 |
Εγκρίθηκαν χθες από το Υπουργικό Συμβούλιο τα δύο νομοσχέδια του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής που εισηγήθηκε ο υπουργός Γ. Παπακωνσταντίνου, για τη ρύθμιση των αυθαιρέτων και την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων, καθώς και για το νέο τρόπο έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου κατασκευών.
 |
| Την εισήγηση προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τα δύο νομοσχέδια έκανε ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γιώργος Παπακωνσταντίνου. |
Το νομοσχέδιο για τη ρύθμιση αυθαιρέτων προβλέπει τον υπολογισμό του προστίμου διατήρησης του αυθαίρετου κτίσματος, αλλά και ενδεικτικούς πίνακες προστίμων, ενώ δίνεται η δυνατότητα διατήρησης για 20 και 40 χρόνια (για κτίσματα εντός και εκτός σχεδίου οικόπεδα). Σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο σχέδιο, η κυβέρνηση ευελπιστεί να συγκεντρώσει περίπου 300 εκατ. ευρώ από τα αυθαίρετα φέτος.
Αναλυτικά, το νομοσχέδιο για τη διατήρηση αυθαίρετων κατασκευών, που θα κατατεθεί αύριο στη Βουλή, αφορά σε κατασκευές που έχουν ανεγερθεί έως 28/4/2010 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του Ν. 3843/2010 για τους ημιυπαίθριους χώρους) και σε επιτρεπόμενες χρήσεις :
Α. Για τα κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές εντός σχεδίου πόλεως ή εντός ορίων οικισμών, η ρύθμιση ισχύει για 40 χρόνια.
Β. Για τα κτίσματα που βρίσκονται σε περιοχές εκτός σχεδίου πόλεως ή εκτός ορίων οικισμών, η ρύθμιση ισχύει για 20 χρόνια. Εάν ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός και ο καθορισμός των χρήσεων γης και των όρων και περιορισμών δόμησης της περιοχής και το διατηρούμενο κτίσμα εντάσσεται σε αυτόν, διατηρείται για επιπλέον 20 χρόνια.
Επιπλέον, προκειμένου περί αυθαίρετων κατασκευών που έχουν ανεγερθεί σε μη άρτια και συνεπώς μη οικοδομήσιμα οικόπεδα, η διατήρηση επίσης αυξάνεται σε 40 χρόνια υπό την προϋπόθεση:
α) χρήσης, όμορου ή τμήματος όμορου ή οικοπέδου που βρίσκεται στο δήμο της αυθαίρετης κατασκευής, άρτιου και οικοδομήσιμου γηπέδου για τη συμπλήρωση της υπολειπόμενης αρτιότητας ή
β) ειδικού προστίμου ισοδύναμου εμβαδού γης που υπολείπεται ή
γ) συνδυασμό των δύο παραπάνω.
Εξαιρούνται και είναι άμεσα κατεδαφιστέες οι κατασκευές που προκαλούν ανεπανόρθωτη περιβαλλοντική βλάβη (μέσα σε δάση, σε ρέματα, στον αιγιαλό, σε αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.).
Στο νομοσχέδιο ορίζεται, ότι από 1/1/2012, όλα τα ακίνητα δεν θα μπορούν να μεταβιβάζονται χωρίς την υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη και τη δήλωση μηχανικού που θα βεβαιώνει ότι δεν υπάρχει αυθαίρετη κατασκευή στο ακίνητο και δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια.
Ψευδείς ή ανακριβείς βεβαιώσεις από όσους εμπλέκονται σε μια δικαιοπραξία (συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, μεσίτες, υποθηκοφύλακες κ.λπ.) επισύρουν αυστηρές ποινές. Για τους μηχανικούς προβλέπεται μέχρι και αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος.
Υπολογισμός προστίμου διατήρησης
Για τον υπολογισμό λαμβάνονται υπόψη:
- Η ύπαρξη οικοδομικής άδειας,
- Η θέση του κτίσματος σε περιοχή εντός ή εκτός σχεδίου,
- Το είδος του ακινήτου (κύρια και μοναδική κατοικία, άλλη χρήση κ.λπ.),
- Ο τύπος της πολεοδομικής παράβασης (κατ' επέκταση ή/και καθ' ύψος υπέρβαση δόμησης/κάλυψης, παραβίαση πλάγιων αποστάσεων ή/και οικοδομικής γραμμής),
- Η αυθαίρετη αλλαγή ως προς τη χρήση της οικοδομικής άδειας,
- Η τιμή ζώνης, βάσει του συστήματος αντικειμενικών αξιών
- Κάθε άλλο είδος αυθαίρετης κατασκευής (π.χ. πισίνες),
- Υπό προϋποθέσεις, κοινωνικά κριτήρια.
