Μείζων θέμα για τη νομιμότητα των αυτοδιοικητικών εκλογών της 7ης Νοεμβρίου του 2010 δημιουργεί απόφαση του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας που κρίνει αντισυνταγματικό το νόμο περί ιθαγένειας του υπουργού Εσωτερικών Γιάννη Ραγκούση με τον οποίο επιτράπηκε η ψήφος αλλά και κάθοδος ως υποψηφίων δημοτικών συμβούλων σε αλλοδαπούς που πληρούσαν συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Λόγω μείζονος σπουδαιότητας η υπόθεση παραπέμφθηκε για οριστική κρίση στην Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου όπου είναι δεδομένο ότι ενδεχόμενη ανάλογη απόφασή του ναρκοθετεί τις εκλογές και οδηγεί σε εκατοντάδες προσφυγές στα δικαστήρια σε βάρος της εκλογής και κυρίως της ψήφου χιλιάδων αλλοδαπών.
Το δικαστήριο με επταμελή σύνθεση (πρόεδρος ο Σωτ. Ρίζος και εισηγητής ο σύμβουλος Επικρατείας Ε. Αντωνόπουλος, απόφαση 350/11) αποφάνθηκε πώς ο νόμος 3838/10 του Γ. Ραγκούση ο οποίος προέβλεπε την ιθαγενοποίηση των αλλοδαπών και κατ’ επέκταση τους επέτρεπε να ψηφίσουν στις εκλογές είναι αντισυνταγματικός αφού το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεστε «επιφυλάσσεται από το Σύνταγμα (άρθρα 1, 52 και 102) μόνο στους Έλληνες πολίτες και δεν μπορεί να επεκταθεί και στους μη έχοντες την ιδιότητα αυτή, χωρίς αναθεώρηση της σχετικής διατάξεως του Συντάγματος... Η άσκηση δε του εκλογικού δικαιώματος στις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελεί λειτούργημα απαραίτητο για την πραγμάτωση της λαϊκής κυριαρχίας, ως τοιαύτης νοουμένης της ασκούμενης από το λαό ως εκλογικό σώμα απαρτιζόμενο μόνο από τους έχοντες δικαίωμα ψήφου έλληνες πολίτες».
Έλληνες μόνο οι εξ αίματος
Κατά το ΣτΕ η απόκτηση της ιθαγένειας δεν έχει σχέση με το «χρόνο νόμιμης διαμονής του αιτούντος αλλοδαπού ή της οικογένειας του, τη φοίτηση σε ελληνικό σχολείο επί ορισμένο χρόνο, την ανυπαρξία καταδίκης για ορισμένα σοβαρά ποινικά αδικήματα ή άλλη τυπική προϋπόθεση» του αλλοδαπού, όπως προβλέπει ο νόμος Ραγκούση, αλλά με την εξ αίματος καταγωγή. Χαρακτηριστικά αναφέρεται πώς ο Έλληνας νομοθέτης εναρμονιζόμενος προς τις συνταγματικές επιταγές, «εμερίμνησε να διαφυλάξει την εθνική ομοιογένεια του κράτους, μεταξύ των άλλων, και δια της θεσπίσεως δικαίου ιθαγένειας, του οποίου οι ρυθμίσεις εβασίζοντο, κατ΄ αρχήν, στο σταθερό κριτήριο του «δικαίου του αίματος» (ius sanguinis), δηλαδή την καταγωγή από Έλληνες γονείς».
Εξαιρέσεις γίνονταν -κατά τους δικαστές- σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου το Σύνταγμα περιέλαβε διατάξεις για την πολιτογράφηση αλλοδαπών που συμπλήρωσαν το 21ο έτος με ειδική διαδικασία (αίτηση του ενδιαφερομένου και κρίση από ειδικό όργανο). Επισημαίνουν δε πώς θα έπρεπε να υπάρξει ουσιαστικός δεσμός με τη χώρα , όπως «η εκ μέρους του εθελούσια αποδοχή των αξιών που συνάπτονται προς τον ελληνισμό και την εντεύθεν απόκτηση ελληνικής συνειδήσεως».
Στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο έχει προσφύγει κατά του νόμου Ραγκούση ο δικηγόρος Αθηνών Γιάννης Ανδριόπουλος ενώ παρέμβαση υπέρ της υπουργικής απόφασης άσκησαν η Ελληνική Ένωση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η αλβανικής ιθαγενείας Έντα Γκέμυ η οποία είχε υποβάλει αίτηση για να μετάσχει στις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010 (Δήμος Νικαίας - Αγίου Ιωάννη Ρέντη).
