Βασικός φόρος αγροτεμαχίων: 1 ευρώ το στρέμμα. Συμπληρωματικός φόρος αγροτεμαχίων: έως και 1 ευρώ το μέτρο δηλαδή... 1.000 φορές περισσότερα. Αυτή ήταν η πολιτική φορολόγησης των αγροτεμαχίων που επιδίωξε να εφαρμόσει η κυβέρνηση για τις εκτάσεις εκτός σχεδίου. Μια πολιτική που αναγκάστηκε να την αποσύρει άρον άρον την προηγούμενη εβδομάδα όταν διαπίστωσε ότι περίπου 150.000-200.000 φορολογούμενοι –κυρίως αγρότες και συνταξιούχοι– θα παραλάμβαναν εκκαθαριστικά «φωτιά», με τα οποία θα καλούνταν να πληρώσουν μέσω του εκκαθαριστικού του ΕΝΦΙΑ όλο τους το εισόδημα όχι μιας χρονιάς, αλλά ακόμη και μιας... τετραετίας. Τα 230 εκατ. ευρώ που είχε προϋπολογίσει το υπουργείο Οικονομικών να εισπράξει από την ένταξη των αγροτεμαχίων στον συμπληρωματικό φόρο, θα ανέβαζαν το φετινό «κοστούμι» του ΕΝΦΙΑ στα υψηλότερα επίπεδα από την ψήφισή του, πάνω από τα 3,6 δισ. ευρώ.
Το σύστημα ΑΑ-ΓΗΣ
Η φορολόγηση των αγροτεμαχίων εξελίσσεται σε «εφιάλτη» για κάθε κυβέρνηση της παρούσας συμπεριλαμβανομένης. Από το 1998, έτος ενεργοποίησης του συστήματος αντικειμενικού υπολογισμού της αξίας των αγροτεμαχίων –πρόκειται για το λεγόμενο σύστημα ΑΑ-ΓΗΣ– μέχρι σήμερα, ουδέποτε επιβλήθηκε φόρος κατοχής ακινήτων βάσει της αξίας των αγροτεμαχίων η οποία –σύμφωνα με τους πιο μετριοπαθείς υπολογισμούς– ξεπερνά τα 50 δισ. Ετσι, τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στο Ε9 από τους κατόχους των αγροτεμαχίων δεν έχουν ελεγχθεί ποτέ για την ακρίβειά τους – στη διαδικασία ελέγχου μπαίνουν μόνο όσοι προχωρούν σε μεταβιβάσεις (κληρονομιές, γονικές παροχές, δωρεές κ.λπ.) ενώ και το σύστημα ΑΑ-ΓΗΣ βγάζει αξίες που δεν έχουν πλέον καμία σχέση με τις πραγματικές αξίες των αγροτεμαχίων στην αγορά. Συμβολαιογράφοι που υπολογίζουν αξίες βάσει του ΑΑ-ΓΗΣ τις οποίες και αντιπαραβάλλουν με τα πραγματικά τιμήματα που καταβάλλονται για τις μεταβιβάσεις, μιλούν για αξίες των άκρων: αγροτεμάχια εντός Αττικής να βγάζουν αντικειμενική αξία 10-15.000 ευρώ τη στιγμή που πωλούνται προς 150-200.000 ευρώ και άλλες εκτάσεις να φτάνουν σε αξία εκατομμυρίων, με το πραγματικό τίμημα να είναι έως και πάνω από 70-80% χαμηλότερο.
Ξαφνικά εκατομμυριούχοι...