Διαδικασία διατήρησης
Προβλέπεται, ότι με πλήρη ευθύνη του ιδιοκτήτη και του μηχανικού υποβάλλεται από τον ιδιοκτήτη ή το νόμιμο εκπρόσωπό του, στην αρμόδια Πολεοδομική Υπηρεσία ή στο ΚΕΠ μέχρι 31.12.2011, φάκελος με τα εξής δικαιολογητικά:
1. Αίτηση
2. Παράβολο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου
(500€, 1000€ ή 2000€, ανάλογα με το μέγεθος και το είδος της αυθαίρετης κατασκευής)
3. Έντυπο υπολογισμού του ειδικού προστίμου
4. Υπεύθυνη δήλωση Ν.1599/86 με τα στοιχεία της αυθαίρετης κατασκευής.
Το έντυπο υπολογισμού θεωρείται από την Πολεοδομική Υπηρεσία προσωρινά (σε περίπτωση εξόφλησης με δόσεις) ή οριστικά (σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης) και με αυτό ο ιδιοκτήτης πληρώνει στις τράπεζες το πρόστιμό του.
Το πρόστιμο κατατίθεται σε ειδικό κωδικό του Πράσινου Ταμείου με την ονομασία "Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο" και στο πλαίσιο των στόχων και αρχών του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής αποδίδεται στους Δήμους στη διοικητική περιφέρεια των οποίων βρίσκονται τα μη νόμιμα κτίσματα και διατίθεται αποκλειστικά για την εξισορρόπηση του ελλείμματος γης, την αύξηση των κοινοχρήστων χώρων και την εκτέλεση κατεδαφίσεων.
Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ενδυνάμωση της δυνατότητας κατεδάφισης αυθαίρετων κτισμάτων, που δεν εντάσσονται στις ρυθμίσεις του νομοσχεδίου. Η Ειδική Υπηρεσία Κατεδαφίσεων:
- Υπάγεται απευθείας στο Γενικό Επιθεωρητή της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ)
- Έχει τις εξής αρμοδιότητες:
α) τον εντοπισμό και τον έλεγχο αυθαίρετων επεμβάσεων και κατασκευών
β) την έκδοση και την εκτέλεση πράξεων καθαίρεσης και κατεδάφισης
γ) τη μέριμνα για την ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπάζων) και την αποκατάσταση
- Εκτελεί τα πρωτόκολλα κατεδάφισης με δικά της μηχανικά μέσα ή με μέσα ιδιωτικών επιχειρήσεων μετά από σύναψη σχετικών συμβάσεων.
- Εάν οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αρνηθούν να συνάψουν συμβάσεις, η ΕΥΕΚΑ ενημερώνει τις οικείες Αστυνομικές Αρχές, οι οποίες και θα αναλαμβάνουν την κίνηση της διαδικασίας μεμονωμένης πολιτικής επιστράτευσης (ν.δ. 17/1974).
Αδειοδότηση
Για το τμήμα του νομοσχεδίου που αφορά στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι το νέο νομοθετικό πλαίσιο να καταστεί λειτουργικό εντός του Σεπτεμβρίου του 2011.
Σύμφωνα με την πρόταση του ΥΠΕΚΑ προβλέπεται:
- Απαλλαγή από τη διαδικασία των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων των έργων και δραστηριοτήτων που έχουν τοπικές μόνο επιπτώσεις στο περιβάλλον, όπως π.χ. μικρές ξενοδοχειακές μονάδες, βιοτεχνίες και βιομηχανίες χαμηλής όχλησης (επαγγελματικά εργαστήρια εντός πόλης, μικρά εργοστάσια σε βιομηχανικές περιοχές, μικρά ξενοδοχεία εντός σχεδίου πόλεως κλπ.). Με τη υφιστάμενη κατηγοριοποίηση έργων και δραστηριοτήτων, η ρύθμιση αυτή συνεπάγεται 13.300 φακέλους ετησίως. Σε αντικατάσταση της διαδικασίας της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, οι δραστηριότητες αυτές θα λαμβάνουν πρότυπους περιβαλλοντικούς όρους, οι οποίοι χορηγούνται αυτόματα.
