Τελικά η σημερινή μέρα αποδεικνύεται γεμάτη ένταση, τόσο στην μία όσο και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Στις ΗΠΑ, είδαμε την υποβάθμιση των ΗΠΑ από την S&P.
Στην ευρωζώνη, η γερμανική έκδοση του Spiegel μόλις πριν από λίγο ανέβασε στο site της μια ΚΟΣΜΟΪΣΤΟΡΙΚΉ ΕΙΔΗΣΗ:
Σύμφωνα λοιπόν με το ρεπορτάζ του περιοδικού, η Μέρκελ και οι σύμβουλοι της αποφάσισαν να ΜΗΝτυπώσουν περαιτέρω χρήμα μέσω της αγοράς ομολόγων της Ιταλίας. Και αυτό διότι κρίνουν ότι το τεράστιο οικονομικό μέγεθος της Ιταλίας (η Ιταλία είναι μέλος του G7, δεν είναι ούτε η "Ελλαδίτσα", ούτε η Ιρλανδία) κάνει ασύμφορη τη διάσωση των τραπεζών της.
Το Spiegel ότι ο "μηχανισμός στήριξης" που έχει στηθεί έχει αρκετούς πόρους για να διασώσει τα τραπεζικά συστήματα μόνο μικρών ή μεσαίων χωρών, και όχι της Ιταλίας. Ακόμα και να τριπλασιάσουν τα χρήματα που έχουν εκτυπώσει από το πουθενά μέσω της...
αγοράς ομολόγων της Ιταλίας, το ποσό αυτό δε θα είναι αρκετό, όπως σωστά επισημαίνει το άρθρο του Spiegel.
Οι υπόλοιποι βέβαια στην ΕΚΤ ζητούν να τυπωθεί κι άλλο χρήμα - άλλωστε, ακόμα και η Γαλλία είναι σιγά-σιγά έτοιμη να αντιμετωπίσει πρόβλημα και ακούγονται οι πρώτοι "ψίθυροι" για υποβάθμιση της. Γι' αυτό και η αναμενόμενη απόφαση τη Δευτέρα είναι...να τυπωθεί χρήμα, μέσω της αγοράς ομολόγων της Ιταλίας (έως τώρα η ΕΚΤ αγόραζε ομόλογα μόνο από χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, ΟΧΙ από μεγάλες χώρες όπως η Ιταλία):
Την αγορά ιταλικών ομολόγων αναμένεται να ξεκινήσει από τη Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), μετά τη διαβεβαίωση Μπερλουσκόνι ότι θα εφαρμοστούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα προκειμένου να μειωθεί το έλλειμμα στον προϋπολογισμό της χώρας.
Η Γερμανία όμως, όπως έχουμε πει εδώ και καιρό, δεν βλέπει με "καλό μάτι" την χωρίς όρια εκτύπωση χρήματος. Έως τώρα την έχει δεχτεί -έως ένα σημείο- μιας και κινδυνεύουν και οι δικές της τράπεζες, αλλά όσο τα ποσά αυξάνουν, η Γερμανία το σκέφτεται ολοένα και περισσότερο.
Εδώ ένα σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο μου "Η καπιταλιστική κρίση και η επιστροφή του ιμπεριαλισμού-Η Ελλάδα ως προτεκτοράτο":
[...] Το καλοκαίρι του 2009, η ΕΚΤ αποφάσισε να τυπώσει και αυτή χρήμα από το πουθενά (60 δις ευρώ) και να μειώσει τα επιτόκια . Όμως, η Γερμανία τάχθηκε αρχικά εντελώς εναντίον αυτών των μέτρων, διότι, όπως δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Πιρ Στάινμπρουκ«Φοβάμαι ότι με αυτά τα μέτρα χρηματοδότησης προετοιμάζουμε την επόμενη κρίση, δημιουργώντας τεράστια χρέη»[...]Όμως, βασικός δανειστής των χωρών της ευρωζώνης, με πρώτη την Ελλάδα, είναι…οι γαλλικές και οι γερμανικές τράπεζες. Έτσι, άρχισαν και στην Ευρώπη τα «πακέτα σωτηρίας», με τη Γερμανία να αλλάζει γνώμη (έστω και με πολλές αμφιταλαντεύσεις και συγκρούσεις – μάλιστα, εντύπωση προκάλεσε η διαρροή στον τύπο ότι ο Σαρκοζί απείλησε με έξοδο της Γαλλίας από το ευρώ αν δεν τυπωνόταν χρήμα για το «πακέτο σωτηρίας» των τραπεζών ) και να τυπώνονται λεφτά από το πουθενά, ώστε να σωθούν οι τράπεζες, που εκτός από τα κάθε λογής «τοξικά δάνεια» έχουν πλέον και τα «τοξικά» ομόλογα των χρεωκοπημένων κρατών-μελών της ευρωζώνης.