ΜΕ ΜΙΚΡΟΑΛΛΑΓΕΣ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΓΙΑ ΤΑ ΑΕΙ ΕΠΙΧΕΙΡΕΙ Η ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑ ΚΑΤΕΥΝΑΣΕΙ ΤΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣΜε μικρές βελτιωτικές αλλαγές στο σχέδιο νόμου για τα ΑΕΙ, την ύστατη στιγμή, κυρίως στα θέματα διοίκησης και στη βάση της ενίσχυσης της ακαδημαϊκής παρουσίας, αλλά και με επιλεκτικά «δώρα», όπως η εξομοίωση των πτυχίων πολυτεχνικών σχολών με μάστερ, επιχειρεί η υπουργός Παιδείας να γεφυρώσει το χάσμα με την πανεπιστημιακή κοινότητα. «Δεν αρκούν για τη συναίνεση» δηλώνουν οι πρυτάνεις, πετώντας μάλιστα το γάντι στην κυβέρνηση, διαμηνύοντας πως...
«δεν είναι εποχή για πολώσεις».
Σήμερα, άλλωστε, παραμονή της έναρξης της συζήτησης του σχεδίου νόμου στην Ολομέλεια της Βουλής, συνεδριάζουν εκτάκτως τόσο η Σύνοδος των πρυτάνεων όσο και η ΠΟΣΔΕΠ, το κορυφαίο συνδικαλιστικό όργανο των πανεπιστημιακών (σ.σ. τελευταία στιγμή η συζήτηση στη Βουλή μετατέθηκε από σήμερα Δευτέρα στην αυριανή συνεδρίαση).
Μέχρι να ψηφιστεί το σχέδιο (Τετάρτη ή Πέμπτη), οι διοικήσεις των ΑΕΙ και οι πανεπιστημιακοί αναμένουν περισσότερα από την υπουργό Παιδείας, η οποία, προς το παρόν τουλάχιστον, περιορίζεται στις εξής προσφορές:
* Πλειοψηφική παρουσία των καθηγητών στα Συμβούλια των Ιδρυμάτων έναντι των εξωπανεπιστημιακών.
* Αναβάθμιση της Συγκλήτου με ενίσχυση αρμοδιοτήτων σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά θέματα και διεύρυνση του αριθμού των μελών της.
* Απόσυρση των περί εισαγωγής σε σχολές με τη διατήρηση των τμημάτων ως βασικών εκπαιδευτικών μονάδων. Εγκαταλείπεται, συνεπώς, και το σχέδιο για ύπαρξη προπαρασκευαστικού έτους στα ΑΕΙ.
* Εξομοίωση των πτυχίων πολυτεχνικών σχολών με μάστερ.
Μικροδιορθώσεις
Μικροδιορθώσεις που δεν αλλάζουν το πνεύμα των αλλαγών. Μεταξύ αυτών:
- η απόφαση του Συμβουλίου για την παύση του πρύτανη πρέπει να είναι «αιτιολογημένη»,
- ο σύντομος κύκλος σπουδών αποδίδει, όχι τίτλο, αλλά «πιστοποιητικό κατάρτισης»,
- οι πόροι των ΑΕΙ μπορούν να προέρχονται από οποιαδήποτε «νόμιμη» πηγή κ.ά.
Την ίδια στιγμή, όμως, η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας μοιράζει κι αλλού δώρα.
* Σβήνει όλα τα εμπόδια στην πρόσβαση των αποφοίτων όλων των φορέων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, κολλέγια κ.ά.) στα ΑΕΙ. Προβλέπει κατατακτήριες εξετάσεις σε προγράμματα σπουδών των ανώτατων ιδρυμάτων όχι μόνο για τους πτυχιούχους άλλων ΑΕΙ (σ.σ. η διαδικασία πλέον θα ταυτίζεται με την αναγνώριση πιστωτικών μονάδων), αλλά και για τους αποφοίτους «ανώτερων σχολών διετούς και υπερδιετούς κύκλου σπουδών». Οι όροι θα ρυθμίζονται στο πλαίσιο του Οργανισμού κάθε Ιδρύματος.