- Κατάργηση της υφιστάμενης υποκατηγορίας Β3, δηλ. προμελέτης για την κατάταξη των έργων (4.200 φάκελοι ετησίως).
- Κατάργηση της προμελέτης, η οποία πλέον καθίσταται προαιρετική, (περίπου 2.800 φάκελοι ετησίως).
Βασικές καινοτομίες που εισάγονται, μεταξύ άλλων, σε σχέση με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο είναι:
1) Μείωση των έργων και δραστηριοτήτων για τα οποία απαιτείται περιβαλλοντική αδειοδότηση (σήμερα η ελληνική νομοθεσία απαιτεί μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε πολύ περισσότερα είδη έργων και δραστηριοτήτων απ' ότι προβλέπει η Ευρ. Οδηγία, όπως π.χ. αλυκές, φωτοβολταϊκά πάρκα, κατασκευή επίπλων, εκτυπωτικές δραστηριότητες, παραγωγή κρασιού, παραγωγή χυμών φρούτων και λαχανικών, σταθμούς διοδίων, χώροι στάθμευσης κλπ.).
2) Ξεκάθαρη κατάταξη των έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες βαρύτητας επιπτώσεων στο περιβάλλον (A1, A2 και B) σύμφωνα με τα κριτήρια της σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας. Π.χ. ένα ξενοδοχείο 200 κλινών εντός του σχεδίου πόλης κατατάσσεται στην κατηγορία Β και επομένως λαμβάνει πρότυπους περιβαλλοντικούς όρους χωρίς να απαιτείται διεξαγωγή μελέτης, ενώ αν το ίδιο ξενοδοχείο είναι σε εκτός σχεδίου περιοχή, κατατάσσεται στην υποκατηγορία Α2 και θα πρέπει να διεξάγει μελέτη.
3) Κατάργηση των συνυπογραφών άλλων υπουργών (διαδικασία που συνήθως διαρκεί 2-3 μήνες)
4) Κατάργηση αλληλοεπικαλυπτόμενων αδειοδοτήσεων (όπως π.χ. η άδεια διάθεσης λυμάτων και οι άδειες διαχείρισης αποβλήτων κλπ.) που αποτελούν γραφειοκρατικά βαρίδια για τις επιχειρήσεις και δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν κρούσματα διαφθοράς. Οι άδειες αυτές ενσωματώνονται στην απόφαση έγκρισης περιβαλλοντικών όρων.
5) Σαφής καθορισμός του περιεχομένου των μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των απαιτούμενων δικαιολογητικών ανά υποκατηγορία Α1 ή Α2) και ανά ομάδα έργων/δραστηριοτήτων, όπως επίσης και του περιεχομένου των αποφάσεων έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα συντάσσονται σε τυποποιημένη βάση και όσο είναι δυνατόν υπό μορφή πινάκων και προεπιλεγμένων απαντήσεων (check list), ώστε να διασφαλιστεί η αρτιότητά τους.
6) Δυνατότητα αξιολόγησης των μελετών από σώμα πιστοποιημένων αξιολογητών (ιδιωτών) επικουρικά των υπηρεσιών, οι οποίοι θα εισηγούνται στις αρμόδιες υπηρεσίες το σχέδιο απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων. Θα επιλέγονται με σύστημα ηλεκτρονικής κλήρωσης. Το κόστος των υπηρεσιών τους καλύπτεται από ειδικό παράβολο που πληρώνει ο φορέας του έργου/δραστηριότητας.
7) Διενέργεια ειδικής οικολογικής μελέτης για τα έργα και δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα σε περιοχές Natura και αυτοψία κατά την αδειοδότηση.
8) Υποχρέωση σύνταξης της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ανεξαρτήτως του αν έχουν γνωμοδοτήσει όλοι οι συναρμόδιοι φορείς
9) Ηλεκτρονική υποβολή της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Όλα τα στάδια της διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης γίνονται ηλεκτρονικά και κάθε έργο ή δραστηριότητα λαμβάνει αυτόματα έναν μοναδικό χαρακτηριστικό αριθμό που καλείται Περιβαλλοντική Ταυτότητα, η οποία το συνοδεύει σε όλη τη διάρκεια ζωής του και σε αυτήν συμπεριλαμβάνονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν τις περιβαλλοντικές "επιδόσεις" του έργου/δραστηριότητας (τυχόν επιβληθέντα πρόστιμα, διοικητικές κυρώσεις, εκθέσεις επιθεωρήσεων, μετρήσεις εκπομπών κλπ.). Το ηλεκτρονικό αυτό σύστημα θα είναι ελεύθερα προσβάσιμο στο κοινό.