Με την εφαρμογή του συστήματος ΑΑ-ΓΗΣ για τον υπολογισμό του συμπληρωματικού φόρου στα αγροτεμάχια, όλες οι παθογένειες του συστήματος ήρθαν στην επιφάνεια. Μερικές δεκάδες χιλιάδες ιδιοκτήτες βαφτίστηκαν ξαφνικά εκατομμυριούχοι. Πώς; Το σύστημα ΑΑ-ΓΗΣ λαμβάνει υπόψη του δεκάδες συντελεστές για τον υπολογισμό της αξίας του αγροτεμαχίου. Το τελικό αποτέλεσμα επηρεάζεται:
1. Από τη βασική αξία. Καθορίζεται από ένα ποσό ανά τετραγωνικό που το καθορίζει η εφορία, από την επιφάνεια και από διάφορους συντελεστές όπως η απόσταση από τη θάλασσα, από το αν η έκταση είναι αρδευόμενη ή όχι, από το αν είναι μονοετούς ή πολυετούς καλλιέργειας κ.λπ.
2. Από την οικοπεδική αξία η οποία προσαυξάνει την αξία του αγροτεμαχίου εφόσον υπάρχει κτίσμα μέσα στο αγροτεμάχιο.
3. Από την αξία δυνατότητας περαιτέρω αξιοποίησης του αγροτεμαχίου, η οποία επηρεάζεται από το μέγεθος του χωραφιού, τη γεωγραφική του θέση κ.λπ.
2. Από την οικοπεδική αξία η οποία προσαυξάνει την αξία του αγροτεμαχίου εφόσον υπάρχει κτίσμα μέσα στο αγροτεμάχιο.
3. Από την αξία δυνατότητας περαιτέρω αξιοποίησης του αγροτεμαχίου, η οποία επηρεάζεται από το μέγεθος του χωραφιού, τη γεωγραφική του θέση κ.λπ.
Η αρχική αξία ανά τετραγωνικό μέτρο της εφορίας κυμαίνεται από μερικά λεπτά του ευρώ μέχρι και 70-80 ή και πάνω από 100 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Τέτοιες αρχικές αξίες, πολλαπλασιαζόμενες με τους συντελεστές προσαύξησης που προβλέπει το ΑΑ-ΓΗΣ αλλά και τις μεγάλες επιφάνειες που έχουν τα αγροτεμάχια, οδηγούν σε τεράστιες φορολογητέες αξίες. Χιλιάδες αγροτεμάχια, ειδικά σε Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Κρήτη, υπολογίστηκαν ότι άξιζαν από 700-800.000 ευρώ έως και 3-4 εκατομμύρια ευρώ. Τι σήμαινε αυτό για την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ:
1. Αγροτεμάχιο 20 στρεμμάτων σε περιοχή με αρχική βασική αξία (σ.σ. έτσι λέγεται η «τιμή ζώνης για τα αγροτεμάχια») 100, έβγαζε μέχρι τώρα βασικό φόρο ΕΝΦΙΑ 100 ευρώ. Η αξία αυτού του αγροτεμαχίου υπολογιζόταν σε 700.000 ευρώ. Σε αυτή την αξία, αντιστοιχεί συμπληρωματικός φόρος 2.325 ευρώ ή και ακόμη περισσότερο αν ο συγκεκριμένος ιδιοκτήτης έχει και άλλα ακίνητα στην ιδιοκτησία του.
2. Εντοπίστηκε έκταση 100 στρεμμάτων η αξία της οποίας υπολογίστηκε στα 3,5 εκατ. Για τέτοιες αξίες, ο συμπληρωματικός φόρος ξεπερνάει τις 33.525 ευρώ. Τι πλήρωνε μέχρι τώρα ο ιδιοκτήτης γι’ αυτό το αγροτεμάχιο; Βασικό φόρο 600 ευρώ.
Με την αναστολή του φόρου, η κυβέρνηση έδωσε στον εαυτό της παράταση χρόνου. Μέσα στο επόμενο διάστημα θα κληθεί να αποφασίσει εάν τα αγροτεμάχια θα παραμείνουν στο φορολογικό απυρόβλητο ή εάν θα επιβαρυνθούν βάσει μιας μεθόδου η οποία θα έχει λογική. Εναλλακτικές προτάσεις κατατέθηκαν, αλλά απορρίφθηκαν από τον υπουργό Οικονομικών, ο οποίος προτίμησε να κρατήσει «κλειστό» τον φάκελο «φορολόγηση αγροτεμαχίων».
