Ο μέσος μισθός φθάνει στα 1.639 ευρώ, ενώ μόνο το 10% των εργαζομένων αμείβεται με πάνω από 2.418 ευρώ. Τα παραπάνω προκύπτουν από την μελέτη για το μισθολόγιο του δημοσίου που ανακοινώθηκε από τα συναρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών και εστάλη στην ΑΔΕΔΥ.
Εκτιμάται ότι μπορεί να αποχωρήσουν λόγω Μνημονίου από το δημόσιο περίπου 130.00 άτομα έως το 2013, περιορίζοντας, μόνο γι΄ αυτόν το λόγο την μισθολογική δαπάνη κατά 1 δισ. ευρώ περίπου ετησίως.
Στη μελέτη γίνεται αποδεκτό ότι οι Έλληνες δημόσιοι υπάλληλοι είναι χαμηλότερα αμοιβόμενοι σε σχέση με τα ευρωπαϊκά μεγέθη και ως αριθμός βρίσκονται στον μέσο όρο της ΕΕ.
Η απασχόληση στη Γενική Κυβέρνηση και τις Δημόσιες Επιχειρήσεις φτάνει στη Σουηδία στο 28,3% του εργατικού δυναμικού και στην Γαλλία στο 21,9% όταν στην Ελλάδα είναι 14,1%, ενώ το μισθολογικό κόστος είναι στην Σουηδία στο 15,1% του ΑΕΠ, στην Φινλανδία στο 12,9% του ΑΕΠ στην Γαλλία στο 12,9% του ΑΕΠ και στην Ελλάδα στο 11,0% του ΑΕΠ.
Πρόκειται κατ΄ ουσίαν για προσχέδιο, αφού πρέπει να γίνει η ενσωμάτωση της επεξεργασίας δεδομένων της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών από τη μισθοδοσία του Μαρτίου 2011, τα οποία θα καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της Κεντρικής Διοίκησης. Τον ίδιο μήνα θα ανακοινωθούν και οι βασικές αρχές της μεταρρύθμισης στο μισθολόγιο που πρέπει να γίνει νόμος του κράτους τον Ιούνιο για να τροφοδοτήσει το μεγαλύτερο μέρος από τα 12 δισ. ευρώ περικοπών δαπανών που ζητά η κυβέρνηση
Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι τα εξής:
•Με βάση στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου για το σύνολο των υπαλλήλων, τα Υπουργεία Οικονομικών, Εσωτερικών, και Δικαιοσύνης προηγούνται από πλευράς προβλεπόμενων τακτικών αμοιβών – δηλαδή, βασικός μισθός, κίνητρο απόδοσης, επιδόματα που χορηγούνται από το εκάστοτε υπουργείο σε όλους τους εργαζομένους σε αυτό. Ιδιαιτέρως το Υπουργείο Οικονομικών βρίσκεται από 38% - 41% πάνω από το μέσο όρο αναλόγως της κατηγορίας για έναν νεοδιόριστο, και 55 – 64% πάνω από το μέσο όρο, αναλόγως της κατηγορίας για έναν εργαζόμενο που έχει 33 έτη υπηρεσίας. Τα άλλα δύο Υπουργεία – Εσωτερικών και Δικαιοσύνης - υπερβαίνουν μεν το μέσο όρο, ωστόσο σε πολύ πιο μικρό βαθμό της τάξης του 8% - 12% και 7% - 14% από την Κατηγορία ΠΕ (πανεπιστημιακής εκπαίδευσης) έως την Κατηγορία ΥΕ (υποχρεωτικής εκπαίδευσης) αντίστοιχα για ένα νεοδιόριστο. Ανταμείβουν δηλαδή πιο ανταγωνιστικά σε σχέση με τα άλλα υπουργεία έναν νεοδιόριστο στην Κατηγορία ΥΕ.
Τα Υπουργεία που φαίνεται ότι ήδη από τις προβλεπόμενες αμοιβές πληρώνουν χαμηλά σε σχέση με τα υπόλοιπα, είναι το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας για το πολιτικό προσωπικό, το οποίο πληρώνει τους νεοδιόριστους 19% με 20% χαμηλότερα από το μέσο όρο των υπουργείων, το Υπουργείο Θαλάσσιων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας και το Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, τα οποία πληρώνουν από 15% -19% χαμηλότερα από το μέσο όρο και γύρω στο 12% με 13% από την Κατηγορία ΠΕ έως την Κατηγορία ΥΕ αντίστοιχα
•Με βάση τα στοιχεία της Ενιαίας Αρχή πληρωμών για 245.614 εργαζομένους (που υπόλοιποι δεν είχαν ενταχθεί κατά τη διενέργεια της μελέτης) στο καταληκτικό κλιμάκιο 1 του Γενικού μισθολογίου, ανεξαρτήτως κατηγορίας εκπαίδευσης, οι εργαζόμενοι των υπουργείων Οικονομικών και Δικαιοσύνης αμείβονται υψηλότερα σε σχέση με τα υπόλοιπα υπουργεία. Ωστόσο, τα στοιχεία είναι ενδεικτικά. (το Υπουργείο Δικαιοσύνης εκπροσωπείται στο δείγμα μόνο από το Ελεγκτικό Συνέδριο) και η επεξεργασία ων στοιχείων του Μαρτίου 2011 θα βελτιώσει σημαντικά το δείγμα καθώς το μεγαλύτερο μέρος του Υπουργείου Δικαιοσύνης θα περιλαμβάνεται.