10) Αύξηση στα 10 έτη της διάρκειας ισχύος των περιβαλλοντικών όρων (θα μπορεί να φθάνει τα 14 έτη υπό προϋποθέσεις)
11) Συγκρότηση Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης το οποίο είναι γνωμοδοτικό όργανο προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ για έργα που αδειοδοτούνται από το υπουργείο στην περίπτωση που λείπουν ουσιώδεις γνωμοδοτήσεις ή είναι αντικρουούμενες.
Χρόνος αδειοδότησης
Η αδειοδότηση των έργων κατηγορίας Α1 που αδειοδοτούνται από το ΥΠΕΚΑ θα ολοκληρώνεται σε 6 μήνες (που μπορεί να φθάσει τον 1 χρόνο σε περιπτώσεις ιδιαίτερα σύνθετων έργων), ενώ για τα τα έργα κατηγορίας Α2 που αδειοδοτούνται από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση σε 4 μήνες.
Ενδυνάμωση των ελέγχων
Στο νέο πλαίσιο, ισχυροποιούνται οι ελεγκτικοί μηχανισμοί και ενδυναμώνεται ο ρόλος της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ΕΥΕΠ). Όλα τα έργα και δραστηριότητες θα υπόκεινται σε τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις με αυτοψία, με βάση ετήσιο εθνικό πρόγραμμα επιθεωρήσεων και ελέγχων που εκπονεί η ΕΥΕΠ.
Θεσπίζεται υποχρεωτική διεξαγωγή τακτικών περιοδικών περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων με αυτοψία σε όλα τα έργα που υπόκεινται σε περιβαλλοντική αδειοδότηση και κατατάσσονται στις υποκατηγορίες Α1 και Α2 κατά τη λειτουργία των έργων και έλεγχο κατά τη φάση της κατασκευής σε συγκεκριμένες κατηγορίες έργων. Τα μεγάλα έργα υποδομών, όπως π.χ. οι αυτοκινητόδρομοι, θα ελέγχονται στη φάση της κατασκευής όπου εντοπίζονται οι σημαντικότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις ενώ θα ελέγχονται στοχευμένα και κατά τη λειτουργία τους ως προς συγκεκριμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις (π.χ. το θόρυβο στην περίπτωση του αυτοκινητόδρομου). Οι βιομηχανικές δραστηριότητες θα ελέγχονται υποχρεωτικά, ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη λειτουργία τους.
Οι τακτικοί περιοδικοί έλεγχοι ανατίθενται σε ιδιώτες ελεγκτές οι οποίοι διενεργούν τις τακτικές περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις. Η επιλογή του εκάστοτε περιβαλλοντικού επιθεωρητή γίνεται με ηλεκτρονική κλήρωση. Ο φορέας του έργου υποχρεούται να καλύπτει το κόστος της περιβαλλοντικής επιθεώρησης.
Aλλάζει ο τρόπος έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου των κατασκευών
Το νομοσχέδιο για τον νέο τρόπο έκδοσης αδειών δόμησης και ελέγχου κατασκευών, αλλάζει το σημερινό καθεστώς των πολεοδομιών και επιχειρεί να επανακαθορίσει, με σαφήνεια και διαφάνεια, τους όρους με τους οποίους εγκρίνεται, αδειοδοτείται, εκτελείται και ελέγχεται το οικοδομικό έργο,
Με το συγκεκριμένο Σχέδιο Νόμου, το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 8 Αυγούστου στο opengov.gr. επιδιώκεται:
1) Ο πλήρης διαχωρισμός αρμοδιοτήτων και λειτουργίας, των αρχών αδειοδότησης -που ονομάζονται πλέον "Υπηρεσίες Δόμησης" (ΥΔΟΜ) των Δήμων - από τις αρχές ελέγχου που είναι οι "Ελεγκτές Δόμησης" που λειτουργούν υπό την εποπτεία του ΥΠΕΚΑ,
2) Η διαφάνεια με τη θεσμοθέτηση της ηλεκτρονικής υποβολής των δικαιολογητικών και μελετών, της δημοσίευσης των αδειών δόμησης και του Ηλεκτρονικού Μητρώου Έργου,
3) Η απλοποίηση και επιτάχυνση της διαδικασίας έκδοσης της έγκρισης δόμησης από τις Υπηρεσίες Δόμησης και της άδειας δόμησης με ανάληψη της ευθύνης των Μελετητών Μηχανικών,
4) Η υλοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, με τη λειτουργία των ηλεκτρονικών υποβολών, αρχείων και μητρώων,
5) Ο πλήρης έλεγχος της εφαρμογής των αδειών δόμησης κατά τη διάρκεια υλοποίησής τους με τη θεσμοθέτηση του Ελεγκτή Δόμησης, που υπόκειται στη συνταγματικά απαιτούμενη κρατική εποπτεία,
6) Η θέσπιση γνωμοδοτικών οργάνων για την προστασία και την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής.
