Περί τα 3 εκατομμύρια εργαζομένων εκτιμάται ότι επηρεάζουν οι
προωθούμενες αλλαγές στο συνταξιοδοτικό. Επικεντρώνονται σε έξι ομάδες
ασφαλισμένων. Σε ζώνη υψηλού κινδύνου εισέρχονται οι υψηλές συντάξεις.
Σε έξι ομάδες ασφαλισμένων επικεντρώνονται οι αλλαγές στο
συνταξιοδοτικό, με την ατζέντα των παρεμβάσεων να είναι διευρυμένη. Οι
νέες ρυθμίσεις εκτιμάται πως επηρεάζουν τρία εκατομμύρια εργαζόμενους,
ενώ στη ζώνη υψηλού κινδύνου βρίσκονται και όσοι παίρνουν υψηλές
συντάξεις.
Το προωθούμενο «μοντέλο» προβλέπει την καθιέρωση ενιαίων κανόνων στον
υπολογισμό συντάξεων και εισφορών, με εξάλειψη όλων των ενδιάμεσων
διατάξεων. Μία από τις κεντρικές προτάσεις που συζητείται στην επιτροπή
«σοφών» είναι η ενοποίηση κύριας και επικουρικής σύνταξης, ενώ για
πρόσθετο εισόδημα οι ασφαλισμένοι θα πρέπει να καταφεύγουν στα
επαγγελματικά ταμεία.
Οι αλλαγές θα προχωρήσουν με
διαδικασίες-εξπρές, με την επιτροπή να παραδίδει το πόρισμα στην πρώτη
εβδομάδα του Οκτωβρίου. Να σημειωθεί πως οι εκπρόσωποι των δανειστών
έχουν ζητήσει μέτρα εδώ και τώρα, για να καλυφθεί το κενό που θα
δημιουργήσει η μείωση της κρατικής χρηματοδότησης.
Στο πλαίσιο
αυτό δύσκολα θα αποφευχθεί νέο ψαλίδι στις συντάξεις, με την κυβέρνηση
να προσπαθεί να διασώσει όσους παίρνουν χαμηλά ποσά. Χθες μιλώντας στον
ΑΝΤ1 ο αρμόδιος υπουργός Γ. Κατρούγκαλος επεσήμανε πως «ίσως να μη
μπορέσουμε να αποφύγουμε τις μειώσεις όσο υπάρχει αυτή η
υποχρηματοδότηση των Ταμείων», προσθέτοντας πως «εμείς θα προστατεύσουμε
απολύτως τις μικρές και τις μεσαίες συντάξεις. Αυτές δεν υπάρχει
περίπτωση να πειραχτούν». Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό θα συνοδευτούν από
παρεμβάσεις στο σύστημα είσπραξης των εισφορών. Δηλαδή θα υπάρξει
σύνδεση με τις φορολογικές δηλώσεις, ώστε να βελτιωθεί η εισπραξιμότητα
και να αντιμετωπιστεί η εισφοροδιαφυγή.
Καθιερώνεται
νέος τρόπος υπολογισμού των εισφορών στον ΟΑΕΕ. Το βασικό σενάριο
προβλέπει τη σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα που δηλώνουν περίπου
700.000 ελεύθεροι επαγγελματίες
Η καυτή ατζέντα που έχει μπει στο τραπέζι περιλαμβάνει τις εξής παρεμβάσεις:
1. Θέσπιση ενιαίου μοντέλου για
τον υπολογισμό των συντάξεων των παλαιών ασφαλισμένων. Υπολογίζεται πως
περίπου 1,5 εκατομμύριο ασφαλισμένοι μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν
από το 1993 και σήμερα υπάρχει πληθώρα διατάξεων.
Με δεδομένο πως
θα υπάρξει περίοδος χάριτος πριν από την εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων,
στο επίκεντρο βρίσκονται 400.000 άτομα που μπήκαν στην αγορά εργασίας
από το 1987 έως το 1992.