Δεν είναι όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι ακριβοπληρωμένοι. Το 50% των εργαζομένων του δείγματος δεν ξεπερνά το ποσό των 1.639 ευρώ.
Η διαφορά της μέσης συνολικής αμοιβής μεταξύ του 50% και του 60% του συνόλου των εργαζομένων, είναι μόλις 6%. Η διαφορά αυτή παραμένει χαμηλή και δεν ξεπερνάει τις δέκα ποσοστιαίες μονάδες, μέχρι και στο 80% του πληθυσμού των εργαζομένων του δειγματος.
Μόνο το 10% του πληθυσμού που περιλαμβάνεται στο δείγμα αμείβεται άνω των 2.418 Ευρώ. Το 0,4% των εργαζομένων του δείγματος πληρώνεται άνω των 5.856 Ευρώ
*Η αξιολόγηση του μισθολογίου δείχνει ότι δεν συνδέεται με αναπτυξιακές και κοινωνικές προτεραιότητες ή με τη δυνατότητα κάλυψης του κόστους που αυτό συνεπάγεται, η πρόβλεψη της μισθολογικής δαπάνης γίνεται κατά τρόπο αποσπασματικό.
Επίσης, όπως επισημαίνεται το κάθε Υπουργείο ή Υπηρεσία σε πολλές περιπτώσεις έχει εισάγει και θεσμοθετήσει ειδικές ρυθμίσεις, ειδικά μισθολογικά μέτρα, ειδικές οργανωτικές και εκπαιδευτικές δομές, με αποτέλεσμα οι υπάλληλοι στο κάθε υπουργείο να αισθάνονται μοναδικοί, και σε καμία περίπτωση συλλειτουργοί με τους συναδέλφους τους από τα άλλα υπουργεία
•Η εκπαίδευση και τα χρόνια υπηρεσίας είναι τα μοναδικά κριτήρια για την ένταξη και εξέλιξη στα μισθολογικά κλιμάκια, χωρίς να δίνεται καμία έμφαση σε κριτήρια όπως στο ειδικό βάρος του ρόλου, στην προσωπική συνεισφορά και πρωτοβουλία για αποτελέσματα και στις εξελίξεις στην αγορά εργασίας Επίσης, η σχέση μεταξύ εισαγωγικής και καταληκτικής αμοιβής είναι μικρή ανεξαρτήτως επιπέδου εκπαίδευσης
•Το μισθολόγιο χαρακτηρίζεται από εσωστρέφεια, καθώς δεν γίνεται σύγκριση του μισθολογίου με τις αντίστοιχες τάσεις της αγοράς. Αν ήταν πιο εξωστρεφές αφενός θα βοηθούσε στην ύπαρξη μεγαλύτερης ευθυγράμμισης με την αγορά εργασίας και στην προσέλκυση ικανών και φιλόδοξων στελεχών, αφετέρου θα υποστήριζε την εισαγωγή νέων πρακτικών αμοιβών που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στο δημόσιο τομέα
•Το σύστημα των επιδομάτων είναι περίπλοκο και κατακερματισμένο. Τα επιδόματα είναι πολλά και αρκετά από αυτά δεν συνάδουν με τις νέες εξελίξεις στην αγορά εργασίας ή τις υπευθυνότητες των ρόλων, αλλά μόνο με την ενίσχυση των αμοιβών.
Κάποια από τα επιδόματα δεν εξυπηρετούν το σκοπό τους, όπως για παράδειγμα το κίνητρο απόδοσης, το οποίο αποτελεί πάγια μηνιαία αμοιβή.
•Αντίθετα, κάποια από τα επιδόματα που είναι κοινωνικού χαρακτήρα (π.χ. επίδομα οικογενειακών βαρών) είναι αρκετά χαμηλά. Επιδόματα που θα έπρεπε να προάγουν την υπευθυνότητα και την αποτελεσματικότητα (π.χ. επίδομα θέσης ευθύνης) είναι χαμηλά και δεν διαφοροποιούν πραγματικά τους εργαζόμενους που τα λαμβάνουν.
