Με το βλέμμα στραμμένο στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής, ο καθηγητής Χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, Μιχάλης Γκλεζάκος, εξηγεί στο News 247 τι συνεπάγεται για τη χώρα και τους Έλληνες το νέο πακέτο διάσωσης της χώρας.
Οι πολίτες δεν θα πρέπει να ανησυχούν για τις καταθέσεις τους, καθώς, όπως αναφέρει, οι τράπεζες δεν διατρέχουν κίνδυνο χρεοκοπίας, με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να διαβεβαιώνει ότι θα παρέχει την αναγκαία ρευστότητα.
Επισημαίνοντας ότι το πακέτο διάσωσης βελτιώνει τα δεδομένα του ελληνικού χρέους, σημειώνει ότι θα χάσουμε τα πλεονεκτήματα σε περίπτωση που δεν προχωρήσουμε με τις διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία.
Σε μια τέτοια περίπτωση, όπως τονίζει, το κράτος θα ψάχνει εκ νέου για έκτακτα έσοδα που θα τα επιδιώξει από τους εύκολους στόχους, δηλαδή τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.
"Προϋπόθεση να βγούμε από την κρίση είναι η ολοκλήρωση των διαρθρωτικών αλλαγών, η μείωση του κόστους του δημόσιου τομέα και ο περιορισμός φοροδιαφυγής και σπατάλης. Αν δεν επιτύχουμε αυτούς τους στόχους, θα χρεοκοπήσουμε, αφού προηγουμένως θα έχουμε εξαρθρώσει την οικονομία μας", αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το νέο πακέτο διάσωσης συνεπάγεται νέα μέτρα για τους πολίτες;
Λογικά όχι, διότι βελτιώνει τα δεδομένα του Ελληνικού χρέους. Ειδικότερα, η Ελλάδα θα απαλλαγεί από ένα μέρος του σημερινού χρέους της, θα πληρώνει λιγότερα για τόκους και θα εξοφλήσει το εναπομένον ποσό σε πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Όμως, αν δεν προχωρήσουν οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία αλλά και στον δημόσιο τομέα, θα χάσουμε όλα αυτά τα πλεονεκτήματα και το Κράτος θα ψάχνει πάλι για έκτακτα έσοδα, τα οποία θα επιδιώξει για μία ακόμη φορά να τα αντλήσει από τους εύκολους στόχους, δηλαδή τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους.
Είναι επομένως εθνικά επιβεβλημένο να μειωθεί το κόστος του δημόσιου τομέα και να περιορισθεί η φοροδιαφυγή και η σπατάλη, ώστε σε συνδυασμό με τη βελτίωση της οικονομίας να συρρικνωθούν τα ελλείμματα και να αμβλυνθούν τα ήδη μεγάλα βάρη που έχουν επωμισθεί οι νομοταγείς πολίτες.
Θα επηρεαστούν οι καταθέσεις των πολιτών στις τράπεζες;
Σε καμιά περίπτωση. Αρχικά διότι οι Ελληνικές τράπεζες δεν διατρέχουν κίνδυνο χρεοκοπίας, όπως άλλωστε απέδειξαν και τα πρόσφατα crash tests. Επίσης, διότι δόθηκε η ρητή διαβεβαίωση ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να παρέχει την αναγκαία ρευστότητα στις τράπεζες μας.
Τι συνέπειες θα έχει το γεγονός ότι η Fitch μας υποβάθμισε σε καθεστώς περιορισμένης χρεοκοπίας;
Η υποβάθμιση αυτή ήταν αναμενόμενη, μετά την απόφαση της ΕΕ να αλλάξουν οι όροι δανεισμού της Χώρας μας, με αντίστοιχη επιβάρυνση των ιδιωτών που κατέχουν Ελληνικά ομόλογα.
Γι' αυτό, άλλωστε, δόθηκε η διαβεβαίωση ότι η ΕΚΤ θα συνεχίσει να δέχεται τα Ελληνικά ομόλογα και μετά από μια τέτοια εξέλιξη.
Επομένως, η χρηματοδότηση των τραπεζών μας δεν θα ανακοπεί. Ακόμη, η χρηματοδότηση της Χώρας είναι εξασφαλισμένη με βάση τις χθεσινές αποφάσεις, αλλά και το δάνειο των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχε εγκριθεί παλαιότερα.
Όλα αυτά συνηγορούν στην άποψη ότι η υποβάθμιση μας στην κατηγορία Restricted Default ή περιορισμένης χρεοκοπίας δεν θα επηρεάσει ούτε το τραπεζικό σύστημα ούτε την κάλυψη των αναγκών του Ελληνικού Δημοσίου.
Η αναμενόμενη εξέλιξη είναι να λειτουργήσει αυτή η υποβάθμιση μόνο βραχυπρόθεσμα και μόνο σε τεχνικό επίπεδο, χωρίς να μας προκαλέσει νέα προβλήματα.
Το πακέτο διάσωσης αποτελεί προάγγελο για την έκδοση ευρωομολόγου;
Σε ένα βαθμό, ναι. Ειδικότερα, οι χθεσινές αποφάσεις εμπεριέχουν μια εντονότερη εμπλοκή της ΕΕ στην υπόθεση διάσωσης της Ελλάδας, με την ανάληψη πρόσθετων κινδύνων από την ΕΚΤ και τον Προσωρινό Μηχανισμό Διάσωσης.
Είναι πολύ πιθανό, επίσης, να χρειασθούν ανάλογες αποφάσεις για την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, στο μέλλον, με αποτέλεσμα να διευρυνθεί η συμμετοχή των λοιπών μελών της ΕΕ στο κόστος και τους κινδύνους χρηματοδότησης των χωρών αυτών.