Με αυτό τον τρόπο εξυπηρετείται και το απώτερο σχέδιο για την περιβόητη κινητικότητα στις διάφορες βαθμίδες εκπαίδευσης, το οποίο με τη σειρά του θα εξυπηρετήσει την εφαρμογή του ήδη προαναγγελθέντος Εθνικού Πλαισίου Προσόντων.
* Ανοίγει την πόρτα των ΑΕΙ στους πολιτικούς, αφού τους κάνει δεκτούς στα Συμβούλια, προσθέτοντας στα ενδεδειγμένα προσόντα των εξωτερικών μελών την ευρεία αναγνώριση (και) στην «πολιτική ζωή». Δεν διευκρινίζεται, άρα δεν τίθεται ζήτημα διάκρισης ανάμεσα σε εν ενεργεία ή συνταξιούχους πολιτικούς, οι οποίοι, σε κάθε περίπτωση, θα έχουν λαμβάνειν και την κατ' αποκοπήν αποζημίωση για τη συμμετοχή τους στα Συμβούλια των ΑΕΙ.
Με όλα αυτά τα δώρα και τα αντίδωρα η υπουργός Παιδείας, Αννα Διαμαντοπούλου, επιχειρεί να περάσει το σχέδιο νόμου χωρίς να αλλοιώσει το βασικό πυρήνα των αλλαγών αλλά και χωρίς να πολώσει το κλίμα τη δύσκολη τρέχουσα περίοδο, λίγο πριν ανοίξουν όλα τα εκπαιδευτικά Ιδρύματα αλλά και τα σχολεία και μαζί τους ένα μεγάλο μέτωπο Παιδείας απέναντι στην κυβέρνηση.
Αρκούντως επιβαρυντικές χαρακτηρίζονται και οι εσωκομματικές αντιδράσεις, μερικές από τις οποίες έφτασαν στη Βουλή. Προχθές, δύο βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, οι κ. Σπ. Βούγιας και Κ. Καρτάλης, κατέθεσαν τροπολογίες επί βασικών διατάξεων του σχεδίου, κυρίως για τα Συμβούλια και τις διαδικασίες ανάδειξης του πρύτανη.
Πάντως, το διήμερο εκδηλώσεων διαμαρτυρίας των πανεπιστημιακών από χθες, η έκτακτη Σύνοδος των πρυτάνεων και η συνεδρίαση της ΠΟΣΔΕΠ σήμερα, δείχνουν τις επίσης αμετακίνητες θέσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας και την ψυχρή υποδοχή των αλλαγών. Ηδη πρυτάνεις χαρακτηρίζουν επουσιώδεις τις τροποποιήσεις που έγιναν στο παρά πέντε της τελικής διαδικασίας, έστω κι αν πρόκειται για καλά προμελετημένες παραχωρήσεις. Οι δε πανεπισημιακοί συντονίζονται σε εντονότερη δράση. Την Τετάρτη οργανώνουν συλλαλητήριο διαμαρτυρίας μαζί με εκπαιδευτικούς από όλες τις βαθμίδες, ενώ από χθες οργανώνονται εκδηλώσεις συζητήσεις με προσκεκλημένους Ελληνες καθηγητές εξωτερικού αλλά και πρυτάνεις.