Έτσι, το Μάιο του 2010, είχαμε τη «Δημιουργία Ταμείου 750 δισ. ευρώ για τη Διάσωση Χωρών της Ευρωζώνης - Εν μια νυκτί μεταμόρφωση της ΕΚΤ, που πλέον θα αγοράζει ιδιωτικά και κρατικά ομόλογα από τη δευτερογεννή αγορά, τυπώνοντας κατ' ουσία χρήμα.» όπως σχολίασε η «Ημερησία» .[...]Τα κράτη που τα έχουν ονομάσει "PIIGS" (ανάμεσα τους και η Ελλάδα βέβαια) έχουν συνολικές ανάγκες δανεισμού σχεδόν 2 ΤΡΙΣ μέχρι και το 2013 (κάτω δεξιά στον πίνακα)Το ΔΝΤ έχει στα ταμεία του 700δις. Κοινώς, «τα νούμερα δε βγαίνουν».[...]Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση της Γερμανίας: Ο λαός τάσσεται ολοένα και περισσότερο εναντίον του ευρώ, που και ακρίβεια έφερε, και τώρα συνδέεται άμεσα με τα προβλήματα στην ευρωζώνη, και τα «πακέτα σωτηρίας», που καλούνται να δώσουν προς τους τραπεζίτες οι κατώτερες τάξεις. Όμως, αυτό που δίνει ένα άλλο ενδιαφέρον στην περίπτωση της Γερμανίας, είναι πως μερίδα της άρχουσας τάξης της χώρας έχει επίσης αρχίσει να διακατέχεται από «ευρωσκεπτικισμό» : Ούτε τις πιέσεις της Γαλλίας θέλουν για εκτύπωση χρήματος από του πουθενά και υποτίμηση του ευρώ, ούτε βέβαια τους αρέσει η κατάσταση με την Ελλάδα και τα PIIGS, και δεν είτε τυχαίο που η Γερμανία ήταν η δύναμη εκείνη που προέβαλλε τις περισσότερες αντιστάσεις για την εκτύπωση χρήματος για τα «πακέτα σωτηρίας» , φέρνοντας μάλιστα και το (αμερικανοκίνητο) ΔΝΤ, διότι απλούστατα δε θέλουν/δε μπορούν να αναλάβουν όλο το βάρος, ούτε έχουν σκοπό απ’ ότι φαίνεται να [υπερ]πληθωρίσουν το ευρώ όπως πχ οι ΗΠΑ [υπερ]πληθωρίζουν το δολάριο, με την εκτύπωση ολοένα και περισσότερου χρήματος. Σίγουρα βέβαια το τραπεζικό σύστημα της Γερμανίας έχει και αυτό μεγάλο πρόβλημα, και πολλές χρεωκοπίες θα σημειωθούν αν δε δοθούν «πακέτα σωτηρίας», όμως η Γερμανία ούτε θέλει να ξαναπεράσει από υπερπληθωρισμό, ούτε είναι «με την πλάτη στον τοίχο» - τουλάχιστον όχι όπως οι υπόλοιποι:Έτσι, ναι μεν δέχτηκε τελικά τον «πρώτο γύρο» εκτύπωσης χρήματος, ωστόσο δύσκολα θα δεχτεί άλλους. Σε αντίθεση με την άρχουσα τάξη άλλων χωρών, όπως πχ της Ελλάδας, που αν φύγει από το ευρώ θα είναι ευάλωτη σε πιθανότατη επίθεση του λαού εναντίον της, η Γερμανία έχει την εναλλακτική λύση του μάρκου, του εθνικού της νομίσματος δηλαδή, ή της δημιουργίας μιας νέας, πιο «σφιχτής» ευρωζώνης, που θα περιλαμβάνει τα πιο εύρωστα κράτη. Το νόμισμα αυτό όχι μόνο θα ήταν πιο σταθερό, αλλά θα ανατιμιόταν κιόλας (θα ανέβαινε η αξία του έναντι των υπόλοιπων), μιας και δε θα εξαρτιόταν από την τύχη της Ελλάδας, της Ισπανίας, κτλ. Αν λοιπόν η Γερμανία αποφασίσει να μη συνεχίσει την εκτύπωση ευρώ, έχει εναλλακτική λύση, και ολοένα και περισσότεροι αναλυτές το αντιλαμβάνονται αυτό (πχ Morgan Stanley, BNP Paribas, κτλ) .