Μια τέτοια εξέλιξη θα διαμορφώσει συνθήκες οι οποίες θα είναι de facto συναφείς με την έκδοση ευρωομολόγου. Διότι το ευρωομόλογο σημαίνει στην ουσία του ότι οι οικονομικά ισχυρές χώρες παρέχουν εγγυήσεις στους δανειστές των οικονομικά ασθενέστερων χωρών.
Οι χθεσινές αποφάσεις της ΕΕ θα βοηθήσουν να ξεπεράσουμε την κρίση χρέους; Αν ναι, πότε εκτιμάτε ότι θα εξέλθουμε από αυτή την κατάσταση;
Οι χθεσινές αποφάσεις μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε την απίστευτα δύσκολη σημερινή συγκυρία η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλό χρέος, υψηλό κόστος δανεισμού και ύφεση της οικονομίας μας, με τους εξής τρόπους:
1) Μειώνεται το χρέος μέσω των αγορών ομολόγων στη δευτερογενή αγορά. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μπορούν να εξοικονομηθούν 20-30 δισεκατομμυρίων ευρώ
2) Δημιουργείται μια αξιόλογη ελάφρυνση του χρέους μέσω της "συμμετοχής ιδιωτών", δηλαδή μέσω της ευνοϊκής για τη Χώρα μας διαφοροποίησης των όρων δανεισμού της. Από αυτή τη διευθέτηση θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν επίσης 20-30 δισεκατομμυρίων ευρώ
3) Διευκολύνεται η αποπληρωμή των υποχρεώσεων μας μέσω της μετακύλισης τους στο μέλλον. Δηλαδή αυτά που χρωστάμε και έπρεπε να τα πληρώσουμε στα επόμενα 8-10 χρόνια, θα μπορούμε πλέον να τα καταβάλλουμε στα επόμενα 30 χρόνια
4) Μειώνεται το κόστος δανεισμού μέσω της μείωσης των αντίστοιχων επιτοκίων
5) Προβλέπεται η ενίσχυση των παραγωγικών προσπαθειών, ώστε να αναζωπυρωθεί η οικονομική δραστηριότητα. Αν αυτό συμβεί, τα έσοδα του Κράτους θα αυξηθούν με αποτέλεσμα να του επιτρέπουν να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του χωρίς νέες αφαιμάξεις των μικρομεσαίων εισοδημάτων.
Δεν είναι εύκολο να προσδιορισθεί ο χρόνος εξόδου από τη σημερινή κρίση. Μπορούμε να πούμε όμως με βεβαιότητα τα εξής:
Προϋπόθεση να βγούμε από την κρίση είναι η ολοκλήρωση των διαρθρωτικών αλλαγών, η μείωση του κόστους του δημόσιου τομέα και ο περιορισμός φοροδιαφυγής και σπατάλης. Αν δεν επιτύχουμε αυτούς τους στόχους, θα χρεοκοπήσουμε, αφού προηγουμένως θα έχουμε εξαρθρώσει την οικονομία μας.
Ο καθένας μας έχει ευθύνη και ρόλο σε αυτή την κρίσιμη στιγμή:
* Ως καταναλωτές, να ενισχύσουμε τις προσπάθειες των εγχώριων επιχειρήσεων και να μη διευκολύνουμε τη φοροδιαφυγή
* Ως επιχειρηματίες να περιορίσουμε τη ψαλίδα των τιμών παραγωγού-καταναλωτή που τροφοδοτούν την ακρίβεια και υπονομεύουν την ανταγωνιστικότητα
* Ως δημόσιοι υπάλληλοι, να εξυγιάνουμε τον χώρο εργασίας μας και να προσπαθήσουμε να συμβάλλουμε στην επίτευξη των στόχων που εξυπηρετούν το κοινό συμφέρον
* Ως φορολογούμενοι να ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας
Θα κατορθώσει η κυβέρνηση να ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις (π.χ αποκρατικοποιήσεις);
Η Κυβέρνηση έχει ένα τεράστιο έργο να επιτελέσει, σε περιορισμένο χρονικό διάστημα. Αλλαγές που έπρεπε να γίνουν σε διάστημα 30-40 χρόνων και σε ευνοϊκό οικονομικό κλίμα, πρέπει να γίνουν σε 1-2 χρόνια σε συνθήκες ύφεσης. Αυτό τα λέει όλα.
Μέχρι σήμερα, νομίζω ότι η Κυβέρνηση δεν είχε την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα. Ας ευχηθούμε να τη δείξει από τώρα και μετά.
Χρειάζεται όμως και τη συμπαράσταση των λοιπών πολιτικών δυνάμεων αλλά και της Ελληνικής κοινωνίας, γιατί το έργο που πρέπει να επιτελέσει είναι μεγάλο, όπως μεγάλο είναι και το διακύβευμα.
Όσον αφορά τις αποκρατικοποιήσεις, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι σε αρκετές περιπτώσεις συγκρούεται το εθνικό συμφέρον της υλοποίησης τους με τα συντεχνιακά συμφέροντα της διατήρησης της σημερινής κατάστασης.
Επισημαίνεται ότι η Κυβέρνηση δεν θα πρέπει να κάνει πίσω στο όνομα του πολιτικού κόστους ή κάτω από τις πιέσεις συνδικαλιστικών ομάδων ή κοινωνικών ομάδων των οποίων θίγονται τα συμφέροντα.
Η άποψη μου είναι ότι τελικά θα προχωρήσουν ικανοποιητικά οι αποκρατικοποιήσεις, κυρίως λόγω της ανελαστικότητας του Μνημονίου, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια για πισωγυρίσματα.
