσιμοι σε δεκαέξι ευρωπαϊκές χώρες «λόγω της οικονομικής ύφεσης». Από τα μέσα του 2010 όλο και περισσότερες χώρες μείωσαν τόσο τους μισθούς, όσο και τα επιδόματα που λαμβάνει ο κλάδος, όπως είναι το επίδομα αδείας.
Ενδεικτικά και για λόγους σύγκρισης, αναφέρονται οι χώρες της ευρωζώνης για τις οποίες η Επιτροπή δημοσιεύει στοιχεία τού μέσου ετήσιου μισθού εκπαιδευτικών το 2011 και το 2012 (υπάρχουν στοιχεία για τις 27 χώρες-μέλη ως προς τους ετήσιους κατώτατους και ανώτατους μισθούς εκπαιδευτικών):
Ο μέσος ετήσιος μισθός εκπαιδευτικών (πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) στην Ελλάδα είναι 22.213 ευρώ, στη Σλοβακία 13.968 ευρώ και στη Γαλλία 25.227 ευρώ. Στην Ιταλία ο μέσος ετήσιος μισθός είναι 26.359 ευρώ για την πρωτοβάθμια και 29.568 ευρώ για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, στην Πορτογαλία 34.727 ευρώ και 36.386 ευρώ αντιστοίχως, στη Φιλανδία 34.553 ευρώ και 42.524 ευρώ αντιστοίχως, στο Λουξεμβούργο 75.471 ευρώ και 86.745 ευρώ για τη δευτεροβάθμια, στη Δανία 46.152 ευρώ και 56.336 ευρώ και στα φλαμανδόφωνα σχολεία του Βελγίου 37.805 ευρώ και 49.229 αντιστοίχως στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
«Οι δημοσιονομικές περικοπές και τα μέτρα λιτότητας έπληξαν περισσότερο τους εκπαιδευτικούς στην Ιρλανδία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Σλοβενία» αναφέρει η ίδια έκθεση.
Ειδικότερα, στην Ελλάδα οι μισθοί των εκπαιδευτικών μειώθηκαν κατά 30% και καταργήθηκαν τα επιδόματα Χριστουγέννων και Πάσχα. Στην Ιρλανδία οι μισθοί των νεοπροσληφθέντων εκπαιδευτικών μειώθηκαν κατά 13% το 2011 και των διοριζόμενων μετά τις 31 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους κατά επιπλέον 20%, λόγω της κατάργησης των επιδομάτων για τυπικά επαγγελματικά προσόντα. Στην Ισπανία οι μισθοί των εκπαιδευτικών και των λοιπών δημόσιων υπαλλήλων μειώθηκαν κατά περίπου 5% το 2010 και από τότε δεν έχουν αναπροσαρμοστεί στον πληθωρισμό. Παρόμοια μέτρα έχουν εφαρμοστεί και στην Πορτογαλία.
Οι μισθοί των εκπαιδευτικών στη Βουλγαρία, την Κύπρο, την Εσθονία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Κροατία και το Λιχτενστάιν παρουσίασαν ελαφρή μείωση ή παρέμειναν στο ίδιο επίπεδο. Ωστόσο, σε τέσσερις χώρες, την Τσεχική Δημοκρατία, την Πολωνία, τη Σλοβακία και την Ισλανδία, οι μισθοί των εκπαιδευτικών αυξήθηκαν από τα μέσα του 2010, ενώ στη Ρουμανία επανήλθαν σχεδόν στα προ της κρίσης επίπεδα.
«Οι εκπαιδευτικοί κατέχουν θεμελιώδη ρόλο στη ζωή των παιδιών μας και η επιρροή τους μπορεί να είναι καθοριστική για το μέλλον τους» δήλωσε η Επίτροπος, αρμόδια για θέματα εκπαίδευσης, Ανδρούλλα Βασιλείου. «Οι αποδοχές και οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών πρέπει να αποτελούν κύρια προτεραιότητά μας, εάν θέλουμε να προσελκύσουμε και να διατηρήσουμε τους καλύτερους επαγγελματίες στην εκπαίδευση. Δεν επαρκούν όμως μόνον οι αμοιβές για να προσελκύσουμε τους καλύτερους εκπαιδευτικούς. Είναι απαραίτητο και οι αίθουσες διδασκαλίας να είναι άρτια εξοπλισμένες και η φωνή των εκπαιδευτικών να εισακούεται δεόντως για τον εκσυγχρονισμό των προγραμμάτων σπουδών και τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις».
Εξάλλου, η έκθεση παρατηρεί ότι σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, παρά το ότι οι αρχικοί μισθοί των εκπαιδευτικών δεν είναι γενικά ενθαρρυντικοί, όταν συνυπολογιστούν τα επιδόματα για πρόσθετες ευθύνες ή για υπερωριακή απασχόληση, το επίπεδό τους προσεγγίζει στις περισσότερες περιπτώσεις τον μέγιστο νόμιμο μισθό τους. Για παράδειγμα, στη Δανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία, τη Σλοβακία, τη Φινλανδία, την Αγγλία και την Ουαλία, οι τελικές αποδοχές είναι υψηλότερες από τον ανώτατο βασικό μισθό, όταν προστεθούν τα διάφορα επιδόματα.
Σύμφωνα με την έκθεση, η παραπάνω διαπίστωση εξηγείται έως ενός βαθμού από το γεγονός ότι ένα σχετικά υψηλό μερίδιο των εκπαιδευτικών ανήκουν σε ομάδες μεγαλύτερης ηλικίας. Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εκπαιδευτικούς και ανησυχούν για τη γήρανση του εργατικού δυναμικού.
Επιπλέον, παρατηρείται ότι στην Ευρώπη ο μέγιστος μισθός για τους ανώτερους εκπαιδευτικούς είναι σε γενικές γραμμές διπλάσιος από τον ελάχιστο μισθό για τους νεοπροσληφθέντες. Δεδομένου όμως ότι, για να αναρριχηθεί κάποιος στη κορυφή της μισθολογικής κλίμακας, απαιτούνται κατά μέσο όρο 15-25 έτη, «οι ομοσπονδίες των εκπαιδευτικών φοβούνται ότι μπορεί να ατονίσει το ενδιαφέρον των νέων για το επάγγελμα του εκπαιδευτικού» επισημαίνει η Επιτροπή.
Τέλος, η έκθεση αποκαλύπτει ότι, ενώ όλες οι χώρες διατείνονται πως η βελτίωση των επιδόσεων των μαθητών και σπουδαστών αποτελεί κορυφαία τους προτεραιότητα, μόνο στις μισές από τις χώρες που εξετάζονται στην έκθεση οι εκπαιδευτικοί λαμβάνουν επιδόματα με γνώμονα την καλή απόδοσή τους στη διδασκαλία ή τα αποτελέσματα των σπουδαστών (Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Ελλάδα, Λετονία, Ουγγαρία, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Φινλανδία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο - Αγγλία και Ουαλία, Βόρεια Ιρλανδία και Τουρκία).
