| Προσθήκη λεζάντας |
ικα και ρώτα κι εκεί ποιος φταίει.
“Όλοι σας”, θα πει. Και σε εκείνο το σημείο είναι που ξεροβήχεις,
κλείνεις το φάκελο της υπόθεσης και γράφεις απ’έξω “γ@@@σέ τα”.
Είναι φοβερό το πόσο εύκολα βρίσκει κανείς εξιλαστήρια θύματα στα οποία φορτώνει με αβάσταχτη ελαφρότητα όλα τα κακά που μας δέρνουν. Εντάξει, φίλε μου άσχετε περαστικέ, φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι που κωλοβαράνε – όμως είναι όλοι έτσι; Κι ακόμα κι αν είναι έτσι, εσύ δεν έχεις στο περιβάλλον σου ΚΑΝΕΝΑΝ που να προσελήφθη με “σκιώδεις” τρόπους σε μία δημόσια υπηρεσία; Αλλά κι εσύ, δημόσιε υπάλληλε, γιατί σου φταίνε οι πολιτικοί; Αυτοί δε σε διόρισαν εκεί που δουλεύεις και βγάζεις έστω κι αυτά τα λίγα χρήματα που παίρνεις τώρα; Καλά, για σένα πολιτικέ δεν εχω τίποτα να πω, γιατί έχεις τη φωλιά σου τόσο λερωμένη, που δεν μπορεί να πλησιάσει έμβιο ον σε ακτίνα χιλιομέτρων. Όσο για σένα, φοροφυγά, τι σου φταίει η Τρόικα; Αν πλήρωνες τους φόρους σου μπορεί να τα είχαμε γλιτώσει όλα αυτά (εντάξει, ούτε κι εγώ το πιστεύω, αλλά όπως και να’χει μη βγάζεις την ουρά σου απ’έξω). Εσύ πάλι, Τρόικα, καλά τα λες, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να μας γαμήσεις τα πρέκια.
Σε αυτήν την ερώτηση κανείς δε θα σου απαντήσει “φταίμε όλοι”, αν και αυτή είναι η αλήθεια. Όλοι φταίμε, κανείς δεν μπορεί να βγάλει την ουρά του απ’έξω. Γαλουχηθήκαμε σε αυτό το στρεβλό σύστημα, το συνηθίσαμε και τώρα κάνουμε τους φανατικούς εχθρούς του, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που θέλουμε είναι να το επαναφέρουμε και να λειτουργεί ακριβώς όπως παλιά. Με τα ρουσφέτια του, με τις αργομισθίες του, με τις συντάξεις-μαϊμού του και με τα όλα του. Πριν κατηγορήσεις λοιπόν αυτόν που έχεις στο μυαλό σου, δοκίμασε να δεις τι σου δείχνει ο καθρέφτης.
Η αλήθεια είναι πως αυτή τη στιγμή είμαστε όλοι εναντίον όλων. Ιδιωτικοί υπάλληλοι – Δημόσιοι υπάλληλοι. Πολιτικοί – Τρόικα. Αριστεροί – Δεξιοί. Κυνηγάμε μάγισσες, πατάμε πάνω σε στερεότυπα στοχοποιώντας συλλήβδην δικαίους και αδίκους, παλεύουμε για “δικαιοσύνη”, όμως για τη δική μας προσωπική δικαιοσύνη και όχι για αυτήν που ορίζουν οι νόμοι. Αμύνεσθαι περί πάρτης, όπως πάντα. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να αποτινάξουμε από πάνω μας τις δικές μας ευθύνες, όπως τότε που μας έπιανε η δασκάλα να κάνουμε μια μαλακία και το πρώτο πράγμα που λέγαμε ήταν “ο Κωστάκης άρχισε πρώτος”. Γεμίσαμε αποδιοπομπαίους τράγους, αλλά το παίζουμε όλοι αρνάκια.
