Ο έλεγχος των δανειστών είναι συνεχής και πιεστικός. Ελέγχουν ακόμη και τις φραστικές διατυπώσεις, προκειμένου να αποφευχθεί οποιαδήποτε αλλαγή όχι μόνο στο γράμμα αλλά και στο πνεύμα του νόμου που κυρώνει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα.
Μετά την οριστική απόφαση για την εκταμίευση της δόσης, στις 13 Δεκεμβρίου, ημερομηνία ορόσημο θεωρείται η 31η Δεκεμβρίου. Μέχρι τότε, και προκειμένου να εγκριθεί η καταβολή των δόσεων του 2013, θα πρέπει να έχουν οριστικοποιηθεί νέες παρεμβάσεις στο ασφαλιστικό, κυρίως όσον αφορά τα επικουρικά ταμεία και τα ταμεία πρόνοιας (εφάπαξ), που αναπόφευκτα θα οδηγήσουν σε σημαντικές, επιπλέον, περικοπές για τους νέους ασφαλισμένους, να αντιμετωπιστεί το δύσκολο θέμα των κοινωνικών πόρων, να εξασφαλίσει τη λειτουργία των Οργανισμών Εργατικής Εστίας και Εργατικής Κατοικίας, να ψηφίσει νομοσχέδιο για την οργανωτική λειτουργία του ΟΑΕΔ και να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας.
Και βέβαια, ο «αγώνας» θα συνεχιστεί και τους πρώτους μήνες του 2013, αφού μέσα στο πρώτο τρίμηνο του νέου έτους, η Τρόικα περιμένει τον νέο κατώτατο μισθό. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η εξειδίκευση της διαδικασίας νομοθέτησης του νέου μηχανισμού που θα καθορίζει τον κατώτατο μισθό, θα προσδιοριστεί με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου το α’ τρίμηνο του 2013.
Τρία μίνι ασφαλιστικά νομοσχέδια
Μέσα σε πολύ μικρό διάστημα στο υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας πρέπει να «κλείσουν» τρία καυτά θέματα. Η ενοποίηση των επικουρικών ταμείων έχει ήδη ανοίξει την πόρτα για μια δομική αλλαγή στον δεύτερο πυλώνα της κοινωνικής ασφάλισης. Με τις ευλογίες της Τρόικας, και με οριστικό χρονοδιάγραμμα την εφαρμογή του νόμου για την λειτουργία του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ), ξεκινά η μετάλλαξη του συστήματος επικουρικών συντάξεων σε κεφαλαιοποιητικό.
Οι αλλαγές θα γίνουν σε δύο στάδια.
Α) Ο νόμος ορίζει ότι μέχρι τις 31/12/2012 θα πρέπει τα δεκάδες επικουρικά ταμεία που έχουν αιτηθεί την εξαίρεσή τους από την ένταξη στο ΕΤΕΑ, να καταθέσουν αναλογιστικές μελέτες που να αποδεικνύουν τη βιωσιμότητα τους, προκειμένου να εξαιρεθούν από την υποχρεωτική ένταξη.
Βέβαια, στις άμεσες υποχρεώσεις της χώρας, όπως τίθενται στο έγγραφο της Ευρωπαϊκής Ένωσης που περιγράφει όλες τις προαπαιτούμενες ενέργειες για την εκταμίευση της δόσης, προβλέπεται ξεκάθαρα ότι όλα τα επικουρικά πρέπει να ενταχθούν στο ΕΤΕΑ, προκειμένου στη συνέχεια να καθοριστεί ο τρόπος λειτουργίας και το ύψος των παροχών του νέου ταμείου.
Εκτός ΕΤΕΑ, από τον περασμένο Ιούλιο όταν και το ταμείο ξεκίνησε την λειτουργία του, οι περισσότεροι φορείς του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Ιδιωτικού Τομέα (ΤΕΑΙΤ), το Ενιαίο Ταμείο Ασφάλισης Τραπεζοϋπαλλήλων (ΕΤΑΤ) και το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ), αρνήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό. Έτσι, στο ΕΤΕΑ υπάχθηκαν καταρχήν μόνο το ΕΤΕΑΜ, δηλαδή το επικουρικό του ΙΚΑ και το ΤΑΥΤΕΚΩ, που αφορά υπηρεσίες κοινής ωφέλειας – πρώην ΔΕΚΟ. Αυτό σημαίνει ότι σε πρώτη φάση το νέο υπερ-ταμείο επικουρικής ασφάλισης καλύπτει 1.000.000 συνταξιούχους και 2.500.000 ασφαλισμένους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο υπουργός Εργασίας κρατά στο συρτάρι του διάταξη νόμου που προβλέπει την υποχρεωτική ένταξη όλων των επικουρικών στο ΕΤΕΑ. Περιμένει όμως και από την Ευρωπαϊκή Ένωση μια οριστική απάντηση για το εάν μπορούν κάποια ταμεία να εξαιρεθούν, υπό την προϋπόθεση να μετατραπούν σε επαγγελματικά ταμεία, θεσμό που στηρίζει η Κομισιόν. Σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και όσα ταμεία έχουν ήδη καταθέσει αναλογιστικές μελέτες για να αποδείξουν ότι μπορούν να εξαιρεθούν, δεν είναι δεδομένο ότι θα γίνουν αποδεκτές. Ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να προβλεφθεί, είναι το γεγονός ότι με την μετατροπή του επικουρικού σε επαγγελματικού, βγαίνει εκτός σφαίρας κοινωνικής ασφάλισης και κατά συνέπεια διακόπτεται κάθε κρατική χρηματοδότηση. Εάν κάτι τέτοιο προβλεφθεί στις αναλογιστικές μελέτες, δεν είναι πολλά, εάν υπάρχουν, τα ταμεία που μπορούν να αποδείξουν την αναλογιστική βιωσιμότητα τους.