Αναλυτικά οι αλλαγές
1 Τροποποίηση στη σύνθεση του Συμβουλίου του Ιδρύματος με πλειοψηφική παρουσία των εσωτερικών μελών έναντι των εξωτερικών (εξωπανεπιστημιακών). Τα οχτώ εσωτερικά μέλη του 15μελούς Συμβουλίου των Πανεπιστημίων γίνονται εννέα (οχτώ καθηγητές και αναπληρωτές, ένας φοιτητής), ενώ τα επτά εξωτερικά μειώνονται σε έξι. Αντιστοίχως, στα 11μελή Συμβούλια των ΤΕΙ η αναλογία από 6+5 γίνεται 7+4. Εκτιμάται πως με αυτές τις πλειοψηφίες θα διασφαλίζεται η ανάδειξη του πρύτανη από την ακαδημαϊκή κοινότητα του κάθε Ιδρύματος. Παράλληλα, διευρύνεται το δικαίωμα υποψηφιότητας για συμμετοχή στο Συμβούλιο και στην κατηγορία των αναπληρωτών καθηγητών. Την ίδια στιγμή, όμως, ανοίγει η πόρτα και στους πολιτικούς. Δεκτοί ως εξωτερικά μέλη θα είναι και όσοι έχουν ευρεία αναγνώριση και στην «πολιτική ζωή».
2 Αναβάθμιση της Συγκλήτου με ανάθεση καθοριστικών αρμοδιοτήτων (έγκριση έργων, λήψη αποφάσεων) σε ακαδημαϊκά και ερευνητικά θέματα αλλά και αύξηση του αριθμού των μελών της από 20 σε 21 ή 31, αν ο αριθμός των σχολών υπερβαίνει τις οχτώ.
Μεταξύ των ενισχυμένων αρμοδιοτήτων της Συγκλήτου είναι η χάραξη εκπαιδευτικής και ερευνητικής πολιτικής του Ιδρύματος, η χάραξη για τη διασφάλιση της ποιότητας, η έγκριση για την εκτέλεση των χρηματοδοτούμενων ερευνητικών, εκπαιδευτικών, επιμορφωτικών και αναπτυξιακών έργων που διαχειρίζεται το Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, την ίδρυση του οποίου προβλέπει το σχέδιο νόμου, η έγκριση κανονισμών σπουδών, προγραμμάτων σπουδών κ.ά.
3 Απόσυρση της διάταξης περί εισαγωγής σε σχολές και ύπαρξη προπαρασκευαστικού έτους. Το τμήμα παραμένει βασική εκπαιδευτική μονάδα, ενώ δεν ισχύει η πρόταση για προπαρασκευαστικό έτος. Διατηρούνται, ωστόσο, τα προγράμματα σπουδών (που είχαν συνδεθεί με την αναδιάρθρωση), γεγονός που εκτιμάται ότι θα προκαλέσει μεγάλη σύγχυση.
4 Εξομοίωση των πτυχίων Πολυτεχνικών Σχολών με μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (πάγιο αίτημα των αντίστοιχων Ιδρυμάτων). Οπως αναφέρεται στο κείμενο: «Για προγράμματα σπουδών Πανεπιστημίων πενταετούς ή υπερπενταετούς διάρκειας, με εισήγηση της συνέλευσης του τμήματος προς την κοσμητεία, σύμφωνη γνώμη της κοσμητείας και απόφαση της Συγκλήτου, είναι δυνατή η μετατροπή τους σε ισοδύναμα προγράμματα σπουδών πρώτου και δεύτερου κύκλου, χωρίς να είναι απαραίτητη η χορήγηση τίτλου σπουδών πρώτου κύκλου. Ολοι οι φοιτητές μετά την ολοκλήρωση του πρώτου κύκλου σπουδών εγγράφονται αυτομάτως στο δεύτερο κύκλο σπουδών, για τον οποίο δεν επιτρέπεται η επιβολή διδάκτρων. Με την επιτυχή περάτωση του δεύτερου κύκλου σπουδών απονέμενεται τίτλος σπουδών δεύτερου κύκλου».
5 Πρόβλεψη για κατατακτήριες εξετάσεις με σκοπό την εισαγωγή στα ΑΕΙ των πτυχιούχων όλων των φορέων μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Συγκεκριμένα, στον Οργανισμό κάθε Ιδρύματος προβλέπεται, μεταξύ πολλών άλλων, «η δυνατότητα, οι όροι και η διαδικασία κατάταξης πτυχιούχων ΑΕΙ και ανώτερων σχολών διετούς και υπερδιετούς κύκλου σπουδών σε προγράμματα σπουδών του ιδρύματος και, προκειμένου για την κατάταξη πτυχιούχων ΑΕΙ, η διαδικασία αναγνώρισης πιστωτικών μονάδων».