Μην παρεξηγείς τον πρώτο πληθυντικό. Αναφέρεται σε μία κοινωνία, και όχι σε δυο-τρία μέλη μίας παρέας. Κι εγώ, κι εσύ, και όλοι μία κοινωνία είμαστε, παρά τις διαχωριστικές γραμμές που σπεύδουμε να ζωγραφίσουμε γύρω μας. Και μπορεί εσύ προσωπικά να μη νιώθεις ότι έχεις την παραμικρή ευθύνη για όσα έχουν συμβεί στη χώρα, όμως το πιο πιθανό είναι ότι κάπου έχεις βάλει κι εσύ το χέρι σου. Σίγουρα θα ήξερες, για παράδειγμα, κάποιον που φοροδιέφευγε όλα αυτά τα χρόνια, και πιθανότατα δεν του είπες “τι κάνεις ρε μαλάκα, δεν ντρέπεσαι;”, αλλά “μπράβο ρε, καλά κάνεις στο κωλοκράτος”. Ναι, η ευθύνη σου είναι μικρή, αλλά δεν μπορείς να την διαγράψεις.
Τώρα λοιπόν φωνάζουμε ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει κάτι να αλλάξει, από τον πιο αντιδραστικό αριστερό μέχρι τον πιο αρτηριοσκληρωτικό δεξιό. Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας έχει στο μυαλό του κάτι διαφορετικό για το τι πρέπει να αλλάξει. Από το “μειώστε τους φόρους” και το “να φύγουμε από το ευρώ” μέχρι το “κρεμάλες στους πολιτικούς” και το “να φύγουν οι λαθρομετανάστες”. Πού θα συμφωνήσουμε όλοι εμείς; Και επί του πρακτέου: Πώς θα πάμε αύριο να διαμαρτυρηθούμε όλοι μαζί ενάντια σε αυτό με το οποίο διαφωνούμε, όταν ο καθένας από μας προσβλέπει σε κάτι διαφορετικό; Πώς θα βγούμε στο δρόμο δίπλα-δίπλα, όταν μεταξύ μας βρισκόμαστε σε έναν ανελέητο πόλεμο αλληλοκατηγοριών;
Σκέψου: Οταν θα κατέβεις στο Σύνταγμα, δίπλα σου θα έχεις έναν χρυσαυγίτη που θα θέλει να δείρει ό,τι μελαμψό βρει μπροστά του, έναν κομμουνιστή που θέλει να αναστηθεί ο Λένιν και να μας βγάλει από την κρίση, έναν δημόσιο υπάλληλο που βγάζει σε ένα χρόνο περισσότερα από έναν διευθυντή πολυεθνικής, έναν συνδικαλιστή που παίρνει επίδομα τυφλού καίτοι ανοιχτομάτης, έναν νεοδημοκράτη που μετάνιωσε για την ψήφο του επειδή νόμιζε πως έτσι θα έσωζε τη χώρα, έναν ασφαλίτη που ψάχνει την πρώτη ευκαιρία για να κάνει χαμό, μία κυρία των βορείων προαστίων που εξαιτίας της κρίσης αγοράζει μόνο τέσσερα ζευγάρια Prada το χρόνο, και τη Μαρία που έμεινε πίσω στην πορεία γιατί κουτσαίνει. Και όλοι εσείς μαζί θα διαμαρτύρεστε για το ίδιο πράγμα. Περίεργο δεν είναι;
Και ξέρεις πώς γίνεται ακόμα πιο περίεργο; Αν σκεφτείς ότι πριν από λίγους μήνες είχαμε εκλογές. Και ο σοφός (σύμφωνα με τον ίδιο) λαός επέλεξε αυτούς που μας κυβερνούν σήμερα. Και τώρα ξεσηκώνεται εναντίον τους. Βρες το λάθος.
Φαίνεται πως το “διαίρει και βασίλευε” πιάνει τόπο. Όλοι είμαστε εναντίον όλων, άρα δε θέλουμε να βρεθούμε όλοι μαζί στον ίδιο χώρο, μην τυχόν και “μολυνθούμε”. Άρα; “Πού να πάω μωρέ στη διαδήλωση, με όλους τους μαλάκες μαζί, θα πέσουν και δακρυγόνα, άσε, θα κάτσω σπίτι”. Πολύ βολικό για αυτούς που θέλουν να σου επιβάλουν ακριβώς αυτό: Να κάτσεις στο σπιτάκι σου και να μη βγάλεις άχνα.
Γιατί με το “όλοι εναντίον όλων” είμαστε όλοι εχθροί. Και έχουμε ήδη πολλούς και πολύ ισχυρούς εχθρούς για να έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργήσουμε καινούργιους.