Σύμφωνα με το Γενικό Μισθολόγιο:
•Οι Δημόσιοι υπάλληλοι κατηγοριοποιούνται σε 4 κατηγορίες βάσει του επιπέδου εκπαίδευσης
•Ο διοριζόμενος εισέρχεται στην Υπηρεσία με το εισαγωγικό μισθολογικό κλιμάκιο της κατηγορίας στην οποία ανήκει η θέση που διορίζεται. Κάθε Μισθολογικό Κλιμάκιο έχει 18 επίπεδα
•Βασικό κριτήριο για τη μισθολογική εξέλιξη από τη μία κατηγορία στην άλλη είναι τα έτη υπηρεσίας
•Ο κάθε υπάλληλος αλλάζει μισθολογικό επίπεδο ανά δύο έτη υπηρεσίας
•Οι αμοιβές συντίθενται από συγκεκριμένα στοιχεία αμοιβών – βασικός μισθός, κίνητρο απόδοσης και επιδόματα που χορηγεί το κάθε Υπουργείο σε όλους τους υπαλλήλους που εντάσσονται σε αυτό. Επιπρόσθετα, οι αμοιβές περιλαμβάνουν και επιδόματα που χορηγούνται υπό προϋποθέσεις
Αναφορικά με τα ειδικά μισθολόγια, ισχύουν τα ακόλουθα:
•Υπάρχουν 15 διαφορετικά μισθολόγια – π.χ. Ιατροί Ε.Σ.Υ., Διπλωματικοί Υπάλληλοι, Ένοπλες Δυνάμεις, Μόνιμα στελέχη Ε.Δ., ΕΛ.ΑΣ., Πυροσβεστικού και Λιμενικού Σώματος, Δικαστικοί Λειτουργοί, Μέλη Δ.Ε.Π.- Πανεπιστημίων πλήρους απασχόλησης, κ.λπ.
•Βασικά κριτήρια για τη μισθολογική εξέλιξη είναι ο βαθμός και τα έτη υπηρεσίας.
•Ο διοριζόμενος εισέρχεται στην υπηρεσία σε ένα συγκεκριμένο βαθμό (εισαγωγικός μισθός), για τον οποίο έχει καθοριστεί εξαρχής ο βασικός μισθός. Ο βασικός μισθός των υπολοίπων βαθμών βασίζεται σε ένα προκαθορισμένο συντελεστή ο οποίος εφαρμόζεται στον εισαγωγικό βαθμό.
Tην μελέτη έδωσαν σήμερα στη δημοσιότητα το Υπουργείο Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και το Υπουργείο Οικονομικών.
Αντικείμενο της μελέτης είναι η ανάλυση των υφιστάμενων στοιχείων αναφορικά με τη δυναμική της απασχόλησης στο Δημόσιο Τομέα, τη διάρθρωση των αμοιβών, καθώς και η παρουσίαση πρακτικών άλλων χωρών ως προς το μισθολόγιο του δημόσιου τομέα.
Όπως σημειώνεται σε σχετική ανακοίνωση, το παρόν κείμενο αποτελεί προσχέδιο. Η μελέτη θα ολοκληρωθεί με την ενσωμάτωση της επεξεργασίας δεδομένων της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών από τη μισθοδοσία του Μαρτίου 2011, τα οποία θα καλύπτουν το σύνολο σχεδόν της Κεντρικής Διοίκησης.
Η έρευνα παρουσιάζει το θεσμικό πλαίσιο αμοιβών στο Δημόσιο, επικεντρώνεται στην μακροοικονομική ανάλυση της απασχόλησης και των αποδοχών στο δημόσιο τομέα χρησιμοποιώντας πραγματικά δεδομένα μισθοδοσίας από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών και κάνει σύγκριση με τις δαπάνες και τα μισθολογικά συστήματα άλλων χωρών. Επιπλέον, γίνεται παρουσίαση της δυναμικής της απασχόλησης στο Δημόσιο, καθώς και των εκτιμήσεων της μισθολογικής δαπάνης για την περίοδο 2011 – 2013.
Οι κυριότερες πηγές δεδομένων και στοιχείων για την εκπόνηση της μελέτης είναι διαθέσιμα δεδομένα από τη βάση της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών (ΕΑΠ), στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών, στοιχεία της μισθολογικής δαπάνης του ΓΛΚ, στοιχεία από το πλαίσιο διαλόγου με την ΑΔΕΔΥ από το Υπουργείο Εσωτερικών και το Υπουργείο Οικονομικών και στοιχεία από τη μελέτη για το γενικό μισθολόγιο του Υπουργείου Εσωτερικών του 2002 από το Υπουργείο Οικονομικών.
Σημειώνεται ότι, το προσχέδιο της μελέτης συντάχθηκε από ανεξάρτητους Συμβούλους σε συνεργασία με ομάδα εργασίας στελεχών από το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και το Υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να αποτυπωθεί η υπάρχουσα κατάσταση στους μισθούς του δημοσίου, συγκριτικά με την υπάρχουσα διεθνή εμπειρία.
Η μελέτη θα αναρτηθεί και στις ιστοσελίδες των υπουργείων προκειμένου να είναι προσβάσιμη από όλους τους πολίτες.