Β) Ακόμα κι αν όλα τα επικουρικά ταμεία ενταχθούν οικειοθελώς ή υποχρεωτικά στο ΕΤΕΑ, το νέο επικουρικό δεν είναι βιώσιμο. Βάσει των αναλογιστικών μελετών, εντός του 2013, το ταμείο θα έχει έλλειμμα σχεδόν 1,1 δισ. ευρώ. Δεν είναι λίγοι, δε, αυτοί που χαρακτηρίζουν το ΕΤΕΑ, νέο ΕΟΠΥΥ.
Κι εδώ ερχόμαστε σε μια άλλη μνημονιακή υποχρέωση. Ο Νόμος 4052 του 2012, προβλέπει ότι μακροπρόθεσμα το νέο επικουρικό ταμείο θα πρέπει να αναπροσαρμόζει το ύψος των παροχών του, προκειμένου να εξασφαλίζεται η μη ύπαρξη ελλείμματος, χωρίς κρατική χρηματοδότηση. Συνεπώς, η νέα μείωση των επικουρικών συντάξεων περιγράφεται και για τους περισσότερους στο υπουργείο Εργασίας θεωρείται «κοινό μυστικό».
Οι αλλαγές αυτές, θα πρέπει να τεθούν υπό το πρίσμα μιας άλλης δέσμευσης, που απορρέει από το προηγούμενο Μνημόνιο και προβλέπει ότι το ύψος των αποδιδόμενων συντάξεων θα ανακαθορίζεται ακόμα και σε τριμηνιαία βάση, ανάλογα με την αποδοτικότητα της διαχείρισης των κεφαλαίων του, πέραν του όγκου των εισφορών.
Αλλαγές επί τα χείρω, προβλέπονται και για τα δίπαξ ή τρίπαξ μειωμένα εφάπαξ. Το Μνημόνιο προβλέπει ξεκάθαρα ότι από την 1/1/2014, βάσει υπουργικής απόφασης, η οποία μάλιστα θα εκδοθεί εντός του 2012 (ανελαστικά βάσει των δεσμεύσεων του υπουργείου προς την Τρόικα) θα καθοριστεί νέα τεχνική βάση με την οποία θα υπολογίζεται το εφάπαξ βοήθημα από 1/1/2014 σε όλα τα Ταμεία Πρόνοιας...
Το νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, προβλέπει, επίσης, αναφορικά με το ασφαλιστικό, παρεμβάσεις και όσον αφορά τους φόρους υπέρ τρίτων. Αυτές θα πρέπει σε συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων, να κοινοποιηθούν στις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι τα τέλη του χρόνου. Θα πρέπει επίσης να εντοπιστούν οι δικαιούχοι, να προσδιοριστεί η νομική βάση της συνεισφοράς τους και να γίνει ποσοτικοποίηση των εισφορών που πληρώνουν οι καταναλωτές υπέρ των δικαιούχων.
Σημαντικές παρεμβάσεις, που θα πρέπει να θεσμοθετηθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα, αναμένονται και στον τομέα λειτουργίας του ΟΑΕΔ. Αφενός, σχεδιάζονται αλλαγές στα κριτήρια που θα ισχύσουν για την «επανεκκίνηση» προγραμμάτων των πρώην Οργανισμών Εργατικής Εστίας και Εργατικής Κατοικίας που κατήργησε το Μνημόνιο 2. Στο σχέδιο νόμου, προβλέπεται επίσης ότι θα μπορούν να εγγράφονται στον ΟΑΕΔ κάτοχοι άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, ασφαλισμένοι ή μη σε οικεία ασφαλιστικά ταμεία που δεν ασκούν ελευθέριο ή άλλο επάγγελμα. Παράλληλα, προβλέπεται η μη διαγραφή από τα μητρώα του ΟΑΕΔ των εγγεγραμμένων ανέργων που παρακολουθούν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.