Είναι φοβερό το πόσο εύκολα βρίσκει κανείς εξιλαστήρια θύματα στα οποία φορτώνει με αβάσταχτη ελαφρότητα όλα τα κακά που μας δέρνουν. Εντάξει, φίλε μου άσχετε περαστικέ, φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι που κωλοβαράνε – όμως είναι όλοι έτσι; Κι ακόμα κι αν είναι έτσι, εσύ δεν έχεις στο περιβάλλον σου ΚΑΝΕΝΑΝ που να προσελήφθη με “σκιώδεις” τρόπους σε μία δημόσια υπηρεσία; Αλλά κι εσύ, δημόσιε υπάλληλε, γιατί σου φταίνε οι πολιτικοί; Αυτοί δε σε διόρισαν εκεί που δουλεύεις και βγάζεις έστω κι αυτά τα λίγα χρήματα που παίρνεις τώρα; Καλά, για σένα πολιτικέ δεν εχω τίποτα να πω, γιατί έχεις τη φωλιά σου τόσο λερωμένη, που δεν μπορεί να πλησιάσει έμβιο ον σε ακτίνα χιλιομέτρων. Όσο για σένα, φοροφυγά, τι σου φταίει η Τρόικα; Αν πλήρωνες τους φόρους σου μπορεί να τα είχαμε γλιτώσει όλα αυτά (εντάξει, ούτε κι εγώ το πιστεύω, αλλά όπως και να’χει μη βγάζεις την ουρά σου απ’έξω). Εσύ πάλι, Τρόικα, καλά τα λες, αλλά αυτός δεν είναι λόγος να μας γαμήσεις τα πρέκια.
Σε αυτήν την ερώτηση κανείς δε θα σου απαντήσει “φταίμε όλοι”, αν και αυτή είναι η αλήθεια. Όλοι φταίμε, κανείς δεν μπορεί να βγάλει την ουρά του απ’έξω. Γαλουχηθήκαμε σε αυτό το στρεβλό σύστημα, το συνηθίσαμε και τώρα κάνουμε τους φανατικούς εχθρούς του, ενώ στην πραγματικότητα το μόνο που θέλουμε είναι να το επαναφέρουμε και να λειτουργεί ακριβώς όπως παλιά. Με τα ρουσφέτια του, με τις αργομισθίες του, με τις συντάξεις-μαϊμού του και με τα όλα του. Πριν κατηγορήσεις λοιπόν αυτόν που έχεις στο μυαλό σου, δοκίμασε να δεις τι σου δείχνει ο καθρέφτης.
Η αλήθεια είναι πως αυτή τη στιγμή είμαστε όλοι εναντίον όλων. Ιδιωτικοί υπάλληλοι – Δημόσιοι υπάλληλοι. Πολιτικοί – Τρόικα. Αριστεροί – Δεξιοί. Κυνηγάμε μάγισσες, πατάμε πάνω σε στερεότυπα στοχοποιώντας συλλήβδην δικαίους και αδίκους, παλεύουμε για “δικαιοσύνη”, όμως για τη δική μας προσωπική δικαιοσύνη και όχι για αυτήν που ορίζουν οι νόμοι. Αμύνεσθαι περί πάρτης, όπως πάντα. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να αποτινάξουμε από πάνω μας τις δικές μας ευθύνες, όπως τότε που μας έπιανε η δασκάλα να κάνουμε μια μαλακία και το πρώτο πράγμα που λέγαμε ήταν “ο Κωστάκης άρχισε πρώτος”. Γεμίσαμε αποδιοπομπαίους τράγους, αλλά το παίζουμε όλοι αρνάκια.
Μην παρεξηγείς τον πρώτο πληθυντικό. Αναφέρεται σε μία κοινωνία, και όχι σε δυο-τρία μέλη μίας παρέας. Κι εγώ, κι εσύ, και όλοι μία κοινωνία είμαστε, παρά τις διαχωριστικές γραμμές που σπεύδουμε να ζωγραφίσουμε γύρω μας. Και μπορεί εσύ προσωπικά να μη νιώθεις ότι έχεις την παραμικρή ευθύνη για όσα έχουν συμβεί στη χώρα, όμως το πιο πιθανό είναι ότι κάπου έχεις βάλει κι εσύ το χέρι σου. Σίγουρα θα ήξερες, για παράδειγμα, κάποιον που φοροδιέφευγε όλα αυτά τα χρόνια, και πιθανότατα δεν του είπες “τι κάνεις ρε μαλάκα, δεν ντρέπεσαι;”, αλλά “μπράβο ρε, καλά κάνεις στο κωλοκράτος”. Ναι, η ευθύνη σου είναι μικρή, αλλά δεν μπορείς να την διαγράψεις.