Η πρώτη απόπειρα για τη δημιουργία
ενιαίου πλαισίου έγινε με τους νόμους 3863 και 3865 αλλά αφορά τα χρόνια
ασφάλισης μετά το 2011. Μία από τις προτάσεις που συζητήθηκε στην
επιτροπή σοφών είναι η καθιέρωση ενιαίου τρόπου υπολογισμού για όλα τα
έτη (χωρίς το όριο του 2011). Μάλιστα υπήρξε εισηγήση για ενιαίο πλαίσιο
για το σύνολο των εργαζομένων, δηλαδή εξίσωση των διατάξεων για
παλαιούς και νέους ασφαλισμένους.
Χθες ο αρμόδιος υπουργός Γ.
Κατρούγκαλος αναφέρθηκε στην πληθώρα διατάξεων που υπάρχουν για τον
υπολογισμό των συντάξεων, κάνοντας λόγο για «ανισότητα και αδικία» που
οδηγεί «σε ένα μη βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα».
2. Καθιέρωση χαμηλότερου ποσοστού αναπλήρωσης
για τους νέους ασφαλισμένους. Το μέτρο αφορά περίπου 2 εκατομμύρια
άτομα, που μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993.
Οι εργαζόμενοι θα έχουν «ατομικούς λογαριασμούς» και με βάση τα έτη
ασφάλισης και το ύψος των εισφορών θα υπολογίζεται η σύνταξη. Αυτό
πρακτικά θα οδηγήσει μεγάλο μέρος των ασφαλισμένων σε χαμηλότερο ποσοστό
αναπλήρωσης και κατ΄ επέκταση σε μικρότερη σύνταξη.
Το ποσοστό
αναπλήρωσης για τους νέους ασφαλισμένους διαμορφώνεται στο 70%. Ωστόσο
έχουν υπάρξει εισηγήσεις στην επιτροπή σοφών για περιορισμό του ποσοστού
αναπλήρωσης στο 50% με 55% του συντάξιμου μισθού.
Για να
συμπληρώσουν το εισόδημά τους οι υποψήφιοι συνταξιούχοι θα μπορούν να
στραφούν στα επαγγελματικά ταμεία. Δηλαδή θα έχουν το δικαίωμα να
καταβάλουν έξτρα εισφορές για να εξασφαλίσουν τρίτη σύνταξη (εκτός από
την κύρια και την επικουρική) με βάση κεφαλαιοποιητικά στοιχεία.
3. Παρεμβάσεις στις
ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις για να κλείσει η μαύρη τρύπα των Ταμείων.
Ενδεικτικό του αδιεξόδου είναι πως μέχρι το τέλος του χρόνου το
ασφαλιστικό σύστημα θα χρειαστεί ένα έξτρα ποσό 540 εκατομμυρίων, ενώ
για το 2016 προβλέπεται μειωμένη χρηματοδότηση κατά 1.8 δισεκατομμύρια.
Ειδικοί στο Ασφαλιστικό επισημαίνουν πως δύο είναι οι επιλογές:
• Η εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος με αυτόματες περικοπές
κάθε φορά που προκύπτει μαύρη τρύπα. Η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει την
επαναφορά της ρήτρας και αναζητά ισοδύναμα.
• Η περικοπή των
υψηλών συντάξεων, με δεδομένο πως η κυβέρνηση δεν θέλει να παρέμβει στα
χαμηλά ποσά. Για να κλείσει το οικονομικό κενό στα Ταμεία εκτιμάται πως
θα πρέπει να επιβληθεί μια ειδική εισφορά από 6% έως 8%. Ειδικοί στο
ασφαλιστικό εκτιμούν πως εφόσον η συζήτηση επικεντρωθεί μόνο στις υψηλές
συντάξεις το «ψαλίδι» ενδεχομένως να πάει στο 10% με 12% (αφορά κύριες
και επικουρικές συντάξεις).