Τυχόν διάλυση της ευρωζώνης από τη Γερμανία θα οδηγήσει στη δημιουργία νέων νομισμάτων, με το νόμισμα της Γερμανίας (συν των όποιων πιθανών συμμάχων της) να ανεβαίνει, και το νόμισμα χωρών όπως η Ελλάδα να υποτιμάται. Οι επενδυτές θα στηρίξουν το νόμισμα της Γερμανίας, μιας χώρας με παραγωγή, εξαγωγές, και σημαντική οικονομική και πολιτική δύναμη. Αντίθετα, κανένας επενδυτής δε θα στηρίξει το νόμισμα μιας χώρας που είναι φανερό ότι θέλει να το υποτιμήσει. Ποιος επενδυτής θα επενδύσει σε ένα νόμισμα που πρόκειται να υποτιμηθεί; Κανένας.Αυτού του είδους την διαλυτική για το ευρώ κίνηση η Γερμανία θα την κάνει, αν την κάνει, όταν τα πράγματα έχουν φτάσει «στο απροχώρητο». Η ευρωζώνη είναι γερμανοκρατούμενη, και η Γερμανία έχει επενδύσει εδώ και δεκαετίες πολλά σε αυτή, προκειμένου να ελέγξει, με «ειρηνικά» μέσα, την Ευρώπη. Δε θα την παρατήσει τόσο εύκολα λοιπόν, και σίγουρα όχι ακόμα:Προς το παρόν, η Γερμανία λοιπόν κινείται με βασικό στόχο να υποχρεώσει τις υπόλοιπες χώρες να δεχτούν τα διάφορα προγράμματα «λιτότητας» και ξεπουλήματος των λεγόμενων «ασημικών του κράτους» (για παράδειγμα εδώ στην Ελλάδα πωλούνται λιμάνια, οργανισμοί όπως η ΔΕΗ, η ΕΥΔΑΘ, κτλ), και βέβαια να συνεχίσουν τα «πακέτα σωτηρίας» προς τους πιστωτές τους, δηλαδή τις μεγάλες τράπεζες (κυρίως της Γαλλίας, της Γερμανίας, κτλ), ώστε το τραπεζικό σύστημα να μη χρεωκοπήσει.Και ποιος καλύτερος τρόπος για να διασφαλίσεις ότι ένα κράτος θα κάνει αυτό που θέλεις, από το…να αναλάβεις εσύ τη διακυβέρνηση αυτού του κράτους;[...]
Έχει έρθει άραγε η "ώρα της κρίσης" για την ευρωζώνη, όπως ισχυρίζεται το Spiegel;
Ίσως το άρθρο του να αποδειχτεί μη αληθές, ίσως η Γερμανία να αλλάξει γνώμη, ίσως απλά το Spiegel να προσπαθεί με άρθρα όπως αυτό να πιέσει την Ιταλία να πάρει νέα μέτρα "λιτότητας", ή ίσως το Spiegel να μεταδίδει την άποψη κάποιων, και όχι όλων, στη γερμανική κυβέρνηση.
Όπως και έχει, και μόνο η δημοσίευση αυτού του άρθρου, που σύντομα θα κάνει το "γύρο του κόσμου", δείχνει ότι η Γερμανία "το σκέφτεται". Και το ενδεχόμενο που από το 2008 που ξέσπασε η κρίση συζητάμε εδώ, δηλαδή τη διάλυσης της ευρωζώνης, τουλάχιστον στη σημερινή μορφή της, πλησιάζει.
Εννοείται ότι τη Δευτέρα στις χρηματαγορές θα επικρατήσει χάος, τόσο λόγω ΗΠΑ, όσο και λόγω ευρωζώνης, με τις τράπεζες να ζητούν επιτακτικά να τυπωθεί χρήμα για να "ταϊστούν" και να κλείσουν τις "τρύπες" των ισολογισμών τους, αποφεύγοντας τη χρεωκοπία εις βάρος μας.
Και ειδικά αν η Γερμανία όντως κινηθεί με βάση το σενάριο του Spiegel, μιλάμε για "ιστορικές στιγμές".
Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο δημοσίευσε το ZeroHedge, εξηγώντας ότι αν η Γερμανία αποφασίσει να εγγυηθεί για την Ιταλία, και η Γαλλία υποβαθμιστεί, τότε η Γερμανία θα χρειαστεί να βάλει για ενέχυρο ένα ποσό που μπορεί να φτάνει έως και τα 3.3 τρισεκατομμύρια ευρώ! Το ποσό αυτό ισοδυναμεί με το 133% του ΑΕΠ της Γερμανίας, και αυτό προφανώς τρομάζει τη Γερμανία, καθώς δεν είναι καθόλου μα καθόλου σίγουρη ότι μπορεί να σηκώσει ένα τέτοιο βάρος.