Τώρα λοιπόν φωνάζουμε ότι κάτι πρέπει να αλλάξει. Συμφωνούμε όλοι ότι πρέπει κάτι να αλλάξει, από τον πιο αντιδραστικό αριστερό μέχρι τον πιο αρτηριοσκληρωτικό δεξιό. Το πρόβλημα είναι ότι ο καθένας έχει στο μυαλό του κάτι διαφορετικό για το τι πρέπει να αλλάξει. Από το “μειώστε τους φόρους” και το “να φύγουμε από το ευρώ” μέχρι το “κρεμάλες στους πολιτικούς” και το “να φύγουν οι λαθρομετανάστες”. Πού θα συμφωνήσουμε όλοι εμείς; Και επί του πρακτέου: Πώς θα πάμε αύριο να διαμαρτυρηθούμε όλοι μαζί ενάντια σε αυτό με το οποίο διαφωνούμε, όταν ο καθένας από μας προσβλέπει σε κάτι διαφορετικό; Πώς θα βγούμε στο δρόμο δίπλα-δίπλα, όταν μεταξύ μας βρισκόμαστε σε έναν ανελέητο πόλεμο αλληλοκατηγοριών;
Σκέψου: Οταν θα κατέβεις στο Σύνταγμα, δίπλα σου θα έχεις έναν χρυσαυγίτη που θα θέλει να δείρει ό,τι μελαμψό βρει μπροστά του, έναν κομμουνιστή που θέλει να αναστηθεί ο Λένιν και να μας βγάλει από την κρίση, έναν δημόσιο υπάλληλο που βγάζει σε ένα χρόνο περισσότερα από έναν διευθυντή πολυεθνικής, έναν συνδικαλιστή που παίρνει επίδομα τυφλού καίτοι ανοιχτομάτης, έναν νεοδημοκράτη που μετάνιωσε για την ψήφο του επειδή νόμιζε πως έτσι θα έσωζε τη χώρα, έναν ασφαλίτη που ψάχνει την πρώτη ευκαιρία για να κάνει χαμό, μία κυρία των βορείων προαστίων που εξαιτίας της κρίσης αγοράζει μόνο τέσσερα ζευγάρια Prada το χρόνο, και τη Μαρία που έμεινε πίσω στην πορεία γιατί κουτσαίνει. Και όλοι εσείς μαζί θα διαμαρτύρεστε για το ίδιο πράγμα. Περίεργο δεν είναι;
Και ξέρεις πώς γίνεται ακόμα πιο περίεργο; Αν σκεφτείς ότι πριν από λίγους μήνες είχαμε εκλογές. Και ο σοφός (σύμφωνα με τον ίδιο) λαός επέλεξε αυτούς που μας κυβερνούν σήμερα. Και τώρα ξεσηκώνεται εναντίον τους. Βρες το λάθος.
Φαίνεται πως το “διαίρει και βασίλευε” πιάνει τόπο. Όλοι είμαστε εναντίον όλων, άρα δε θέλουμε να βρεθούμε όλοι μαζί στον ίδιο χώρο, μην τυχόν και “μολυνθούμε”. Άρα; “Πού να πάω μωρέ στη διαδήλωση, με όλους τους μαλάκες μαζί, θα πέσουν και δακρυγόνα, άσε, θα κάτσω σπίτι”. Πολύ βολικό για αυτούς που θέλουν να σου επιβάλουν ακριβώς αυτό: Να κάτσεις στο σπιτάκι σου και να μη βγάλεις άχνα.
Γιατί με το “όλοι εναντίον όλων” είμαστε όλοι εχθροί. Και έχουμε ήδη πολλούς και πολύ ισχυρούς εχθρούς για να έχουμε την πολυτέλεια να δημιουργήσουμε καινούργιους.