Το Σχέδιο Νόμου συγκροτείται από τρία κεφάλαια.
Στο Κεφάλαιο Α' ορίζεται η διαδικασία χορήγησης της έγκρισης δόμησης και της έκδοσης της άδειας δόμησης, ο χρόνος ισχύος της και οι διαδικασίες ελέγχου των μελετών από την ΥΔΟΜ και της ορθής εκτέλεσής τους από τους Ελεγκτές Δόμησης.
Στο Κεφάλαιο Β' περιλαμβάνονται οι διατάξεις για τους Ελεγκτές Δόμησης και την άσκηση του έργου τους καθώς και οι διατάξεις που καθορίζουν την άσκηση του κρατικού ελέγχου και εποπτείας στην άσκηση των καθηκόντων τους από την Ειδική Υπηρεσία Επιθεωρητών Δόμησης και Ενέργειας (ΕΥΕΔΕΝ).
Στο Κεφάλαιο Γ' προβλέπεται η συγκρότηση των Συμβουλίων Αρχιτεκτονικής και του Κεντρικού Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής και οι διαδικασίες γνωμοδότησης επί των αρχιτεκτονικών μελετών.
Προβλέπεται, επίσης, η συγκρότηση του Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων για την εξέταση των προσφυγών κατά των πορισμάτων των Ελεγκτών Δόμησης και των πράξεων ή παραλείψεων των ΥΔΟΜ, καθώς και για την άσκηση των αρμοδιοτήτων των ΣΧΟΠ.
Τέλος, προβλέπεται η συγκρότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων για την άσκηση των αρμοδιοτήτων του Κεντρικού Συμβουλίου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος, το οποίο και καταργείται.
Ο/Η Πολιτικός μηχανικός, δημιουργός Δωρεάν λογισμικού υπολογισμού αμοιβών άφησε ένα νέο σχόλιο για την ανάρτησή μας "Διατήρηση των αυθαιρέτων μέσω της καταβολής προστί...":
Στις 13/9/2011 ψηφίστηκε το νομοσχέδιο σκούπα για τα αυθαίρετα σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται η διατήρηση του αυθαιρέτου για 30 χρόνια στο μοντέλο των ημιυπαίθριων.
Εν αναμονή του ΦΕΚ, για υπολογισμούς σύμφωνα με το σχέδιο νόμου (έγιναν κάποιες μικροτροποποιήσεις όσον αφορά τα πρόστιμα σε σχέση με το προσχέδιο) υπάρχει μία Δωρεάν online εφαρμογή υπολογισμού προστίμου για τη ρύθμιση αυθαιρέτων του 2011 που προτείνω να δοκιμάσετε.
Εμφανίζει άμεσα το πρόστιμο και το παράβολο που καλείσθε να πληρώσετε, έχει χρήσιμες πληροφορίες για τη διαδικασία και ανανεώνεται διαρκώς μετά από κάθε διευκρινιστική εγκύκλιο.
Η φόρμα δεν υπολογίζει ακόμη αμοιβή μηχανικού, επειδή δε θεσμοθετείται με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο ελάχιστη αμοιβή όπως έγινε με τον Ν.3843/2010 (ημιυπαίθριοι), όμως να υπολογίζετε αρκετά μεγαλύτερο ποσό λόγω όγκου εργασίας για τη δημιουργία φακέλου και αυξημένης ευθύνης λόγω βεβαιώσεων στατικής επάρκειας και βεβαίωσης μη ύπαρξης άλλων αυθαιρεσιών (θα είναι απαραίτητη για μεταβιβάσεις ακινήτων από τα τέλη του 2012 και μετά).