«Δεν είναι αρκετά»
Θεοδόσης Πελεγρίνης, πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών:
«Είναι θετικό το γεγονός ότι η υπουργός με τις προτάσεις της δείχνει διάθεση συναίνεσης, αλλά οι αλλαγές που προτείνει δεν είναι αρκετές. Και βέβαια εμείς, τα πανεπιστήμια, έχουμε πάντοτε τη διάθεση να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια να βρεθεί ένας κοινός τόπος, ούτως ώστε τα ΑΕΙ να λειτουργήσουν όπως όλοι θέλουμε να λειτουργήσουν».
Γιάννης Μυλόπουλος, πρύτανης Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης:
«Είναι θετικό το γεγονός ότι η υπουργός εισάκουσε την έκκληση του ΑΠΘ για συναίνεση αναγνωρίζοντας ότι καμιά μεταρρύθμιση δεν μπορεί να είναι εφικτή αν δεν έχει τη σύμφωνη γνώμη αυτών που θα κληθούν να την εφαρμόσουν. Ομως οι αλλαγές που ήδη έχει επιφέρει δεν αρκούν προκειμένου να επιτευχθεί η συναίνεση μεταξύ κυβέρνησης και πανεπιστημίων.
Η οικονομική κρίση ζητεί συνέργειες, συνεννόηση και συναίνεση, δεν είναι εποχή για πολώσεις και οξύνσεις και η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια για το άνοιγμα ενός ακόμη μετώπου μεταξύ κυβέρνησης και πανεπιστημίων αυτή τη φορά.
Οι προτάσεις μας έχουν κατατεθεί και μένει στην κυβέρνηση να αποδείξει και έμπρακτα ότι θα προχωρήσει σε μια μεταρρύθμιση στην οποία θα έχει τη σύμφωνη γνώμη του συνόλου της πανεπιστημιακής κοινότητας. Να σημειώσω ότι δεν έχουμε αντιθέσεις με την κυβέρνηση, έχουμε θέσεις για τη μεταρρύθμιση».
Δύο χρόνια διορία στους αιώνιους
Δύο χρόνια διορία στους αιώνιους φοιτητές δίνει το υπουργείο Παιδείας προκειμένου να λύσουν το θέμα της αποφοίτησής τους. Από την άλλη, αφαιρεί το δικαίωμα χορήγησης δωρεάν βιβλίων σε όσους παρακολουθούν δεύτερη φορά ένα μάθημα και σε όσους θέλουν να σπουδάσουν δεύτερη επιστήμη. Επί πληρωμή, από φέτος.
Οπως αναφέρεται στις μεταβατικές διατάξεις, σε ό,τι αφορά τους αιώνιους:
Μεταβατικές διατάξεις
«Οσοι φοιτητές έχουν συμπληρώσει στο τέλος του ακαδημαϊκού έτους 2011-2012 φοίτηση διάρκειας μικρότερης από αυτήν της προηγούμενης παραγράφου, θεωρείται ότι έχουν απολέσει αυτοδικαίως τη φοιτητική ιδιότητα όταν συμπληρώσουν φοίτηση διάρκειας ίσης με το διπλάσιο αριθμό εξαμήνων απ' όσα απαιτούνται για τη λήψη του πτυχίου, σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στον Οργανισμό του Ιδρύματος».
Για τα συγγράμματα
«Από τη δημοσίευση του παρόντος νόμου δεν χορηγούνται δωρεάν έντυπα διδακτικά συγγράμματα σε φοιτητές:
α) που παρακολουθούν πρόγραμμα σπουδών για τη λήψη δεύτερου πτυχίου και
β) για μαθήματα που παρακολουθούν για δεύτερη φορά, για τα οποία τους έχει ήδη χορηγηθεί δωρεάν σύγγραμμα».