4. Επιτάχυνση των διατάξεων για
εξίσωση των εισφορών όλων των μισθωτών. Ουσιαστικά θα εφαρμοστεί
«μοντέλο» ΙΚΑ σε ευρύτερο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα. Η ρύθμιση
επηρεάζει 80.000 ασφαλισμένους στα λεγόμενα «ειδικά ταμεία», που έχουν
υπαχθεί στο ΙΚΑ αλλά διατηρούν τις καταστατικές τους διατάξεις. Για τους
συγκεκριμένους ασφαλισμένους συζητείται η ταχύτερη μείωση των εισφορών,
με αποτέλεσμα την αύξηση του μηνιαίου μισθού (αλλά μικρότερη σύνταξη
στην πορεία).
5. Καθιέρωση νέου τρόπου υπολογισμού
των εισφορών στον ΟΑΕΕ. Το βασικό σενάριο προβλέπει τη σύνδεση των
εισφορών με το εισόδημα που δηλώνουν περίπου 700.000 ελεύθεροι
επαγγελματίες.
Μία τέτοια πρόταση θα οδηγούσε σε μείωση των
ασφαλιστικών εισφορών για μεγάλο τμήμα των ελευθέρων επαγγελματιών.
Ωστόσο σε δεύτερη φάση θα είχε επίπτωση και στο ποσό της σύνταξης.
Πρακτικά όσοι έχουν υψηλά εισοδήματα θα πληρώνουν περισσότερα, ενώ όσοι
έχουν χαμηλά εισοδήματα θα καταβάλλουν λιγότερα χρήματα. Πάντως θα
υπάρξει και ένα κατώτερο όριο για να αποφευχθεί το φαινόμενο ελεύθεροι
επαγγελματίες να κρύβουν εισοδήματα για να καταβάλλουν χαμηλότερες
εισφορές.
6. Αντικατάσταση του ΕΚΑΣ με ένα νέο
επίδομα. Αυτό θα γίνει σταδιακά, ξεκινώντας από το 2016 (οπότε και θα
κοπεί το επίδομα στο 20% των δικαιούχων) μέχρι και το 2019. Το νέο
επίδομα θα χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια.
|
Νέοι ασφαλισμένοι (μπήκαν στην αγορά εργασίας μετά την 1η Ιανουαρίου 1993)
|
|
Μέσες συντάξιμες αποδοχές
|
Ετη ασφάλισης
|
Σύνταξη με ποσοστό αναπλήρωσης 70%
|
Σύνταξη με ποσοστό αναπλήρωσης 55%
|
|
1.000 €
|
25
|
500 €
|
392 €
|
|
1.200 €
|
25
|
600 €
|
471 €
|
|
1.000 €
|
35
|
700 €
|
550 €
|
|
1.200 €
|
35
|
660 €
|
840 €
|
|
Εισφορές ασφαλισμένων στα ειδικά Ταμεία
|
|
Μισθός
|
Ασφαλιστικές εισφορές για κύρια σύνταξη σήμερα
|
Ασφαλιστικές εισφορές για κύρια σύνταξη με μοντέλο ΙΚΑ
|
|
1.500 €
|
480 €
|
300 €
|
|
1.800 €
|
576 €
|
360 €
|
|
2.000 €
|
640 €
|
400 €
|
|
Ενδεικτικό παράδειγμα σύνδεσης εισφορών με εισόδημα στον ΟΑΕΕ
|
|
Ετήσιο εισόδημα
|
Μηνιαίες εισφορές με το ισχύον σύστημα
|
Σύνταξη με το ισχύον σύστημα
|
|
10.000 €
|
300 κατά μέσο όρο
|
1050 τον μήνα
|
|
Ετήσιο εισόδημα
|
Μηνιαίες εισφορές με βάση το εισόδημα
|
Σύνταξη σε περίπτωση αλλαγής του τρόπου υπολογισμού
|
|
10.000 €
|
165 €
|
525 τον μήνατον μήνα
|