Πάντως, όπως σωστά αναφέρουν πλέον ένα σωρό αναλυτές της άρχουσας τάξης, η ευρωζώνη μπορεί να επιβιώσει μόνο ως μια "αυτοκρατορική" δομή, με τη Γερμανία ως απόλυτο κυρίαρχο. Αλλιώς διαλύεται. Το θέμα είναι τι θα κάνει η Γερμανία, και βέβαια το τι θα κάνουμε εμείς, που καλούμαστε να ζήσουμε "κινεζοποιημένοι" και υποτελείς στο γερμανικό ιμπεριαλισμό. Να το δεχτούμε ή όχι;
...θα πρέπει να υπάρξει Ευρωπαικός Προυπολογισμός, κεντρικός έλεγχος στα δημοσιονομικά όλων των χωρών, κοινός τρόπος δανεισμού μέσω Ευρωομολόγου και τελικά τύπωμα χρήματος ώστε τα πραγματικά τυπωμένα ευρώ που κυκλοφορούν, να πλησιάσουν κάπως στα πολλαπλάσια ευρώ της παγκόσμιας φούσκας. Με λίγα λόγια, να τυπωθούν κάποια ευρώ ακόμη ώστε να διασφαλιστεί οτι υπάρχουν λεφτά για να πληρωθούν όσοι έχουν δανείσει την Ευρώπη, Ευρωπαίοι και μή....Κατά τη γνώμη μου, θα έχουμε ραγδαίες εξελίξεις υπο την πίεση των αγορών εντός του έτους. Και οι πιθανές εξελίξεις καταλήγουν σε μια εκ των εξής δυο λύσεων:Ή στην οικονομική ενοποίηση που ανέφερα παραπάνω, ή στη διάλυση της Ευρωζώνης και στην επιστροφή στα εθνικά νομίσματα ή τουλάχιστον σε δυο ευρώ, ένα ισχυρό και ένα ανίσχυρο.Και οι δυο λύσεις έχουν προβλήματα. Η οικονομική ενοποίηση απαιτεί πολιτικούς χειρισμούς μακροχρόνιους και δύσκολους. Πρέπει πχ να πεισθεί ο μέσος Γερμανός οτι αξίζει τον κόπο να εκχωρήσει σε μια κεντρική εξουσία στις Βρυξέλες μέρος της εθνικής του ανεξαρτησίας. Ενω δηλαδή πηγαίνει καλά και κάνει συνετή δημοσιονομική διαχείριση, θα πρέπει να αναθέσει σε ευρωπαίους τεχνοκράτες τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικων της χώρας του. (σ.σ. μήπως όμως στην πραγματικότητα γίνει το αντίθετο; Μήπως δηλαδή αντί η Γερμανία να εκχωρήσει εθνική κυριαρχία στις Βρυξέλλες, τελικά έχουμε τις Βρυξέλλες να δίνουν περισσότερη εξουσία στη Γερμανία; Απλώς ρωτάω)Η δεύτερη λύση, δηλαδή η επιστροφή στα εθνικά νομίσματα ή σε δυο ευρώ ενός ισχυρού και ενός αδυνάτου, σημαίνει οτι το αδύναμο ευρώ ή τα εθνικά νομίσματα των υπερχρεωμένων χωρών θα υποτιμηθούν βάναυσα, ενώ το ισχυρό ευρώ του Βορρά ή τα εθνικά νομίσματα των ισχυρών οικονομιών θα ανατιμηθούν σημαντικά. Αυτό θα έχει τις εξής επιπτώσεις: Οι μεν υπερχρεωμένες χωρες του νότου θα μειώσουν το χρέος τους και θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα τους, οι δε βόρειες και ισχυρές δεν θα ξαναπουλήσουν προιόντα στον υπόλοιπο κόσμο. Και επειδή η Γερμανία έχει συνηθίσει να ζεί πουλώντας Μερσεντές στην Ελλάδα και στην Κίνα, τη στιγμή που θα αρχίσει η ανατίμηση του μάρκου θα ξέρει οτι δεν θα ξαναπουλήσει καμία στην Ελλάδα και πολύ λιγότερες στην Κίνα. Και αυτό αρχικά μπορεί να μην το αντιλαμβάνεται ο μέσος Γερμανός, αλλά το αντιλαμβάνεται η γερμανική επιχειρηματική κοινότητα. (σ.σ. όμως πολλοί, ακόμα και στην άρχουσα τάξη της Γερμανίας, θέλουν ένα "ισχυρό νόμισμα". Ειδικά οι τραπεζίτες, που δεν έχουν άμεση σχέση με τις εξαγωγές όπως οι βιομήχανοι, περισσότερο νοιάζονται για ισχυρό νόμισμα παρά για οτιδήποτε άλλο. Εξ ου και ο γερμανικός "ευρωσκεπτικισμός")
